وبلاگ

 

ضرر از جمله مفاهیمی‌است که در رابطه با مفهوم و معنای دقیق آن، از دیرباز تحقیق و بررسی‌های بسیاری صورت گرفته است. اینکه ضرر چیست؟ چه ماهیتی دارد، معنای حقوقی آن کدام است و آیا مصادیق آن قابل احصاء هستند یا نه؟ مواردی هستند که موضوع تحقیقات بسیاری بوده­اند. تعریف ضرر، تعریفی است که در مجمع‌البحرین با عبارت «نقص در حق» آمده است و از نظر حقوقی «ممانعت از وجود پیدا کردن نفع که مقتضی آن حاصل شده است» آنچه که در پایان‌نامه حاضر بحث شده است، بررسی ماهیت ضرر و بررسی موارد مختلف و تطابق آن با مفهوم ضرر است. لذا خسارات مادی و معنوی به طور کلی بررسی شده است و سپس مصادیق هر کدام مورد بررسی قرار گرفته است.

کلمات کلیدی: ضرر، تفویت منفعت، خسارت مازاد بر دیه، ماهیت ضرر، خسارت ناشی از کاهش ارزش پول، خسارت از خسارت

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                              صفحه

 

 

مقدمه : 1

1-  بیان مساله تحقیق: 2

2-ضرورت تحقیق: 3

3-سوالات تحقیق: 3

4-فرضیه‌های تحقیق: 4

5-پیشینه تحقیق: 4

6- ساختار تحقیق : 4

فصل اول.. 6

کلیات… 6

1. مفهوم و اوصاف ضرر. 7

 

 

1-1. معنای لغوی ضرر: 8

1-2. معنای اصطلاحی ضرر: 8

1-2-1. تفاوت ضرر و زیان و خسارت: 10

1-3. اوصاف ضرر قابل مطالبه. 11

1-3-1. قطعی بودن. 11

1-3-2. مستقیم بودن : 12

1-3-2-1. تسبیب…. 12

1-3-3. لزوم وجود رابطه بین ضرر و سبب…. 13

1-4. شرایط احراز رابطه سببیت…. 14

1. اقسام ضرر. 17

2-1. تقسیم ضرر برحسب نوع آن: 17

2-1-1. ضرر مادی: 17

2-1-1-1. ضرر مادی مالی: 17

2-1-1-1-1. ضرر در اعیان اموال: 18

2-1-1-1-2. ضرر در منافع اموال و حقوق: 18

2-1-1-1-3. ضرر در صفت اموال: 18

2-1-1-1-4. ضرر در حقوق  متعلق به اموال: 18

2-1-1-2. ضرر مادی غیر مالی: 18

2-1-2. ضرر معنوی… 19

2-1-2-1. زیانهای وارد به حیثیت و شهرت افراد. 19

2-1-2-2.  لطمه به عواطف و ایجاد تألم روحی به افراد. 19

2-1-3. اثرات تقسیم ضرر به مادی و معنوی: 19

2-1-4. منابع قانونی قابل جبران بودن ضرر معنوی: 19

2-2. تقسیم ضرر بر حسب چگونگی ارتباط آن با منشاء ضرر: 20

2-2-1. ضرر مستقیم نسبت به منشاء: 20

2-2-2. ضرر غیر مستقیم نسبت به منشاء: 20

2-2-3. مبناء تقسیم ضرر به مستقیم و غیر مستقیم: 20

2-2-4. موارد قانونی قابل جبران بودن ضرر غیر مستقیم: 20

2-3. تقسیم ضرر بر حسب زمان و وقوع آن: 20

2-3-1. ضرر حال یا موجود: 21

2-3-2. ضرر آینده: 21

2-3-2-1. ضرر آینده‌ی ممکن الوقوع: 21

2-3-2-2. ضرر آینده محقق الوقوع: 21

2-3-2-3. ضرر آینده محتمل الوقوع: 22

2-3-2-4. ضرر آینده ممتنع الوقوع: 22

2-3-3. فائده تقسیم ضرر به حال و آینده‌ی ممکن و غیر ممکن: 22

1. عناصر ضرر. 23

3-1. کاهش دارایی: 23

3-1-1. مفهوم: 23

3-1-2. کیفیت و نوع تلف: 24

3-1-2-1. تلف کل: 25

2-1-2-2. تلف جزء: 25

3-1-3-3. تلف عمدی و غیرعمدی… 26

3-2. نامشروع بودن فعل فاعل.. 29

1. مقایسه ضرر با عناوین مشابه. 31

4-1. تفویت منفعت… 31

4-1-1. تفویت چیست؟. 31

4-1-2. منفعت چیست؟. 33

4-1-2-1. منفعت در مقابل عین: 33

4-1-2-2. نفع پول (بهره یا ربح پول). 33

4-1-2-3. نفع مال (به معنی اسم معنا): 33

4-1-2-4. تعریف جامع و مانع پیشنهادی… 33

فصل دوم. 36

بررسی مصادیق جدید ضرر. 36

1. عدم‌النفع. 37

1-1. تعریف عدم‌النفع. 37

1-2. پیشینه‌ی قانونگذاری.. 39

1-3. تقسیم “عدم‌النفع”. 45

1-3-1. منفعت محقق.. 46

1-3-2.  منفعت محتمل.. 46

1-3-3.  ماهیت “عدم‌النفع”. 47

1-3-3-1.  “عدم‌النفع” از دیدگاه قانون مدون ایران.. 50

1-3-3-2.”عدم‌النفع” از دیدگاه علمای حقوق.. 51

1-3-4. قابلیت مطالبه عدم‌النفع.. 55

1-3-4-1. بنای عقلا جوازی بر مطالبه عدم‌النفع.. 55

1-3-4-2. مطالبه عدم‌النفع در قوانین موضوعه. 56

1-4. فرصتهای از دست رفته. 57

1-4-1.لزوم مشروع بودن و استقرار موقعیت عملی: 60

1-4-2.از دست دادن امکان: 61

1-4-3. بیان نظرات موافقین و مخالفین.. 61

1-5.”عدم‌النفع” و تفویت منفعت عین.. 62

1-6. عدم‌النفع و منافع ممکن الحصول.. 63

1. ضرر در محیط‌های الکترونیکی.. 67

2-1. ضرر وارد بر حقوق مولفان. 69

2-1-1. تعریف حق معنوی… 69

2-1-2. ویژگیهای حق معنوی.. 70

2-1-2-1. غیر قابل انتقال بودن.. 70

2-1-2-2. محدود نبودن به زمان و مکان.. 72

2-1-3.خسارات معنوی.. 72

2-1-3-1. تعریف خسارت معنوی… 73

2-1-3-1. تاریخچه خسارت معنوی… 73

2-1-3-3. دعوای جبران خسارت معنوی… 74

2-1-3-4. خسارات معنوی شخص حقوقی.. 75

2-1-4. حق حرمت مؤلف… 75

2-1-4-1. حق عدول یا استرداد (در حقوق فرانسه). 77

2-1-4-2. قرارداد جهانی حق تألیف…. 78

2-1-5. بررسی انواع تجاوز به حقوق مؤلفان. 79