وبلاگ

چکیده
نیشکر یکی از گیاهان قندی مهم است که بخش اصلی شکر مصرفی مردم جهان را تامین می کند. کشت این گیاه بدلیل افزایش تقاضا برای شکر و فراورده های جانبی آن در مناطق نیمه گرمسیری خشک و نیمه خشک از جمله جنوب غربی ایران رو به گسترش بوده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر قارچ میکوریزا آربسکولار تحت تنش شوری برروی بعضی از خصوصیات رشدی، بیولوژیکی و تغذیه ای گیاه نیشکر بود. بدین منظور در قالب یک آزمایش فاکتوریل و طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار، تاثیر چهار سطح تلقیح قارچ میکوریزا آربسکولار گونه گلوموس موسه همراه با کود سوپر فسفات تریپل و چهار سطح شوری (3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر) برروی واریته CP 57گیاه نیشکر بررسی شد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که شاخص های رشدی، بیولوژیکی و تغذیه ای بطور معنی داری در سطح 5 درصد و 1 درصد متفاوت بود. نتایج نشان داد که مایه تلقیح میکوریزایی و فسفره باعث افزایش وزن خشک اندام هوایی، وزن تر اندام هوایی، وزن تر ریشه، و همچنین باعث افزایش ارتفاع گیاه نیز شده است. در وزن خشک ریشه مشاهده شد افزایش وزن بیشتر تحت تاثیر کود فسفره است. در عناصر نیتروژن و فسفر، تحت تاثیر کود میکوریزا افزایش جذب بیشتری مشاهده شد. در میزان جذب پتاسیم کود میکوریزا آربسکولار و سطوح فسفر تاثیر گذار نبودند. در میزان کلونیزاسیون ریشه نیز میکوریزا و فسفر بالای 50% باعث افزایش میزان کلنی شدن ریشه گیاه شد. شوری همچنین در سطوح بالای 3 دسی زیمنس بر متر اثرات منفی بر تمام فاکتور ها داشت.
کلمات کلیدی: نیشکر، قارچ میکوریزا، فسفر، تنش شوری
 1-1- مقدمه
با توجه به رشد روزافزون جمعیت جهان، تامین غذای این جمعیت نیازمند افزایش تولید محصولات کشاورزی و بالا بردن عملکرد درواحد سطح می باشد. با توجه به این که مساحت زمین های بدون محدودیت کاهش یافته است، برای افزایش سطح زیر کشت ناچار به استفاده از اراضی دارای درجات مختلف محدودیت است. در بسیاری از مناطق دنیا به ویژه مناطق خشک و نیمه خشک، شوری خاک و آب یکی از موانع اصلی تولید محصولات زراعی و باغی است بنابراین افزایش سطح زیر کشت به راحتی امکان پذیر نمی باشد (شیرمردی،1387). شوری خاک، رشد گیاه و تولید ماده خشک گیاه را محدود می کند که این مشکل در مناطق گرمسیری و خشک نیمه خشک تشدید می شود. مدیریت آبیاری نامناسب منجر به تجمع نمک در خاک هایی که زهکشی ضعیف دارند شده است (Edith et al, 2011).
تاثیرات تنش شوری بر گیاهان می توان به صورت زیر خلاصه نمود:

ایجاد تنش اسمزی و کاهش آب قابل استفاده گیاه
سمیت ویژه یون هایی چون سدیم و کلر
عدم تعادل تغذیه ای در گیاه (Sairam and Tyagi, 2004)
نیشکر یکی از گیاهان مهم قندی که حساسیت بالایی به شوری در مراحل مختلف رشدی از خود نشان می دهد. شوری تنش غیر زیستی مهمی است که کشت نیشکر را در بخش های وسیعی از جهان محدود نموده است al.,1997) .(Tiwari etحدود یک میلیون هکتار از اراضی تحت کشت نیشکر با مشکل شوری یا سدیمی بودن مواجه اند Fauconnier, 1994)). در ایران نیشکر تنها در خوزستان که زمین های آن دارای مشکل شوری خاک می باشند به صورت چکیده نیشکر یکی از گیاهان قندی مهم است که بخش اصلی شکر مصرفی مردم جهان را تامین می کند. کشت این گیاه بدلیل افزایش تقاضا برای شکر و فراورده های جانبی آن در مناطق نیمه گرمسیری خشک و نیمه خشک از جمله جنوب غربی ایران رو به گسترش بوده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر قارچ میکوریزا آربسکولار تحت تنش شوری برروی بعضی از خصوصیات رشدی، بیولوژیکی و تغذیه ای گیاه نیشکر بود. بدین منظور در قالب یک آزمایش فاکتوریل و طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار، تاثیر چهار سطح تلقیح قارچ میکوریزا آربسکولار گونه گلوموس موسه همراه با کود سوپر فسفات تریپل و چهار سطح شوری (3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر) برروی واریته CP 57گیاه نیشکر بررسی شد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که شاخص های رشدی، بیولوژیکی و تغذیه ای بطور معنی داری در سطح 5 درصد و 1 درصد متفاوت بود. نتایج نشان داد که مایه تلقیح میکوریزایی و فسفره باعث افزایش وزن خشک اندام هوایی، وزن تر اندام هوایی، وزن تر ریشه، و همچنین باعث افزایش ارتفاع گیاه نیز شده است. در وزن خشک ریشه مشاهده شد افزایش وزن بیشتر تحت تاثیر کود فسفره است. در عناصر نیتروژن و فسفر، تحت تاثیر کود میکوریزا افزایش جذب بیشتری مشاهده شد. در میزان جذب پتاسیم کود میکوریزا آربسکولار و سطوح فسفر تاثیر گذار نبودند. در میزان کلونیزاسیون ریشه نیز میکوریزا و فسفر بالای 50% باعث افزایش میزان کلنی شدن ریشه گیاه شد. شوری همچنین در سطوح بالای 3 دسی زیمنس بر متر اثرات منفی بر تمام فاکتور ها داشت. کلمات کلیدی: نیشکر، قارچ میکوریزا، فسفر، تنش شوری 1-1- مقدمه با توجه به رشد روزافزون جمعیت جهان، تامین غذای این جمعیت نیازمند افزایش تولید محصولات کشاورزی و بالا بردن عملکرد درواحد سطح می باشد. با توجه به این که مساحت زمین های بدون محدودیت کاهش یافته است، برای افزایش سطح زیر کشت ناچار به استفاده از اراضی دارای درجات مختلف محدودیت است. در بسیاری از مناطق دنیا به ویژه مناطق خشک و نیمه خشک، شوری خاک و آب یکی از موانع اصلی تولید محصولات زراعی و باغی است بنابراین افزایش سطح زیر کشت به راحتی امکان پذیر نمی باشد (شیرمردی،1387). شوری خاک، رشد گیاه و تولید ماده خشک گیاه را محدود می کند که این مشکل در مناطق گرمسیری و خشک نیمه خشک تشدید می شود. مدیریت آبیاری نامناسب منجر به تجمع نمک در خاک هایی که زهکشی ضعیف دارند شده است (Edith et al, 2011). تاثیرات تنش شوری بر گیاهان می توان به صورت زیر خلاصه نمود: ایجاد تنش اسمزی و کاهش آب قابل استفاده گیاه سمیت ویژه یون هایی چون سدیم و کلر عدم تعادل تغذیه ای در گیاه (Sairam and Tyagi, 2004) نیشکر یکی از گیاهان مهم قندی که حساسیت بالایی به شوری در مراحل مختلف رشدی از خود نشان می دهد. شوری تنش غیر زیستی مهمی است که کشت نیشکر را در بخش های وسیعی از جهان محدود نموده است al.,1997) .(Tiwari etحدود یک میلیون هکتار از اراضی تحت کشت نیشکر با مشکل شوری یا سدیمی بودن مواجه اند Fauconnier, 1994)). در ایران نیشکر تنها در خوزستان که زمین های آن دارای مشکل شوری خاک می باشند به صورت انبوه کشت میشود Levitt, 1968) ؛Mehrad, 1980). عملکرد این گیاه به دلایلی که اثرات تنش شوری بر گیاه می گذارد به شدت کاهش می یابد ) 2000،. (Nelson and ham برای کاهش و یا تعدیل اثرات تنش شوری بر نیشکر از قارچ میکوریزا آربسکولار به صورت رابطه همزیستی استفاده میشود. قارچ میکورزا با بیش از 80 درصد گونه های گیاهی رابطه همزیستی دارد (Ambrosano et al, 2010). همزیستی میکوریزایی از مهمترین روابط پر سود دو جانبه موجود بین گیاهان و میکروارگانیزم های خاک می باشد. در این همزیستی قارچ میکوریزا نه تنها به رشد و نمو گیاهان کمک می کند بلکه مقاومت گیاهان زراعی را به تنش های محیطی از قبیل شوری بالا می برد .( Cantrel and Linderman, 2001 ; Asghari, 2008) اثرات مفید قارچ میکوریزا به گیاه: کمک به گیاهان تحت تنش، افزایش مقاومت در برابرآفات، بهبود ساختار خاک از طریق تجمع در خاک و افزایش جذب فسفر. فسفر ریز مغذی ضروری تمام ارگانیزم های زنده است و یکی از غیر قابل دسترس ترین مواد مغذی موجود در خاک است. بنابراین نیاز گیاه برای فسفر و توانایی خاک برای تامین این عنصر در سیستم های کشت بسیار مهم است. پس از عناصر غذایی پتاسیم و نیتروژن بیشترین نیاز گیاه نیشکر به عنصر فسفر می باشد. همزیستی میکوریزا می تواند باعث افزایش جذب فسفر توسط ریشه های گیاه شود. در این تحقیق با ایجاد یک رابطه همزیستی بین گیاه و قارچ میکوریزا اثر قارچ میکوریزا بر خصوصیات رشدی، بیولوژیکی و تغذیه ای نیشکر تحت تنش شوری بررسی خواهد شد. 1-2- اهداف تحقیق 1.افزایش رشد و تغذیه نیشکر در اثر استفاده از قارچ میکوریزا آربسکولار گام برداشتن در راستای کشاورزی پایدار و جایگزینی کودهای زیستی به جای نهاده های شیمیایی پرمصرف تامین فسفر مورد نیاز و ضروری برای نیشکر با استفاده از قارچ میکوریزا آربسکولار 2-1- نیشکر شکر یکی از مهمترین موادغذایی مورد نیازانسان است که دربدن ایجادحرارت وانرژی میکند . قیمت بسیارارزان شکر،‌درمقایسه بامقدارکالری که ایجاد میکند،این محصول رابه صورت منبعی اساسی درتأمین انرژی مبدل کرده است . به عقیده بسیاری از محققان درآستانه قرن بیست ویکم، بزرگترین واساسی ترین مشکل وبحرانی که بشریت باآن روبرواست، ‌بحران غذا ومشکل گرسنگی است. صنعت قند سازی وتولید شکراز نیشکر دارای این امتیاز اساسی است که هم محصول شکر و ملاس باقیمانده ازاستحصال آن وهم تفاله نیشکر قابل تبدیل به انرژی ومحصولات باارزش است وبه این دلیل کارشناسان اعتقاد دارند که بشردرآینده باید کشت محصولاتی را بیشتر مورد توجه قراردهد که حاصل بیشتردر واحد سطح داشته باشد. 2-1-1- مبدأ و سازگاری حدود 8000 سال قبل از میلاد نیشکر به نام علمی ساکاروم[1] به عنوان یک گیاه بومی به وسیله کشاورزان عصر نوسنگی در جایی که اکنون گینه نامیده میشود کشت می گردیده و از آنجا،به غرب یعنی چین، هندو شرق جزایر اقیانوس آرام برده شده است.ایرانیان هیبریدS.barberi را حدود 500 سال قبل از میلاد به سواحل مدیترانه بردند و اعراب این گیاه را در قرن هشتم پس از میلاد به مراکش برده و با توسعه ی کشت آن و تولید نیشکر به اعتبار آن افزودند. در قرن هفدهم مرکز اصلی تولید نیشکر به جزایر نیشکر واقع در کارائیب و شمال شرقی برزیل تغییر مکانانبوه کشت میشود Levitt, 1968) ؛Mehrad, 1980).
عملکرد این گیاه به دلایلی که اثرات تنش شوری بر گیاه می گذارد به شدت کاهش می یابد
) 2000،. (Nelson and ham برای کاهش و یا تعدیل اثرات تنش شوری بر نیشکر از قارچ میکوریزا آربسکولار به صورت رابطه همزیستی استفاده میشود. قارچ میکورزا با بیش از 80 درصد گونه های گیاهی رابطه همزیستی دارد (Ambrosano et al, 2010). همزیستی میکوریزایی از مهمترین روابط پر سود دو جانبه موجود بین گیاهان و میکروارگانیزم های خاک می باشد. در این همزیستی قارچ میکوریزا نه تنها به رشد و نمو گیاهان کمک می کند بلکه مقاومت گیاهان زراعی را به تنش های محیطی از قبیل شوری بالا می برد .( Cantrel and Linderman, 2001 ; Asghari, 2008)
اثرات مفید قارچ میکوریزا به گیاه: کمک به گیاهان تحت تنش، افزایش مقاومت در برابرآفات، بهبود ساختار خاک از طریق تجمع در خاک و افزایش جذب فسفر. فسفر ریز مغذی ضروری تمام ارگانیزم های زنده است و یکی از غیر قابل دسترس ترین مواد مغذی موجود در خاک است. بنابراین نیاز گیاه برای فسفر و توانایی خاک برای تامین این عنصر در سیستم های کشت بسیار مهم است. پس از عناصر غذایی پتاسیم و نیتروژن بیشترین نیاز گیاه نیشکر به عنصر فسفر می باشد. همزیستی میکوریزا می تواند باعث افزایش جذب فسفر توسط ریشه های گیاه شود. در این تحقیق با ایجاد یک رابطه همزیستی بین گیاه و قارچ میکوریزا اثر قارچ میکوریزا بر خصوصیات رشدی، بیولوژیکی و تغذیه ای نیشکر تحت تنش شوری بررسی خواهد شد.
1-2- اهداف تحقیق
1.افزایش رشد و تغذیه نیشکر در اثر استفاده از قارچ میکوریزا آربسکولار

گام برداشتن در راستای کشاورزی پایدار و جایگزینی کودهای زیستی به جای نهاده های شیمیایی پرمصرف
تامین فسفر مورد نیاز و ضروری برای نیشکر با استفاده از قارچ میکوریزا آربسکولار
2-1- نیشکر
شکر یکی از مهمترین موادغذایی مورد نیازانسان است که دربدن ایجادحرارت وانرژی میکند . قیمت بسیارارزان شکر،‌درمقایسه بامقدارکالری که ایجاد میکند،این محصول رابه صورت منبعی اساسی درتأمین انرژی مبدل کرده است . به عقیده بسیاری از محققان درآستانه قرن بیست ویکم، بزرگترین واساسی ترین مشکل وبحرانی که بشریت باآن روبرواست، ‌بحران غذا ومشکل گرسنگی است.
صنعت قند سازی وتولید شکراز نیشکر دارای این امتیاز اساسی است که هم محصول شکر و ملاس باقیمانده ازاستحصال آن وهم تفاله نیشکر قابل تبدیل به انرژی ومحصولات باارزش است وبه این دلیل کارشناسان اعتقاد دارند که بشردرآینده باید کشت محصولاتی را بیشتر مورد توجه قراردهد که حاصل بیشتردر واحد سطح داشته باشد.
2-1-1- مبدأ و سازگاری
حدود 8000 سال قبل از میلاد نیشکر به نام علمی ساکاروم[1] به عنوان یک گیاه بومی به وسیله کشاورزان عصر نوسنگی در جایی که اکنون گینه نامیده میشود کشت می گردیده و از آنجا،به غرب یعنی چین، هندو شرق جزایر اقیانوس آرام برده شده است.ایرانیان هیبریدS.barberi  را حدود 500 سال قبل از میلاد به سواحل مدیترانه بردند و اعراب این گیاه را در قرن هشتم پس از میلاد به مراکش برده و با توسعه ی کشت آن و تولید نیشکر به اعتبار آن افزودند. در قرن هفدهم مرکز اصلی تولید نیشکر به جزایر نیشکر واقع در کارائیب و شمال شرقی برزیل تغییر مکان

(Antibiotic growth promoters, AGPs) تقسیم می شوند (2006Steiner, ). استفاده گسترده از آنتی بیوتیک ها در مدیریت بیمارهای آبزیان پرورشی مشکلاتی را از قبیل مقاومت باکتریایی در برابر آنتی بیوتیک ها، بر هم زدن تعادل میکروبی دستگاه گوارش، آلایندگی محیط زیست و تهدید سلامت انسان ها به وجود آورده است (2006; Gatlin et al., 2001Schwarz et al., ). این عوامل سبب گردید توجهات به سمت راهکارهای مختلف در جهت کنترل بیماری ها معطوف گردد. استفاده از مکمل های غذایی که در بالا بردن سیستم ایمنی نقش دارند همانند پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها از جمله راهکارهایی می باشد که علاوه بر تامین مواد مغذی لازم در جهت حمایت از شاخص های رشد و میزان بازماندگی موجودات آبزی، می تواند در افزایش سلامت، مقاومت نسبت به استرس و عوامل بیماریزا نیز مفید واقع شوند )2002.(Gatlin,
-2-1 پروبیوتیک
پروبیوتیک به زبان ساده به معنی “برای زندگی” می باشد و از دو کلمه های یونانی “pro” و “bios” تشکیل شده است) 2003 Chukeatirote, ;1999 .(Gismondo et al., احتمالاً نخستین غذای حاوی باکتری های زنده، شیر تخمیر یافته می باشد. نقاشی های روی دیوار مربوط به 2500 سال قبل از میلاد مسیح نشان می دهد، سومریان از شیرهای تخمیر شده استفاده می کرده اند (1992 Havenaar et al.,). معنی و مفهوم این کلمه در طول سالیان متمادی همواره در حال تغییر بوده است، پروبیوتیک نخستین بار برای مواد مترشحه و میکروارگانیسم هایی بکار گرفته شد که موجب تحریک رشد سایر میکروارگانیسم ها می شوند (1965 .(Lilly and Stillwell, تحقیق Metchinkoff (1907) در آغاز قرن بیستم را می توان نخستین تحقیق انجام شده در زمینه پروبیوتیک دانست (1992Fuller, ). در واقع ایشان اصول دستکاری میکروفلور روده را درک نمود و در شرح آن عنوان کرد که “میکروبهایی با هدف بهبود سلامتی، خورده می شوند”.Fuller (1989) در تعریف پروبیوتیک بیان کرد که پروبیوتیک ها مکمل های غذایی هستند که به طور موثر بر میزبان تاثیر می گذارند و تعادل فلور میکروبی روده را بهبود می بخشند (2008(Kesarcodi-Watson et al., . این تعاریف در اصل برای پرورش نشخوارکنندگان و طیور و یا انسان بکار می روند. اما از آنجا که پروبیوتیک ها در آبزی پروری هم استفاده می شوند، تعاریف بایستی اصلاح شوند. زیرا در جانوران آبزی نه تنها دستگاه گوارش مهم است، بلکه آب محیط پرورش هم دارای اهمیت می باشد (2000Gomez-Gil et al., ). Moriarty (1998) عبارت مکمل آبی1 را برای باکتری های پروبیوتیک که توانایی تصفیه آب را دارند به کار برد a, b) 2006(Taoka et al., . امروزه پروبیوتیک ها به عنوان غذاهای کاربردی 2مطرح می باشند که عامل ارتقاء رشد، سلامتی، پیشگیری و درمان بیماری ها در تولیدات دام، طیور و آبزیان و در نتیجه سلامتی انسان ها می باشند                                         (2005; Senok et al., 2002(Sullivan and Nord, .
1) water additives
2) Functional foods
-3-1 انواع پروبیوتیک ها
ارگانیسم های مختلفی مانند مخمرها (Saccharomyces, Debaryomyces)، قارچ (Aspergillus)، باکتری های گرم مثبت (Bacillus, Lactococcus, Micrococcus, Carnobacterium, Enterococcus, Lactobacillus, Streptcoccus)، باکتری های گرم منفی (Aeromonas ,Alteromonas, Pseudomonas and (Antibiotic growth promoters, AGPs) تقسیم می شوند (2006Steiner, ). استفاده گسترده از آنتی بیوتیک ها در مدیریت بیمارهای آبزیان پرورشی مشکلاتی را از قبیل مقاومت باکتریایی در برابر آنتی بیوتیک ها، بر هم زدن تعادل میکروبی دستگاه گوارش، آلایندگی محیط زیست و تهدید سلامت انسان ها به وجود آورده است (2006; Gatlin et al., 2001Schwarz et al., ). این عوامل سبب گردید توجهات به سمت راهکارهای مختلف در جهت کنترل بیماری ها معطوف گردد. استفاده از مکمل های غذایی که در بالا بردن سیستم ایمنی نقش دارند همانند پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها از جمله راهکارهایی می باشد که علاوه بر تامین مواد مغذی لازم در جهت حمایت از شاخص های رشد و میزان بازماندگی موجودات آبزی، می تواند در افزایش سلامت، مقاومت نسبت به استرس و عوامل بیماریزا نیز مفید واقع شوند )2002.(Gatlin, -2-1 پروبیوتیک پروبیوتیک به زبان ساده به معنی “برای زندگی” می باشد و از دو کلمه های یونانی “pro” و “bios” تشکیل شده است) 2003 Chukeatirote, ;1999 .(Gismondo et al., احتمالاً نخستین غذای حاوی باکتری های زنده، شیر تخمیر یافته می باشد. نقاشی های روی دیوار مربوط به 2500 سال قبل از میلاد مسیح نشان می دهد، سومریان از شیرهای تخمیر شده استفاده می کرده اند (1992 Havenaar et al.,). معنی و مفهوم این کلمه در طول سالیان متمادی همواره در حال تغییر بوده است، پروبیوتیک نخستین بار برای مواد مترشحه و میکروارگانیسم هایی بکار گرفته شد که موجب تحریک رشد سایر میکروارگانیسم ها می شوند (1965 .(Lilly and Stillwell, تحقیق Metchinkoff (1907) در آغاز قرن بیستم را می توان نخستین تحقیق انجام شده در زمینه پروبیوتیک دانست (1992Fuller, ). در واقع ایشان اصول دستکاری میکروفلور روده را درک نمود و در شرح آن عنوان کرد که “میکروبهایی با هدف بهبود سلامتی، خورده می شوند”.Fuller (1989) در تعریف پروبیوتیک بیان کرد که پروبیوتیک ها مکمل های غذایی هستند که به طور موثر بر میزبان تاثیر می گذارند و تعادل فلور میکروبی روده را بهبود می بخشند (2008(Kesarcodi-Watson et al., . این تعاریف در اصل برای پرورش نشخوارکنندگان و طیور و یا انسان بکار می روند. اما از آنجا که پروبیوتیک ها در آبزی پروری هم استفاده می شوند، تعاریف بایستی اصلاح شوند. زیرا در جانوران آبزی نه تنها دستگاه گوارش مهم است، بلکه آب محیط پرورش هم دارای اهمیت می باشد (2000Gomez-Gil et al., ). Moriarty (1998) عبارت مکمل آبی1 را برای باکتری های پروبیوتیک که توانایی تصفیه آب را دارند به کار برد a, b) 2006(Taoka et al., . امروزه پروبیوتیک ها به عنوان غذاهای کاربردی 2مطرح می باشند که عامل ارتقاء رشد، سلامتی، پیشگیری و درمان بیماری ها در تولیدات دام، طیور و آبزیان و در نتیجه سلامتی انسان ها می باشند (2005; Senok et al., 2002(Sullivan and Nord, . 1) water additives 2) Functional foods -3-1 انواع پروبیوتیک ها ارگانیسم های مختلفی مانند مخمرها (Saccharomyces, Debaryomyces)، قارچ (Aspergillus)، باکتری های گرم مثبت (Bacillus, Lactococcus, Micrococcus, Carnobacterium, Enterococcus, Lactobacillus, Streptcoccus)، باکتری های گرم منفی (Aeromonas ,Alteromonas, Pseudomonas and Vibrio) به عنوان پروبیوتیک در آبزی پروری مورد استفاده قرار می گیرند ) 2009; Zhou et al., 2008; Kumar et al., 1999(Gastesoupe, . انواع پروبیوتیک های رایج در آبزی پروری در جدول1-1 آورده شده است. جدول 1-1 جنس و گونه انواع پروبیوتیک های رایج در آبزی پروری (2010Merrifield et al., ). گونه جنس Hydrophila Media Sobria Aeromonas Haloplanktis Alteromonas Oryzae Aspergillus Subtilis Licheniformis Circulans Bacillus Bifidium Thermophilum Bifidobacterium Divergens Nhibens Maltaromaticum Piscicola Carnobacterium Hansenii Debaryomyces Faecalis Enterococcus Delbrueckii Rhamnosus Sakei Lactobacillus Johnsonii Lactis Lactococcus Luteos Micrococcus Acidilactici Pediococcus Fluorescens Pseudomonas, Boulardii Cerevisiae Saccharomyces Faecium Streptococcus Alginolyticus Fluvialis Vibrio –4-1انتخاب گونه مناسب به عنوان پروبیوتیک ویژگیهای مورد نظر جهت انتخاب گونه مناسب پروبیوتیک به دو دسته ویژگی های ضروری1 و ویژگی های مطلوب2 قابل تقسیم بندی است (2010; Merrifield et al., 2008.(Gómez and Balcázar, بر این اساس ویژگی های ضروری شامل: برای میزبان، حیوانات آبزی و انسان پاتوژن نباشد، مقاومت در برابر صفرا وpH پایین دستگاه گوارش، فاقد پلازمیدهای حاوی ژن مقاوم در برابر آنتی بیوتیک باشد. همچنین ویژگی های مطلوب عبارتند از: توانایی مستقر شدن و رشد کردن درون موکوس روده، توانایی تشکیل کلونی در سطح مخاطی روده، به عنوان یک افزودنی غذایی ثبت شده باشد، قابلیت مقابله با یک یا چند پاتوژن را داشته باشد، تولید آنزیم های گوارشی خارج سلولی و یا ویتامین ها، جزء فلور طبیعی میزبان یا محیط پرورش باشد و در نهایت میزان بقای بالا و طولانی مدت در شرایط ذخیره سازی غیر عادی و فرایند های صنعتی تولید را داشته باشد. 5-1– مخمر ساكارومایسس سرویسیه مخمر ساكارومایسس سرویسیه از نظر طبقه بندی جزو سلسله قارچ ها، شاخه آسكومایكوتا، رده ساکارومایستس، راسته ساکارومایستالس، خانواده ساكارومایستاسه آ، جنس ساكارومایسس و گونه سرویسیه می باشد. جدول 2-1 جایگاه سیستماتیک ساكارومایسس سرویسیه را نشان می دهد (1838Meyen, ). 1) Essential charactristics 2) Favourable charactristics جدول 2-1 جایگاه سیستماتیک ساكارومایسس سرویسیه (1838Meyen, ). Eukarya گروه Fungi سلسله Ascomycota شاخه Saccharomycotina زیر شاخه Saccharomycetes رده Saccharomycetales راسته Saccharomycetaceae خانواده Saccharomyces جنس Cerevisiae گونه عرض سلول مخمر ساکارومایسس سرویسیه 4 تا8 میکرون است، شکل سلول مدور، کشیده یا استوانه ای است. مخمرها تشکیل کلنی داده و بسته به نوع تغذیه، سویه و عوامل محیطی، اندازه و شکل کلنی با هم متفاوت است (پور امینی، 1386). این سلول از لحاظ تركیبی دارای پروتئین، لیپید و اسیدهای نوكلئیك می باشد. سلول های ساکارومایسس سرویسیه حاوی منابع غنی آنزیم، RNA و نوکلئوتیدهای آزاد و همچنین ویتامین های گروه B، اسیدهای آمینه، پروتئین ها، گلیكوپروتئین ها، پلی ساكاریدها، پلی فسفاتازها، لیپیدها، اسیدهای آلی، اولیگوساکاریدها، استرها و الکل ها می باشد (2004Burgent et al., ;1999Ingledew, ). دیواره سلولی مخمر اطراف سلول را احاطه کرده و حفظ شکل سلول، پایداری اسمزی سلول و حفاظت از مخمر در برابر استرس های محیطی را برعهده دارد (2003et al., .(Aguilar-Uscangaدیواره سلولی ساکارومایسس سرویسیه از خارج سلول به درون سلول شامل: مانان پروتئین، 1و 6 بتا گلوکان،1 و 3 بتا گلوکان و کیتین می باشد که به ترتیب 40،7 ، 37 و 3 درصد دیواره سلولی را به خود اختصاص داده اند) 2006Klis et al., ) این مواد در ایجاد ویژگی های مخمر ساکارومایسس سرویسیه در جیره غذایی آبزیانVibrio) به عنوان پروبیوتیک در آبزی پروری مورد استفاده قرار می گیرند           ) 2009; Zhou et al., 2008; Kumar et al., 1999(Gastesoupe, . انواع پروبیوتیک های رایج در آبزی پروری در جدول1-1 آورده شده است.
جدول 1-1 جنس و گونه انواع پروبیوتیک های رایج در آبزی پروری (2010Merrifield et al., ).

گونه
جنس
Hydrophila
Media
Sobria
Aeromonas
Haloplanktis
Alteromonas
Oryzae
Aspergillus
Subtilis
Licheniformis
Circulans
Bacillus
Bifidium
Thermophilum
Bifidobacterium
Divergens
Nhibens
Maltaromaticum
Piscicola
Carnobacterium
Hansenii
Debaryomyces
Faecalis
Enterococcus
Delbrueckii
Rhamnosus
Sakei
Lactobacillus
Johnsonii
Lactis
Lactococcus
Luteos
Micrococcus
Acidilactici
Pediococcus
Fluorescens
Pseudomonas,
Boulardii
Cerevisiae
Saccharomyces
Faecium
Streptococcus
Alginolyticus
Fluvialis
Vibrio
–4-1انتخاب گونه مناسب به عنوان پروبیوتیک
ویژگیهای مورد نظر جهت انتخاب گونه مناسب پروبیوتیک به دو دسته ویژگی های ضروری1 و ویژگی های مطلوب2 قابل تقسیم بندی است (2010; Merrifield et al., 2008.(Gómez and Balcázar, بر این اساس ویژگی های ضروری شامل: برای میزبان، حیوانات آبزی و انسان پاتوژن نباشد، مقاومت در برابر صفرا وpH پایین دستگاه گوارش، فاقد پلازمیدهای حاوی ژن مقاوم در برابر آنتی بیوتیک باشد. همچنین ویژگی های مطلوب عبارتند از: توانایی مستقر شدن و رشد کردن درون موکوس روده، توانایی تشکیل کلونی در سطح مخاطی روده، به عنوان یک افزودنی غذایی ثبت شده باشد، قابلیت مقابله با یک یا چند پاتوژن را داشته باشد، تولید آنزیم های گوارشی خارج سلولی و یا ویتامین ها، جزء فلور طبیعی میزبان یا محیط پرورش باشد و در نهایت میزان بقای بالا و طولانی مدت در شرایط ذخیره سازی غیر عادی و فرایند های صنعتی تولید را داشته باشد.
 
5-1– مخمر ساكارومایسس سرویسیه
مخمر ساكارومایسس سرویسیه از نظر طبقه بندی جزو سلسله قارچ ها، شاخه آسكومایكوتا، رده ساکارومایستس، راسته ساکارومایستالس، خانواده ساكارومایستاسه آ، جنس ساكارومایسس و گونه سرویسیه می باشد. جدول 2-1 جایگاه سیستماتیک ساكارومایسس سرویسیه را نشان می دهد (1838Meyen, ).
 
1) Essential charactristics
2) Favourable charactristics
جدول 2-1 جایگاه سیستماتیک ساكارومایسس سرویسیه (1838Meyen, ).

Eukarya
گروه
Fungi
سلسله
Ascomycota
شاخه
Saccharomycotina
زیر شاخه
Saccharomycetes
رده
Saccharomycetales
راسته
Saccharomycetaceae
خانواده
Saccharomyces
جنس
Cerevisiae
گونه
 
عرض سلول مخمر ساکارومایسس سرویسیه 4 تا8 میکرون است، شکل سلول مدور، کشیده یا استوانه ای است. مخمرها تشکیل کلنی داده و بسته به نوع تغذیه، سویه و عوامل محیطی، اندازه و شکل کلنی با هم متفاوت است (پور امینی، 1386). این سلول از لحاظ تركیبی دارای پروتئین، لیپید و اسیدهای نوكلئیك می باشد. سلول های ساکارومایسس سرویسیه حاوی منابع غنی آنزیم، RNA و نوکلئوتیدهای آزاد و همچنین ویتامین های گروه B، اسیدهای آمینه، پروتئین ها، گلیكوپروتئین ها، پلی ساكاریدها، پلی فسفاتازها، لیپیدها، اسیدهای آلی، اولیگوساکاریدها، استرها و الکل ها می باشد (2004Burgent et al., ;1999Ingledew, ). دیواره سلولی مخمر اطراف سلول را احاطه کرده و حفظ شکل سلول، پایداری اسمزی سلول و حفاظت از مخمر در برابر استرس های محیطی را برعهده دارد (2003et al., .(Aguilar-Uscangaدیواره سلولی ساکارومایسس سرویسیه از خارج سلول به درون سلول شامل: مانان پروتئین، 1و 6 بتا گلوکان،1 و 3 بتا گلوکان و کیتین می باشد که به ترتیب 40،7 ، 37 و 3 درصد دیواره سلولی را به خود اختصاص داده اند) 2006Klis et al., ) این مواد در ایجاد ویژگی های مخمر ساکارومایسس سرویسیه در جیره غذایی آبزیان

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

چکیده…………………………………………………………………………………………….. 1

فصل اول: معرفی دستگاه پلاسمای کانونی

مقدمه…………………………………………………………………………………………… 3

پلاسما ………………………………………………………………………………………….. 4

پینچ …………………………………………………………………………………………… 5

پلاسمای کانونی……………………………………………………………………… 5

معرفی عمومی پلاسمای کانونی………………………………………………………… 7

مشخصات کلی پلاسمای کانونی شده…………………………………………………… 8

چهار بخش اساسی در دستگاه پلاسمای کانونی…………………………………… 9

دستگاه پلاسمای کانونی نوع مدر و فیلیپوف……………………………………… 10

برخی کاربردهای دستگاه پلاسمای کانونی…………………………………………. 11

دینامیک دستگاه پلاسمای کانونی……………………………………………….. 12

عملکرد پلاسمای کانونی………………………………………………………….. 14

فاز شکست……………………………………………………………………………. 15

فاز رانش محوری………………………………………………………………… 16

فاز شعاعی…………………………………………………………………………. 17

1- فاز تراکم……………………………………………………………………………. 18

2- فاز ساکن………………………………………………………………………… 21

3- فاز ناپایداری……………………………………………………………………… 22

4- فاز فروپاشی…………………………………………………………… 23

عوامل مؤثر در کارآیی سیستم‌های پلاسمای کانونی…………………….. 24

پرتوهای ساطع شده از سیستم پلاسمای کانونی……………………… 26

پرتو ایکس……………………………………………………………………………. 26

تولید نوترون………………………………………………………………………… 27

تولید یون…………………………………………………………………………….. 28

فصل دوم: برخی روش‌های لایه‌نشانی و دستگاه‌های آنالیز فیلم‌های نازک لایه‌نشانی شده

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) فهرست مطالب: چکیده…………………………………………………………………………………………….. 1 فصل اول: معرفی دستگاه پلاسمای کانونی مقدمه…………………………………………………………………………………………… 3 پلاسما ………………………………………………………………………………………….. 4 پینچ …………………………………………………………………………………………… 5 پلاسمای کانونی……………………………………………………………………… 5 معرفی عمومی پلاسمای کانونی………………………………………………………… 7 مشخصات کلی پلاسمای کانونی شده…………………………………………………… 8 چهار بخش اساسی در دستگاه پلاسمای کانونی…………………………………… 9 دستگاه پلاسمای کانونی نوع مدر و فیلیپوف……………………………………… 10 برخی کاربردهای دستگاه پلاسمای کانونی…………………………………………. 11 دینامیک دستگاه پلاسمای کانونی……………………………………………….. 12 عملکرد پلاسمای کانونی………………………………………………………….. 14 فاز شکست……………………………………………………………………………. 15 فاز رانش محوری………………………………………………………………… 16 فاز شعاعی…………………………………………………………………………. 17 1- فاز تراکم……………………………………………………………………………. 18 2- فاز ساکن………………………………………………………………………… 21 3- فاز ناپایداری……………………………………………………………………… 22 4- فاز فروپاشی…………………………………………………………… 23 عوامل مؤثر در کارآیی سیستم‌های پلاسمای کانونی…………………….. 24 پرتوهای ساطع شده از سیستم پلاسمای کانونی……………………… 26 پرتو ایکس……………………………………………………………………………. 26 تولید نوترون………………………………………………………………………… 27 تولید یون…………………………………………………………………………….. 28 فصل دوم: برخی روش‌های لایه‌نشانی و دستگاه‌های آنالیز فیلم‌های نازک لایه‌نشانی شده 2-1- برخی روش‌های لایه نشانی…………………………………………………. 31 2-1-1- کندوپاش…………………………………………………………………… 31 2-1-2- کندوپاش به‌وسیله پلاسما ……………………………………………………. 32 2-1-3- کندوپاش پرتو یونی…………………………………………………………… 32 2-1-4- روش تبخیر فیزیکی (PVD) ……………………………………………… 33 2-1-5- روش تبخیر شیمیایی (CVD)………………………………………………. 33 2-1-6- روش تبخیر گرمایی………………………………………………………….. 33 2-1-7- لایه‌نشانی به‌وسیله پلاسمای کانونی………………………………………. 37 2-2- برخی دستگاه‌های آنالیز جهت بررسی فیلم‌های نازک لایه‌نشانی شده……… 40 2-2-1- میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)…………………………………….. 40 الکترون‌های بازگشتی…………………………………………………………………… 41 الکترون‌های ثانویه……………………………………………………………………….. 41 الکترون‌های اوژه………………………………………………………………………….. 42 2-2-2- میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM)………………………………………………. 42 2-2-3- دستگاه پراش پرتوی ایکس (XRD)………………………………………. 43 فصل سوم: برخی تحقیقات انجام شده جهت لایه‌نشانی توسط دستگاه پلاسمای کانونی 3-1- تشکیل کربیدتیتانیوم (TiC) برروی لایه تیتانیوم از طریق کاشت یون…………. 48 3-2- تشکیل کربید سیلیکون برروی زیرلایه سیلیسیوم از طریق کاشت یون……. 50 3-3- تأثیر تابش پالس‌های یونی پرانرژی برروی زیرلایه سیلیسیوم………………… 54 3-4- بهینه‌سازی دستگاه پلاسمای کانونی به‌عنوان منبع پرتوی الکترونی برای لایه‌نشانی فیلم‌های نازک…..57 3-5- نیتریده‌سازی به کمک دستگاه پلاسمای کانونی…………………………….. 60 3-6- لایه‌نشانی نانولایه‌ها بوله دستگاه پلاسمای کانونی…………………………. 70 فصل چهارم: روش تحقیق و نتیجه‌گیری 4-1- معرفی دستگاه پلاسمای کانونی مرکز تحقیقات فیزیک پلاسما………………. 75 4-2- فرآیند تولید لایه‌های نازک نیترید آلومینیوم با استفاده از دستگاه پلاسمای کانونی…. 75 4-2-1- آماده‌سازی و تمیزکاری زیرلایه‌های استیل 304…………………………. 75 4-2-1- نحوه انجام آزمایش …………………………………………………………. 76 چیدمان آزمایش جهت لایه نشانی نیترید آلومینیوم…………………………….. 77 متغیرهای مورد بررسی، در لایه‌نشانی نیترید آلومینیوم………………………. 77 آنالیزهای صورت گرفته برروی فیلم‌های لایه‌نشانی شده……………………… 77 آنالیز لایه‌های نازک نیترید آلومینیوم تولید شده، با استفاده از دستگاه پراش اشعه ایکس….. 78 آنالیز لایه‌های نازک نیترید آلومینیوم تولید شده، با استفاده از دستگاه میکروسکوپ نیروی اتمی…82 نتایج AFM…………………………………………………………………… آنالیز لایه‌های نازک نیترید آلومینیوم تولید شده، با استفاده از دستگاه میکروسکوپ الکترونی روبشی…..87 نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………… 90 برخی پیشنهادات تحقیقاتی………………………………………………………………. 90 چکیده: لایه‌های نازک نیترید آلومینیوم بر روی زیرلایه‌های استیل 304 شرایط آزمایش: زوایای مختلف نسبت به محور آند (0، 15 و 30) در فاصله cm5 نسبت به نوک آند با استفاده از تعداد 25 شات آنالیزها: XRD ، AFM ، SEM در این تحقیق، لایه های نازک نیترید آلومینیوم بر روی زیرلایه های استیل 304 با استفاده از دستگاه پلاسمای کانونی پوشش داده شده است. پس از تولید لایه های نازک، نمونه ها به منظور بررسی خصوصیات لایه، به وسیله دستگاه پراش پرتو ایکس، میکروسکوپ های الکترونی روبشی و نیروی اتمی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان می دهد که تغییر تعداد شات ها، فاصله زیرلایه ها از نوک آند و همچنین زاویه قرار گرفتن زیرلایه ها نسبت به محور آند، نقش مهمی در خصوصیات لایه های تولید شده دارند. نمونه های بدست آمده در زوایای مختلف نسبت به محور آند (0، 15 و 30) در فاصله 5 سانتی‌متر از نوک آند و با استفاده از تعداد 25 شات نشان می‌دهد که با افزایش زاویه از صفر به 15 و سپس 30، شاهد کاهش بلورینگی، فیلم‌های لایه نشانی شده هستیم. نتایج حاصل از بررسی مورفولوژی سطح فیلم‌های لایه‌نشانی شده در زاوایای مختلف نسبت به نحور آند توسط میکروسکوپ نیروی اتمی نشان می‌دهند که نمونه لایه‌نشانی شده در زاویه °15 دارای سطحی نسبتاً یکنواخت متشکل از دانه‌هایی در اندازه‌های نسبتاً یکسان می‌باشد. فصل اول: معرفی دستگاه پلاسمای کانونی مقدمه: اگر چه نمی توان منکر استفاده از انرژی های تجدید ناپذیر از قبیل انرژی باد، خورشید و … شد، اما نمی توان غول صنعت را فقط با انرژی های تجدید ناپذیر سیر کرد. بعلاوه منابع اولیه انرژی های شناخته شده در روی کره زمین فقط برای پانصد سال کفایت خواهد کرد و وسایل زیست محیطی چنان دست و پای بشر را بسته است که متخصصان امر، همین پانصد سال را نیز ناشدنی می پندارند و بنابراین باید در جستجوی منبع انرژی دیگری بود. امروزه پیشرفت روز افزون بشر سبب شده است که نیاز انسان به تأمین انرژی به حدی زیاد شود که سوخت های فسیلی دیگر نتوانند جوابگوی نیازهای صنعتی باشند. از اینرو متخصصان و دانشمندان به فکر استفاده از انرژی های هسته ای افتاده اند. فرایند شکاف هسته ای که هم اینک در راکتورهای تولید انرژی مورد استفاده قرار می گیرد به علت تولی زباله های رادیواکتیو چندان مورد پسند نیستند، در حالیکه فرایند هم جوشی هسته ای بسیار از این جهت مطلوب تر می باشد زیرا که منجر به محصولاتی می شود که مانند زباله های حاصل از شکاف هسته ای خطرناک نمی باشند. از این رو به علت پاک بودن این انرژی توجه زیادی به آن می شود. در راستای انجام تحقیقاتی برای دستیابی به این تکنولوژی دستگاه پلاسمای کانونی ساخته شد. این دستگاه در ابتدا به عنوان منبع تولید نوترون های پر انرژی ساخته شد ولی پس از مدتی به عنوان یک دستگاه کم هزینه و با کاربردهای چندگانه مورد توجه دانشمندان و به خصوص دانشمندان کشورهای در حال توسعه قرار گرفت. دستگاه پلاسمای کانونی در اواخر دهه 1985، اوایل دهه 1960، توسط فیزیکدانان اولی (فیلیپوف) و فیزکدانان آمریکایی (مدر) ساخته شد و به سرعت به عنوان دستگاهی کارا و جالب برای تولید پلاسما و تابش های آن مورد توجه قرار گرفت. پلاسمای کانونی (PF) از هنگام اختراعش در دهه 1960 قویترین چشمه پلاسمایی نوترون به شمار می رفت، تا اینکه با اختراع روش گرمایش توکامک با اشعه خنثی این دستگاه جای پلاسمای کانونی را به عنوان قویترین چشمه پلاسمایی نوترون گرفت. ولی ارزانی و سادگی سیستم پلاسمای کانونی باعث شده که برای استفاده های مختلفی مورد توجه قرار گیرد. حتی آژانس بین المللی انرژی اتمی نوعی از این دستگاه ها را برای جهان سوم طراحی کرد. دستگاه پلاسمای کانونی می تواند به عنوان منبع تولید اشعه ایکس سخت و نرم به کار رود که به علت پالسی بودن این اشعه می تواند برای عکسبرداری از وسایل سریع مانند موتور هواپیما به کار رود. از دیگر کاربردهای این دستگاه تولید الکترون و یون می باشد که فرآیند تولید آنها در بخش های بعدی توضیح داده می شود. یون های حاصل از این دستگاه می تواند برای کاشت یون استفاده شود. البته مهمترین کاربرد دستگاه پلاسمای کانونی، تحقیقات راجع به همجوشی هسته ای در هسته های سبک از قبیل دوتریم، تریتیم، هلیم و لیتیم است. پلاسما: پلاسما حالت گازی شکل از ماده است که در آن بر اثر دمای زیاد، اتم های ماده یونیزه شده و گازی متشکل از الکترون ها و یون ها، تولید می شود. با تبدیل شدن یک ماده به پلاسما، خواص جدیدی در آن ظاهر می شود. بر خلاف گازهای معمولی ( که اتم خنثی دارند)، پلاسما می تواند هادی جریان الکتریکی باشد، از خود نور گسیل کند، تحت تأثیر امواج الکترومغناطیسی قرار بگیرد و رفتار جمعی از خود نشان دهد که نه تنها به شرایط موضعی بلکه به حالت پلاسما در مناطق دور نیز بستگی دارد. پینچ (pinch): پینچ پلاسما در حقیقت فشرده شدن پلاسما توسط میدان مغناطیسی ناشی از جریان الکتریکی می باشد. در سیستم های پلاسمای کانونی که در بخش بعد توضیح داده خواهد شد، یک جریان الکتریکی نسبتاً زیاد به هنگام تخلیه الکتریکی در داخل پلاسما ایجاد می شود که در اثر بر هم کنش با میدان مغناطیسی بوجود آمده از میدان الکتریکی فشرده می شود و پلاسمای موجود در سیستم را نیز فشرده می نماید. این پدیده به اثر پینچ در پلاسما معروف است. اثر پینچ اساس محصور سازی مغناطیسی پلاسما در سیستم هایی نظیر پینچ در راستای z ، پینچ در راستایө و پلاسمای کانونی می باشد. به این ترتیب می توان گفت که عامل اصلی پینچ پلاسما، بر هم کنش یک جریان الکتریکی قوی با میدان مغناطیسی ناشی از خود آن می باشد. پلاسمای کانونی:

2-1- برخی روش‌های لایه نشانی…………………………………………………. 31

2-1-1- کندوپاش…………………………………………………………………… 31

2-1-2- کندوپاش به‌وسیله پلاسما ……………………………………………………. 32

2-1-3- کندوپاش پرتو یونی…………………………………………………………… 32

2-1-4- روش تبخیر فیزیکی (PVD) ……………………………………………… 33

2-1-5- روش تبخیر شیمیایی (CVD)………………………………………………. 33

2-1-6- روش تبخیر گرمایی………………………………………………………….. 33

2-1-7- لایه‌نشانی به‌وسیله پلاسمای کانونی………………………………………. 37

2-2- برخی دستگاه‌های آنالیز جهت بررسی فیلم‌های نازک لایه‌نشانی شده……… 40

2-2-1- میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)…………………………………….. 40

الکترون‌های بازگشتی…………………………………………………………………… 41

الکترون‌های ثانویه……………………………………………………………………….. 41

الکترون‌های اوژه………………………………………………………………………….. 42

2-2-2- میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM)………………………………………………. 42

2-2-3- دستگاه پراش پرتوی ایکس (XRD)………………………………………. 43

فصل سوم: برخی تحقیقات انجام شده جهت لایه‌نشانی توسط دستگاه پلاسمای کانونی

3-1- تشکیل کربیدتیتانیوم (TiC) برروی لایه تیتانیوم از طریق کاشت یون…………. 48

3-2- تشکیل کربید سیلیکون برروی زیرلایه سیلیسیوم از طریق کاشت یون……. 50

3-3- تأثیر تابش پالس‌های یونی پرانرژی برروی زیرلایه سیلیسیوم………………… 54

3-4- بهینه‌سازی دستگاه پلاسمای کانونی به‌عنوان منبع پرتوی الکترونی برای لایه‌نشانی فیلم‌های نازک…..57

3-5- نیتریده‌سازی به کمک دستگاه پلاسمای کانونی…………………………….. 60

3-6- لایه‌نشانی نانولایه‌ها بوله دستگاه پلاسمای کانونی…………………………. 70

فصل چهارم: روش تحقیق و نتیجه‌گیری

4-1- معرفی دستگاه پلاسمای کانونی مرکز تحقیقات فیزیک پلاسما………………. 75

4-2- فرآیند تولید لایه‌های نازک نیترید آلومینیوم با استفاده از دستگاه پلاسمای کانونی…. 75

4-2-1- آماده‌سازی و تمیزکاری زیرلایه‌های استیل 304…………………………. 75

4-2-1- نحوه انجام آزمایش …………………………………………………………. 76

چیدمان آزمایش جهت لایه نشانی نیترید آلومینیوم…………………………….. 77

متغیرهای مورد بررسی، در لایه‌نشانی نیترید آلومینیوم………………………. 77

آنالیزهای صورت گرفته برروی فیلم‌های لایه‌نشانی شده……………………… 77

آنالیز لایه‌های نازک نیترید آلومینیوم تولید شده، با استفاده از دستگاه پراش اشعه ایکس….. 78

آنالیز لایه‌های نازک نیترید آلومینیوم تولید شده، با استفاده از دستگاه میکروسکوپ نیروی اتمی…82

نتایج AFM……………………………………………………………………

آنالیز لایه‌های نازک نیترید آلومینیوم تولید شده، با استفاده از دستگاه میکروسکوپ الکترونی روبشی…..87

نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………… 90

برخی پیشنهادات تحقیقاتی………………………………………………………………. 90

چکیده:

لایه‌های نازک نیترید آلومینیوم بر روی زیرلایه‌های استیل 304

شرایط آزمایش: زوایای مختلف نسبت به محور آند (0، 15 و 30) در فاصله cm5 نسبت به نوک آند با استفاده از تعداد 25 شات

آنالیزها: XRD ، AFM ، SEM

در این تحقیق، لایه های نازک نیترید آلومینیوم بر روی زیرلایه های استیل 304 با استفاده از دستگاه پلاسمای کانونی پوشش داده شده است. پس از تولید لایه های نازک، نمونه ها به منظور بررسی خصوصیات لایه، به وسیله دستگاه پراش پرتو ایکس، میکروسکوپ های الکترونی روبشی و نیروی اتمی مورد مطالعه قرار گرفتند.

نتایج تحقیق نشان می دهد که تغییر تعداد شات ها، فاصله زیرلایه ها از نوک آند و همچنین زاویه قرار گرفتن زیرلایه ها نسبت به محور آند، نقش مهمی در خصوصیات لایه های تولید شده دارند.

نمونه های بدست آمده در زوایای مختلف نسبت  به محور آند (0، 15 و 30) در فاصله 5 سانتی‌متر از نوک آند و با استفاده از تعداد 25 شات نشان می‌دهد که با افزایش زاویه از صفر به 15 و سپس 30، شاهد کاهش بلورینگی، فیلم‌های لایه نشانی شده هستیم. نتایج حاصل از بررسی مورفولوژی سطح فیلم‌های لایه‌نشانی شده در زاوایای مختلف نسبت به نحور آند توسط میکروسکوپ نیروی اتمی نشان می‌دهند که نمونه لایه‌نشانی شده در زاویه °15 دارای سطحی نسبتاً یکنواخت متشکل از دانه‌هایی در اندازه‌های نسبتاً یکسان می‌باشد.

فصل اول: معرفی دستگاه پلاسمای کانونی

مقدمه:

اگر چه نمی توان منکر استفاده از انرژی های تجدید ناپذیر از قبیل انرژی باد، خورشید و … شد، اما نمی توان غول صنعت را فقط با انرژی های تجدید ناپذیر سیر کرد. بعلاوه منابع اولیه انرژی های شناخته شده در روی کره زمین فقط برای پانصد سال کفایت خواهد کرد و وسایل زیست محیطی چنان دست و پای بشر را بسته است که متخصصان امر، همین پانصد سال را نیز ناشدنی می پندارند و بنابراین باید در جستجوی منبع انرژی دیگری بود.

امروزه پیشرفت روز افزون بشر سبب شده است که نیاز انسان به تأمین انرژی به حدی زیاد شود که سوخت های فسیلی دیگر نتوانند جوابگوی نیازهای صنعتی باشند. از اینرو متخصصان و دانشمندان به فکر استفاده از انرژی های هسته ای افتاده اند. فرایند شکاف هسته ای که هم اینک در راکتورهای تولید انرژی مورد استفاده قرار می گیرد به علت تولی زباله های رادیواکتیو چندان مورد پسند نیستند، در حالیکه فرایند هم جوشی هسته ای بسیار از این جهت مطلوب تر می باشد زیرا که منجر به محصولاتی می شود که مانند زباله های حاصل از شکاف هسته ای خطرناک نمی باشند. از این رو به علت پاک بودن این انرژی توجه زیادی به آن می شود.

در راستای انجام تحقیقاتی برای دستیابی به این تکنولوژی دستگاه پلاسمای کانونی ساخته شد. این دستگاه در ابتدا به عنوان منبع تولید نوترون های پر انرژی ساخته شد ولی پس از مدتی به عنوان یک دستگاه کم هزینه و با کاربردهای چندگانه مورد توجه دانشمندان و به خصوص دانشمندان کشورهای در حال توسعه قرار گرفت.

دستگاه پلاسمای کانونی در اواخر دهه 1985، اوایل دهه 1960، توسط فیزیکدانان اولی (فیلیپوف) و فیزکدانان آمریکایی (مدر) ساخته شد و به سرعت به عنوان دستگاهی کارا و جالب برای تولید پلاسما و تابش های آن مورد توجه قرار گرفت. پلاسمای کانونی (PF) از هنگام اختراعش در دهه 1960 قویترین چشمه پلاسمایی نوترون به شمار می رفت، تا اینکه با اختراع روش گرمایش توکامک با اشعه خنثی این دستگاه جای پلاسمای کانونی را به عنوان قویترین چشمه پلاسمایی نوترون گرفت. ولی ارزانی و سادگی سیستم پلاسمای کانونی باعث شده که برای استفاده های مختلفی مورد توجه قرار گیرد. حتی آژانس بین المللی انرژی اتمی نوعی از این دستگاه ها را برای جهان سوم طراحی کرد.

دستگاه پلاسمای کانونی می تواند به عنوان منبع تولید اشعه ایکس سخت و نرم به کار رود  که به علت پالسی بودن این اشعه می تواند برای عکسبرداری از وسایل سریع مانند موتور هواپیما به کار رود. از دیگر کاربردهای این دستگاه تولید الکترون و یون می باشد که فرآیند تولید آنها در بخش های بعدی توضیح داده می شود.

یون های حاصل از این دستگاه می تواند برای کاشت یون استفاده شود. البته مهمترین کاربرد دستگاه پلاسمای کانونی، تحقیقات راجع به همجوشی هسته ای در هسته های سبک از قبیل دوتریم، تریتیم، هلیم و لیتیم است.

پلاسما:

پلاسما حالت گازی شکل از ماده است که در آن بر اثر دمای زیاد، اتم های ماده یونیزه شده و گازی متشکل از الکترون ها و یون ها، تولید می شود. با تبدیل شدن یک ماده به پلاسما، خواص جدیدی در آن ظاهر می شود. بر خلاف گازهای معمولی ( که اتم خنثی دارند)، پلاسما می تواند هادی جریان الکتریکی باشد، از خود نور گسیل کند، تحت تأثیر امواج الکترومغناطیسی قرار بگیرد و رفتار جمعی از خود نشان دهد که نه تنها به شرایط موضعی بلکه به حالت پلاسما در مناطق دور نیز بستگی دارد.

پینچ (pinch):

پینچ پلاسما در حقیقت فشرده شدن پلاسما توسط میدان مغناطیسی ناشی از جریان الکتریکی می باشد. در سیستم های پلاسمای کانونی که در بخش بعد توضیح داده خواهد شد، یک جریان الکتریکی نسبتاً زیاد به هنگام تخلیه الکتریکی در داخل پلاسما ایجاد می شود که در اثر بر هم کنش با میدان مغناطیسی بوجود آمده از میدان الکتریکی فشرده می شود و پلاسمای موجود در سیستم را نیز فشرده می نماید. این پدیده به اثر پینچ در پلاسما معروف است. اثر پینچ اساس محصور سازی مغناطیسی پلاسما در سیستم هایی نظیر پینچ در راستای z ، پینچ در راستایө و پلاسمای کانونی می باشد. به این ترتیب می توان گفت که عامل اصلی پینچ پلاسما، بر هم کنش یک جریان الکتریکی قوی با میدان مغناطیسی ناشی از خود آن می باشد.

پلاسمای کانونی:

اقتصادی توجه کرد، و افراد زیادی، در سطوح مختلف سازمان، باید ارتباط متقابل برقرار کنند. از آنجا که خرید کالاهای تجاری مشکلتر است، خریداران دوست می‏دارند وقت بیشتری صرف تصمیم گیری نمایند.

فرایند خریدهای تجاری، درمقایسه با فرایند خرید مصرفی، رسمی‏تر است. معمولاً خریدهای بزرگ تجاری مستلزم بررسی‏های دقیق و داشتن شرح مفصلی از محصول می‏شود، سفارش باید به صورت کتبی داده شود، تحقیقات کامل و دقیقی در مورد عرضه کننده صورت گیرد و سرانجام باید به صورت رسمی تصویب شود و توافق رسمی مورد نیاز است. سازمان خریدار احتمالاً باید سیاستی تدوین نماید که به هنگام خرید به صورتی دقیق به اجرا درآید. سرانجام در فرایند خرید کالاهای تجاری، خریدار و فروشنده وابستگی بیشتری به یکدیگر دارند. معمولاً بازار کالاهای مصرفی در فاصله‏ای دورتر از مشتری قرار دارد. برعکس، بازار کالاهای تجاری در کنار مشتری قرار دارد و خریدار تمام مراحل خرید را در کنار آن می گذراند ( از کمک به مشتری در شناسایی مسأله، ارائه راه حل، خدمات بعد از فروش و هر نوع خدمات دیگری که لازم باشد). اغلب، فروشندگان محصولات خود را بر حسب نیازهای فردی مشتری عرضه می کنند. در دورۀ کوتاه مدت، فروش از مجرای عرضه کنندگانی انجام می شود که می‏توانند به سرعت نیازهای مشتری را، از نظر محصولات و خدمات، تأمین کنند. ولی بازاریاب کالاهای تجاری هم باید روابطی نزدیک و بلند مدت با مشتریان برقرار کند. بازاریاب‏های کالاهای تجاری می کوشند از طریق تأمین نیازهای کنونی مشتری و همکاری با وی یا یاری دادن به او در تأمین نیازهایش، رابطه ای بلند مدت با او برقرار کنند. پیش از هر چیز، بازاریاب می خواهد بداند خریداران تجاری در برابر انگیزه های مختلف بازاریابی چه واکنش‏هایی از خود نشان می دهند خریداران تجاری به هنگام تصمیم گیری برای خرید، تحت تأثیر و اعمال نفوذ افراد و عوامل زیادی قرار می‏گیرند. برخی از بازاریاب ‏ها اساس فرض خود را بر این می‏گذارند که تنها عوامل اقتصادی می‏توانند بر تصمیمات آنان اثر بگذارند. آنها چنین می‏اندیشند: خریدار باید به عرضه کنندگانی بیندیشد که بهترین محصول با بیشترین خدمت و کیفیت را با پایین‏ترین قیمت عرضه می‏کنند. آنها به هنگام خرید بر جنبه‏های اقتصادی تأکید می‏کنند. ولی معمولاً خریداران تجاری به غیر از عوامل اقتصادی به عوامل دیگری نیز توجه می‏کنند و در برابر آنها واکنش نشان می‏دهند.

این تحقیق به دنبال بررسی رویکردها و فلسفه‏های بازاریابی در سازمان‏های خدماتی با توجه به ماهیت منحصر به فرد خدمات که همان ناملموس بودن، تولید و مصرف همزمان، نیازهای متنوع مشتریان و خروجی‏های اغلب ناپایدار و … است؛ و چگونگی تاثیرگذاری این فرایندها بر تصمیم‏گیری مصرف‏کنندگان خدمات، می‏باشد.

1-2- بیان مساله:

اقتصادی توجه کرد، و افراد زیادی، در سطوح مختلف سازمان، باید ارتباط متقابل برقرار کنند. از آنجا که خرید کالاهای تجاری مشکلتر است، خریداران دوست می‏دارند وقت بیشتری صرف تصمیم گیری نمایند. فرایند خریدهای تجاری، درمقایسه با فرایند خرید مصرفی، رسمی‏تر است. معمولاً خریدهای بزرگ تجاری مستلزم بررسی‏های دقیق و داشتن شرح مفصلی از محصول می‏شود، سفارش باید به صورت کتبی داده شود، تحقیقات کامل و دقیقی در مورد عرضه کننده صورت گیرد و سرانجام باید به صورت رسمی تصویب شود و توافق رسمی مورد نیاز است. سازمان خریدار احتمالاً باید سیاستی تدوین نماید که به هنگام خرید به صورتی دقیق به اجرا درآید. سرانجام در فرایند خرید کالاهای تجاری، خریدار و فروشنده وابستگی بیشتری به یکدیگر دارند. معمولاً بازار کالاهای مصرفی در فاصله‏ای دورتر از مشتری قرار دارد. برعکس، بازار کالاهای تجاری در کنار مشتری قرار دارد و خریدار تمام مراحل خرید را در کنار آن می گذراند ( از کمک به مشتری در شناسایی مسأله، ارائه راه حل، خدمات بعد از فروش و هر نوع خدمات دیگری که لازم باشد). اغلب، فروشندگان محصولات خود را بر حسب نیازهای فردی مشتری عرضه می کنند. در دورۀ کوتاه مدت، فروش از مجرای عرضه کنندگانی انجام می شود که می‏توانند به سرعت نیازهای مشتری را، از نظر محصولات و خدمات، تأمین کنند. ولی بازاریاب کالاهای تجاری هم باید روابطی نزدیک و بلند مدت با مشتریان برقرار کند. بازاریاب‏های کالاهای تجاری می کوشند از طریق تأمین نیازهای کنونی مشتری و همکاری با وی یا یاری دادن به او در تأمین نیازهایش، رابطه ای بلند مدت با او برقرار کنند. پیش از هر چیز، بازاریاب می خواهد بداند خریداران تجاری در برابر انگیزه های مختلف بازاریابی چه واکنش‏هایی از خود نشان می دهند خریداران تجاری به هنگام تصمیم گیری برای خرید، تحت تأثیر و اعمال نفوذ افراد و عوامل زیادی قرار می‏گیرند. برخی از بازاریاب ‏ها اساس فرض خود را بر این می‏گذارند که تنها عوامل اقتصادی می‏توانند بر تصمیمات آنان اثر بگذارند. آنها چنین می‏اندیشند: خریدار باید به عرضه کنندگانی بیندیشد که بهترین محصول با بیشترین خدمت و کیفیت را با پایین‏ترین قیمت عرضه می‏کنند. آنها به هنگام خرید بر جنبه‏های اقتصادی تأکید می‏کنند. ولی معمولاً خریداران تجاری به غیر از عوامل اقتصادی به عوامل دیگری نیز توجه می‏کنند و در برابر آنها واکنش نشان می‏دهند. این تحقیق به دنبال بررسی رویکردها و فلسفه‏های بازاریابی در سازمان‏های خدماتی با توجه به ماهیت منحصر به فرد خدمات که همان ناملموس بودن، تولید و مصرف همزمان، نیازهای متنوع مشتریان و خروجی‏های اغلب ناپایدار و … است؛ و چگونگی تاثیرگذاری این فرایندها بر تصمیم‏گیری مصرف‏کنندگان خدمات، می‏باشد. 1-2- بیان مساله: همه ما به عنوان مصرف‏کننده روزانه از خدمات مختلفی استفاده می‏کنیم. متاسفانه مشتریان عموما از کیفیت و فایده خدماتی که داده می شود ، خشنود نیستند. آنها همواره از تحویل بی‏موقع، کارکنان بی‏کفایت و اغلب نابلد ، زمان نامناسب عرضه‏ی خدمات، عملکرد ضعیف، روش‏های پیچیده‏ی غیرضروری و بسیاری از موارد دیگر گله دارند . آنها به سبب آنکه منافع شان در مجموع تامین نمی‏شود ناراضی هستند. به نظر میرسد عرضه‏کنندگان خدمات هم نگرانی‏های خود را دارند . بسیاری از آنها از دشواری کسب سود و سختی دستیابی به کارکنان ماهر و باانگیزه و نیز دشواری جلب رضایت مشتریان گله دارند . بعضی از موسسات، مطمئن ترین راه موفقیت مالی را کاهش هزینه‏ها و حذف پیرایه‏های غیر ضروری می‏دانند . حتی بعضی از این موسسات اظهار می‏دارند که اگر درخواستهای غیر منطقی مشتریان پرتوقع سبب برهم زدن اوضاع نمی شد، چه بسا می‏توانستند واحدهای خود را کارآمدتر اداره کنند . با رشد اقتصاد ملی، تغییر سهم اشتغال در بخش‏های کشاورزی و صنعت و خدمات زیاد است. شکل1-1 نحوه‏ی تغییر سهم اشتغال بخش خدمات را نشان می‏دهد . برتری بخش خدمات در اقتصاد فقط به کشورهای توسعه یافته محدود نمی‏شود، آمارهای جهانی نشان می‏دهد که بیش از نیمی از تولید ناخالص ملی و نیز اشتغال نیمی از نیروی انسانی بسیاری از کشورهای امریکای لاتین و کارائیب نیز به بخش خدمات اختصاص دارد. (لاولاک & رایت, 1389) محصولات حوزه کالیبراسیون نیز از جنس خدمات هستند. چنین محصولاتی هستند با ویژگی‏هایی خاص که باید مورد توجه قرار گیرند. موضوع بازاریابی این محصولات نیز به شدت تحت تاثیر این ویژگی‏ها بوده و از همین قاعده پیروی می‏کند ویژگی‏ها و عناصری که به تمایز میان کالاها و خدمات منجر می‏شوند را می‏توان شامل درجه ملموس بودن، قابلیت جداسازی، میزان همگنی، مسئله مالکیت و سرانجام قابلیت انبار کردن دانست. درخصوص محصولات کالیبراسیون که اغلب جنبه خدمات دارند امکان جداسازی محل تولید و مصرف محصول فراهم نیست. مشتری در همان محلی که خدمات کالیبراسیون عرضه می‏شود حضور دارد و تا کارشناس کالیبراسیون به مقصدی سفر نکند و در آنجا حضور نیابد بهره‏مندی از خدمات حوزه کالیبراسیون میسر نیست و در واقع برخلاف محصولات کالایی، مشتری محصولات خدماتی در این صنعت در بطن کارخانجات و در محل عرضه محصول حضور می‏یابد و از آنجا فاصله‏ای ندارد. غیرهمگن بودن محصولات خدماتی و از جمله اغلب محصولات حوزه کالیبراسیون سبب می‏شود مشتری به سختی بتواند درخصوص کیفیت محصول از قبل قضاوت نماید و خرید این محصولات به شدت تابع اعتماد مشتری به عرضه‏کننده است از همین رو فروشندگان در جلب اعتماد مشتری نقش به سزایی دارند. به همین دلیل درجه بندی آزمایشگاه‏ها دشوار است و تا حد بسیار زیادی به نحوۀ ارائه خدمات از سوی کارکنان آنها بستگی دارد، از این رو است که بنگاه‏های خدماتی در فعالیت‏های گوناگون و از جمله خدمات کالیبراسیون تاکید فراوانی بر آموزش کارکنان خود، یکسان سازی پوشش ایشان، اصول اخلاقی مورد رعایت توسط این کارکنان و مکانیزم‏های عملکرد خود دارند. در خصوص مالکیت محصولات عرضه شده در حوزه کالیبراسیون باید گفت از آنجا این محصولات اغلب از جنس خدمات هستند، خریدار در قبال پرداختی که انجام می‏دهد، اجازه بهره برداری از محصول برای دوره موقت نسبتاً کوتاهی را دریافت می‏دارد. بنابراین بطور معمول مالکیت عینی و بلند مدت چیزی به مشتری منتقل نمی شود و فقط منافع محصول است که او از آنها بهره مند می‏گردد. همین مسئله سبب می‏شود. که به واسطه جدا شدن مشتری از محصول پس از بهره بردای خاطره آن در ذهن مشتری کمرنگ شود. این موضوع در تکرار خرید مشتری از محصول مورد نظر نقش خاصی ایفا می کند. به این ترتیب است که عرضه کننده باید توسط اسباب‏هایی خود و محصول خود را پیش چشم مشتری نگاه دارد. محصولات در حوزه کالیبراسیون قابل ذخیره و انبار کردن نمی‏باشند. این موضوع اهمیت بسیاری در نحوۀ برخورد عرضه کننده با بازار دارد. توجه به این نکته ضروری است که علاوه بر مشخصه‏های پیش گفته محصولات حوزه کالیبراسیون که خود الزاماتی خاص در زمینه بازاریابی این محصولات را در پی دارند، مسائل خاص دیگری دربارۀ جایگاه بازاریابی در حوزه کالیبراسیون وجود دارد که پرداختن به آنها خالی از لطف نیست. نخستین مطلب شاید آن باشد که بنظر می‏رسد سابقۀ طرح مسائل بازاریابی در حوزه کالیبراسیون چندان طولانی نبوده است. یکی از مهمترین دلایل این موضوع را باید در اندازۀ واحدهای فعال در حوزه کالیبراسیون جستجو نمود چنان که می‏دانیم عمدۀ واحدهای فعال در حوزه کالیبراسیون از نظر ابعاد کوچک هستند. در نتیجۀ منابع مالی کافی برای بهره‏مندی از ابزارهایی همچون بازاریابی برای اغلب آنها فراهم نیست. دیگر آن که به دلیل ابعاد کوچک بنگاه‏ها، مدیران آنها اغلب تمامی وظایفی که بخش‏های گوناگون یک موسسه وجود دارد را به تنهایی ایفا می‏نمایند. یعنی اغلب مدیرانی عمومی هستند و بنابراین انتظار نمی‏رود که قابلیت‏های تخصصی و دقیقی درخصوص تمامی فنون مدیریت و از جمله بازاریابی داشته باشند. همچنین ساختار حوزه کالیبراسیون که مبتنی بر حضور دولت (بخش عمومی) و بخش خصوصی در کنار یکدیگر است خود به این موضوع دامن می‏زند. زیرا نهادهای دولتی در استفاده از بازاریابی به عنوان ابزاری جهت توفیق در کسب اهداف بسیار عقب‏تر از بنگاهها و موسسات بخش خصوصی قدم برمی‏دارند. در واقع چنانکه کاتلر نیز اشاره می‏کند گرایش موسسات دولتی در استفاده از ابزار بازاریابی به همین دو دهۀ اخیر باز می‏گردد تنوع در محصولات حوزه کالیبراسیون و گستردگی طیف این محصولات وظیفه بازاریابان در این حوزه را دشوارتر از بسیاری کسب و کارهای دیگر نموده است. شاید این موضوع نیز در توجه دیرتر حوزه کالیبراسیون به مبحث بازاریابی نقش آفرینی کرده است. در اینجا می‏باید بتوان همکاری‏ای گسترده برای بازاریابی زیر بخش ‏های مختلف صنعت کالیبراسیون تامین نمود که چنین امری به واسطه تنوع پیش گفته دشوار بنظر می‏رسد. سرانجام اینکه باید بخاطر داشت نوسانات تقاضا و نیز آثار عوامل غیراقتصادی و… نقش بازاریابی در این حوزه را بسیار حساس و واجد اهمیت می‏سازد. به دلیل اینکه کیفیت خدمات تاثیر مهمی بر رضایت‏مندی مشتریان دارد لازم است شکاف‏های عملکردی سازمان‏های خدماتی نسبت به سازمان‏های تولیدی را شناسایی نموده و مورد بررسی قراد داد زیرا مباحث زیادی درخصوص ساختارهای مناسب برای سازمان‏های خدماتی با توجه با ماهیت پویای آنها وجود دارد. فرایند تصمیم‏گیری مصرف کننده، را می‏توان به عنوان یک فرایند سه مرحله‏ای با پیوستگی بین مراحل، در نظر گرفت. مراحل این فرایند عبارتند از: مرحله نهاده، پردازش، و ستاده. این مراحل در شکل شماره1-2 در قالب یک مدل ساده تصمیم گیری مصرف کننده نشان داده شده اند. تحقیقات زیادی صورت گرفته است ، ولی متاسفانه در حوزه رفتار خرید سازمانی در داخل کشور تحقیقات زیادی صورت نگرفته است، این تحقیق به دنبال بررسی رویکردها و فلسفه‏های بازاریابی در سازمان‏‏‏های خدماتی با توجه به ماهیت منحصر به فرد خدمات که همان ناملموس بودن، تولید و مصرف همزمان، نیاز های متنوع مشتریان و خروجی‏های اغلب ناپایدار و… است؛ و چگونگی تاثیرگذاری این فرایندها بر تصمیم‏گیری مصرف‏کنندگان خدمات، می باشد. با توجه به موارد فوق، مسأله اصلی این تحقیق این است که نقش اقدامات بازاریابی در تصمیم خرید از آزمایشگاه‏های کالیبراسیون چیست و چگونه می‏توان با استفاده از عناصر آمیخته بازاریابی آن را توسعه داد. 1-3- ضرورت های انجام تحقیق شناسائی عوامل موثر بر رفتار مصرف‏کننده و رتبه‏بندی این عوامل می‏تواند به مدیران شرکت‌ها جهت اتخاذ تصمیمات استراتژیک کمک کند. مدیران با توجه به این عوامل تصمیمات مناسب را برای افزایش سهم بازار و مقابله با رقبا خواهند گرفت و این امر باعث افزایش سودآوری شرکت می شود. انجام این تحقیق به شرکت‏ها کمک می‏کند تمامی فعالیت‌های خود را در جهت ارائه محصولاتی مطابق با انتظارات و توقعات مصرف‏کننده سازماندهی کنند و برای درک بهتر نیازها و خواسته‌های مشتریان خود و نیز برتری در مهمترین عوامل محیطی اثرگذار بر شرکت از جمله رقبا و فعالیت‌های آنها در بازار اقدام به جمع‏آوری اطلاعات از محیط خارجی نمایند، لازمه جلب رضایت مشتریان و برآورده ساختن نیازهای آنها به نحو مطلوب، شناسائی نیازها، خواسته‌ها، سلیقه‌ها، طرز تلقی‌ها، انتظارات، تمایلات، توانایی‌ها و محدودیت‌های آنها در امر خرید می‏باشد. با دستیابی به چنین اطلاعاتی می‏توان عوامل تأثیرگذار بر رفتار مصرف‏کنندگان محصولات شرکت را تشخیص داد. 1-4- قلمرو زمانی انجام تحقیق قلمرو زمانی انجام این تحقیق در محدوده زمانی بین زمستان سال 1392 تا تابستان 1393 خواهد بود. 1-5- قلمرو مکانی انجام تحقیق با توجه به جامعه و نمونه آماری که بیان خواهد گردید، قلمرو مکانی تحقیق با توجه به جامعه آماری که متشکل از مسئولین آزمایشگاه و یا کنترل کیفیت آزمایشگاه‏های شرکت‏های فعال در صنعت فولاد است، کل کشور را در بر می‏گیرد. 1-6- قلمرو موضوعی انجام تحقیق

همه ما به عنوان مصرف‏کننده روزانه از خدمات مختلفی استفاده می‏کنیم. متاسفانه مشتریان عموما از کیفیت و فایده خدماتی که داده می شود ، خشنود نیستند.  آنها همواره از تحویل بی‏موقع، کارکنان بی‏کفایت و اغلب نابلد ، زمان نامناسب عرضه‏ی خدمات، عملکرد ضعیف، روش‏های پیچیده‏ی غیرضروری و بسیاری از موارد دیگر گله دارند . آنها به سبب آنکه منافع شان در مجموع تامین نمی‏شود ناراضی هستند. به نظر میرسد عرضه‏کنندگان خدمات هم نگرانی‏های خود را دارند . بسیاری از آنها از دشواری کسب سود و سختی دستیابی به کارکنان ماهر و باانگیزه و نیز دشواری جلب رضایت مشتریان گله دارند . بعضی از موسسات، مطمئن ترین راه موفقیت مالی را کاهش هزینه‏ها و حذف پیرایه‏های غیر ضروری می‏دانند . حتی بعضی از این موسسات اظهار می‏دارند که اگر درخواستهای غیر منطقی مشتریان پرتوقع سبب برهم زدن اوضاع نمی شد، چه بسا می‏توانستند واحدهای خود را کارآمدتر اداره کنند .

با رشد اقتصاد ملی، تغییر سهم اشتغال در بخش‏های کشاورزی و صنعت و خدمات زیاد است. شکل1-1 نحوه‏ی تغییر سهم اشتغال بخش خدمات را نشان می‏دهد . برتری بخش خدمات در اقتصاد فقط به کشورهای توسعه یافته محدود نمی‏شود، آمارهای جهانی نشان می‏دهد که بیش از نیمی از تولید ناخالص ملی و نیز اشتغال نیمی از نیروی انسانی بسیاری از کشورهای امریکای لاتین و کارائیب نیز به بخش خدمات اختصاص دارد. (لاولاک & رایت, 1389)

محصولات حوزه کالیبراسیون نیز از جنس خدمات هستند. چنین محصولاتی هستند با ویژگی‏هایی خاص که باید مورد توجه قرار گیرند. موضوع بازاریابی این محصولات نیز به شدت تحت تاثیر این ویژگی‏ها بوده و از همین قاعده پیروی می‏کند ویژگی‏ها و عناصری که به تمایز میان کالاها و خدمات منجر می‏شوند را می‏توان شامل درجه ملموس بودن، قابلیت جداسازی، میزان همگنی، مسئله مالکیت و سرانجام قابلیت انبار کردن دانست. درخصوص محصولات کالیبراسیون که اغلب جنبه خدمات دارند امکان جداسازی محل تولید و مصرف محصول فراهم نیست. مشتری در همان محلی که خدمات کالیبراسیون عرضه می‏شود حضور دارد و تا کارشناس کالیبراسیون به مقصدی سفر نکند و در آنجا حضور نیابد بهره‏مندی از خدمات حوزه کالیبراسیون میسر نیست و در واقع برخلاف محصولات کالایی، مشتری محصولات خدماتی در این صنعت در بطن کارخانجات و در محل عرضه محصول حضور می‏یابد و از آنجا فاصله‏ای ندارد. غیرهمگن بودن محصولات خدماتی و از جمله اغلب محصولات حوزه کالیبراسیون سبب می‏شود مشتری به سختی بتواند درخصوص کیفیت محصول از قبل قضاوت نماید و خرید این محصولات به شدت تابع اعتماد مشتری به عرضه‏کننده است از همین رو فروشندگان در جلب اعتماد مشتری نقش به سزایی دارند. به همین دلیل درجه بندی آزمایشگاه‏ها دشوار است و تا حد بسیار زیادی به نحوۀ ارائه خدمات از سوی کارکنان آنها بستگی دارد، از این رو است که بنگاه‏های خدماتی در فعالیت‏های گوناگون و از جمله خدمات کالیبراسیون تاکید فراوانی بر آموزش کارکنان خود، یکسان سازی پوشش ایشان، اصول اخلاقی مورد رعایت توسط این کارکنان و مکانیزم‏های عملکرد خود دارند. در خصوص مالکیت محصولات عرضه شده در حوزه کالیبراسیون باید گفت از آنجا این محصولات اغلب از جنس خدمات هستند، خریدار در قبال پرداختی که انجام می‏دهد، اجازه بهره برداری از محصول برای دوره موقت نسبتاً کوتاهی را دریافت می‏دارد. بنابراین بطور معمول مالکیت عینی و بلند مدت چیزی به مشتری منتقل نمی شود و فقط منافع محصول است که او از آنها بهره مند می‏گردد. همین مسئله سبب می‏شود. که به واسطه جدا شدن مشتری از محصول پس از بهره بردای خاطره آن در ذهن مشتری کمرنگ شود. این موضوع در تکرار خرید مشتری از محصول مورد نظر نقش خاصی ایفا می کند. به این ترتیب است که عرضه کننده باید توسط اسباب‏هایی خود و محصول خود را پیش چشم مشتری نگاه دارد. محصولات در حوزه کالیبراسیون قابل ذخیره و انبار کردن نمی‏باشند. این موضوع اهمیت بسیاری در نحوۀ برخورد عرضه کننده با بازار دارد.

توجه به این نکته ضروری است که علاوه بر مشخصه‏های پیش گفته محصولات حوزه کالیبراسیون که خود الزاماتی خاص در زمینه بازاریابی این محصولات را در پی دارند، مسائل خاص دیگری دربارۀ جایگاه بازاریابی در حوزه کالیبراسیون وجود دارد که پرداختن به آنها خالی از لطف نیست. نخستین مطلب شاید آن باشد که بنظر می‏رسد سابقۀ طرح مسائل بازاریابی در حوزه کالیبراسیون چندان طولانی نبوده است. یکی از مهمترین دلایل این موضوع را باید در اندازۀ واحدهای فعال در حوزه کالیبراسیون جستجو نمود چنان که می‏دانیم عمدۀ واحدهای فعال در حوزه کالیبراسیون از نظر ابعاد کوچک هستند. در نتیجۀ منابع مالی کافی برای بهره‏مندی از ابزارهایی همچون بازاریابی برای اغلب آنها فراهم نیست. دیگر آن که به دلیل ابعاد کوچک بنگاه‏ها، مدیران آنها اغلب تمامی وظایفی که بخش‏های گوناگون یک موسسه وجود دارد را به تنهایی ایفا می‏نمایند. یعنی اغلب مدیرانی عمومی هستند و بنابراین انتظار نمی‏رود که قابلیت‏های تخصصی و دقیقی درخصوص تمامی فنون مدیریت و از جمله بازاریابی داشته باشند. همچنین ساختار حوزه کالیبراسیون که مبتنی بر حضور دولت (بخش عمومی) و بخش خصوصی در کنار یکدیگر است خود به این موضوع دامن می‏زند. زیرا نهادهای دولتی در استفاده از بازاریابی به عنوان ابزاری جهت توفیق در کسب اهداف بسیار عقب‏تر از بنگاهها و موسسات بخش خصوصی قدم برمی‏دارند. در واقع چنانکه کاتلر نیز اشاره می‏کند گرایش موسسات دولتی در استفاده از ابزار بازاریابی به همین دو دهۀ اخیر باز می‏گردد تنوع در محصولات حوزه کالیبراسیون و گستردگی طیف این محصولات وظیفه بازاریابان در این حوزه را دشوارتر از بسیاری کسب و کارهای دیگر نموده است. شاید این موضوع نیز در توجه دیرتر حوزه کالیبراسیون به مبحث بازاریابی نقش آفرینی کرده است. در اینجا می‏باید بتوان همکاری‏ای گسترده برای بازاریابی زیر بخش ‏های مختلف صنعت کالیبراسیون تامین نمود که چنین امری به واسطه تنوع پیش گفته دشوار بنظر می‏رسد. سرانجام اینکه باید بخاطر داشت نوسانات تقاضا و نیز آثار عوامل غیراقتصادی و… نقش بازاریابی در این حوزه را بسیار حساس و واجد اهمیت می‏سازد.

به دلیل اینکه کیفیت خدمات تاثیر مهمی بر رضایت‏مندی مشتریان دارد لازم است شکاف‏های عملکردی سازمان‏های خدماتی نسبت به سازمان‏های تولیدی را شناسایی نموده و مورد بررسی قراد داد زیرا مباحث زیادی درخصوص ساختارهای مناسب برای سازمان‏های خدماتی با توجه با ماهیت پویای آنها وجود دارد.

  فرایند تصمیم‏گیری مصرف کننده، را می‏توان به عنوان یک فرایند سه مرحله‏ای با پیوستگی بین مراحل، در نظر گرفت. مراحل این فرایند عبارتند از: مرحله نهاده، پردازش، و ستاده. این مراحل در شکل شماره1-2 در قالب یک مدل ساده تصمیم گیری مصرف کننده نشان داده شده اند.

تحقیقات زیادی صورت گرفته است ، ولی متاسفانه در حوزه رفتار خرید سازمانی در داخل کشور تحقیقات زیادی صورت نگرفته است، این تحقیق به دنبال بررسی رویکردها و فلسفه‏های بازاریابی در سازمان‏‏‏های خدماتی با توجه به ماهیت منحصر به فرد خدمات که همان ناملموس بودن، تولید و مصرف همزمان، نیاز های متنوع مشتریان و خروجی‏های اغلب ناپایدار و… است؛ و چگونگی تاثیرگذاری این فرایندها بر تصمیم‏گیری مصرف‏کنندگان خدمات، می باشد.

با توجه به موارد فوق، مسأله اصلی این تحقیق این است که نقش اقدامات بازاریابی در تصمیم خرید از آزمایشگاه‏های کالیبراسیون چیست و چگونه می‏توان با استفاده از عناصر آمیخته بازاریابی آن را توسعه داد.

1-3- ضرورت های  انجام تحقیق

شناسائی عوامل موثر بر رفتار مصرف‏کننده و رتبه‏بندی این عوامل می‏تواند به مدیران شرکت‌ها جهت اتخاذ تصمیمات استراتژیک کمک کند. مدیران با توجه به این عوامل تصمیمات مناسب را برای افزایش سهم بازار و مقابله با رقبا خواهند گرفت و این امر باعث افزایش سودآوری شرکت می شود.

انجام این تحقیق به شرکت‏ها کمک می‏کند تمامی فعالیت‌های خود را در جهت ارائه محصولاتی مطابق با انتظارات و توقعات مصرف‏کننده سازماندهی کنند و برای درک بهتر نیازها و خواسته‌های مشتریان خود و نیز برتری در مهمترین عوامل محیطی اثرگذار بر شرکت از جمله رقبا و فعالیت‌های آنها در بازار اقدام به جمع‏آوری اطلاعات از محیط خارجی نمایند، لازمه جلب رضایت مشتریان و برآورده ساختن نیازهای آنها به نحو مطلوب، شناسائی نیازها، خواسته‌ها، سلیقه‌ها، طرز تلقی‌ها، انتظارات، تمایلات، توانایی‌ها و محدودیت‌های آنها در امر خرید می‏باشد. با دستیابی به چنین اطلاعاتی می‏توان عوامل تأثیرگذار بر رفتار مصرف‏کنندگان محصولات شرکت را تشخیص داد.

1-4- قلمرو زمانی انجام تحقیق

قلمرو زمانی انجام این تحقیق در محدوده زمانی بین زمستان سال 1392 تا تابستان 1393 خواهد بود.

1-5- قلمرو مکانی انجام تحقیق

با توجه به جامعه و نمونه آماری که بیان خواهد گردید، قلمرو مکانی تحقیق با توجه به جامعه آماری که متشکل از مسئولین آزمایشگاه و یا کنترل کیفیت آزمایشگاه‏های شرکت‏های فعال در صنعت فولاد است، کل کشور را در بر می‏گیرد.

1-6- قلمرو موضوعی انجام تحقیق

 مثلاً اندازه کوچک ذرات امکان صیقل دهی ظریفتر سطوح را فراهم می‌کند. نانوذرات مغناطیسی به دلیل داشتن یک سری ویژگی های خاص مانند: (1) سهولت سنتز، (2) مساحت سطح به حجم زیاد به دلیل داشتن ابعاد نانومتری، (3) خاصیت سوپرپارامغناطیسی که باعث می­شود این ذرات به میدان مغناطیسی خارجی پاسخ دهند و در غیاب میدان خارجی خاصیت مغناطیسی خود را از دست بدهند، (4) عدم نیاز به مراحل فیلتراسیون و سانتریفیوژ کردن در طی فرآیند استخراج، (5) توانایی استخراج از حجم زیاد نمونه­ها می‌توانند در استخراج  و حذف گونه های مختلف آلی و معدنی به ویژه آلاینده­های محیطی و جداسازی داروها از نمونه­های بیولوژیکی به کار گرفته شوند ] 2,1[. نانوذرات به قدری کوچک هستند که می‌توان گفت بی‌نظمی چندانی در آنها وجود نداشته و لذا فلزات پرقدرت و بسیار سخت را می‌توان از آنها تولید کرد. مساحت سطح بالای آنها نیز سبب تولید کاتالیزور کاراتر و مواد پر انرژی می‌گردد

1-2- ماهیت مغناطیسی نانوذرات
 

در مواد مغناطیسى، مولکول‌ها و اتم‌های سازنده‌ى آن خاصیت مغناطیسی دارند.  به بیان ساده‌تر عناصرى مانند آهن، کبالت، نیکل و آلیاژهای آنها که توسط آهنربا جذب می‌گردد، مواد مغناطیسی نامیده مثلاً اندازه کوچک ذرات امکان صیقل دهی ظریفتر سطوح را فراهم می‌کند. نانوذرات مغناطیسی به دلیل داشتن یک سری ویژگی های خاص مانند: (1) سهولت سنتز، (2) مساحت سطح به حجم زیاد به دلیل داشتن ابعاد نانومتری، (3) خاصیت سوپرپارامغناطیسی که باعث می­شود این ذرات به میدان مغناطیسی خارجی پاسخ دهند و در غیاب میدان خارجی خاصیت مغناطیسی خود را از دست بدهند، (4) عدم نیاز به مراحل فیلتراسیون و سانتریفیوژ کردن در طی فرآیند استخراج، (5) توانایی استخراج از حجم زیاد نمونه­ها می‌توانند در استخراج و حذف گونه های مختلف آلی و معدنی به ویژه آلاینده­های محیطی و جداسازی داروها از نمونه­های بیولوژیکی به کار گرفته شوند ] 2,1[. نانوذرات به قدری کوچک هستند که می‌توان گفت بی‌نظمی چندانی در آنها وجود نداشته و لذا فلزات پرقدرت و بسیار سخت را می‌توان از آنها تولید کرد. مساحت سطح بالای آنها نیز سبب تولید کاتالیزور کاراتر و مواد پر انرژی می‌گردد 1-2- ماهیت مغناطیسی نانوذرات در مواد مغناطیسى، مولکول‌ها و اتم‌های سازنده‌ى آن خاصیت مغناطیسی دارند. به بیان ساده‌تر عناصرى مانند آهن، کبالت، نیکل و آلیاژهای آنها که توسط آهنربا جذب می‌گردد، مواد مغناطیسی نامیده می‌شود. طبقه بندى مواد مغناطیسی براساس پذیرفتارى مغناطیسى(X) (قابلیت مغناطیسی شدن ماده) انجام می‌شود براین اساس مواد را به سه گروه فرومغناطیس، پارامغناطیس و دیامغناطیس دسته بندی می‌کنند]1[. در مواد دیامغناطیس برایند گشتاور دوقطبی مغناطیسی صفر است و درحضور میدان مغناطیسى، گشتاور دوقطبی در آنها القا می‌شود، اما جهت این دوقطبی هاى القا شده برخلاف جهت میدان مغناطیسی خارجی است که باعث می‌شود ماده‌ی ‌دیامغناطیس از میدان مغناطیسی دفع شود. با حذف میدان مغناطیسی خارجى، خاصیت مغناطیسی این مواد باقی نمی‌ماند. پذیرفتارى مغناطیسی در این مواد خیلی کم می‌باشد. تمام گازها (جز اکسیژن)، آب، نقره، طلا، مس، الماس، گرافیت، بیسموت و بسیاری ازترکیبهای آلى دیامغناطیس هستند. در ماده‌ی پارامغناطیس، دوقطبی‌هاى مغناطیسی داراى سمت‌گیرى مشخص و منظمی نیستند، در نتیجه این مواد خاصیت مغناطیسی ندارند. اگر آنها درون یک میدان مغناطیسی قرار داده شوند، در راستای می‌شود. طبقه بندى مواد مغناطیسی براساس پذیرفتارى مغناطیسى(X)  (قابلیت مغناطیسی شدن ماده) انجام می‌شود براین اساس مواد را به سه گروه فرومغناطیس، پارامغناطیس و دیامغناطیس دسته بندی می‌کنند]1[. در مواد دیامغناطیس برایند گشتاور دوقطبی مغناطیسی صفر است و درحضور میدان مغناطیسى، گشتاور دوقطبی در آنها القا می‌شود، اما جهت این دوقطبی هاى القا شده برخلاف جهت میدان مغناطیسی خارجی است که باعث می‌شود ماده‌ی ‌دیامغناطیس از میدان مغناطیسی دفع شود. با حذف میدان مغناطیسی خارجى، خاصیت مغناطیسی این مواد باقی نمی‌ماند. پذیرفتارى مغناطیسی در این مواد خیلی کم می‌باشد. تمام گازها (جز اکسیژن)، آب، نقره، طلا، مس، الماس، گرافیت، بیسموت و بسیاری ازترکیبهای آلى دیامغناطیس هستند. در ماده‌ی پارامغناطیس، دوقطبی‌هاى مغناطیسی داراى سمت‌گیرى مشخص و منظمی نیستند، در نتیجه این مواد خاصیت مغناطیسی ندارند. اگر آنها درون یک میدان مغناطیسی قرار داده شوند، در راستای