1-3: مشخصات گیاه شناسی .. 11
1-4: مراحل نمو گلرنگ…. 18
1-5: زئولیت 21
1-5-1: کاربرد زئولیت در کشاورزی 23
1-5-2: فواید مصرف زئولیت 24
1-5-3: زئولیت (کود هوشمند) 24
1-5-4: مزایای استفاده در آبیاری.. 26
1-5-5: مزایای استفاده در خاک 26
1-5-6: مزایای استفاده کودی 27
1-5-7: تأثیر در محصولات کشاورزی 27
1-5-8: تأثیر در گیاه 28
1-5-9: اثرات اکولو‍ژیکی 28
1-5-10: مصارف بهداشتی و زیست محیطی زئولیت 28
1-5-11: کلینوپتیلولیت 29
1-5-12: تولید زئولیت در جهان 30
1-6: سالیسیلیک اسید (یک شبه هورمون گیاهی) 32
1-6-1: تاریخچهی شناخت سالیسیلیک اسید (SA) 32
1-6-2: سالیسیلیک اسید و نقش آن در گیاهان 33
1-6-3: نقش سالیسیلیک اسید در پیری برگ ها 34
1-6-4: سالیسیلیک اسید و تنظیم کنندگی رشد در شرایط تنش 35
فصل دوم (بررسی منابع) . 37
2: بررسی منابع . 38
2-1: تنش . 38
2-1-1: انواع تنش های محیطی . 41
2-1-2: تنش خشکی (کمبود آب) . 42
2-1-3: اثرات تنش آب بر ساختمان گیاه . 42
2-1-4: اثرات تنش آب بر رشد گیاه . 43
2-1-5: پایداری غشاء و تنش . 44
2-1-6: تنش و متابولیسم کربن . 45
2-1-7: مکانیسم های مقاومت به خشکی . 47
2-1-8: اثرات تنش آب بر محتوای آب نسبی . 48
2-1-9: اثر تنش کمبود آب بر محتوای آب اولیه . 49
2-1-10: اثر تنش کمبود آب بر کمبود آب اشباع . 49
2-1-11: اثر تنش کمبود آب بر مقدار آب برگ… 50
2-1-12: اثر تنش کمبود آب بر صفات زراعی، عملکرد و اجزای عملکرد. 51
2-1-13: اثر تنش کمبود آب بر ارتفاع بوته . 52
2-1-14: اثر تنش کمبود آب بر ارتفاع شاخه دهی از سطح زمین . 53
2-1-15: اثر تنش کمبود آب بر تعداد شاخهی فرعی در بوته . 54
2-1-16: اثر تنش کمبود آب بر قطر ساقه . 55
2-1-17: اثر تنش کمبود آب بر عملکرد دانه . 55
2-1-18: اثر تنش کمبود آب بر وزن هزار دانه . 58
2-1-19: اثر تنش کمبود آب بر عملکرد بیولوژیک . 60
2-1-20: اثر تنش کمبود آب بر قطر غوزه . 61
2-1-21: اثر تنش کمبود آب بر شاخص برداشت . 61
2-1-22: اثر تنش کمبود آب بر تعداد غوزه در بوته . 63
2-1-23: اثر تنش کمبود آب بر تعداد دانه در غوزه . 64
2-1-24: اثر تنش کمبود آب بر تعداد غوزهی نابارور . 66
2-1-25: اثر تنش کمبود آب بر شاخص سطح برگ . 66
2-1-26: اثر تنش خشکی بر عملکرد روغن . 6
2-1-27: اثر تنش خشکی بر درصد روغن . 68
2-1-28: اثر تنش خشکی بر پروتئین ها. 69
2-1-29: اثر تنش خشکی بر چربی ها . 69
2-1-30: اثر تنش خشکی بر اولئیک اسید . 70
2-1-31: اثر تنش خشکی بر لینولئیک اسید.. 70
فصل سوم (مواد و روش ها) . 72
3: مواد و روش ها . 73
3-1: خصوصیات جغرافیایی و اقلیمی محل آزمایش . 73
3-2: انتخاب طرح آزمایشی . 75
3-3: خصوصیات رقم مورد استفاده . 75
3-4: آماده سازی زمین و عملیات زراعی . 77
3-5: اندازه گیری صفات . 78
3-5-1: عملکرد و اجزای عملکرد . 78
3-5-1-1: ارتفاع گیاه . 78
3-5-1-2: ارتفاع اولین شاخهی فرعی گیاه از سطح خاک . 78
3-5-1-3: قطر ساقه در قسمت تحتانی آن . 78
3-5-1-4: تعداد شاخهی فرعی.. 78
3-5-1-5: تعداد غوزهی نابارور در هر بوته . 78
3-5-1-6: قطر غوزه. 79
3-5-1-7: تعداد غوزه در بوته و تعداد دانه در غوزه . 79
3-5-1-8: عملکرد دانه. 79
3-5-1-9: وزن هزار دانه . 79
3-5-1-10: وزن هزار دانهی غوزه های اصلی و فرعی . 80
3-5-1-11: عملکرد بیولوژیک . 80
3-5-1-12: عملکرد بیولوژیک غوزه های اصلی و فرعی . 80
3-5-1-13: شاخص برداشت بوته . 80
3-5-1-14: شاخص برداشت غوزه های اصلی و فرعی . 81
3-5-2: شاخص های رشد . 81
3-5-2-1: شاخص سطح برگ (LAI) . 81
3-5-2-2: سرعت رشد محصول (CGR) . 81
3-5-2-3: سرعت رشد نسبی (RGR) . 81
3-5-2-4: سرعت جذب خالص (NAR) . 82
3-5-2-5: نسبت سطح برگ LAR) . 82
3-5-2-5-6: وزن خشک کل گیاه (TDW) . 83
3-5-3: درصد روغن . 83
3-5-4: عملکرد روغن . 83
3-5-5: سنجش اسید های چرب . 83
3-5-6: صفات فیزیولوژیک . 84
3-5-6-1: ناپایداری غشاء سیتوپلاسمی . 84
3-5-6-2: اندازه گیری محتوای رطوبت نسبی . 84
3-5-6-3: درصد آب برگ . 85
3-5-6-4: آب نهایی برگ . 85
3-5-6-5: محتوای آب اولیه. 86
3-5-6-6: کمبود آب اشباع . 86
3-5-6-7: سرعت از دست دادن آب . 86
3-6: تجزیه و تحلیل داده ها . 87
فصل چهارم (نتایج و بحث) . 88
4-1: ارتفاع گیاه . 89
4-2: ارتفاع اولین شاخه از سطح خاک… 90
4-3: قطر ساقه . 92
4-4: تعداد شاخهی فرعی . 93
4-5: تعداد غوزه در بوته . 100
4-6: تعداد غوزهی نابارور . 101
4-7: قطر غوزهی اصلی . 103
4-8: تعداد دانه در غوزه . 104
4-9: عملکرد دانه . 111
4-10: عملکرد دانهی غوزهی اصلی . 112
4-11: عملکرد دانهی غوزه های فرعی . 114
4-12: وزن هزار دانه . 116
4-13: وزن هزار دانهی غوزهی اصلی . 123
4-14: وزن هزار دانهی غوزهی فرعی . 124
4-15: عملکرد بیولوژیک . 126
4-16: عملکرد بیولوژیک غوزهی اصلی . 128
4-17: عملکرد بیولوژیک غوزه های فرعی . 134
4-18: شاخص برداشت بوته . 136
4-19: شاخص برداشت غوزه های اصلی . 137
4-20: شاخص برداشت غوزه های فرعی . 138
4-21: روز تا رسیدگی . 145
4-22: درصد روغن . 146
4-23: عملکرد روغن . 148
4-24: اولئیک اسید . 150
4-25: لینولئیک اسید . 156
4-26: ناپایداری غشاء سلولی . 158
4-27: درصد آب برگ . 160
4-28: محتوای آب اولیه . 161
4-29: آب نهایی برگ . 167
4-30: میزان آب نسبی . 168
4-31: کمبود آب اشباع . 169
4-32: سرعت از دست دادن آب . 171
4-33: تجمع مادهی خشک (TDW) . 178
4-34: شاخص سطح برگ (LAI) . 180
4-35: سرعت رشد محصول (CGR) . 182
4-36: سرعت رشد نسبی (RGR) . 185
4-37: سرعت جذب خالص (NAR) . 187
4-38: نسبت سطح برگ (LAR) . 189
فصل پنجم (نتیجه گیری). 194
5-1 نتیجه گیری 195
5-2: پیشنهادات 197
منابع: 198
Abstract: 213
فهرست اشکال
شکل (1-1): مهمترین کشورهای تولید کنندهی گلرنگ…. 5
شکل (3-1): نقشهی کشت… 76
فهرست نمودارها
نمودار (4-1): وزن خشک کل گیاه تحت تأثیر تنش خشکی.. 178
نمودار (4-2): وزن خشک کل گیاه تحت تأثیر مصرف زئولیت… 179
نمودار (4-3): وزن خشک کل گیاه تحت تأثیر مصرف سالیسیلیک اسید.. 179
نمودار (4-4): شاخص سطح برگ تحت تأثیر تنش خشکی.. 180
نمودار (4-5): شاخص سطح برگ تحت تأثیر مصرف زئولیت… 181
نمودار (4-6): شاخص سطح برگ تحت تأثیر مصرف سالیسیلیک اسید.. 181
نمودار (4-7): سرعت رشد محصول تحت تأثیر تنش خشکی.. 182
نمودار (4-8): سرعت رشد محصول تحت تأثیر مصرف زئولیت . 183
نمودار (4-9): سرعت رشد محصول تحت تأثیر مصرف سالیسیلیک اسید.. 184
نمودار (4-10): سرعت رشد نسبی تحت تأثیر تنش خشکی.. 185
نمودار (4-11): سرعت رشد نسبی تحت تأثیر مصرف زئولیت… 186
نمودار (4-12): سرعت رشد نسبی تحت تأثیر مصرف سالیسیلیک اسید.. 186
نمودار (4-13): سرعت جذب خالص تحت تأثیر تنش خشکی.. 188
نمودار (4-14): سرعت جذب خالص تحت تأثیر مصرف زئولیت… 188
نمودار (4-15): سرعت جذب خالص تحت تأثیر مصرف سالیسیلیک اسید.. 189
نمودار (4-16): نسبت سطح برگ تحت تأثیر تنش خشکی.. 190
نمودار (4-17): نسبت سطح برگ تحت تأثیر مصرف زئولیت… 190
نمودار (4-18): نسبت سطح برگ تحت تأثیر مصرف سالیسیلیک اسید.. 191
فهرست جداول
جدول1-1: تولید جهانی گلرنگ…. 6
جدول1-2: سطح زیر کشت و عملکرد گلرنگ در آسیا و جهان.. 21
جدول3-1: آمار هواشناسی ایستگاه هواشناسی اراک در سال1390. 73
جدول3-2: خصوصیات خاک مزرعهی مورد آزمایش…. 74
جدول4-1: نتایج تجزیه واریانس صفات… 96
جدول4-2: مقایسه میانگین های اثرات اصلی صفات… 97
جدول4-3: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 98
جدول4-4: مقایسه میانگین های اثرات سه گانه. 99
جدول4-5: نتایج تجزیه واریانس صفات… 107
جدول4-6: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 108
جدول4-7: مقایسه میانگین اثرات متقابل دوگانه. 109
جدول4-8: مقایسه میانگین های اثرات سه گانه. 110
جدول4-9: نتایج تجزیه واریانس صفات… 119
جدول4-10: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 120
جدول4-11: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 121
جدول4-12: مقایسه میانگین های اثرات متقابل سه گانه. 122
جدول4-13: نتایج تجزیه واریانس صفات… 130
جدول4-14: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 131
جدول4-15: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 132
جدول4-16: مقایسه میانگین های اثرات متقابل سه گانه. 133
جدول4-17: نتایج تجزیه واریانس صفات… 141
جدول4-18: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 142
جدول4-19: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 143
جدول4-20: مقایسه میانگین های اثرات متقابل سه گانه. 144
جدول4-21: نتایج تجزیه واریانس صفات… 152
جدول4-22: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 153
جدول4-23: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 154
جدول4-24: مقایسه میانگین های اثرات متقابل سه گانه. 155
جدول4-25: نتایج تجزیه واریانس صفات… 163
جدول4-26: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 164
جدول4-27: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 165
جدول4-28: مقایسه میانگین های اثرات متقابل سه گانه. 166
جدول4-29: نتایج تجزیه واریانس صفات… 174
جدول4-30: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 175
جدول4-31: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 176
جدول4-32: مقایسه میانگین های اثرات متقابل سه گانه. 177
فهرست جداول
جدول4-33: ضرایب همبستگی بین صفات… 192
جدول4-34: ضرایب همبستگی بین صفات… 193
چکیده
به منظور بررسی اثر تنش آبی، مصرف زئولیت و سالیسیلیک اسید بر عملکرد و اجزاء عملکرد گلرنگ بهاره، آزمایشی در سال 1389 به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. در این آزمایش تنش آبی به عنوان عامل اصلی در سه سطح I0= آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه (شاهد)، I1= آبیاری به میزان 85 درصد نیاز آبی گیاه، I2= آبیاری به میزان 70 درصد نیاز آبی گیاه در کرت های اصلی و مصرف مقادیر مختلف زئولیت در سه سطح Z0= عدم مصرف زئولیت (شاهد)، Z1= مصرف زئولیت به مقدار چهار تن در هکتار، Z2= مصرف زئولیت به مقدار هشت تن در هکتار و مصرف سالیسیلیک اسید در دو سطح SA0= عدم مصرف سالیسیلیک اسید و SA1= مصرف سالیسیلیک اسید ( محلول پاشی) به عنوان عوامل فرعی به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار داده شد. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف تنش آبی بر صفاتی مانند ارتفاع گیاه، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک غوزه های فرعی در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. همچنین سطوح مختلف مصرف زئولیت نیز بر صفاتی چون، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک غوزه های فرعی در سطح آماری یک درصد و صفت ارتفاع بوته در سطح پنج درصد معنی دار شد. مصرف سالیسیلیک اسید نیز بر صفاتی همچون تعداد دانه در غوزه و عملکرد دانه در سطح آماری یک درصد معنی دار بود. در بین سطوح مختلف تنش آبی، بیشترین و کمترین عملکرد دانه با میانگین 75/954 و 29/455 کیلوگرم در هکتار به ترتیب مربوط به تیمار آبیاری بر اساس 100 و 70 درصد نیاز آبی گیاه بود. همچنین در بین سطوح مختلف مصرف زئولیت بیشترین و کمترین عملکرد دانه با میانگین 58/823 و 33/589 کیلوگرم در هکتار به ترتیب مربوط به تیمار مصرف 8 تن زئولیت و تیمار عدم مصرف زئولیت بود.