سوال اصلی پژوهش …………………………………………………………………………………………………………8
فرضیه های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………8
روش پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………9
جامعه آماری پژوهش ……………………………………………………………………………………………………….9روش گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………9
روش تجزیه و تحلیلهای آماری ……………………………………………………………………………….10آمار توصیفی ……………………………………………………………………………………………………………10
آمار استنباطی …………………………………………………………………………………………………………..10
مدل مفهومی پژوهش …………………………………………………………………………………………………11
جنبه نوآوری پژوهش …………………………………………………………………………………………………12
تعاریف واژهها و اصطلاحها ………………………………………………………………………………………..12
فصل دوم : مبانی نظری پژوهش
2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….15
2-2- تاریخچهی برگزاری نمایشگاه در ایران…………………………………………………………………………………15
2-3- ابتداییترین شکل نمایشگاهها……………………………………………………………………………………………..17
2-4- ابتداییترین شکل نمایشگاهها……………………………………………………………………………………………..18
2-5- تعریف نمایشگاه………………………………………………………………………………………………………………..20
2-6- فلسفه برپایی نمایشگاه ها……………………………………………………………………………………………………22
2-7- اهداف نمایشگاهها……………………………………………………………………………………………………………..23
2-7-1- اهداف مسئولان و دست اندرکاران…………………………………………………………………………………..24
2-7-2- اهداف تولیدکننده………………………………………………………………………………………………………….26
2-7-3- اهداف بازدیدکننده…………………………………………………………………………………………………………27
2-8- انواع نمایشگاهها………………………………………………………………………………………………………………..28
2-8-1- نمایشگاه عمومی……………………………………………………………………………………………………………29
2-8-2- نمایشگاههای تخصصی…………………………………………………………………………………………………..30
2-8-3- نمایشگاه اختصاصی……………………………………………………………………………………………………….32
2-8-4- نمایشگاههای اکسپو……………………………………………………………………………………………………….32
2-8-5- نمایشگاه عرضه مستقیم کالا……………………………………………………………………………………………33
2-8-6- نمایشگاههای مجازی……………………………………………………………………………………………………..34
2-9- مراحل شرکت در نمایشگاه…………………………………………………………………………………………………34
2-10- هزینه شرکت در نمایشگاه…………………………………………………………………………………………………37
2-11- موفقیت در نمایشگاه………………………………………………………………………………………………………..38
2-12- عوامل موثر بر موفقیت نمایشگاههای بین المللی………………………………………………………………….40
2-12-1- برنامه ریزی امور نمایشگاهی………………………………………………………………………………………..40
2-12-3- مکان برپایی نمایشگاه…………………………………………………………………………………………………..51
2-12-4- معماری سالن نمایشگاه………………………………………………………………………………………………..54
2-12-5- طراحی مناسب غرفه در نمایشگاه………………………………………………………………………………….57
2-12-6- نقش کارکنان غرفه نمایشگاه…………………………………………………………………………………………68
2-12-7- سالنهای کنفرانس………………………………………………………………………………………………………72
2-12-8- پارکینگ و رستوران استاندارد………………………………………………………………………………………..72
2-12-9- اطلاعرسانی………………………………………………………………………………………………………………..73
2-12-10- بیمه نمایشگاهها…………………………………………………………………………………………………………74
2-12-11- قواعد گمرگی……………………………………………………………………………………………………………75
2-12-12- محل اقامت خارجیان…………………………………………………………………………………………………75
2-12-13- تاسیسات بهداشتی و ایمنی…………………………………………………………………………………………76
2-12-14- استفاده از فناوری………………………………………………………………………………………………………77
2-13- نتایج برگزاری نمایشگاه……………………………………………………………………………………………………78
2-14- آثار فرهنگی نمایشگاه………………………………………………………………………………………………………87
2-15- پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………..90
2-15-1- پیشینه داخلی………………………………………………………………………………………………………………90
2-15-2- پیشینه خارجی…………………………………………………………………………………………………………….91
فصل سوم : روش اجرای پژوهش
3-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………..97
3-2- روش پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………….98
3-3- جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………………….98
3-4- نمونه و روش نمونهگیری ………………………………………………………………………………………………….99
3-5- فرضیه های تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………99
3-7- روش گردآوری اطلاعات ………………………………………………………………………………………………..101
3-6- مدل مفهومی پژوهش……………………………………………………………………………………………………….100
3-7-1- روش کتابخانهای ……………………………………………………………………………………………………..101
3-7-2- روش میدانی …………………………………………………………………………………………………………..101
3-8- ابزارگردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………101
3-9- روایی پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………………………..102
3-10- پایایی پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………………………103
3-11- روش تجزیه و تحلیل دادهها ………………………………………………………………………………………….105
3-11-1- آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………….105
3-11-2- آمار استنباطی…………………………………………………………………………………………………………….105
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل دادهها
4-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………107
4-2- توصیف داده ها ………………………………………………………………………………………………………………108
4-2-1- جنسیت …………………………………………………………………………………………………………………….108
4-2-2- سن …………………………………………………………………………………………………………………………..109
4-2-3- سطح تحصیلات …………………………………………………………………………………………………………110
4-2-4- سابقه خدمت ……………………………………………………………………………………………………………..111
4-3- آمار استنباطی………………………………………………………………………………………………………………….112
4-3-1- نتایج توصیفی……………………………………………………………………………………………………………..113
4-3-1-1- درصد پاسخگویی به گویه های پرسشنامه…………………………………………………………………..113
4-3-1-2- میانگین و انحراف معیار ابعاد پرسشنامه و خرده مقیاسها……………………………………………..124
4-3-2 نتایج استنباطی ……………………………………………………………………………………………………………..128
4-4- بررسی نقش متغیرهای توصیفی در ارزیابی متغیرهای اصلی پژوهش (نتایج آزمون کروسکال والیس)…………………………………………………………………………………………………………………………………….135
4-5- نتایج آزمون فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………141
فصل پنجم : نتیجهگیری و پیشنهادها
5-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………142
5-2- نتایج توصیفی پژوهش …………………………………………………………………………………………………….144
5-3- نتایج استنباطی پژوهش…………………………………………………………………………………………………….145
5-4- تحلیل مدل مفهومی تحقیق……………………………………………………………………………………………….147
5-5- نقش متغیر های توصیفی در ارزیابی متغیرهای اصلی پژوهش………………………………………………..147
5-6- سازگاری یافتهها با تحقیقات پیشین……………………………………………………………………………………148
5-7- پیشنهادهای مبتنی بر یافتههای پژوهش……………………………………………………………………………….148
5-8- پیشنهاد به محققهای آینده ……………………………………………………………………………………………..149
5-9- محدودیت های پژوهش ………………………………………………………………………………………………….149
پیوستها
پیوست 1 – پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………………….152
پیوست 2 – خروجی نرم افزار SPSS ……………………………………………………………………………………….163
منابع و مأخذ
منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………….203
منابع لاتین ………………………………………………………………………………………………………………………………208
چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………….210
چکیده
نمایشگاههای بینالمللی بعنوان یکی از مجاری و کانالهای معرفی کالاهای تولید شده و انتقال تکنولوژی در دنیا از اهمیت خاصی برخوردار هستند توجه به موفقیت نمایشگاهها علیالخصوص نمایشگاههای تخصصی بینالمللی که حدود 95 درصد کل نمایشگاهها را در بر میگیرد، میتواند نقش بسیار موثری را در فرآیند توسعه صادرات غیرنفتی داشته باشد. از آنجا که هدف اصلی از انجام این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر موفقیت نمایشگاههای تخصصی بینالمللی صادراتی میباشد، ابتدا با توجه به اهداف برگزاری نمایشگاههای بینالمللی و با جمع آوری نظرات خبرگان، اندیشمندان و صاحب نظران امر نمایشگاهی و از طریق پرسشنامه خبره، به شناسایی عوامل موثر اقدام گردید و سپس در ادامه با توزیع 300 عدد پرسشنامه اصلی در جامعه آماری و جمعآوری آن و استفاده از روش تحلیل عاملی و بهرهگیری از به تعیین عوامل موثر بر موفقیت نمایشگاههای بینالمللی پرداخته شد و با استفاده از نرم افزار SPSS به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد و نتایج ذیل به دست آمد. بین مدیریت و هدایت عملکردی نیروها و تبلیغات حرفهای، بین شفاف سازی برای مشارکت کنندگان ، نظام حمایتی و رعایت اصول بازرگانی، بین شرایط حاکم بر جامعه و مشارکت همه عوامل درگیر در نمایشگاه و بین توجه به زمان و مکان برگزاری نمایشگاه و موفقیت نمایشگاههای بین المللی ارتباط معناداری وجود دارد. و همچنین مدل مفهومی تحقیق با استفاده از رگرسیون چندگانه مورد تأیید قرار گرفت.
کلید واژه های پژوهش: موفقیت نمایشگاه، زمان و مکان برگزاری نمایشگاه، تبلیغات حرفهای، بین مدیریت و هدایت عملکردی نیروها
مقدمه
نمایشگاهها ابزارگفتگوهای چند منظوره است که امکان حصول و نیل به اهداف ارتباطی به منظورتوسعه فعالیتها را فراهم می آورد .امروزه کارشناسان و صاحب نظران عرصه های اقتصادی در بررسی و تحلیل موضوعهای مربوط به توسعه، به ویژه صادرات غیرنفتی بر این باورند که رونق صادرات در افزایش تولید ناخالص داخلی، ارزآوری، ایجاد اشتغال و در نهایت رهایی از وابستگی اقتصاد نفت بسیار تاثیرگذار بوده است و می بایست مورد حمایت نیز قرار گیرد . بر این اساس برای نیل به چنین اهدافی، نباید از ابزار کارآمدی چون نمایشگاههای بین المللی غفلت ورزید.
امروزه نمایشگاهها نقش بسیار مهمی را در بازاریابی بین المللی بازی می کنند ، زیرا امکان مقایسه سریع میان کالاهای تولید شده را در یک مکان فراهم می سازد . حضور در نمایشگاه موثرترین وسیله برای ارتباط با بهره بردار تولید و شناساندن کالاها ی تولیدی، صادراتی، خدماتی و یافتن بازارهای جدید میباشد.
در قرن بیست و یکم اکثر کشورها، مخصوصاً کشورهای در حال توسعه بیشترین کوشش خود را در جهت توسعه صادرات به کار می گیرند تا بتوانند حداقل نیازهای ارزی خود را تامین نمایند از آنجا که دولت مردان ایران برنامه اقتصاد بدون نفت را سرلوحه فعالیت های خود قرار دادهاند ضرورت تجدید نظر در مسایل اقتصادی به ویژه برگزاری نمایشگاهها که از ابزارهای مهم، با هدف شناسایی بازارهای هدف و نفوذ در آنها میباشد، بیش از پیش اجتناب ناپذیر شده است . مسئله مهمی که دیر زمانی است به فراموشی سپرده شده است و برگزاری نمایشگاههای موفق که متضمن رسیدن
به موارد ذیل است در نظر گرفته نمی شود.
افزایش توان صادراتی
آشنایی تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی با دیدگاهها و انتظارات خریداران خارجی
افزایش آگاهی و اطلاعات خریداران خارجی از کالاها و خدمات شرکتهای ایرانی
افزایش اطلاعات تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی از شرایط بازارهای خارجی
شناسایی کشورهای رقیب و بازارهای هدف
مقدمه
دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و توسعه همه جانبه، نیازمند پیروی از الگوهای مناسب توسعه اقتصادی میباشد. تجربه کشورها، علیالخصوص شرق آسیا، بیانگر این موضوع است که این کشورها از الگوی توسعه صادرات به نحو درست بهرهبرداری کردهاند تا به رشد اقتصادی بالا و پایدار دست یافتهاند. برای کشور ما که اقتصاد آن همواره به لحاظ کسب درآمدهای ارزی به تولید و صادرات نفت وابسته بوده است و با توجه به نوسانات قیمت نفت در دو برنامه گذشته و میزان ذخایر نفتی و توانایی صدور آن برای کشور، سیاست جایگزینی صادرات غیرنفتی جهت تأمین ارز مورد نیاز کشور یعنی صنایع داخلی را تشویق به تولید کالاهای وارداتی و صدور دیگر کالاها به کشورها بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا هر آنچه که بتواند به توسعه صادرات غیرنفتی کمک کند میبایست مدنظر سیاستگذاران، برنامهریزان و فعالان اقتصادی قرار گیرد. یکی از ابزارهای مهم برای رونق بخشیدن به صادرات و انجام فعالیت موثر در تبلیغات و بازاریابی کالاها و خدمات، نمایشگاهها میباشند. با توجه به نظرات کارشناسان اقتصادی و بازرگانی از موثرترین نمایشگاهها در توسعه صادرات غیرنفتی، برگزاری نمایشگاههای تخصصی (صادراتی) بینالمللی است که این تحقیق به بررسی عوامل موثر بر موفقیت آن میپردازد.
بیان مسئله پژوهش
در سالهای اخیر صادرات غیرنفتی واژهای متداول در ایران و سایر کشورهای صادرکننده نفت(به ویژه کشورهای خاورمیانه) است. تا چندی پیش این کشورها، صادراتی جز نفت و گاز نداشتند و همواره در معرض این انتقاد بودند که اقتصادشان تک محصولی بوده و درآمدشان با تغییر قیمت در نوسان است. (زیرک،معصومه، اثرات اجرای اصل 44قانون اساسی و نقش چشمانداز 20 ساله و برنامه چهارم در توسعه صادرات غیر نفتی، مجموعه مقالات چهاردهمین همایش ملی توسعه صادرات غیر نفتی کشور، مهر 1387) تجربه نشان داده که آن دسته از کشورهایی که دارای اقتصاد تک محصولی و عمدتاً وابسته به نفت هستند؛ نه تنها مسیر توسعه را طی نخواهند نمود بلکه در مواجهه با طوفانهای اقتصادی دچار بحران خواهند شد. براین اساس، از جمله راههای رشد اقتصادی و دستیابی به بازارهای جهانی، کاستن از میزان وابستگی درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت خام و توسعه صادرات غیر نفتی میباشد.(سلطانی، الیزابت، شیدا خیراندیش، صادرات غیر نفتی در استان فارس بررسی اثر متغیرهای کلان اقتصادی و تعیین مزیت نسبی محصولات استان، مجموعه مقالات چهاردهمین همایش ملی توسعه صادرات غیر نفتی کشور، مهر 1387،ص415) برای جهش درآمدهای ارزی حاصل از صادرات غیر نفتی، ضرورت دارد از تمامی ابزارهای نفوذ در بازارهای جهانی و منطقهای به نحو مطلوب و متناسب بهرهبرداری شود. یکی از ابزارهای بسیار کارآمد نمایشگاه میباشد که میتواند ارتباط مستقیمی بین عرضهکننده و متقاضی کالا و در نهایت مبادله کالاها و خدمات را میسر سازد. فعالیتهای نمایشگاهی موجبات پویایی سایر بخشهای اقتصادی نیز میشود، به طوری که بهرهگیری از روشها و تکنیکهای علمی مبتنی بر برنامهریزی هدفمند و جامع در فرایند برپایی و استفاده از نتایج نمایشگاهها میتواند نوید بخش رونق اقتصادی باشد. این گونه نمایشگاهها از دیدگاه صادرات صنعتی و خدمات مناسبترین فرصتها را برای تولیدکنندگان و عرضهکنندگان مهیا میسازد تا از طریق توانمندیهای خود به مشتریان بالقوه، افزایش فروش و در نتیجه ارتقای سطح فعالیت اقتصادی خود را رقم زنند(علوی،1383) (علوی،سید محمد رضا، مقدمهای بر صنعت نمایشگاهی، شرکت نمایشگاههای بین المللی،1383). حال این مسئله در ذهن ما به وجود میآید که آیا نمایشگاهها میتوانند به عنوان یک ابزار بازاریابی موجبات توسعه صادرات غیر نفتی و کاهش وابستگی درآمدهای ارزی به صادرات نفتی را ایجاد کنند یا نه؟و چه عواملی بر موفقیت هر چه بهتر نمایشگاه ها اثر دارند؟
اهمیت، ضرورت و انگیزه پژوهش
صادرات به عنوان موتور محرکه اقتصاد و رمز بقای کشورها در بازارهای جهانی نقش مهمی را در عرصه اقتصاد ایفا میکند، زیرا تقویت ظرفیت های تولید و ایجاد ظرفیت های جدید ضمن هموار کردن راه توسعه صادرات نقش دولت را به عنوان تضمینکننده سرمایهگذاریهای موجود و کاهش انحصار پر رنگتر میکند. از سوی دیگر صادرات امکان استفاده از بازارهای جهانی را برای رشد تولید داخلی مهیا کرده و بنگاههای تولیدی را قادر میکند تا از محدودیتهای بازار داخلی رها شده و با توسعه صادرات بازارهای جهانی را هدف قرار داده و از صرفههای اقتصادی حاصل از مقیاس تولید بیشتر بهرهبرداری کنند.(مریم فدایی، نقش تحقیقات استراتژیک بازار در توسعه صادرات،، مجموعه مقالات چهاردهمین همایش ملی توسعه صادرات غیر نفتی کشور، مهر 1387،ص659)
یکی از ابزارهای مهم برای رونق بخشیدن به صادرات و انجام فعالیت موثر در تبلیغات و بازاریابی کالاها و خدمات، نمایشگاه است. هیچ یک از وسایل ارتباط جمعی همانند نمایشگاه دارای کارکرد چند بعدی نیستند. در نمایشگاه میتوان علاو بر جذب مشتریان جدید و بهبود مناسبات با مشتریان فعلی، از تغییرات در ترکیب و رفتار آنها اطلاع حاصل کرد و ضمن تماس مستقیم با خریداران بالقوه اطلاعات مورد نیاز در زمینههای چون کیفیت کالا، روش یا طرقه کار با آن، خدمات پس از فروش … را در اختیار آنها گذاشت. در تعریف گویا و کوتاه نمایشگاه را میتوان تبلیغ زنده نامید، زیرا در نمایشگاه عواملی چون تولیدکننده، توزیعکننده، مصرفکننده کالا یا خدمات دریک زمان و مکان مناسب گردهم میآیند، هم چنین برگزاری نمایشگاه موجب افزایش سطح اطلاعات و دانش عمومی، علمی و فنی بازدیدکنندگان میگردد.(نیازی،1382،ص17) (نیازی،سید رضا(1382)؛ حضور موفق در نمایشگاه، چاپ اول، نشر اتابک.)
اهداف پژوهش