وبلاگ

2-2-1- اهداف زنجیره تأمین………………………. 19
2-2-2- مدیریت زنجیره تأمین……………………….. 20
2-3- ریسک و مدیریت ریسک…………………………. 22
2-3-1- اجزا گسترده ریسک…………………………. 24
2-4- مدیریت ریسک زنجیره تأمین……………………….. 26
2-4-1- ریسکهای زنجیره تأمین……………………….. 28
2-4-2- مدیریت و کاهش ریسک زنجیره تأمین……………………….. 37
2-5- عوامل انتخاب تأمین کننده برتر………………………. 45
2-6- مدیریت زنجیره تأمین در صنعت دارو سازی……………………….. 47
2-6-1- اجزا زنجیره تأمین صنعت دارو……………………… 49
فصل سوم: روش شناسی پژوهش…………………………. 51
3-1- مقدمه………………………. 52
3-2- فرضیه ها و چارچوب پژوهش…………………………. 52
3-2-1- ارائه چارچوب پژوهش…………………………. 52
3-2-2- فرضیه ها/سؤالات………………………… 55
3-2-3- روش پژوهش…………………………. 55
3-3- جامعه آماری و نمونه………………………. 56
3-3-1- هولدینگ داروپخش…………………………. 57
3-3-2- شرکت سرمایه گذاری البرز……………………… 58
3-3-3- هولدینگ پارس دارو……………………… 60
3-4- متغیرهای اصلی پژوهش…………………………. 63
3-5- روایی و پایایی ابزار اندازه گیری……………………….. 63
3-6- روشهای تجزیه و تحلیل داده ها……………………… 64
3-6-1- آزمون T تک نمونه ای……………………….. 64
3-6-2- ضریب همبستگی پیرسون……………………….. 64
3-6-3- آزمون فریدمن……………………….. 65
3-6-4- تکنیک تاپسیس فازی………………………. 65
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها ………………………71
4-1- مقدمه………………………. 72
4-2- آمار توصیفی خبرگان جهت اصلاح چارچوب اولیه………….. 73
4-3- اطلاعات جمعیت شناختی……………………….. 73
4-4- آمار توصیفی……………………….. 77
4-4-1- نتایج آمار توصیفی مربوط به ریسک تأمین کننده…………. 77
4-4-2- نتایج آمار توصیفی مربوط به ریسک های محیطی…………….83
4-5- ضریب همبستگی پیرسون……………………….. 85
4-6- الویت بندی مؤلفه های تحقیق……………………….. 88
4-6-1- روش اول طبقه بندی: تاپسیس فازی……………………….. 88
4-6-2- روش دوم طبقه بندی: آزمون فریدمن……………………….. 90
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات………………………… 94
5-1- مقدمه………………………. 95
5-2- خلاصه پژوهش…………………………. 95
5-3- نتایج پژوهش…………………………. 96
5-4- مدل نهایی پژوهش………………………… 100
5-5- الگوریتم مدیریت ریسک زنجیره تأمین……………………….. 102
5-6- پیشنهادات………………………… 108
5-5-1- پیشنهادات کاربردی……………………….. 108
5-5-2- پیشنهاداتی برای پژوهشهای آینده……………………… 109
منابع و مآخذ لاتین……………………….. 111
منابع و مآخذ فارسی……………………….. 115
چکیده:
در رقابت‌های جهانی خواست مشتری بر کیفیت بالا و خدمت رسانی سریع، موجب شده تا شرکت‌ها نتوانند به تنهایی از عهده تمامی کارها برآیند. بر این اساس، فعالیت‌هایی نظیر تهیه مواد، تولید و برنامه ریزی

محصول، خدمت نگهداری کالا، کنترل موجودی، توزیع، تحویل و خدمت به مشتری، اینک به سطح زنجیره تأمین انتقال پیدا کرده­است. مسأله کلیدی در یک زنجیره تأمین، مدیریت و کنترل هماهنگی بین تمامی این فعالیت‌ها است.
تغییر پذیری در زمینه برآیندها و نتایج ممکن زنجیره تأمین، احتمال رخداد و اثرات آن را مدیریت ریسک زنجیره تأمین می­نامند. ریسک­های زنجیره تأمین شامل ریسک­های برخواسته از تغییرات در جریان مواد، محصول و اطلاعات است که از تأمین­کننده اولیه آغاز و به مصرف کننده نهایی ختم می­شود.
صنعت دارو به عنوان مجموعه­ای از فرایندها، ‌عملیات­ و سازمان­های درگیر در کشف، ایجاد و تولید داروها تعریف می­شود. با توجه به گستردگی زنجیره تأمین دارویی، تمرکز این تحقیق به انتخاب تأمین­کنندگان معطوف گردیده است و اینکه چه عواملی برای انتخاب تأمین­کننده در یک زنجیره تأمین باید در نظر گرفته شود تا ریسک موجود در این زنجیره کاهش یابد.
در این پژوهش، با توجه به استراتژی­های کاهش ریسک در زنجیره تأمین و مشورت اساتید و خبرگان زنجیره تأمین و داروسازی، چک لیستی برای انتخاب تأمین­کننده با هشت شاخص اصلی و 30 شاخص فرعی در زمینه انتخاب تأمین کننده برتر و چهار شاخص اصلی و 9 شاخص فرعی در زمینه ریسکهای محیطی تأثیرگذار، بدست آمد. پس از بررسی نتایج آماری پرسشنامه­ها و استفاده از روش تاپسیس فازی، در نهایت به هفت شاخص اصلی “کیفیت، انعطاف پذیری، تحویل، تکنولوژی، سیستم­های ارتباطی و فناوری اطلاعات، هزینه و سابقه” با 24 شاخص فرعی در زمینه انتخاب تأمین کننده برتر و چهار شاخص اصلی ” اقتصادی، سیاسی، بلایای طبیعی و فرهنگی/ اجتماعی” با 8 شاخص فرعی در زمینه ریسک­های محیطی رسیدیم.
این پژوهش برای فعالان صنعت دارویی کشور و هم چنین اساتید، پژوهشگران و دانشجویان، به منظور بهبود وضع موجود انتخاب تأمین کنندگان قابل بهره برداری است.
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1- مقدمه
در این فصل به کلیات و مفاهیم پژوهش پرداخته می­شود. بدین ترتیب این فصل شامل موارد زیر می­باشد: تعریف موضوع و اهمیت پژوهش، اهداف پژوهش، بیان مسأله و سؤال­های پژوهش، فرضیه­های پژوهش، کاربرد نتایج و مخاطبان پژوهش، روش انجام پژوهش و واژگان تخصصی می­باشد.
2-1- تعریف موضوع و اهمیت پژوهش
سازمان ها همواره در تلاش برای بهبود سهم بازار، افزایش سود و دستیابی به مزیت رقابتی نسبت به رقبا می­باشند. برای دستیابی به این اهداف، توجه به کارایی و اثربخشی زنجیره تأمین از اهمیتی فراوان در هر سازمان برخوردار است.
به منظور افزایش توان رقابتی، در دهه 60 و 70 میلادی سازمانها تلاش می­کردند تا با استاندارد سازی و بهبود فرآیندها گامی مؤثر در جهت افزایش مشتریان خود بردارند. در دهه 90 این تلاش­ها با توسعه روشهای مدیریت منابع انسانی با در نظر گرفتن تأمین­کنندگان استراتژیک و عملیات لجستیک ادامه یافتند. (Ferazelle, 2001)
در عصر حاضر سازمان ها مدتهاست که به این مسئله مهم پی برده اند که برای تداوم در صحنه­های رقابت جهانی و حضور موفقیت آمیز در بازار می­بایست عوامل خاصی از قبیل کیفیت محصولات و کیفیت روند اجرایی و تولیدی را در ساختار و محصولات خود به حد مطلوب و مورد قبولی برسانند. حال آن که رمز موفقیت در دستیابی به این اهداف تمرکز بیشتر بر روی فعالیت­ها و اهداف اصلی سازمان می­باشد. لذا در راستای حل این مشکل اساسی بسیاری از مدیران سازمان­های بزرگ تصمیم گرفتند فعالیت­هایی را که اهمیت استراتژیک چندانی برای سازمان ندارند به منابع بیرون از سازمان واگذار کنند تا با این اقدام بر مدیریت و به دنبال آن بر روی فعالیتهایی در سازمان که بر رو ی عوامل مذکور تأثیر مستقیم دارند، تمرکز بیشتری داشته باشند و آنها را به نحو مطلوب به انجام رسانند. اما در جریان فرآیند برون سپاری مسائل مختلفی با دامنه وسیعی از اطلاعات مدنظر قرار می­گیرد مانند انتخاب تأمین­کنندگان، نوع الگوریتم انتخاب و بسیاری از عوامل دیگر که از جمله دغدغه­های فکری مدیران می­باشد.
افزایش تعداد شرکت­های عرضه­کننده سرویس در خارج از سازمان اصلی در سال­های اخیر باعث شده است تا سازمان­ها و شرکت­های برون سپار در هنگام انتخاب منبع بیرونی با موقعیت­های انتخابی متنوعی رو به رو باشند. در کنار این مسأله، افزایش رقابت­های تجاری و گسترش بازارهای جهانی موجب شده تا سازمان­ها به بهینه­سازی تمامی امور و فرآیندهای خود در تمامی جنبه­های رقابتی توجه بیشتری نمایند که این توجه شامل انتخاب تأمین کنندگان نیز گردیده است. تصمیم گیران حوزه برون­سپاری در هنگام انتخاب تأمین­کننده سعی می­نمایند از میان منابع داوطلب (تأمین­کنندگان) گزینه­ای را انتخاب کنند که بتواند به بهترین وجه ممکن تمامی نیازهای فرآیند برون­سپاری شونده را به بهینه­ترین حالت تأمین نمایند. (رزمی، جعفر و همکاران, 1387)
1-2-1- مدیریت زنجیره تأمین
تشدید رقابت از دهه 1990 شرکتها را تحت فشار قرارمی­داد تا کارایی خود را در تمامی جنبه­هایشان بهبود دهند. از طرف دیگر، افزایش متغیرها منجر به اختصاص منابع بیشتر به منظور پیش­بینی تقاضا و تأمین به منظور تقویت بیشتر زنجیره تأمین می­گشت.
محققین بر این باورند که مدیریت مؤثر زنجیره تأمین یک توانمندساز قوی در عملکرد سازمان است و همچنین یک راه ارزشمند برای حفاظت از مزیت رقابتی محسوب می­گردد. (Childerhouse, P., Hermiz, R., Mason-Jones, R., 2003)
مدیریت زنجیره تأمین به عنوان رویکردی یکپارچه برای مدیریت مناسب جریان مواد و کالا، اطلاعات و جریان پولی، توانایی پاسخگویی به این شرایط را دارد. زنجیره تأمین یک سیستم یکپارچه از فرآیندهای مرتبط و به منظور:

دستیابی به مواد و قطعات مورد نیاز
تبدیل مواد اولیه به محصول
ارزش گذاری محصولات
توزیع محصولات به مشتریان
ساده سازی انتقال اطلاعات بین اجزاء زنجیره( اعم از تأمین کنندگان، تولیدکنندگان، توزیع کنندگان، واسطه ها، خرده فروشان و مشتریان) می­باشد. (شفیع زاده, 1383)
2-2-1- ریسک
سیتکین و پابلو در سال 1992 ریسک را بعنوان “دامنه­ای که در آن عدم قطعیت وجود دارد درباره اینکه آیا به شکل بالقوه خروجی­های موفق یا مأیوس­کننده از تصمیمات محقق خواهد شد یا نه” تعریف کردند. (Sitkin B.,Pablo A., 1992)
اقداماتی که احتمالا اثرات سودآوری تولید می­کنند اغلب شامل ریسک­ها نیز می­شوند. ریچی و برندلی ریسک کسب و کار را این گونه تعریف می­کند: سطح مواجهه با عدم قطعیت­هایی که شرکت می­بایست آن را درک کند و به هنگام پیاده­سازی استراتژی­ هایش برای دستیابی به اهداف کسب و کارش به شکل مؤثری مدیریت نماید. (Ritchie B., Brindley C., 2007).
3-2-1- مدیریت ریسک در زنجیره تامین
امکان تغییر در زمینه برآمدها و نتایج مورد انتظار زنجیره تأمین، احتمال رخداد تغییرات و اثرات آنها را مدیریت ریسک زنجیره تأمین می­نامند. ریسک­های زنجیره تأمین شامل ریسک­های برخواسته از تغییرات در جریان مواد، محصول و اطلاعات است که از تأمین­کننده اولیه آغاز و به مصرف­کننده نهایی ختم می­شود. بنابراین به طور کلی ریسک­های زنجیره تأمین به احتمال و اثر یک عدم تناسب و تعادل بین تأمین و تقاضا بر می­گردد.
مدیریت ریسک در زنجیره تأمین یک موضوع مهم در مدیریت زنجیره تأمین است. مهم بودن این موضوع مربوط می­گردد به افزایش استراتژی برون سپاری در کارخانه ها ، جهانی سازی بازارها، افزایش اعتماد بر تأمین کننده ها برای توانایی های مخصوص و نوآوری­ها، تکیه بر شبکه تأمین برای مزیت رقابتی و ظهور و بروز تکنولوژی اطلاعات که کنترل کردن و گسترده کردن زنجیره تأمین را ممکن می­سازد. (Narasimhan, R., Tallur,S., 2009)
مدیریت ریسک در زنجیره تأمین (SCRM) به عنوان یک فعالیت استراتژی مدیریتی می­تواند در نظر گرفته شود که بر عملکرد اجرائی، بازاریابی و مالی کارخانه تأثیرگذار است. (Duncan, 1972)
تا هنگامی که روند برون سپاری به عنوان استراتژی مهمی در کارخانه­ها وجود داشته باشد، کار بر روی هر دو ناحیه ارزیابی و شناسایی ریسک و کم کردن ریسک( روش­ها و تئوری­ها) ادامه دارد. (Narasimhan, R., Tallur,S., 2009)
فیزال و همکارانش و همچنین تانگ (2006) معتقدند که مدیریت ریسک اثرگذار در یک زنجیره تأمین امروزه برای کارخانه ها یک نیاز است. کارخانه­هایی مانند اریکسون و نوکیا ، مدت زیادی است که به این مسئله پی برده­اند. تحقیقات اولیه در هر زمینه ای اصولاً با شناسایی و معرفی مفاهیم و مشخص کردن دسته بندی یا طبقه بندی­ها آغاز می­گردد. کارهای اولیه در زمینه مدیریت ریسک در زنجیره تأمین نیز این شیوه را پیمود. اولین حرکت توسط لی (2002) آغاز شد، او چارچوبی را بر اساس ریسک های زنجیره تأمین و ریسک­های تقاضا در محدوده ای از محصولات اساسی یا ابداعی فراهم کرد. همچنین عنوان کرد که استراتژی­های زنجیره تأمین نیازمند اتصال به سطح درست و مشخصی از ریسک­های تأمین و تقاضا می­باشد. (Oke, A.,Gopalakrishnan,M., 2009)
نورمن و جانسون (2004)، کلیندرفر و ساد (2005) و کوپرا و سودهی (2004) و دیگر پژوهشگران دسته بندی­های متنوعی را برای ریسک­ها بیان کردند.
زنجیره تأمین در معرض ریسک­هایی ست که در ارتباط با مشکلات تأمین و تقاضا افزایش می­یابند. (Kleindorfer, P.R., Saad,G.H., 2005)