بهمن 1393
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده:
فرهنگ استراتژیک عبارت از یک کلان زمینه اندیشهگانی رفتار، که تمام رفتارهای فردی، گروهی و دولتی در ارتباط با کاربست زور برای رسیدن به اهداف را تحتتأثیر قرار میدهد؛میباشد. این مقولهی نظری تقریباً از اوایل دهه 1980 میلادی از آن جهت مورد توجه قرارگرفت که، میتوانست فارغ از تبیینهای یکسانانگارانهی واقعگرایی به شناخت بهتر علل تصمیمات استراتژیک کشورها و همچنین پیش بینی رفتارهای آنها نائل آید. ایالات متحده به خاطر وضعیت استثنائیاش در عرصه روابط بینالملل از همان ابتدا مورد توجه محققان این حوزه قرارداشت و برایناساس آثار زیادی مبنی بر شاخصهای اصلی این فرهنگ منتشر شد. اما این پژوهش تلاش دارد با یک دید عمیقتر به فرهنگ استراتژیک ایالات متحده، به بررسی مهمترین عوامل سازنده و شکلدهندهی این فرهنگ در بازهی زمانی 2014- 2001 بپردازد. سطح بندی تحلیلی جونز به نگارنده این اجازه را داد تا مؤلفه های مورد نظر خود را از سه سطح کلان، میانی و خرد ؛ در قالب جغرافیا، مشخصههای فرهنگی و تمدنی، تاریخ ، امنیت سرزمینی، اتاقهای فکر و برتری طلبی تکنولوژیکی برگزیده و نسبت به اثبات فرضیه اقدام نماید. در پایان پژوهش با برررسی اسناد امنیتی و مواضع اعلامی رهبران آمریکا؛ به این جمعبندی نائل آمدیم که متغیر جغرافیا در قالب ژئوپلتیک، شاخصهای تمدنی، فرهنگی ، تاریخی در کنار پررنگ شدن مساله امنیت سرزمینی بعد از حادثه سپتامبر 2001، تاثیرگذاری اتاق فکرها به عنوان سطح میانی در پروسه روایت سازی امنیتی و در نهایت تداوم و تقویت فرهنگ سازمان نظامی بر محور اسطوره برتری طلبی تکنیکی از مهمترین عناصر اثرگذار در فرهنگ استراتژیک آمریکا در این بازهی زمانی بوده است.
واژگان کلیدی : فرهنگاستراتژیک، امنیت سرزمینی، جغرافیا، ویژگیهای فرهنگی و تمدنی، اتاق فکر، اسطوره برتری طلبی تکنیکی.
فصل اول کلیات تحقیق
1-بیان مساله………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2
2- ضرورت انجام تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………… 5
3- اهداف اصلی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….. 6
4- سئوال اصلی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………… 6
5- فرضیه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………. 6
6- پیشینه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………. 6
1-6: متون مرتبط با حوزه نظری پردازی فرهنگ استراتژیک …………………………………………………………. 7
2-6: متون مربوط به کاربست چارچوبه فرهنگ استراتژیک در مورد پژوهی غیر از آمریکا …………………. 8
3-6 : متون مرتبط با فرهنگ استراتژیک ایالات متحده ………………………………………………………………… 10
7- روش شناسی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………. 12
8- روش گردآوری داده ها………………………………………………………………………………………………………………. 12
9- کاربردهای تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………. 12
10- سازمان دهی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………….. 13
فصل دوم: چارچوب نظری فرهنگ استراتژیک
مقدمه: فرهنگ استراتژیک، مفهومی تحول یافته ………………………………………………………………………………. 15
تعریف فرهنگ استراتژیک …………………………………………………………………………………………………………….. 15
تاریخچه ظهور و تکامل مقولهی فرهنگ استراتژیک …………………………………………………………………………17
دیدگاه های کلاسیک، اهتمام تلویحی به مفهوم فرهنگ استراتژیک ……………………………………………..17
توجه به فرهنگ استراتژیک در بستر فرهنگ سیاسی ………………………………………………………………. 18
تکامل فرهنگ استراتژیک در بستر سازهانگاری ………………………………………………………………………. 20
رویکرد شناسی در فرهنگ استراتژیک…………………………………………………………………………………………….. 23
فرهنگ استراتژیک به عنوان عامل تعیین کننده رفتار استراتژیک…………………………………………… 23
فرهنگ استراتژیک ابزاری برای تثبیت هژمونی…………………………………………………………………… 24
فرهنگ استراتژیک به عنوان یک متغیر مستقل موثر بر رفتار …………………………………………………25
فرهنگ استراتژیک بعنوان محدود کننده رفتار ………………………………………………………………….. 26
فرهنگ جهانی 
استراتژیک ابزاری برای توفیق بازدارندگی ………………………………………………….. 27
فرهنگ استراتژیک جهان مجازی ……………………………………………………………………………………. 28
تحول در فرهنگ استراتژیک ………………………………………………………………………………………………………….. 28
حافظان فرهنگ استراتژیک ……………………………………………………………………………………………………………. 30
فرهنگ استراتژیک از منظر دیوید جونز …………………………………………………………………………………………..32
الف. سطح کلان…………………………………………………………………………………………………………………………… 32
متغیر جغرافیا…………………………………………………………………………………………………………………….. 32
ویژگی های قومی – فرهنگی و تاریخی ………………………………………………………………………………33
ب. سطح میانی: ساختارهای سیاسی- اجتماعی و اقتصادی کشور……………………………………………………. 34
ج. سطح خرد: فرهنگ سازمان نظامی و رابطه شهروندان با نظامیان ………………………………………………..34
اتاق فکر به مثابهی یک نهاد اجتماعی ……………………………………………………………………………………………. 36
اثرگذاری اتاق فکرها در فرهنگ استراتژیک …………………………………………………………………………………….. 37
فصل سوم. فرهنگ استراتژیک آمریکا و عوامل موثر بر آن از جنگ داخلی(1861) تا پایان قرن بیستم
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 39
تاریخچه مختصر ایالات متحده …………………………………………………………………………………………………….. 40
اول. جنگ داخلی (1865-1861) …………………………………………………………………………………………………..41
الف. نکات کلی ……………………………………………………………………………………………………………………….. 41
ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در جنگ داخلی……………………………………….. 42
متغیرهای فرهنگی……………………………………………………………………………………………………………. 42
بررسی متغیرهای تکنولوژیکی و تسلیحاتی دخیل در جنگ داخلی ……………………………………….. 43
بررسی متغیر میزان تلفات انسانی در جنگ داخلی ……………………………………………………………… 43
بررسی متغیر وضعیت صحنه نبرد در جنگ داخلی……………………………………………………………… 44
دوم. جنگ آمریکا با اسپانیا(1898) ……………………………………………………………………………………………….. 44
الف. نکات کلی ………………………………………………………………………………………………………………………. 44
ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در جنگ با اسپانیا ……………………………………. 45
متغیر فرهنگی و ایدوئولوژی ……………………………………………………………………………………………. 45
متغیر تکنولوژی و تسلیحاتی …………………………………………………………………………………………….46
سوم. جنگ اول جهانی (1918-1914)………………………………………………………………………………………….. 47
الف. نکات کلی ……………………………………………………………………………………………………………………….. 47
ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در ورود به جنگ اول جهانی …………………… 48
متغیر فرهنگی و ایدوئولوژی ……………………………………………………………………………………………. 48
متغیر تکنولوژی و تسلیحاتی …………………………………………………………………………………………… 49
چهارم. ورود ایالات متحده به جنگ دوم جهانی (1945-1939 ) ………………………………………………….. 50
الف. نکات کلی ………………………………………………………………………………………………………………………… 50
ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در ورود به جنگ دوم جهانی …………………. 51
متغیر فرهنگی و ایدوئولوژی ……………………………………………………………………………………………. 51
متغیر تکنولوژی های پیشرفته نظامی ………………………………………………………………………………… 52
متغیر میزان اعزام نیرو و تلفات ………………………………………………………………………………………..53
متغیر وضعیت جنگ ……………………………………………………………………………………………………….. 53
متغیر هدف …………………………………………………………………………………………………………………… 53
پنجم. نبردهای آمریکا در دورهی جنگ سرد ………………………………………………………………………………….. 54
کلیاتی درباره جنگ سرد……………………………………………………………………………………………………………….. 54
جنگ کره ……………………………………………………………………………………………………………………….. 57
الف. نکات کلی ………………………………………………………………………………………………………………… 57
ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در جنگ کره ……………………………………. 57
متغیر فرهنگی ……………………………………………………………………………………………………………. 57
متغیر تکنولوژی و تسلیحاتی ………………………………………………………………………………………… 58
میزان اعزام نیرو و تلفات انسانی …………………………………………………………………………………….59
متغیر هدف موثر …………………………………………………………………………………………………………. 59
بحران کوبا ……………………………………………………………………………………………………………………… 60
الف. نکات کلی ……………………………………………………………………………………………………………….. 60
ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک امریکا در بحران کوبا……………………………………. 61
متغیر فرهنگی ……………………………………………………………………………………………………………. 61
متغیر تکنولوژی و تسلیحاتی ……………………………………………………………………………………….. 61
جنگ ویتنام …………………………………………………………………………………………………………………….. 61
الف. نکات کلی………………………………………………………………………………………………………………… 62
ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در جنگ ویتنام …………………………………. 62
متغیر فرهنگی ……………………………………………………………………………………………………………. 62
متغیر تکنولوژی و تسلیحات …………………………………………………………………………………………63
متغیر وضعیت صحنه نبرد …………………………………………………………………………………………… 64
ششم. بحران خلیج فارس 1991 …………………………………………………………………………………………………… 64
الف. نکات کلی ………………………………………………………………………………………………………………………….. 64
ب.بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در بحران خلیج فارس…………………………………. 65
متغیر فرهنگی ……………………………………………………………………………………………………………. 65
متغیر تکنولوژیکی و تسلیحاتی …………………………………………………………………………………….. 66
متغیر صحنه نبرد ………………………………………………………………………………………………………. 66
متغیر هدف…………………………………………………………………………………………………………………. 67
هفتم. بحران کوزوو 1996 ……………………………………………………………………………………………………………. 67
الف. نکات کلی ………………………………………………………………………………………………………………………….. 67
ب. بررسی متغیر های موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در بحران کوزوو ……………………………………….. 68
متغیر فرهنگی ……………………………………………………………………………………………………………. 68
متغیر تکنولوژی و تسلیحاتی و وضعیت صحنه نبرد ………………………………………………………. 68
متغیر هدف ……………………………………………………………………………………………………………….. 68
فصل چهارم. مولفههای سخت – نرم افزاری موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در فضای بعد از 11 سپتامبر
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 71
اول. واقعه سپتامبر 2001 ، مقدمهای برای تحول فرهنگ استراتژیک امریکا ………………………………………. 72
ابعاد محوری استراتژی کلان آمریکا……………………………………………………………………………………………….. 73
تاثیرپذیری از آرمانهای نومحافظه کارانه …………………………………………………………………………………… 73
تامین امنیت سرزمین اصلی آمریکا در برابر حملات تروریستی ……………………………………………………. 75
تاکید بر چندجانبه گرایی تحت تاثیر باور به جهان تک قطبی ……………………………………………………….. 76
بازنگری در ساختار و ماموریت های ارتش با هدف احیای نقش قدرت نظامی ………………………………. 76
بازنگری در سیاست منع گسترش سلاحهای کشتار جمعی و فناوریهای پیشرفته ………………………….. 77
ایجاد نظم لیبرال در محیطی بینالمللی، اما بر مبنای روایتی آمریکائی…………………………………………….. 77
دوم. بررسی عناصر فرهنگاستراتژیک آمریکا در ارتباط با اقدامات نظامی بعد از 11 سپتامبر……………… 77
الف. تهاجم نظامی به افغانستان (2001) و عراق (2003) ………………………………………………………………. 78
ویزگی های رفتار نظامی آمریکا در مبارزه با تروریسم ……………………………………………………………………. 79
نگاه عملگرا به حقوق بینالملل………………………………………………………………………………………………. 80
یکجانبه گرایی ………………………………………………………………………………………………………………………. 80
عملگرایی و استفاده سریعتر از زور …………………………………………………………………………………………. 80
تدوام عملیات جنگی …………………………………………………………………………………………………………….. 81
بازتعریف نقش نیروی نظامی در فرایند دولت – ملت سازی ………………………………………………………..82
ب. تجزیه و تحلیل فرهنگ استراتژیک آمریکا بر مبنای الگوی تحلیلی جونز …………………………………… 82
سطح کلان ………………………………………………………………………………………………………………………………. 82
متغیر جغرافیا…………………………………………………………………………………………………………………………. 82
متغیر فرهنگی ………………………………………………………………………………………………………………………… 84
متغیر تاریخی …………………………………………………………………………………………………………………………. 85
سطح میانی ………………………………………………………………………………………………………………………………. 86
اتاقهای فکر Think Tank …………………………………………………………………………………………………… 86
3.سطح خرد: فرهنگ سازمان نظامی………………………………………………………………………………………………… 87
پایبندی به اصل موفقیت بر مبنای بکارگیری تکنولوژی های پیشرفته نظامی…………………………………… 87
سند امنیت دفاع 2001 …………………………………………………………………………………………………… 88
سند امنیت دفاع2006 …………………………………………………………………………………………………….. 89
سند امنیت دفاع 2010 …………………………………………………………………………………………………….. 89
سند امنیت دفاع 2014 ……………………………………………………………………………………………………… 90
نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 93
منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 97
منابع لاتین ………………………………………………………………………………………………………………………………… 103
چکیده لاتین …………………………………………………………………………………………………………………………….106
بیان مسئله:
فرهنگاستراتژیک به زمینهای از تفکر راهبردی یک دولت، به عنوان مقدمه یا بستری برای تصمیم گیری راهبردی آن خاصه در ارتباط با اهداف امنیتی – نظامی اشاره دارد. پیام اصلی این حوزه اندیشهورزی را باید در شناسایی دوست یا دشمن و تعیین معیار برای تفکیک آنان از هم دانست؛ کارکردی یا کیفیتی که می تواند به سطوح مختلف تصمیمگیران در مسیر انتخاب راههای استفاده از زور برای مقابله با عوامل تهدید و همچنین در سطحی بالاتر برای رسیدن به اهداف ملی کمک نماید. به سخن دیگر،فرهنگاستراتژیک مانند یک پیشزمینه عمل می کند، به گونهای که تمام سیاستها و تصمیمات راهبردی در سطح کلان را سمت و سو میدهد. بر این مبنا، بیانشده که فرهنگ استراتژیک که در اصل زیرمجموعهی فرهنگ سیاسی یک کشور است؛ توانائی محدودسازی گزینههای انتخاب راهبردی را برای نخبگان درپروسۀ تصمیم گیری داراست. در عین حال ، چنین محدودیتهایی با توجه به افزایش اهمیت پشتیبانی افکارعمومی برای اجرای سیاستها قابل پذیرش است. بنابراین دولتها اقدام به طراحی و اجراء سیاستهایی مینمایند که از اقبال عمومی بیشتری برخوردار است.
مسئله فرهنگ تا ربع آخر قرن پیش جذابیت چندانی در مطالعات امنیتی نداشت و این امر تا زمانی ادامه یافت که علاقه به فرهنگ و فرهنگاستراتژیک برای تبیین رفتار دولتها مطرح گردید. بخش عمدهای از تحقیق در این عرصه مدیون جوزف نای و شان لین جونز است که معتقد بودند؛ مطالعات استراتژیک بر مبنای قوممداری آمریکایی همراه با نادیدهگرفتن « سبکهای ملی استراتژی» قرار داشتهاست . از دهه 1970 میلادی بعضی از محققان و تحلیلگران تلاش کردهاند تا با بکارگیری مفهوم فرهنگاستراتژیک فهم و تحلیل غنیتری(نسبت به رویکرد واقعگرایی و بعدها نوواقعگرایی) از رفتارها و انتخابهای استراتژیک کشوره ارائه دهند. در همین دهه و درپی ناتوانی تحلیلگران آمریکا از پیش بینی واکنشهای اتحاد جماهیر شوروی و تشریح درست سیاست بازدارندگی شوروی، جک اسنایدر چنین نتیجه گرفت، تحلیلگران آمریکا به این دلیل نتوانستند واکنشهای شوروی را پیش بینی نمایند که این واقعیت را بدیهی فرض کردند که مسکو در موراد خاص دقیقا همانند واشنگتن واکنش نشان میدهد. در نتیجه این ناکامی برای پیش بینی واکنشها، وی و تعدادی دیگر از محققان به این نتیجه رسیدند که هر کشوری از شیوهای خاص برای تفسیر، تحلیل و واکنش به رخدادهای بین المللی برخوردار است. این مسئله موضوع فرهنگ ملی را دوباره در دستور کار قرارداد و توجهات روی فرهنگ استراتژیک به مثابه یک ابزار تحلیل جدید متمرکز شد.
چنانچه بیان شد؛ زمینه های مطالعات فرهنگ استراتژیک به سالهای جنگ سرد یعنی دورهای که استراتژی بازدارندگی هستهای به دستورکار راهبردی دو ابرقدرت تبدیل شدهبود، باز میگردد. نظریهپردازان واقعگرای آمریکایی را باید پیشگام تولید دانش در این مورد دانست. اولین مرحلهی مطالعات فرهنگ استراتژیک در این کشور بر محور بررسی استراتژی هستهای آن در قبال اتحاد جماهیر شوروی شکلگرفت. به این معنا که محققان این حوزه براساس تئوری بازیها و تصمیم گیری عقلائی در سطح تصمیمات هستهای، گزینههای پیشروی این دولت (درچارچوب راهبرد هستهای) را تنها در محورهای زیر خلاصه میکردند: عدم استفاده مجدد از سلاح هستهای در اثر محاسبه هزینه و سود ؛ استراتژی بازداندگی ؛تسلیح و افزایش توانمندیهای دفاعی قابل کاربرد. در مقابل ، اینان مدعی بودند که استراژی شوروی از قاعدهی بازیها و محاسبه عقلائی مد نظر آمریکا پیروی نمیکند ، که همین ویژگی می تواند دنیا را در معرض خطر هستهای جدی قرار دهد. بر این اساس، می توان گفت که مطالعات استراتزیک در مقطع یاد شده از نوعی جهتگیری تقلیلگرا ومتناظر با بحثهای صرفاً هستهای و راهبردی برخوردار بود.
در اواخر دههی 1980 موج انتقاد از نظریهپردازان واقعگرا به خاطر عدم توانائی پیش بینی بروز زمینه های فروپاشی شوروی بالا گرفت . نظریه پردازان آمریکایی به ویژه طیف سازهانگار، با تأکید بر رابطه فرهنگ و امنیت، مؤلفهی فرهنگ استراتژیک را به عنوان تنها عامل توضیح دهندۀ این فروپاشی معرفی کردند.آنان اعلام نمودند علت ناتوانی رئالیستها، درتأکید افراطی بر مفروضۀ یکسان بودن دولتها (در قالب نوعی جعبهی سیاه) باید پیگیری شود. بر این مبنا، هر دولتی بنا به ارزشها، ایستارها، هویت، مذهب، فرایند تشکیل، جامعهپذیری و حتی موقعیت جغرافیایی دارای تفاوتهای بنیادینی در ارتباط با نگرشهای راهبردی است. این تفاوتها در عرصۀ تصمیم سازی در مورد انتخابهای پیش روی تصمیمگیران دارای تأثیر میباشند. ناگفته نماند که برخی نیز بر امکان استفاده از اعمال فریبکارانه در جهت دستکاری افکار عمومی تأکید داشتند که می تواند ابزار توجیهگر سیاستهای اعلانی (در قالب فرهنگ استراتژیک) تلقیگردد. در این ارتباط، به دستکاری افکار عمومی در رابطه با حوادث بندر پرل هاربر ، که به مجوز ورود آمریکا به جنگ دوم جهانی تبدیل گردید، توجه شد. دومین مرحلهی تحول در مطالعاتاستراتژیک آمریکا تحتتأثیر ترویج اندیشهی قدرت نرم و تعبیهی این مفهوم در مطالعات امنیتی این کشور در دههی 1990 پدیدار شد. از این منظر، تصمیم سازان امنیتی، فرهنگ استراتژیک را متغیری وابسته و در عین حال مستقل ارزیابی کردند. ویژگی وابستگی به تأثیرپذیری آن از عناصری چون: تاریخ، ارزشها ، ایستارها، هویت و جامعه پذیری و برداشت ذهنی از جایگاه کشور در نظام بین الملل و همچنین متغیر هایی مادی چون جغرافیا و توانمندی تسلیحاتی بازمیگشت؛ و وجه استقلال طلبی این نوع فرهنگ نیز در این باور ریشه داشت که فرهنگ استراتژیک باید از هویتی مستقل در چارچوب انتخابها و رفتارهای تصمیمگیران برخوردار باشد. به این ترتیب ، در شرایط نوظهور بعد از جنگ سرد که آمریکا با ضرورت شناسایی کانونهای جدید تهدید و زمینه های شکل گیری و تشدید آنان در مناطق مختلف جهان مواجه بود ، توجه به ویژگیهای فرهنگاستراتژیک دیگر ملتها مدنظر قرار میگرفت. بطور منطقی، از این منظر، افق جدیدی برای شناسایی ریشه های موج جدید تهدیدزایی آشکار میشد و فرصتهای لازم برای شکل دهی به ائتلاف و همکاری با بازیگرانی که فرهنگ استراتژیک مشابهی داشتند، بروز میکرد. به این ترتیب، تحول این رویکرد در تسری دادن فرهنگ استراتژیک به سایر حوزههای اقدامات خارجی دولتها ریشه داشت ، که باعث میشد در کنار اقدامات نظامی، اتحاد و ائتلافها و حتی روابط مبتنی برهمکاری و تعارض را هم در نظر آورد.
اما همزمان با احساس نیاز برای شناسائی فرهنگاستراتژیک سایر ملل برای آمریکا، مطالعه فرهنگاستراتژیک این کشور نیز در دستور کار ملتها قرارگرفت. از نظر لانتیس آمریکا بخاطر عواملی چون تک ابرقدرتی ، توانائی تأثیرگذاری بر تمام کشورها در عرصه روابطخارجی و همچنین اقداماتنظامی متأثر از قدرت نظامیاش بخصوص بعد از 11
