وبلاگ

پایان نامه درباره استرس شغلی/:مدلهای استرس شغلی
مدل تناسب شخص – محیط [1](مدل کاپلان، 1998)
«مدل تناسب شخص – محیط از جمله مدل­های تعاملی است که بیان می­کند: هنگامی که بین تقاضاهای کار و توانایی شخص برای اجابت تقاضاها اختلاف و فاصله وجود دارد یا بین نیازهای فرد و منابع محیط فاصله وجود دارد، استرس ایجاد می­شود. تقاضاها شامل میزان کار و پیچیدگی شغل است.

نیازها شامل درآمد، مشارکت در کار و تحقق ذات است، منابع نیز به جو کار اشاره دارند مانند درآمد کافی برای ارضای نیازهای فرد.

براساس این مدل وقتی کار برای فرد خیلی سنگین یا پیچیده باشد و یا وقتی کار نتواند خواسته­های فرد را برآورده سازد استرس رخ خواهد داد. این مدل بین نیازهای ذهنی شخص و محیط تفاوت قائل می­باشد. تأکید مدل تناسب شخص – محیط بر ادراکات ذهنی مانند مدل سایکولوژی می­باشد. یکی از مشکلات این مدل آن است که برای اثبات اینکه چه شرایط کاری واقعی منجر به استرس می­شوند توانایی محدودی دارد. نقطه قوت این مدل، تأکید آن بر نیازهایی جهت انعطاف­پذیری و طراحی شغل، در نظر گرفتن کارکنان به عنوان افراد با توانایی­های متفاوت، انگیزه­ها و ادراکات گوناگون است».

5-8-2- مدل کنترل – تقاضای شغل [2](مدل کارازک)
«این مدل اولین بار در سال 1976 توسط پرفسور کارازک و همکارانش ارائه گردید. مدل کنترل – تقاضا به جای اینکه از ادراکات ذهنی کارمند ناشی شود، برخاسته از ویژگی­های کار است. این مدل ابراز می­دارد استرس ناشی از عدم تعادل بین تقاضاهای شغلی با میزان آزادی در تصمیم­گیری (کنترل) بر روی کار است. به عبارت دیگر هرچه نیازهای کاری بیشتر و کنترل فرد بر روی کار کمتر باشد، استرس شغلی بیشتر خواهد بود. دامنه تصمیم­گیری به دو مؤلفه بستگی دارد:

کنترل شخص بر تصمیم­گیری یا اقتدار
سطح مهارت فرد
هر قدر کنترل فرد بر روی کار بیشتر شود و مهارت­هایش افزایش یابد میزان دامنه تصمیم­گیریش افزایش یافته و طبعاً مقدار استرس شغلیش کاهش می­یابد.