عنوان:
بررسی رابطه بین مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان با کارتیمی و توسعه حرفه ای از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه علومپزشکی همدان در سال تحصیلی94-1393
9 تیر ماه 1394
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1.مقدمه 2
2-1. بیان مسئله پژوهش 5
3-1. اهمیت و ضرورت انجام پژوهش 8
4-1. اهداف پژوهش 8
1-4-1. هدف کلی 8
2-4-1. اهداف جزئی 9
5-1. سؤالهای پژوهش 10
6-1. فرضیههای پژوهش 11
7-1. تعاریف مفهومی و عملیاتی اصطلاحات 11
1-7-1. تعاریف مفهومی اصطلاحات 11
2-7-1. تعاریف عملیاتی اصطلاحات 13
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
1-2 . مقدمه 17
قسمت اول: مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان 18
2-2.تعریف مسؤولیت پذیری 22
3-2. تعریف مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان 23
4-2. تاریخچه مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان 24
5-2. انواع مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان 26
1-5-2. مسؤولیت پذیری در برابر خود 26
2-5-2. مسؤولیت پذیری در برابر دیگران 27
3-5-2. مسؤولیت پذیری در قابل طبیعت و محیط زیست 27
4-5-2 . مسؤولیت پذیری در برابرخدا 27
6-2. آثار مثبت رعایت مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان بر عملکرد و موفقیت سازمان 28
1-6-2. افزایش مشروعیت سازمان و اقدامات آن 28
2-6-2. التزام اخلاقی در توجه به اهمیت ذینفعان 28
3-6-2. افزایش درآمد، سودآوری و بهبود مزیت رقابتی 29
4-6-2. استفاده از مزایای چندگانگی 29
5-6-2. کاهش هزینه های ناشی از کنترل 30
6-6-2. بهبود روابط، افزایش جو تفاهم و کاهش تعارضات 30
7-2. پیامدهای رعایت اصول مسؤولیت پذیری اجتماعی در سازمان 30
8-2. اصول مسؤولیت پذیری در سازمان 33
1-8-2. جمع بندی ده بعد اصلی از اصول بیان شده در مورد مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان 34
9-2. مدل مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان از دید کارول(1979) 34
1-9-2. تعهدات اقتصادی 35
2-9-2. تعهدات حقوقی 35
3-9-2. تعهدات اخلاقی 36
4-9-2. تعهدات نوع دوستانه 36
10-2. روش های متفاوت اجرای مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان 36
1-10-2. مسؤولیت پذیری سازمان در محیط کار 34
2-10-2. مسؤولیت پذیری سازمان ها در سطح جامعه 37
3-10-2. مسؤولیت پذیری سازمان ها در قبال محیط زیست 37
11-2. استنباط عمومی از مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان ها 37
12-2. طراحی برنامه های رشد دهنده مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان ها 38
13-2. ایجاد ارزش برای سازمان ها، از طریق مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان 39
14-2. مشکلات پذیرش و ایفای مسؤولیت پذیری اجتماعی در سازمان 42
15-2. مبانی فلسفی دیدگاه مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان 43
1-15-2. دیدگاه کلاسیک 44
2-15-2. دیدگاه مسؤولیت پذیری 44
3-15-2. دیدگاه عمومی 45
16-2. ویژگی محوری مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان 45
1-16-2. داوطلبانه بودن 45
2-16-2. درونی سازی یا مدیریت عامل بیرونی 46
3-16-2. جهت گیری به سوی ذینفعان چندگانه . 46
4-16-2. منظور کردن مسؤولیت های اقتصادی و اجتماعی 47
17-2. دیدگاه های متفاوت مطرح شده درباره مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان 47
قسمت دوم: کارتیمی 49
18-2.مفهوم و تعریف کار تیمی 49
19-2. تعریف عملیاتی کار تیمی 51
20-2. تاریخچه کار تیمی 52
21-2. خصوصیات کلیدی تیم ها 54
22-2. اصول انجام کار تیمی 55
1-22-2. برداشت 55
2-22-2. نگرش 55
3-22-2. کانون توجه 55
4-22-2. نتایج 55
23-2. تقسیم تیم های کاری 56
24-2. بسترسازی برای کار تیمی 57
1-24-2.موارد زیر پایه و اساس ایجاد بستر کارگروهی وتیمی موفق است. 58
2-24-2. در ارتباط با کار تیمی ممکن است دو حالت زیر رخ دهد (لانن، 1979). 59
3-24-2. روحیه کار تیمی در تیمهای مجازی 60
25-2. مشارکت اعضا در کار تیمی و تصمیم گیری تیمی 60
26-2. مراحل تشکیل تیم 61
1-26-2.مرحله شکل گیری 61
2-26-2. مرحله آشاب 62
3-26-2. مرحله تعادل 62
4-26-2. مرحله اجرا 62
27-2. انواع تیم ها از نظر گریفن 62
1-27-2. حلقه های کیفیت 62
2-27-2. تیم کاری 63
3-27-2. تیم های حل مسأله 63
4-27-2. تیم های مدیریت 63
5-27-2. تیم های توسعه محصول 63
6-27-2. تیم های مجازی 63
28-2. انواع تیم ها از دیدگاه کاتزنبرگ و اسمیت(1993) 64
1-28-2. تیم های پیشنهاد دهنده 64
2-28-2. تیم های اجرا کننده 64
3-28-2. تیم های راهبردی 60
29-2. هفده اصل کار تیمی 65
30-2. اندازه گیری ابعاد کار تیمی 67
31-2. ویژگی های اعضای تیم 68
1-31-2. پس از اطمینان ازاثر بخشی رویکرد تیمی در حل مشکل سازمانی، در انتخاب اعضای شایسته تیم باید شرایط زیر مد نظر باشد 64
32-2. چگونه اعضا را نسبت به تیم متعهد كنیم؟ 70
33-2. دو واقعیت اساسی در کار تیمی و گروهی 71
34-2. پنج دشمن کار تیمی 72
35-2. فرایند حل مسئله با نگرش کار تیمی 74
قسمت سوم: توسعه حرفه ای کارکنان 75
36-2. تعاریف و مفاهیم توسعه حرفه ای کارکنان 75
37-2. توسعه حرفه ای کارکنان 77
38-2. نقش سازمان ها در توسعه و رشد حرفه ای کارکنان شان 78
39-2. دلایل توسعه حرفه ای کارکنان در سازمان ها 79
1-39-2. اثر فناوری بر محیط های کار 77
2-39-2. افزایش انتظارات مشتریان 80
3-39-2. ضرورت انعطاف پذیری سازمان ها 81
40-2. مراحل شکل گیری رفتار حرفه ای به شرح زیر است 81
41-2. طراحی رفتار حرفه ای دارای اصول و ملاحظاتی به شرح زیر است 81
42-2. اثرات فناورری اطلاعات بر توسعه حرفه ای کارکنان 82
43-2. راه های افزایش توسعه حرفه ای و کارایی کارکنان در سازمان 82
1-43-2. آموزش 83
2-43-2.چرخش شغلی 83
3-43-2. غنی سازی شغلی 83
44-2. مفهوم توسعه حرفه ای منابع انسانی 84
1-44-2. توسعه حرفه ای منابع انسانی باید به دنبال ایجاد هدف های زیر باشد 84
45-2. نقش آموزش درتوسعه حرفه ای نیروی انسانی 85
1-45-2. تاثیر آموزش ضمن خدمت بر توسعه حرفه ای و کارایی کارکنان 86
2-45-2. مزایای آموزش در توسعه حرفه ای نیروی انسانی 86
3-45-2. ویژگی های روش های آموزشی 88
46-2. دلایل توجه به توسعه حرفه ای در کارکنان 89
1-46-2. افرادتوسعه یافته دارای ویژگی های زیر هستند 89
47-2: هزینه های توسعه حرفه ای کارکنان 89
48-2. راه کارهای عملی برای توسعه حرفه ای 90
49-2. به طور کلی چهار گروه عمده درفعالیت های توسعه حرفه ای کارکنان نقش اساسی دارند 90
رویکردهایی برای توسعه حرفه ای کارکنان 91
1-50-2.آموزش رسمی 91
2-50-2. ارزیابی 91
3-50-2. تجربیات شغلی 92
4-50-2. توسعه روابط بین فردی 92
51-2. ویژگی های حرفه ای بودن کارکنان 93
1-49-2. آموزش 93
2-49-2. ارشاد 93
3-49-2. تعلق حرفه ای 94
4-49-2. شبکه سازی 94
5-49-2. محیط 94
6-49-2. سبک رهبری 94
52-2. ابعاد امنیت شغلی كه ازطریق توسعه حرفه ای منابع انسانی حاصل می شود عبارتند از 95
قسمت چهارم: مروری بر پیشینه پژوهشی موضوع 96
53-2. تحقیقات انجام شده در داخل کشور 96
54-2.تحقیقات انجام شده در خارج از کشور 103
قسمت پنجم: ارتباط سه متغیر 107
قسمت ششم: جمع بندی مبانی نظری 109
فصل سوم: روش پژوهش
1-3. مقدمه 115
2-3. روش تحقیق 115
3-3. جامعه آماری 116
4-3. حجم نمونه و روش نمونه گیری 117
5-3. ابزار گردآوری داده های پژوهش 119
6-3. روایی و پایایی ابزار گردآوری داده ها 122
7-3. روش های تجزیه و تحلیل داده های پژوهش 124
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری دادهها
1-4. مقدمه 127
2-4. توصیف یافته های تحقیق 127
3-4. پیشفرض استفاده از آزمون های آماری پارامتریک 132
4-4. تجزیه و تحلیل سؤالات پژوهش 135
5-4. تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش 145
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
1-5. مقدمه 149
2-5. خلاصه پژوهش 149
3-5. بحث و نتیجه گیری 150
4-5. نتیجه گیری کلی 158
5-5 . پیشنهادها 159
1-5-5. پیشنهادهای کاربردی 159
2-5-5. پیشنهادهای برای محقیق در آینده 161
6-5. محدودیت های پژوهش 162
1-6-5. محدودیت های در کنترل محقق 162
2-6-5. محدودیت های خارج از کنترل محقق 162
منابع فارسی 167
منابع انگلیسی 177
فهرست جدول ها
عنوان صفحه
جدول (1-2) دیدگاه مخالفان و موافقان مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان. 49
جدول(2-2) مقایسه گروه های اول و گروه های دوم از نظرکولی 57
جدول (1-3) توزیع فراوانی جامعه آماری پژوهش دانشگاه به تفکیک دانشکده، مدرک تحصیلی و جنسیت در سال تحصیلی 94-1393. 116
جدول (2-3) توزیع حجم نمونه پژوهش به تفکیک دانشکده ها و جنسیت کارکنان در دانشگاه علوم پزشکی همدان تحصیلی 94-93. 119
جدول (3-3) توزیع تعداد مولفهها و گویههای پرسشنامهها. 121
جدول(4- 3) توزیع آلفای کرونباخ پرسشنامهها ومؤلفههای آن ها. 123
جدول( 1-4) فراوانی و درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک جنسیت. 127
جدول(2-4) فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به لحاظ سن. 128
جدول(3-4) فراوانی و درصد فراوانی نمونه اعضاء هیأت علمی به لحاظ مرتبه علمی. 129
جدول(4-4) فراوانی و درصد فراوانی نمونه اعضاء هیأت علمی به لحاظ سابقه خدمت. 130
جدول(5-4) فراوانی و درصد فراوانی نمونه اعضاء هیأت علمی به لحاظ دانشکده محل خدمت. 131
جدول(6-4) نتیجه آزمون کالموگروف – اسمیرونوف برای نرمال بودن توزیع داده ها. 132
جدول(7-4) بررسی وضعیت مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان کارکنان دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضاء هیأت علمی با استفاده از آزمون تی تکگروهی. 154
جدول(8-4) بررسی وضعیت کارتیمی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضاء هیأت علمی با استفاده از آزمون تی تکگروهی. 132
جدول(9-4) بررسی وضعیت توسعه حرفه ای کارکنان دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضاء هیأت علمی با استفاده از آزمون تی تکگروهی. 139
جدول( 10-4) نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام تاثیر مؤلفههای مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمانی بر کار تیمی در محیط کار دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضاء هیأت علمی. 141
جدول( 11-4) نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام تاثیر مؤلفههای مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمانی بر توسعه حرفه ای کارکنان در محیط کار دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضاء هیأت علمی. 143
جدول( 12-4) بررسی رابطه بین مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان با کار تیمی در محیط کار دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضای هیأت علمی با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون. 145
جدول( 13-4) بررسی رابطه بین مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان با توسعه حرفه ای کارکنان در محیط کار دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضای هیأت علمی با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون. 146
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار(1-4) درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک جنسیت 128
نمودار(2-4) درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه برحسب سطوح سنی 129
نمودار(3-4) توزیع درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه برحسب مرتبه علمی 130
نمودار(4-4) توزیع درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه برحسب سابقه خدمت 131
نمودار(5-4) درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه برحسب دانشکده محل خدمت 132
نمودار(6-4) توزیع فراوانی مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان به همراه منحنی توزیع نرمال 134
نمودار(7-4) توزیع فراوانی کار تیمی به همراه منحنی توزیع نرمال 134
نمودار(8-4) توزیع فراوانی توسعه حرفه ای کارکنان به همراه منحنی توزیع نرمال 134
فهرست شکلها
عنوان صفحه
شکل(1-1) مدل مفهومی پژوهش 7
شکل(1-2) مدل کارول از مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان 35
شکل (2-2) نتایج و ارزش های ایجاد شده از طریق مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان در سازمان ها 42
فصل اول:کلیات پژوهش
1-1.مقدمه
آموزش عالی محور اصلی توسعه انسانی در سراسر جهان است. دانشگاهها بخش کلیدی نظامهای آموزشی هستند(آشوین[1]، 2006) و در حال حاضر، دانشگاهها بهعنوان عامل كلیدی توسعهی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی جوامع بشری، نقش حیاتی در امر آموزش سرمایهی انسانی ایفا میكنند. تجزیه وتحلیل عوامل مؤثر در رشد و توسعهی جوامع بشری اعم از پیشرفته و در حال رشد بیانگر آن است كه، كارآمد و اثربخش بودن نظام آموزشی در هر كشور به رشد و توسعهی همهجانبهی آن كشور كمك شایانی میكند. به اعتقاد لیک[2] (2002)، دانشگاه برای پاسخ به اقتضائات محیط و تضمین بقا و اثربخشی خود در شرایط متحول امروزی باید بتواند خود را بهطور مستمر و به نحو اثربخش بازآفرینی نماید. تحقق این مهم مستلزم آن است كه رفع مشكلات کارکنان به ویژه اعضای هیأت علمی در اولویت اول قرار گرفته باشد.
آراسته (1382) معتقد است اعضای هیأت علمی به عنوان بزرگترین سرمایههای هر جامعه و نیز یکی از پراهمیتترین عناصر نظام آموزشی، نقشی بس حساس و سرنوشتساز در تربیت نیروی متخصص و توسعه یافته ایفا میکنند و ثمرهی كار آنان در نهایت، رشد و توسعه جوامع بشری را در پیدارد. بنابراین شناخت متغیرها و مؤلفه های مرتبط با کار آنها اهمیت زیادی دارد ار جمله این متغیرها، مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان است: اِندرلی و تاویس[3](1998) مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان را بهعنوان خط مشی و تکنیکی ورای اجبارات قانونی آن و به منظور سوددهی برای کل جامعه، تعریف کردهاند (عبدالهی و همکاران، 45:1392). از نظر کارول[4](1979)، مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان، دارای چهار بعد یا مؤلفه اصلی است که عبارتاند از: مسؤولیت اقتصادی، مسؤولیت قانونی، مسؤولیت اخلاقی و مسؤولیت اجتماعی(شربت اوغلی و همکاران، 7:1389).
کار تیمی: کارتیمی به معنای انجام شدن هر بخشی از کار توسط چندین نفر از همکاران، به صورتی که همه ویژگیها و خصوصیات شخصی تابع برجستگیها و هدف کل باشد(فرهنگ لغت مریام وبستر[5]،2012). لنچیونی[6](2004) عنوان کرده که کارتیمی را میتوان از پنج منظر مشاهده کرد که پرداختن به آنها موجب ارتقای کیفیت تیم است که عبارتند از؛ تعهدَُُُُُُُُُُّٰ، اعتماد،َُُُُُِ مسئولیت پذیری، برخورد سازنده و هدفمندی است (عارفی و همکاران، 38:1390).
توسعه حرفهای کارکنان: نوا[7] (2008) منظور از توسعه حرفهای کارکنانٌُُْْ را مجموعهای از فعالیتهایی که دانش و مهارتهای کارکنان را با هدف انجام موفقیت آمیز وظایف در شغل حرفهای و کسب آمادگی برای تقبل مسؤولیتهای آتی بهبود میبخشد، میداند(نوا، 2008، ترجمه پور صُادق، 14:1384).
سازمانها به خصوص دانشگاه علوم پزشکی همدان به عنوان موجودات زندهای که دارای هویت مستقل از اعضای خود میباشند، تصور میشوند(علوی و قلی پور، 9:1388)، به گونهای که با این هویت جدید می توانند رفتار کارکنان را تحت تاثیر قرار دهند. این هویت میتواند دارای ارتقاء سازمانی یا بیماری سازمانی باشد. عدم پرداختن به متغیرهای مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمانی، عدم جو مناسب برای کار تیمی، نبود شرایط لازم برای توسعه حرفهای اعضاء میتواند ارتقاء سازمان را به خطر بیندازد. بنابراین برای انجام بهسازی و بهبود وضع سازمان، چارهای جزء شناخت علمی و دقیق هنجارها و شاخصهای مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان، کار تیمیو توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی نمیباشد. مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان، چارچوب نظری و ابزاری سودمند برای تجزیه و تحلیل و درک و تغیر محیط کار سازمانی به مدیران می دهد. در این پژوهش تلاش شده است تا به متغیر مسئولیتپذیری اجتماعی سازمان، اثرات و ارتباط این متغیر بر متغیرهای کار تیمی و توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی و شناسایی مولفههایی از مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان که پیش بینی کننده بهتری برای کار تیمی و توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی در دانشگاه علوم پزشکی همدان هستند، بپردازد تا از منظر نتایج و یافتههای پژوهش بتوان به شناخت نقاط ضعف و راهکارهای مناسب دست یابد.
با توجه به اینکه دانشگاه منشأ همهی تحولات اساسی جامعه ازجمله اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است و عنصر اساسی و بسیار تأثیرگذار در این فرایند، کارکنان به ویژه اعضای هیأت علمی میباشند، بنابراین شایسته است با نگاه ویژهای، به مسائل دانشگاه، و اعضای هیأت علمی نگریسته شود. لزوم توجه به محیط كاری اعضای هیأت علمی یكی از وظایف مسئولان مراكز آموزش عالی است. درنتیجه هدف از این پژوهش بررسی رابطه سه متغیر اساسی مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان، کار تیمی و توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضای هیأت علمی است.
2-1. بیان مسئله پژوهش
نظام آموزش عالی به عنوان عامل کلیدی توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی جوامع بشری، نقش حیاتی در امر آموزش سرمایه انسانی ایفا میکند. نظام آموزش عالی و دانشگاهها به تدریج پی بردهاند که در شرایط پیچیده و دشوار امروز، بدون داشتن نیروی انسانی متخصص و متعهد قادر نخواهند بود که پاسخگوی نیازهای روزافزون آموزش جامعه خود باشند. مایر[8](2008)، در این خصوص اعتقاد دارد نیروی انسانی واجد شرایط، عامل باارزش و سرمایه بیپایان در جهت رشد و توسعه سازمانها و کشورها هستند و بزرگترین سرمایه یک کشور و عامل اصلی پیشرفت آن است.
با توجه به اهداف دانشگاهها در تربیت نسل جوان و پرورش جامعهای مولد و محقق و به ویژه اهداف مهمی که دانشگاههای علوم پزشکی برعهده دارند، از جمله: فراهم آوردن امکانات تامین بهداشت و درمان کلیه افراد کشور از طریق گسترش خدمات بهداشتی، درمان و آموزش تربیت نیروی انسانی متخصص، متعهد و توسعه یافته، برای حفظ و افزایش سلامت جامعه و توسعه پایدار کشور، برهمین اساس این موسسات باید ضمن فراهم کردن شرایط لازم برای مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمانی، از بهرهوری بالایی برخوردار باشند (حقیقتفر و ناظم،144:1387).
در نتیجه امروزه به دلیل رشد و توسعه سازمان ها و افزایش نقش آنها در اجتماع پیامدهای اجتماعی فعالیتهای سازمانها وتاثیرات آن بر ذی نفعان مختلف اهمیتی روز افزون یافته است. به گونه ای که عملکرد مسئولبیتپذیری اجتماعی سازمانها بر عملکرد جامعه، تاثیرات بزرگی دارد( البرزی و یزدان شناس ،5:1386). مسئله دیگر اهمیت کار تیمی در سازمانها و به خصوص در دانشگاه است. اثرات كارتیمی هم در سطح سازمانی، هم در سطح گروهی و هم در سطح فردی مشهود است. از جمله این تاثیرات، تضمین كیفیت، تسریع امور، نوآوری، رفتار كارآمدتر، گسترشظرفیتهایكاری، توسعه شخصیت، توسعه حساسیت اجتماعی وغیره میباشد (ماروسی و بنسیك[9] 2009: 169).
از سویی امروزه یکی از شاخصهای موفقیت و میزان بالندگی سازمانها نسبت به هم، توسعهحرفهای نیروی انسانی در سازمان است که باعث میشود افراد وظایف محوله را با کیفیت بالاتری انجام داده و از حداکثر توان خود در جهت تحقق اهداف سازمان بهره گیرند. نتایج تحقیقات نشان داده است که توسعه حرفه ای کارکنان باعث افزایش عملکرد سازمان میشود. لذا سازمانهایی که دارای افرادی با سطوح بالای توسعه حرفه ای هستند از عملکرد بهتری برخوردار هستند.
بنابراین دانشگاه ها به عنوان رکن اساسی توسعه هر جامعه، شالوده پویایی محسوب می شوند. در نتیجه جامعه آماری انتخاب شده دانشگاه علوم پزشکی همدان است، و علت این انتخاب بر دو اساس استوار است اول با توجه به اینکه دانشگاه ها منشاء همه تحولات اساسی جامعه از جمله اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است و عنصر اساسی و بسیار تأثیرگذار در این فرایند اعضای هیأت علمی میباشند. بنابراین شایسته است با نگاه ویژهای، به مسائل اعضای هیأت علمی نگریسته شود. لزوم توجه به محیط كاری اعضای هیأت علمی یكی از وظایف مسئولان مراكز آموزش عالی است. علت دیگر بر این باور استوار بود که اگر دانشگاه ها بخواهند در راستای انتظارات جامعه و رسیدن اهداف خود به طور اثربخش حرکت کنند نیازمند نیروی انسانی توسعه یافته می باشند و این مهم در پرتو توجه به فرایند مسؤلیت پذیری اجتماعی سازمانی می تواند محقق شود. همچنین طی بررسی های اولیه و مصاحبه هایی که با اعضای هیأت علمی دانشگاه صورت گرفت عوامل و شرایط محیطی کار مثل مسؤلیت پذیری اجتماعی سازمانی به عنوان دلیل موثر بر توسعه حرفه ای و کیفیت بهتر در شکل دهی کار تیمی اعضای هیأت علمی مطرح کردند. به همین جهت بررسی رابطه مسؤلیت پذیری اجتماعی سازمانی با کار تیمی و توسعه حرفه ای اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان موضع این تحقیق قرار گرفت. لذا این پژوهش در صدد آن است که به شیوه ی علمی به سوال زیر پاسخ دهد:
آیا بین مسؤلیت پذیری اجتماعی سازمانی با کار تیمی و توسعه حرفه ای اعضای هیأت علمی در دانشگاه علوم پزشکی همدان رابطه وجود دارد؟
برای نیل به هدف اصلی پژوهش و پیشبینی احتمالی وجود رابطه بین متغیرهای پژوهش و براساس پیشینه پژوهش، مدل مفهومی تحقیق در شکل (1-1) که نشان دهنده رابطه متغیر مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان با کارتیمی و توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان، طراحی شده است و براساس آن فرضیات تحقیق تدوین گردید. با توجه به دیدگاه مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمانی، کارول[10](1979)؛ کارتیمی، لنچیونی[11](2004)؛ توسعه حرفهای، نوا[12](2008)؛ مدل مفهومی زیر توسط پژوهش گر به عنوان راه کاری جهت هدایت پژوهش ترسیم شده است.
چارچوب مفهومی پژوهش
شکل(1-1) مدل مفهومی پژوهش
منابع طراحی مدل پژوهش: کارول(1991)، لنچیونی(2004)، نوا(2008).
3-1. اهمیت و ضرورت انجام پژوهش
در گذشته انتظارات متفاوتی از آموزش عالی مدنظر بود، که در سایه تحولات علمی و فنی به مرور دچار تغییر شده است و امروز به آموزش عالی به عنوان یکی از عوامل مؤثر در تحقق سیاستهای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نگاه میشود. در این میان دانشگاهها، بهعنوان زیر نظامهای عمده نظام آموزشی عالی در فرآیند توسعه یک کشور، بهعنوان مرکزی که به تربیت و آماده ساختن نیروی انسانی کارآمد، شایسته و دارای مهارت، بهمنظور پاسخگویی به نیازهای واقعی جامعه در زمینههای مختلف، نقش حیاتی و کلیدی را بر عهده دارند، چرا که دانشگاهها با بروندادهای خود به جامعه، عملاً در راه توسعه گام برمیدارند. بنابراین شالوده توسعه سیاسی و اقتصادی در دانشگاه ریخته میشود(صادقی و انوری،140:1383) و با توجه به اینکه در دانشگاهها، نیروی انسانی یک سرمایه اصلی سازمان محسوب میشود و سازمانها در پی بهره گیری از قابلیتها و مهارتهای نیروی انسانی در جهت حداکثر نمودن کارایی و بهره وری خود هستند. لذا مسئلهای که باید به آن توجه جدی کرد، این است که منابع سرمایه انسانی در صورتی که مورد توجه قرار نگیرند یعنی، خوب پرورش نیابند و به ارتقای دانش فنی، رشد و توسعه حرفهای آنها توجه نشود، از دست می روند. دانشگاه(علوم پزشکی همدان) به عنوان یک سازمان پیشرو، ملزم به تعالی سازی مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمانی می باشد و برای نیل به این مقصود نیاز به ایجاد فضای مناسب برای اجرای وظایف سازمان در مقابل جامعه و قبول مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمانی و گسترش کار تیمی و همچنین ارزش قائل شدن برای توسعه حرفهای و افزایش دانش فنی کارکنان در سازمان برای تحقق اهداف متعالی آموزشی خواهد بود تا در جهت بهبود هر چه بهتر سازمان گام بردارند.
با توجه به توضیحات فوق و امکان تحقق اهداف در دانشگاه به برخی از علل و اهمیت پژوهش به شرح زیر می توان اشاره کرد:
– روشها و سبكها و عملكردهای مدیریت به طور گسترده و دامنهدار با مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان ارتباط تنگاتنگ دارد. زیرا که اولآً به وضوح مشخص است که اعمال دانشگاه (علوم پزشکی همدان) بر محیط بیرونی تأثیر بسیاری خواهد داشت و نمیتوان سود و زیان ناشی ازآن بر جامعه را نادیده گرفت و ثانیآ اینکه موقعیت چشمگیر دهههای اخیر، سازمانهایی با حدأقل امکانات مادی از یک سو و شکست سازمانهایی با بهترین توانایی مادی از سوی دیگر بیانگر نقش قابل توجه عوامل غیرمادی مثل؛ مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان، کار تیمی و توسعه حرفهای کارکنان در سازمانها و بخصوص سازمان دانشگاهی است و تحقیقات نشان داده که متغیرهای مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان، کار تیمی و توسعه حرفهای کارکنان، عامل مؤثری در اثر بخشی دانشگاهها است و نادیده گرفتن آنها میتواند خسارت و زیان زیادی را به همراه داشته باشد
– میزان مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان، گسترش کار تیمی، و توجه به توسعه حرفهای و دانش فنی اعضای هیأت علمی، در دانشگاه مشخص میشود. یکی از دلایل مهم پژوهش همین تعیین میزان مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان، کار تیمی، و توجه به دانش فنی و توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی دانشگاه است که موفقیت دانشگاه بستگی به میزان توجه دانشگاه به این متغیرها دارد.
– میزان همخوانی متغیرهای مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان، کار تیمی و توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی در وضعیت کنونی با اهداف دراز مدت دانشگاه روشن می شود.
– ازسویی دیگر رابطه متغیرهای مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان با متغیرهای کار تیمی و توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی دانشگاه مشخص خواهد شد. بنابراین دانشگاه قادر خواهد بود که مکملهایی را برای پر کردن شکاف و فاصلهی که در رسیدن به اهداف کلی سازمان در نتیجه نقص در این متغیرها وجود دارد را با سیاست های مناسب و ایجاد راحل های لازم پر نماید.
– زمانی بهسازی و بهبود وضع سازمانها و بویژه دانشگاهها بهتر میشود که با رویکردی علمی و دقیق هنجار و شاخصهای مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان با متغیرهای کار تیمی و توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی دانشگاه را شناخت و متناسب با آنها به تدوین برنامههای جبرانی جهت افزایش کیفیت خدمات آموزش عالی پرداخت.
بر این اساس، با توجه به اینکه مطالعه دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور به عنوان یکی از نهادهای استراتژیکی که به پرورش نیروهای متخصص و مورد نیاز سازمانها میپردازند، میتواند گامی مهم در زمینه سرمایهگذاری و کاهش هزینههای منابع انسانی سازمانها باشد. لذا با عنایت به نقش محوری و اثرگذار کارکنان و به ویژه اعضای هیأت علمی در توسعه و پیشرفت دانشگاه و تاثیر در چگونگی کیفیت انجام وظایف، مطالعه وضعیت موجود دانشگاه بسیار با اهمیت و ضروری میباشد. در این راستا این پژوهش به مطالعه رابطه بین مسئولیتپذیری اجتماعی سازمان با کار تیمی و توسعه حرفهای کارکنان دانشگاه می پردازد.
4-1. اهداف پژوهش
1-4-1. هدف کلی
شناسایی رابطه بین مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان با کار تیمی و توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضای هیأت علمی این دانشگاه در سال تحصیل 1394-1393.
2-4-1. اهداف جزئی
1) تعیین وضعیت مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان، کار تیمی و توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضای هیأت علمی.
2) تعیین رابطه مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان با کار تیمی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضای هیأت علمی.
3) تعیین رابطه مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان با توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضای هیأت علمی.
4) پیش بینی کار تیمی و توسعه حرفه ای از طریق مؤلفههای مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان.
5-1. سؤالهای پژوهش
سؤال1) وضعیت مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان دانشگاه علوم پزشکی همدان، از دیدگاه اعضای هیأت علمی چگونه است ؟
سؤال2)وضعیت کارتیمی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان، از دیدگاه اعضای هیأت علمی چگونه است ؟
سؤال3) وضعیت توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان، از دیدگاه اعضای هیأت علمی چگونه است ؟
سؤال4) کدام یک از مؤلفههای مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمانی، پیش بینی کننده بهتری برای کارتیمی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان، از دیدگاه اعضای هیأت علمی میباشد ؟
سؤال5) کدام یک از مؤلفههای مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمانی، پیشبینی کننده بهتری برای توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان، از دیدگاه اعضای هیأت علمی می باشد.
6-1. فرضیههای پژوهش
فرضیه1) بین مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان با کار تیمی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضای هیأت علمی رابطه وجود دارد.
فرضیه2) بین مسئوولیتپذیری اجتماعی سازمان با توسعه حرفهای اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه رابطه وجود دارد.
7-1. تعاریف مفهومی و عملیاتی اصطلاحات
1-7-1. تعاریف مفهومی اصطلاحات
مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان[13]
مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان به معنای پاسخگویی یا پیشقدم بودن، توانایی ادای وظیفه، قابل اتکا بودن، قابلیت اطمینان، توانایی برای تصمیمات اخلاقی، شایستگی و بهرهمندی از تفکر منطقی است (ایمانی، 17:1390). چارچوب کارول[14] (1979) به عنوان پر استفادهترین چارچوب نقل قول شده در بحث مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان است او عنوان کرده که تکالیف اجتماعی هر بنگاه را می توان از چهار منظر مشاهده کرد که پرداختن به آنها موجب ارتقای کیفیت شهروندی هر بنگاه است.
1.تعهدات اقتصادی[15]: به طور کلی بنگاهای اقتصادی به عنوان واحدهای اقتصادی در جوامع برای نیل به اقتصاد بهتر شکل گرفته اند و تولید کالا و خدمات اولین و بهترین هدف بنگاهای اقتصادی میباشد به همین دلیل نقش اولیه و اصلی بنگاها تولید کالا یا خدماتی است که جامعه از آنها انتظار دارد واین فرایند موجب تولید سود برای بنگاها میباشد (کارول، 1979).
تعهدات قانونی[16]: مسؤولیتهای حقوقی در بر گیرنده یک مجموعه از دستورالعملهای اخلاقی است که برای تجارت عادلانه، توسط قانون گذاران وضع شده است.
تعهدات اخلاقی[17]: تعهدات اخلاقی بازگو کنندهی فعالیتهایی هستند که بر خلاف تعهدات اقتصادی و حقوقی تدوین نشدهاند واز طرف افراد جامعه به صورت دستورالعمل ارائه نشدهاند. این تعهدات در بر گیرنده هنجارها، استاندارد ها و انتظاراتی است که بازگو کنندهی دغدغههای مصرف کنندگان، کارکنان، سهامداران و جوامع در خصوص عدالت، برابری و پاسداری از وجدان ذی نفعان میباشد.
تعهدات اجتماعی[18]: نوع دوستی شامل آن دسته از فعالیتهای سازمان ها، که در جهت پاسخ به انتظارات جامعه برای شناسایی سازمان به عنوان شهروند خوب انجام میشوند. به طور مثال مشارکت سازمان های اقتصادی چه از جهت مالی و چه از لحاظ زمانی و معنوی در فعالیتها هنری، آموزشی، و یا تشکیل انجام آنها از این دسته می باشد(کارول ، 1979، به نقل از شربت اوغلی، افشاری،9:1380).
کار تیمی[19]:
کارتیمی به معنای کارکردن با هم برای یک هدف مشترک است. برای ایجاد کار تیمی در یک حوزه کاری افراد گروه باید برای هدف و روش دستیابی با آن، توافق داشته باشند(رابینز، استیفنپی، ترجمه پارسائیان و اعرابی، 16:1384). چارچوب لنچیونی(2004) به عنوان پر استفادهترین چارچوب نقل قول شده در بحث کارتیمی است او عنوان کرده که کارتیمی را می توان از پنج منظر مشاهده کرد که پرداختن به آنها موجب ارتقای کیفیت تیم است.
تعهد[20]: منظور از تعهد، پایبند بودن به تصمیمات و برنامهها است، به طوری كه همه به وضوح درآنها مشاركت كنند گویی كه انگار آن تصمیم به اتفاق آراء گرفته شده است.
اعتماد[21]: اطمینان و پشتگرمی اعضای تیم از حسن نیت همكاران و اعتقاد به اینكه در گروه نیازی به پائیدن دور و بر و حالت فاعی به خود گرفتن نیست.
مسئولیت پذیری[22]: شوق اعضای تیم به بازخواست كردن خود و همتایان درباره رفتار یاعملكردی كه برای تیم زیانبار است (لنچیونی[23]،2004، به نقل از زند و همکاران،38:1390).
برخورد سازنده[24]: بحثهای سازندهای كه در آن افراد در كوتاهترین زمان به بهترین راه حل می رسند.
هدفمندی[25]: حالتی است كه در آن افراد، هدفها و نصابهای تیمی را بر نیازهای فردی ترجیح می دهند (لنچیونی، ترجمه امینی، 1388،111-109).
توسعه حرفهای[26]:
توسعه حرفهای یک فرایند مستمر در خصوص ارزیابی نیازهای آموزشی هر فرد و برنامه ریزی برای رفع این نیاز ها است (نوا[27] ،2008، ترجمه پورصادق و علیمیرضایی، 36:1384). رویكردهای توسعة حرفه ای نوا(2008) مؤلفه های آموزش، كار تیمی، مهارت سازمانی، توسعة مسیر شغلی، توسعة روابط بین فردی و ارتباطات را مورد سنجش قرار می دهد( فرهنگ و همکاران، 160:1390).
آموزش[28]: آموزش هر گونه فعالیت و تدبیر از پیش طرح ریزی شدهای است که هدف آن آسان سازی یادگیری در یادگیرندگان و کوششی در جهت بهبود عملکرد شاغل در ارتباط با انجام کار و مسائل مربوط به آن می باشد( خدادادی، 2:1392).
کارتیمی[29]: کارتیمی به معنای کارکردن با هم برای یک هدف مشترک است. برای ایجاد کار تیمی در یک حوزه کاری افراد گروه باید برای هدف و روش دستیابی با آن، توافق داشته باشند (رابینز، استیفن[30]، ترجمه الوانی و دانایی فر، 19:1386).
مهارت سازمانی[31]: زمانی رخ میدهد که مهارت و توانایی های قبلی کارمند با مهارتهایی که برای انجام شغل جدید لازم است هماهنگی نداشته باشد.کارکنان برای موفقیت در مشاغل جدید باید مهارتهایشان را بسط و توسعه دهند(نوا[32]، 2008ترجمه پورصادق و علی میرضایی، 33:1384).
توسعه مسیر شغلی[33]: به افزایش چالشها یامسؤولیت های جدید در شغل کارمند اشاره دارد.که آنها را باید وادار کرد که مهارتهای جدید را یاد بگیرند و به شکل جدید از مهارت خود استفاده کنند (نوا[34]، 2008ترجمه پورصادق و علی میرضایی، 39:1384).
توسعه روابط بین فردی[35]: یعنی کارکنان مهارت و دانش خود را در مورد سازمان و مشتریان آن از طریق تعامل با نیروهای باتجربهتر سازمان افزایش دهد (نوا، 2008 ترجمه پورصادق و علیمیرضایی، 46:1384).
ارتباطات[36]: ارتباطات فرایندهایی است كه در آن اطلاعات واضح و روشن بین دو یا چند نفر ازاعضای تیم مبادله می شود(آرامون و همکاران، 63:1388).
2-7-1. تعاریف عملیاتی اصطلاحات
مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان: در این پژوهش منظور از مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان: نمرهای است که هر یک از آزمودنیها از پاسخگویی به 20 گویه در پرسشنامه مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان کارول (1979) کسب میکنند.
تعهدات اقتصادی: در این پژوهش منظور از تعهدات اقتصادی، نمرهای است که هر یک از آزمودنیها در پاسخ به گویههای (5-4-3-2-1) پرسشنامه مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان کارول (1979) به دست آوردند.
تعهدات اخلاقی: در این پژوهش منظور از تعهدات اخلاقی، نمرهای است که هر یک از آزمودنیها در پاسخ به گویههای (10-9-8-7-6) پرسشنامه مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان، کارول(1979) کسب می کنند.
تعهدات حقوقی: در این پژوهش منظور از تعهدات حقوقی ، نمرهای است که هر یک از آزمودنی ها در پاسخ به گویههای (15-14-13-12-11) پرسشنامه مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان کارول (1979) به دست آوردند.
تعهداتاجتماعی( نوعدوستانه): در این پژوهش منظور از تعهدات نوعدوستانه، نمره ای است که هر یک از آزمودنیها در پاسخ به گویههای (20-19-18-17-16) پرسشنامه مسؤولیتپذیری اجتماعی سازمان کارول (1979) کسب میکنند.
کارتیمی
در این پژوهش منظور از کارتیمی: نمرهای است که هر یک از آزمودنیها از پاسخگویی به 19 گویه در پرسشنامه کارتیمی: لنچیونی (2004) کسب میکنند.
تعهد: در این پژوهش منظور از تعهد، نمرهای است که هر یک از آزمودنیها از پاسخگویی به گویه های (4-3-2-1) در پرسشنامه کارتیمی، لنچیونی[37] (2004) به دست آوردند.
اعتماد: در این پژوهش منظور از اعتماد، نمرهای است که هر یک از آزمودنیها از پاسخگویی به گویه های (8-7-6-5) در پرسشنامه کارتیمی، لنچیونی (2004) کسب میکنند.
مسؤولیتپذیری: در این پژوهش منظور از مسؤولیتپذیری؛ نمرهای است که هر یک از آزمودنیها از پاسخگویی به گویههای (12-11-10-9) در پرسشنامه کارتیمی، لنچیونی (2004) به دست آوردند.
برخورد سازنده: در این پژوهش منظور از برخورد سازنده؛ نمرهای است که هر یک از آزمودنیها از پاسخگویی به گویههای (16-15-14-13) در پرسشنامه کارتیمی، لنچیونی (2004) به دست آوردند.
هدفمندی: در این پژوهش منظور از هدفمندی؛ نمرهای است که هر یک از آزمودنیها از پاسخگویی به گویههای (19-18-17) در پرسشنامه کارتیمی، لنچیونی (2004) کسب میکنند.
توسعه حرفه ای کارکنان:
در این پژوهش منظور از توسعه حرفه ای کارکنان: نمرهای است که هر یک از آزمودنیها از پاسخگویی به 30 گویه در پرسشنامه توسعه حرفه ای کارکنان نوا(2008) کسب میکنند.
موارد آموزش[38]: در این پژوهش منظور از موارد آموزش؛ نمرهای است که هر یک از آزمودنیها از پاسخگویی به گویههای (5-4-3-2-1) در پرسشنامه توسعه حرفه ای کارکنان نوا(2008) به دست آوردند.
کار تیمی: در این پژوهش منظور از کار تیمی؛ نمرهای است که هر یک از آزمودنیها از پاسخگویی به گویههای(10-9-8-7-6) در پرسشنامه توسعه حرفه ای کارکنان نوا(2008) کسب می کنند.
مهارت سازمانی[39]: در این پژوهش منظور از مهارت سازمانی؛ نمرهای است که هر یک از آزمودنیها از پاسخگویی به گویههای (16-15-14-13-12-11) در پرسشنامه توسعه حرفهای کارکنان نوا(2008) به دست آوردند.
توسعه مسیر شغلی[40]: در این پژوهش منظور از توسعه مسیر شغلی؛ نمرهای است که هر یک از آزمودنیها از پاسخگویی به گویههای (22-21-20-19-18-17) در پرسشنامه توسعه حرفهای نوا(2008) کسب میکنند.
توسعه روابط بین فردی[41]: در این پژوهش منظور از توسعه روابط بین فردی، نمرهای است که هر یک از آزمودنیها از پاسخگویی به گویههای (26-25-24-23) در پرسشنامه توسعه حرفهای نوا(2008) کسب میکنند.
ارتباطات[42]: در این پژوهش منظور از ارتباطات؛ نمرهای است که هر یک ازآزمودنیها از پاسخگویی به گویههای (30-29-28-27) در پرسشنامه توسعه حرفه ای نوا(2008) به دست آورند.
1. Ashwin
2. Lick
[3] .Andrly & Tavys
[4]. Carol
[5]. Merriam-Webster, Dictionary
[6]. Lnchyvny
[7]. Nowa
[8]. Maier
[9]. Marvsy & Bnsyk
[10] .carol
[11]. Lnchyvny
[12]. Nowa
[13]. Corporate Social Responsibility
[14]. Carol
[15]. Economic commitments
[16]. Legal obligations
[17]. Moral obligations
[18]. Social obligations
[19]. Team work
[20]. Commitment
[21]. Confidence
[22]. Responsibility
[23]. Lnchyvny
[24] .Deal maker
[25]. Purposefulness
[26] .Professional development
[27]. Nowa
[28]. Education
[29]. Team work
[30]. Robbins, Astyfn
[31]. Organizational skills