(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب:
چکیده 1
مقدمه 3
فصل اول:کلیات و برسی منابع
1-1-تاریخچه توتون 6
1-2- اهمیت اقتصادی 6
1-3– مناطق مهم كشت توتون سیگارت در ایران 7
1-4– مشخصات گیاهشناس 10
1-5- توتون بارلی 10
1-5-1- تاریخچه توتون بارلی 11
1-5-2- اهمیت اقتصادی و نقاط عمده كشت توتون بارلی 12
1-5-3- گیاهشناسی توتون بارلی 12
1-5-4- خصوصیات مورفولوژیكی بارلی 12
1-5-5- اصلاح نژاد و واریته های مختلف توتون بارلی 13
1-5-6- نیازهای اكولوژیك توتون بارلی 13
1-5-7- مزرعه مناسب برای توتون بارلی 14
1-5-8- تناوب زراعی توتون بارلی 14
1-5-9- فاصله كاشت در مزرعه 14
1-5-10- نشاء كاری بذر توتون 15
1-6-مراحل مختلف رشد نشاء 15
1-7– انواع خزانه و چگونگی آن 16
1-7-1- خزانه آزاد 16
1-7-2- خزانه شاسی 16
1-7-3- خزانه شناور 16
1-7-3-1- نكات قابل توجه در كیفیت آب خزانه شناور 17
1-7-3-2-پركردن سینی های خزانه شناور 18
1-7-3-3- بذر گذاری در سینی های خزانه شناور 18
1-8-جوانه زنی بذر 19
1-9-قدرت بذر 19
1-9-1-جنبه های مهم فعالیت و عملكرد بذر,ISTA)2010)
1-10-عوامل موثر بر قدرت بذر 21
1-11- آزمونهای قدرت بذر 22
1-11-1- آزمونهای هدایت الكتریكی 23
1-11-2- آزمون رشد گیاهچه 23
1-11-3- آزمون سرعت جوانه زنی 24
1-12- پرایمبنگ بذر 24
1-13-اثرات مثبت پرایمینگ 25
1-14 تكنیكهای پرایمینگ 27
1-14-1-اسمو پرایمینگ 27
1-14-2-پیش تیمار نمكی 29
1-14-3-پیش تیمار آبی 31
1-14-4- پیش تیمار با مواد ماتریكسی 32
1-14-5- پیش تیمار دمائی 33
1-14-6- پیش تیمار هورمونی 33
1-14-7-هاردنینگ 34
1-14-8- پرایمینگ با ریز مغذی ها 34
فصل دوم :مواد وروش ها
2-1- مشخصات محل اجرای آزمایش 36
2-2- مواد گیاهی 37
2-3- طرح و تیمارهای آزمایش 37
2-4- عملیات آزمایشگاهی 38
2-4-1- پیش تیمار بذور 38
2-4-2- كاشت بذور در ژرمیناتور 39
2-5-ااندازه گیری صفات مورد مطالعه 42
2-5-1-میانگین سرعت جوانه زنی 42
2-5-2-میانگین زمان جوانه زنی 43
2-5-3- ضریب سرعت جوانه زنی 43
2-5-4- شاخص جوانه زنی 44
2-6-محاسبات آماری: 44
فصل سوم:نتایج و بحث
3-1- تجزیه واریانس 45
3-2- مقایسه میانگین 46
3-2-1- زمان جوانه زنی 46
3-2-2- درصد جوانه زنی 48
3-3- مقایسه میانگین مستقل نوع غلظت ماده پرایمینگ 48
3-3-1- زمان جوانه زنی 48
3-3-2- ضریب سرعت جوانه زنی 49
3-3-3- سرعت جوانه زنی 50
3-3-4- درصد جوانه زنی 51
3-4- مقایسه مستقل مدت زمان پرایمینگ بذر 52
3-4-1-زمان جوانه زنی 53
3-4-2- ضریب سرعت جوانه زنی 53
3-4-3- شاخص سرعت جوانه زنی 54
3-4-4- سرعت جوانه زنی 55
3-4-5- درصد جوانه زنی 55
3-6- تجزیه واریانس نتایج در بخش دوم آزمایش 56
3-6-1- زمان جوانه زنی 58
3-6-2- ضریب سرعت جوانه زنی 59
3-6-3- شاخص سرعت جوانه زنی 60
3-6-4- سرعت جوانه زنی 61
3-6-5- درصد جوانه زنی 63
مقایسه میانگین صفات در بخش دوم آزمایش (مدت زمان پرایمینگ) 63
3-7-1- زمان جوانه زنی 63
3-7-2- ضریب سرعت جوانه زنی 64
3-7-3- شاخص سرعت جوانه زنی 66
3-7-4- سرعت جوانه زنی 66
3-7-3- درصد جوانه زنی 67
3-9- مقایسه میانگین صفات بخش دوم آزمایش (عامل شوری) 70
3-8-1- زمان جوانه زنی 70
3-8-2- ضریب سرعت جوانه زنی 71
3-8-3- شاخص سرعت جوانه زنی 71
3-8-4- سرعت جوانه زنی 72
اثرات متقابل عامل شوری و نوع ماده پرایمینگ 74
3-9-1- زمان جوانه زنی 74
4-3- نتیجه گیری 76
4-4-پیشنهادها 77
منابع مورد استفاده: 78
چکیده:
به منظور بررسی تاثیر پرایمینگ بذر در خصوصیات جوانه زنی بذر توتون رقم بارلی 21 ، تحقیقی در دو بخش در آزمایشگاه مركز تحقیقات توتون ارومیه در سال 1392 انجام یافت. در بخش اول، طرح در قالب کرت كاملاً تصادفی با 26 تیمار و 3 تكرار انجام یافت که تیمارها عبارت از شاهد، مصرف غلظت 5/0، 1، 5/1 و 2 درصد پلی اتیلن گلیکول (PEG14700) به تفکیک در مدت زمان‌های 1، 2، 3، 5 و 10 روز، مصرف آب (هیدروپرایمینگ) به تفکیک در مدت زمان‌های 1، 2، 3، 5 و 10 روز بود. در بخش دوم، طرح به صورت فاکتوریل در قالب کرت كاملاً تصادفی با 3 عامل و 3 تكرار انجام یافت که عامل اول، غلظت های 5/0، 1، 5/1 و 2 درصد PEG147000و آب مقطر، عامل دوم مدت 1، 2، 3، 5 و 10 روز پرایمینگ و عامل سوم شوری1، 2، 3و4 و دسی زیمنس بر متر آب پتری دیش بود. در بخش اول آزمایش، تیمارها بر زمان و درصد جوانه زنی در سطح احتمال 1 درصد تاثیر معنی داری داشت. میانگین زمان جوانه زنی با استفاده از پرایمینگ بذر توتون با PEG147000و همچنین آب مقطر به طور معنی دار کاهش یافت. درصد جوانه زنی در اثر هیدروپرایمینگ به مدت 3، 5 و 10 روز به طور معنی دار کاهش یافت. میانگین زمان جوانه زنی و ضریب سرعت جوانه زنی در استفاده از غلظت های مختلف پلی اتیلن گلیکول در فرایند پرایمینگ بذر در مقایسه با میزان آن در استفاده از آب مقطر به طور معنی دار کاهش یافته ولی میانگین درصد جوانه زنی افزایش یافت. تاثیر مدت زمان پرایمینگ دو روز در مقایسه با یک روز، سرعت جوانه زنی را به طور معنی دار افزایش داد. درصد جوانه زنی در مدت زمان پرایمینگ 5 روز به طور معنی دار کاهش یافت. در بخش دوم آزمایش، عامل پرایمینگ بذر بر زمان جوانه زنی، ضریب سرعت جوانه زنی، شاخص سرعت جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و درصد جوانه زنی در سطح احتمال 1 درصد، عامل مدت زمان پرایمینگ بذر بر زمان جوانه زنی، ضریب سرعت جوانه زنی، شاخص سرعت جوانه زنی و درصد جوانه زنی در سطح احتمال 5 درصد و بر سرعت جوانه زنی در سطح احتمال 1 درصد و عامل شوری بر زمان جوانه زنی، شاخص سرعت جوانه زنی و درصد جوانه زنی در سطح احتمال 5 درصد و بر سرعت جوانه زنی در سطح احتمال 1 درصد تاثیر معنی داری داشت. میانگین زمان جوانه زنی، درصد جوانه زنی و ضریب سرعت جوانه زنی در استفاده از غلظت های مختلف پلی اتیلن گلیکول در فرایند پرایمینگ بذر در مقایسه با میزان آن در استفاده از آب مقطر کاهش یافته و میانگین شاخص سرعت جوانه زنی و سرعت جوانه زنی به طور معنی دار افزایش یافت. یک روز زمان پرایمینگ، منجر به کاهش معنی دار زمان جوانه زنی و ضریب سرعت جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و افزایش شاخص سرعت جوانه زنی و درصد جوانه زنی شد. زمان جوانه زنی با افزایش میزان شوری آب پتری دیش به طور معنی دار افزایش و شاخص سرعت جوانه زنی و سرعت جوانه زنی کاهش یافت. طبق نتیجه گیری کلی، پرایمینگ بذر توتون منجر به بهبود ضریب سرعت جوانه زنی، شاخص سرعت جوانه زنی و سرعت جوانه‌زنی شد. بهترین مدت زمان پرایمینگ بذر در استفاده از غلظت 1 و 5/1 درصد پلی اتیلن گلیکول، مدت زمان یک روز بود. با عنایت به اهمیت زیاد سرعت جوانه زنی بذر لازم است بذر توتون با استفاده از غلظت های 1 یا 5/1 درصد پلی اتیلن گلیکول به مدت یک روز پیش تیمار شود.
فصل اول: کلیات و بررسی منابع
مقدمه:
توتون یكی از گیاهان مهم صنعتی در دنیا می باشد. متعلق به رده نیكوتیانا[1] بوده و جزو خانواده بادمجانیان[2] می باشد.
توتون معمولی با نام Nicotina tabaccumبه همراه N.rusticaدو گونه از شش گونه تقسیم بندی توتونها می باشد كه اینها چندین نوع مشخص توتون را ایجاد كرده اند (خواجه پور 1377، كوچكی و سرمدنیا، 1382) از روزی كه این گیاه شناخته شده است تا به امروز به طرق مختلفی مورد استفاده آدمی قرار گرفته است. در اوایل جهت سمی نمودن و زهرآگین كردن سلاحهای جنگی نظیر شمشیر، خنجر و تیر مورد استفاده قرار گرفته است. در پاره ای از اوقات به عنوان یك گیاه زینتی رونق یافته است و هم اكنون برای آلام دردهای روحی و روانی و عصبی انسانها استفاده می شود. این گیاه در مواقعی به عنوان دارو برای درمان بیماران استفاده می گردد (شركت دخانیات ایران، 1380 ، شامل رسمی و مصباح ، 1383). از نكوتین توتون جهت مبارزه با آفات زراعی در سم پاشی مزارع استفاده می گردد (شركت دخانیات ایران، 1380). اسمیت و بویت (1997) گزارش کردند که جان نیكوت[3] وقتی سفیر فرانسه در پرتغال بود بذر نیكوتیا، روستیكارا را به فرانسه فرستاد كه نام توتون معمولی با جنس نیكوتیانا از اسم این شخص گرفته شده است. در كشور ما واریته های مختلفی از توتون كشت می شود كه توتون بارلی21[4] از تیپ غربی و باسما سرس31[5] در شمال و شمال غربی، واریته كوكر 319[6]از تیپ غربی در شمال كشور به دلیل شرایط مناسب كشت می گردد (Smith and Boyette, 1997).
اهمیت جوانه زنی و استقرار اولیه در تمام محصولات یكسان نیست. استقرار گیاهان زراعی[7] رابطه مستقیم با متوسط زمان سبز شدن[8] گیاهچه دارد كه عملكرد را تحت تاثیر قرار می دهد.روش پیش تیمار[9]كردن بذور جهت كاهش زمان سبز شدن توصیه می گرددGassemi- Golezani et al., 2008a; Perry, 1981)).
پیش تیماركردن بذر تکنیكی برای یكنواخت سازی جوانه زنی و تغییر دادن خصوصیات فیزیولوژیك در زمان جوانه زنی برای رشد سریع و سطح سبز یكنواخت گیاهچه می باشد.زود سبز شدن گیاهچه ها در مناطقی كه دوره فصل رشد محدود می باشد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زیرا که سطح برگ كانوپی گیاهی در اوایل دوره رشد افزایش می یابد و این افزایش باعث می شود كه گیاهچه از حداكثر تشعشع خورشیدی در طول این دوره استفاده نماید(Brewster et al ., 1981) كه در نتیجه آن تجمع ماده خشك و عمل كرده افزایش خواهد یافت(Tekrony et al., 1991) سبز شدن سریع باعث استفاده بهینه از منابع آب از طریق كاهش میزان آبیاری در مرحله استقرار گیاه زراعی می شود (Jordan, 1983). زود سبز شدن گیاهچه ها باعث رقابت بهتر گیاهان زراعی با علفهای هرز شده و سبب كاهش جمعیت علفهای هرز در مزرعه می شود ( قرینه و همكاران ،1383 ). جوانه زنی و استقرار گیاهچه به طور مستقیم و غیر مستقیم به عوامل متعددی چون شرایط انبار داری، شرایط اكولوژیكی گیاه مادری و بالاخره به كیفیت بذر (قوه زیست و قدرت بذر) بستگی دارد (قاسمی گلعذانی و همكاران، 1376Nasscimento et al., 2004; ). قدرت بذر را می‌توان به كمك تكنیكهای كه به پیش تیماری بذر معروف هستند و موجب افزایش سرعت یكنواختی جوانه بذر می شود بهبود بخشید(Hey decker, 1975; Taylor, 1998).
پیش تیماری بذر روش بسیار ساده، كم هزینه و با كارایی بالابرای بهبود عملكرد گیاهان زراعی می باشد(Frett et al ., 1991؛Wien et al ., 1997؛Harris et al., 2001؛Demir et al., 2003). در این روش بذرها را در آب و یا سایر محلولهای مد نظر خیس كرده و سپس در محلی سایه تا رسیدن به حد رطوبت اولیه خشك كرده و می كارند. خیس كردن بذر در آب برخی از فرآیندهای بیوشیمیایی لوازم برای آغاز فرآیند جوانه زنی را القاء می كند. برخی یا تمام فرآیند ها كه جوانه زنی را تسریع می كنند بر اثر پیش تیمار، بذر فعال گردیده و با خشك كردن مجدد بذر نیز اثرات آنها باقی می ماند(Asgedom and Beckere, 2001؛Gassemi – Golezani et al., 2010) با این اوصاف بذرهای پیش تیمار شده به سرعت آب جذب نمود و متابولیسم خود را آغاز می نمایند. این امر منجر به جوانه زنی بیشتر وافزایش یكنواختی جوانه زنی می گردد(Mc Donald, 2000)این امر سبب استقرارسریع پوشش گیاهی، افزایش تحمل به خشكی، كاهش خسارات، آفات و افزایش عملكرد گیاه می گرددHarris et al., 2001)).سودمندی اثرات پیش تیمار در مورد گیاهان زراعی از جمله چغندر قند (جلیلیان و افشاری 1383) لوبیا (Pandy, 1989؛Gassemi– Golezani et al., 2010)عدس(Gassemi – Golezani et al., 2008a ) جو (Abdulrahmani et al., 2007) نخود(Gassemi – Golezani et al., 2008a )ذرت(میر محمودی و همکاران،1389)و گندم (میر محمودی و همکاران،1392)گزارش شده است. كشت توتون در مزرعه مستلزم تولید نشاهای سالم، قوی و عاری از بیماری می باشد. نشاء توتون در ایران اغلب در خزانه های سنتی توسط كشاورزان تهیه شده كه قسمت اعظم نشاهای تولیدی ازبین می روند. از طرف دیگر هزینه های كارگری زیادی جهت آبیاری، وجین علفهای هرز و سایر عملیات زراعی صرف می شود و همچنین نشاهای تولیدی یكنواخت رشد نكرده و فاقد كارائی لازم برای نشاكاری مكانیزه در مزرعه می باشد. بنابه گزارش اسمیت و اسپیرز( 2003) در سالهای اخیر استفاده از خزانه شناور متداولترین روش برای تولید نشاهای سالم در كشورهای مختلف جهان از قبیل كشورهای اروپای غربی، استرالیا، مكزیك و همچنین در كشورهای امریكایی مركزی، جنوبی می باشد به عنوان مثال در سال 1996 حدوداً 73% از نشاء های توتون در كارولینای شمالی در خزانه شناور تولید شده است.این روش در اواسط دهه هشتاد میلادی توسط موسسه اسپیرینگ كه یكی از تولیدكنندگان بزرگ نشاء سبزیها و دیگر گیاهان زراعی در امریكا بود معرفی شده است. از آن زمان استفاده از خزانه شناور در امریكا متداولترین روش برای تولید نشاء محسوب می شود. اخیراً در ایران نیز این روش مورد توجه قرار گرفته است. ( صادقی، 1373 باسلجی، 1381 ، رنجبر، 1383) بذر نیكوتیانا[10] بسیار ریز است بطوریكه وزن 14700 دانه از آن حدود یك گرم است (خواجه پور، 1375)، و یك بوته بذر زیادی تولید می نماید به همین جهت تحقیقات كمی روی آن انجام شده است. شوری یكی از عواملی است كه باعث عدم جوانه زنی بذر یا كاهش جوانه زنی بذر در خزانه سنتی و یا شناور می گردد. این عامل خصوصاً در خزانه شناور در صورت تغییر میزان شوری روی بستر كشت در داخل سلولهای سینی یونولیتی بعد از بذر گذاری باعث ایجاد تنش شوری در جوانه زنی بذر توتون می شود. تنش شوری در این مرحله منجر به كاهش درصد جوانه زنی وکاهش یكنواختی جوانه زنی خواهد شد.لذا با اجرای پیش تیمارهای مختلف بذر تحمل به شوری را در موقع جوانه زنی افزایش داده و بدین وسیله درصد جوانه زنی و یكنواختی آن در شرایط شوری بهبود ببخشد. از این رو به مطالعه حاضراهدافی دنبال خواهد داشت که بشرح ذیل است:
1- افزایش تحمل بذر به شوری به هنگام جوانه زنی با استفاده از پیش تیماری بذری
