مقدمه …………………………………………………………………………………… ………2
بیان مساله ……………………………………………………………………………… ………3
اهمیت تحقیق …………………………………………………………………………… ………5
علل انتخاب موضوع …………………………………………………………………. ………5
اهداف تحقیق……………………………………………………………………………. ………6
فرضیات تحقیق………………………………………………………………………… ………7
روش تحقیق…………………………………………………………………………………….8
مدل مفهومی تحقیق ……………………………………………………………………….9
قلمرو تحقیق …………………………………………………………………………… ………9
تعریف واژه های تحقیق………………………………………………………………….10
فصل دوم
تئوری های تحقیق
مقدمه…………………………………………………………………………………….. …….15
تاریخچه نظام پرداخت کارمزدی……………………………………………………………..15
تاریخچه نظام حق العملکاری…………………………………………………………………20
ماهیت و ارزش مدیریت استراتژیک………………………………………………………..22
برنامه ریزی………………………………………………………………………………..30
مراحل برنامه ریزی ……………………………………………………………………….32
انتخاب استراتژیک………………………………………………………………………….41
بررسی وضعیت هزینه ای و بودجه ای شرکت در زمینه پرداخت کارمزد………………….42
بررسی روند بودجه شرکت پخش فراورده نفتی…………………………………………….43
بررسی روند هزینه های صورت گرفته درهزینه کارمزد فروش……………………………45
بررسی هزینه ها و درآمد و ارزیابی مالی و اقتصادی جایگاههای عرضه سوخت………….47
تقسیم بندی انواع جایگاهها…………………………………………………………………48
هزینه های جایگاهها………………………………………………………………………..50
برآورد در آمدهای جایگاه عرضه…………………………………………………………..53
چالش های سرمایه گذاری در ساخت جایگاه های عرضه سوخت……………………………54
ارزیابی اقتصادی هر یک از جایگاه ها عرضه سوخت……………………………………..55
محاسبه شاخص های ارزیابی جایگاهها……………………………………………………..59
عوامل موثر بر تقاضای بنزین………………………………………………………………64
عوامل موثر بر تقاضای سوخت در بخش حمل و نقل زمینی………………………………..64
قیمت گذاری حامل های انرژی در کشورهای مختلف……………………………………….67
سیاست قیمت گذاری در کشورهای اتحادیه اروپا…………………………………………..70
حق العمل کاری درایران……………………………………………………………………72
بازار بنزین در ایلات متحده آمریکا…………………………………………………………78
قیمت های بنزین چگونه در طی زمان تغییر می کنند……………………………………….79
عناصر تشکیل دهنده قیمت بنزین…………………………………………………………..81
انواع ادغام عمودی در چرخه پایین دستی بنزین ایالات متحده………………………………83
جنبه های اقتصادی ادغام عمودی در خرده فروشی بنزین…………………………………..84
تغییرات در بازار خرده فروشی بنزین در ایالات متحده……………………………………..86
بررسی بازارهای خرده فروشی بنزین در کانادا…………………………………………….87
بررسی بازارهای خرده فروشی بنزین در اندونزی………………………………………….90
بررسی ساختار بازار بنزین در تایوان………………………………………………………94
بررسی ساختار بازار بنزین در کویت……………………………………………………….95
بررسی ساختار بازار بنزین در مالزی……………………………………………………….96
مروری بر تقاضای سوخت در کشور و مقایسه با سایر کشورها……………………………103
پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………….121
فصل سوم
متدولوژی تحقیق
روش تحقیق……………………………………………………………………………… ….133
جامعه آماری…………………………………………………………………………….. ….134
روش نمونه گیری ………………………………………………………………………. ….135
سنجش روایی و پایایی…………………………………………………………………… ….136
ضریب آلفای کرونباخ…………………………………………………………………… ….138
وضعیت مصرف سوخت در استان های کشور……………………………………………..139
بررسی وضعیت عرضه سوخت در استان های کشور……………………………………..147
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه……………………………………………………………………………………. …153
ضریب همبستگی………………………………………………………………………. …153
تجزیه و تحلیل فرضیه ها………………………………………………………………….159
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
خلاصه و نتیجه گیری…………………………………………………………………. …167
پیشنهادها………………………………………………………………………………… …169
منابع
ضمائم
چکیده
آینده جهان در قرن بیست و یکم، آکنده از رقابت، توسعه بازارهای نوظهور، عوامل محیطی نامطمئن، رواج تکنولوژی های برتر و گسترش تجارت است. شرط توفیق در این میدان بهره گیری از نقاط قوت و فرصت ها و رویارویی با ضعف ها و چالش های پیش رو است. تمام این موارد ایجاب می کند که محیط سازمانی خوب شناخته شوند تا بتوان با انتخاب استراتژی مناسب در دنیای رقابت باقی ماند. موسسات و سازمان ها برای این که بتوانند به حیات خود ادامه دهند در وضعیتی قرار دارند که باید هم تغییرات محیطی را از قبل پیش بینی نموده و هم در یک محیط رقابتی قوی برتری خود را استوار دارند. مدیریت استراتژیک یک فرآیند مدیریتی ویژه ای است که معطوف به هدف تامین سازگاری با این تغییرات و به دست آوردن برتری رقابت است. در این تحقیق تحت عنوان بررسی مزایا و معایب نظام پرداخت کارمزد و مقایسه تطبیقی آن با نظام حق العملکاری در جایگاه های سوخت شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران بر اساس تکنیک آماری ضریب همبستگی پیرسون تلاش گردیده از با استفاده از این تکنیک فرضیات اثبات یا رد گردنند و با یک انتخاب مناسب فرضیات به اصول کلی تحقیق یعنی استفاده از نظرات پاسخ گویان بهترین نظام پرداخت برای جایگاه های سوخت کشور را به دست آورده تا بتوانیم در کل کشور آن را جهت کاربردی شدن، معرفی نماییم.
در این تحقیق با توجه به موضوع آ ن پنج فرضیه به قرار زیر مطرح گردیده است :
بین نظام پرداخت کارمزد و نظام حق العملکاری تفاوت وجود دارد.
2-ارتباط مستقیمی بین نظام حق العملکاری و کم رنگ شدن اهرم مدیریتی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران بر جایگاه وجود دارد .
3-ارتباط معکوسی بین میزان فروش جایگاه ها ( در سیستم پرداخت کارمزد ) با انگیزه ایشان برای ارتقاء درجه جایگاه وجود دارد .
4-ارتباط معکوسی بین میزان فروش جایگاه ها و تعداد ساعات خاموشی در نظام حق العملکاری وجود دارد .
5-ارتباط مستقیمی بین نظام حق العملکاری و بی نظمی در تامین سوخت در جایگاه های سوخت وجود دارد .
این تحقیق مشتمل بر پنج فصل است؛ فصل اول در مورد کلیات و تعریف واژه های تحقیق، در فصل دوم به تئوری های تحقیق و روش استفاده از تکینک های برنامه ریزی و معایب و مزایای سیستم های پرداخت موجود برای جایگاهای سوخت کشور اشاره شده است، فصل سوم شامل متدولوژی، روش و هم چنین مدل و روش تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق ومحاسبه اعتبار پرسشنامه از طریق نرم افزار ضریب آلفای کرونباخ، در فصل چهارم سعی شده است تا با استفاده از تکنیک آماری ضریب همبستگی پیرسون به تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق با استفاده از جداول و نمودارهای متناسب پرداخته شود که بر اساس تجزیه و تحلیل انجام شده در فرضیات تحقیق با کسب امتیاز لازم فرضیات رتبه بندی گردیدند.
و نهایتا در فصل پنجم نتایج تحقیق به طور کلی بیان و پیشنهادات لازم در زمینه تحقیق نیز ارائه گردیده و در خاتمه نیز پیوست های لازم ضمیمه شده است.
مقدمه[1]
مباحث مربوط به هزینه و درآمد و ارتباط بین آنها از جمله مواردی است که تاثیر بسزایی بر سرمایه گذاری[2] و رشد اقتصادی کشورها دارد . از جمله مهمترین عواملی که جهت تصمیم گیری در مورد انجام یا عدم انجام سرمایه گذاری در یک طرح مد نظر قرار می گیرد ، ارتباط میان ارزش فعلی سرمایه گذاری و هزینه های انجام شده یا درآمد انتظاری سرمایه گذار است . چنانچه ارزش فعلی هزینه هایی که صرف سرمایه گذاری می شود پاسخگوی درآمد انتظاری سرمایه گذاری نباشد ، سرمایه گذار تمایلی برای ورود به آن حیطه را نخواهد داشت.
در مورد شرکت ملی پخش فراورده های نفتی نیز جایگاه داران به عنوان یک بنگاه اقتصادی محسوب شده که تصمیم به سرمایه گذاری در این بخش (احداث جایگاه )با مقایسه درآمد و هزینه می کنند. در حال حاضر درآمد جایگاه ها و نقاط عرضه از طریق سیستم پرداخت کارمزد به ازای هر لیتر فروش سوخت صورت می گیرد و هزینه جایگاه نیز شامل هزینه سرمایه گذاری و هزینه جاری می باشد.
علیرغم روند رو به رشد پرداخت کارمزد به مجاری عرضه طی سال های اخیر و تسهیلات ویژه ای که جهت احداث جایگاه وجود دارد ، وضعیت و نرخ پرداخت کارمزد به گونه ای بوده است که انگیزه ای برای ورود سرمایه گذار به این بخش فراهم نبوده است . این بدان دلیل است که انگیزه اصلی سرمایه گذاری بخش خصوصی در هر فعالیت اقتصادی کسب سود بوده و این مهم در اثر تورم موجود در کشور طی سالهای اخیر و در نظر گرفتن درصد سود انتظاری نسبت به سرمایه تحقق نپذیرفته است . از طرف دیگر پرداخت کارمزد به شیوه فعلی از ناحیه بودجه های مصوب دولتی و همچنین پرداخت هزینه حمل با توجه به محدودیت های موجود ، هزینه های سنگینی را بر دولت تحمیل می کند .
بیان مسئله
در حال حاضر درآمد جایگاههای سوخت در کشور بر اساس کارمزد پرداختی از سوی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی به ازاء هر لیتر فروش فرآورده و بر اساس درجه جایگاه ها پرداخت می شود . درجه بندی جایگاه ها براساس چک لیستی که هر ساله از سوی مدیریت بازرگانی شرکت مورد پایش قرار می گیرد , محاسبه شده و طبق امتیازی که جایگاه از شرکت اخذ می نماید درجه جایگاه به آن اعطاء می گردد و بر اساس آن میزان کارمزد پرداختی به هر جایگاه به ازاء هر لیتر فروش فر آورده تعیین می گردد . درجه جایگاه ها شامل ممتاز , یک , دو و سه بوده و چک لیست درجه بندی شامل مواردی از جمله : الزامات ایمنی , امکانات خدماتی و رفاهی موجود در جایگاه برای ارائه به مراجعین , تجهیزات فنی و نرم افزاری تاسیسات جایگاه , نحوه مدیریت و عملکرد انضباطی و مالی می باشد . از اینرو همه ساله کارمزد جایگاه های سوخت در بودجه تخصیصی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی لحاظ شده و طبق قوانین و مقررات خاصی و با توجه به فروش جایگاه هر ماهه محاسبه و از سوی شرکت به جایگاه پرداخت می گردد . لذا بر اساس اظهارات جایگاهداران و مدیران شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران سیستم پرداخت کارمزد ( سیستم جاری ) دارای معایب وآسیب هایی است که شرکت را بر آن داشته که همزمان با اجرای فاز دوم طرح هدفمندی یارانه ها در کشور که قدر مسلم با افزایش مضاعف هزینه های جاری جایگاه ها همراه خواهد بود , مععضل عدم نقدینگی جایگاه ها در طول ماه را از طریق استقرار نظام حق العملکاری حل نماید زیرا که ویژگی بارزی که سیستم حق العملکاری دارد امکان دریافت کارمزد بهنگام فروش فرآورده می باشد لذا با این روش مشکل عدم نقدینگی جایگاه ها در نظام پرداخت کارمزد مرتفع می گردد . البته شایان ذکر است قرار است در نظام حق العملکاری هزینه کرایه حمل سوخت با نفتکش که در حال حاضر با شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی می باشد , توسط جایگاه ها پرداخت گردد که البته خود باعث افزایش هزینه های جایگاه ها می گردد . درضمن سیستم پرداخت کارمزد مزایایی هم دارد که شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی را نسبت به اجرای آن مصر می نماید . لذا این تحقیق قصد دارد تا با آسیب شناسی و عنوان مزایای سیستم پرداخت کارمزد و نظام حق العملکاری و همچنین مقایسه تطبیقی بین ایندوسیستم ؛ اطلاعات مفید و مستندی مبتنی بر اصول علمی تحقیق را جهت تصمصم گیری در خصوص استقرار سیستمی کارآمد برای هیات مدیره شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران فراهم آورد .
اهمیت تحقیق
در این بخش از گزارش با توجه به اهمیت روند عرضه و تقاضای انرژی به بررسی این روند در استانهای کشور پرداخته شده است، بدین منظور ابتدا روند مصرف بنزین و نفت گاز در استانهای