۲-۱-۴-انواع و اقسام ازدواج
الف )تقسیم ازدواج از لحاظ روش ازدواج به روش سنت در این روش، انتخاب اولیه توسط خانواده و معرفین صورت گرفته، سپس آشنایی بیشتر دختر و پسر در حضور پدر و مادر در منزل یا مکان‌های عمومی اتفاق می‌افتد. شایستگی خانواده، همسانی عقیدتی و تندرستی به راحتی تشخیص داده می‌شود. از مزایای دیگر روش، توافق با والدین و رضایت آنان است. از مضرات آن، تعصب و پیش‌داوری و عدم وقت گذاشتن کامل برای تحقیق است. بیشترین هزینه ازدواجهای سنتی، اگر با بررسی و تحقیق صورت نگیرد، ادامه زندگی با آشفتگی و پریشان حالی است، زیرا سنت‌های خانوادگی مانع جدایی همسران ناسازگار می‌شود. روش جدید و انتخاب عاشقانه جوانان زیادی، با برخوردهای کوتاه، در میدان پر جاذبه عشق‌های آتشین گرفتار میشوند؛ عشقی که تار و پود هستی آنها را به لرزه در می‌آورد و زبانه‌های گرم امید و شادی را همزمان با سرمای جانکاه غم و نگرانی در می‌آمیزد. بیشتر این دلدادگی‌های گذرا که کشش غریزه و گرمای عاطفه‌اند، یا در نیمه راه مهرورزی به سردی و سکون می‌رسند یا بدتر از آن، در منجلاب آلودگی اخلاقی فرو می‌غلتند. اما همان اندک رابطه‌های عشقی هم که به ظاهر پایان خوشی دارند و به ازدواج کشیده میشوند، کمتر به شادکامی اصیل و پایدار می‌رسند. برخوردهای خیابانی، تماس در فضای مجازی(چت)، آشنائی در مهمانی‌های دوستانه و خانوادگی، گفت‌وگوهای کوتاه در محیط‌های آموزشی و تفریحی و حتی شنیدن اتفاقی صدای کسی از طریق تلفن می‌تواند زمینه ساز دیداری پر جاذبه شود. دراین دیدارها، که دور از چشم بزرگ‌ترهای دلسوز روی می‌دهد، دختر و پسر جوان تنها ظاهر دلربای هم را می‌بینند و صدای گوشنواز یکدیگر را می‌شنوند. غریزه و احساس طوفانی بر می‌انگیزد که توجه به دیگر ملاک، از بین می‌رود. بی‌اعتنایی به روشنگری‌های عقل، غفلت از واقعیت‌های زندگی، درگیری‌های شدید خانوادگی و سرانجام طلاق، پیامد نامیمون این گونه عشق‌های تند و آتشین است. عشق شورانگیز، آغازی ناگهانی و حتی بسیار هیجان انگیز دارد، اما عمر آن کوتاه و ناپایدار است. به علاوه، عاشق نمی‌تواند آن را مهار کند. گویی غریقی در دریای متلاطم احساسات و هیجان‌های تند است. با بررسی واقع‌بینانه ویژگی‌های دو طرف می‌توان نتیجه گرفت در صورتی که آرمان‌های رمانتیک پایه و اساس ازدواج باشد دلسردی، ناامیدی، سرخوردگی و در نتیجه طلاق به همراه دارد.(نیازی،۱۹:۱۳۹۰) ب) تقسیم فقهی- حقوقی ازدواج در حقوق ایران نکاح بر دو قسم است: نکاح دائم و نکاح منقطع که آن را متعه و نکاح موقت نیز می‌گویند، قانون مدنی در این باب از فقه امامیه پیروی کرده است. نکاح منقطع از ویژگی‌های مذهب تشیع است و در فقه عامه آن را معتبر نمی‌شناسند. فقهای امامیه برای صحت این نکاح به آیات قرآن به ویژه آیه ۲۴ از سوره نساء و نیز به روایت و اخبار و اجماع علمای مذهب استناد می‌کنند. (محقق داماد،۸۹:۱۳۶۵) تفاوت بین ازدواج دائم و موقت نکاح منقطع از بسیاری از جهات مانند نکاح دائم است. شرایط و موانع نکاح منقطع همان است که در نکاح دائم آمده است به استثنای آنچه که ذیلا گفته خواهد شد. آثار آن هم اصولا، جز در مورد نفقه و ارث، همان آثار نکاح دائم است؛ به ویژه از لحاظ اولاد تفاوتی بین نکاح دائم و منقطع نیست و فرزند ناشی از این نکاح از کلیه حقوق فرزند ناشی از نکاح دائم برخوردار است. تفاوت عمده نکاح منقطع و دائم در امور زیر است: ۱-تعیین مدت در نکاح منقطع شرط لازم است ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی در این باره می‌گوید: « نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد ». پس اگر مدت در نکاح منقطع ذکر نشود، بی شک نکاح منقطع واقع نخواهد شد. اما آیا نکاح اساسا باطل است یا نه؟ مساله اختلافی است. بنابر قول گروهی از فقهای امامیه، نکاح به صورت دائم واقع خواهد شد؛ زیرا لفظ ایجاب می‌تواند مفید نکاح دائم یا منقطع باشد و فقط ذکر مدت است که آن را به متعه اختصاص می‌دهد و اگر مدت ذکر نشده باشد، برای عقد دائم خواهد بود. پس اگر اولی منتفی باشد دومی تحقق خواهد یافت. به علاوه، اصل در عقد صحت است و فساد بر خلاف اصل می‌باشد. در تایید این نظر به بعضی از روایات و اخبار نیز استناد شده است. بعضی از فقها از جمله شهید ثانی در مسالک گفته‌اند: « اگر مدت ذکر نشود عقد باطل است، زیرا هرگاه با قصد نکاح منقطع مدت را در عقد ذکر نکنند، چون قصد به نکاح دائم تعلق نگرفته است، نکاح نمی‌تواند به صورت دائم واقع شود؛ به تعبیر دیگر عقد تابع قصد است و در فرض ما قصد نکاح دائم منتفی‌است» (عاملی،۱۳۷۰ :۱۳۲) نظر دوم در حقوق جدید اقوی و بیشتر قابل قبول است، زیرا در حقوق امروز نیز عقد تابع قصد است و هر گاه قصد نکاح منقطع شده باشد و عقد دائم مقصود نباشد، نمی توان قائل به وقوع نکاح دائم شد. ممکن است در نکاح موقت، مسلم نباشد و زن و شوهر در دائم یا موقت بودن نکاح اختلاف داشته باشند. در این صورت می‌توان گفت، لفظ نکاح یا زواج که به کار رفته ظاهر در نکاح دائم است. پس عقد به آن حمل می‌شود و باطل نیست. ۲-تعیین مهر از شرایط اساسی نکاح منقطع است و در این گونه نکاح عدم ذکر مهر در عقد موجب بطلان است. ( ماده ۱۰۹۵ ق . م) ۳-در نکاح منقطع شوهر ملزم به دادن نفقه به زن خود نیست، مگر اینکه دادن نفقه شرط شده باشد یا عقد مبنی بر آن جاری شده باشد. ( ماده ۱۱۱۳ ق . م) ۴-در نکاح منقطع، مقررات طلاق اجرا نمی‌شود و جدایی زن و شوهر با انقضاء یا بذل مدت یا فسخ نکاح تحقق می‌یابد. بنابراین طلاق و آنچه در قانون مدنی راجع به آن آمده است ویژه نکاح دائم است. ( مستنبط از ماده ۱۱۲۰ ق . م) ۵-عده زوجه منقطع پس از جدایی از شوهر(در غیر زن آبستن ) دو طهر است، اعم از اینکه جدایی به علت فسخ نکاح یا انقضاء یا بذل مدت باشد، در حالی که عده فسخ نکاح یا طلاق در نکاح دائم سه طهر است. هرگاه زوجه منقطع با اقتضای سن ( یعنی با اینکه در سنی است که علی القاعده باید عادت زنانگی داشته باشد ) عادت نبیند، عده او ۴۵ روز است، حال آنکه عده این گونه زنان در نکاح دائم سه ماه است. ( مواد ۱۱۵۱ و ۱۱۵۲ ق . م. ) البته عده وفات و عده زن آبستن در مورد نکاح دائم و منقطع یکسان است. ( مواد ۱۱۵۳ و ۱۱۵۴ ق . م ) ) ۶-در نکاح منقطع زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند. ( مستنبط از مواد ۹۴۰ و ۱۰۷۷ ق . م ج)تقسیم ازدواج به دانشجویی و غیر دانشجویی در ابتدا باید گفت منظور از ازدواج غیر دانشجویی، ازدواجهای است که اولاً انتخاب اولیه در محیط دانشگاه انجام نمی‌شود و ثانیاً دانشگاه و دست اندرکاران مربوطه نقشی در ایجاد آن ندارند. از آنجا که بحث اصلی در این نوشتار، حول محور ازدواج دانشجویی می‌چرخد، صرفاً به ازدواج دانشجویی اشاره می نمایم.
۲-۱-۵ازدواج دانشجویی؛ اهمیت و تاریخچه
۲-۱-۵-۱اهمیت ازدواج دانشجویی
یکی از ازدواج‌هایی که طی چند سال اخیر رواج گسترده‌ای یافته، ازدواج دانشجویی است. دوران دانشجویی و محیط دانشگاه بهترین زمان و مکان همسرگزینی است. زیرا نسبت به روش‌های دیگر از امتیازات زیر برخوردار است: دانشجویان نسبت به نوجوان دبیرستانی که با التهاب غریزی و احساسی وارد رابطه‌های نافرجا میشوند پخته‌تر و رشد یافته‌ترند و می‌توانند علاقه‌های خود را به ازدواج برسانند. افرادی که در یک دانشگاه درس می‌خوانند از نظر سنی، تحصیلی، فکری، علایق و انتظارات به هم تناسب و هماهنگی دارند. به خاطر حضور طولانی دختران و پسران در کنار هم، علاوه بر پسند ظاهر، امکان شناخت ویژگی‌های رفتاری، روانی و اخلاقی یکدیگر برایشان فراهم‌تراست. حضور تعداد زیاد جنس مخالف امکان مقایسه را به وجود می‌آورد و این تضمین را می‌دهد که برخورد سریع و احساسی با یک نفر او را در دام عشق گرفتار نکرده است. اما از سوی دیگر در دانشگاهها، دانشجویان در محیط رسمی با هم برخورد می‌کنند و در این برخوردهای رسمی افراد نمی‌توانند به درک صحیحی از شخصیت طرف مقابل برسند. در ایران چون ازابتدای زندگی افراد تفکیک جنسیتی وجود دارد، دختران و پسران معمولاً درک بسیار کمی در مورد تفاوت‌های جنسیتی و رفتاری یکدیگر دارند. یکی از مکان‌هایی که معمولاً تفکیک جنسیتی در آن کم می‌شود دانشگاه است. بنابراین، امکان تحت تأثیر روابط عاطفی قرارگرفتن در این مکان بسیار بالاست. لذا با وجود این شرایط، برخی از دوستی‌ها و رابطه‌های عاطفی دانشجویان پسر و دختر نه تنها به ازدواجی پایدار و رضایت‌بخش نمی‌رسند، بلکه باعث افت شدید تحصیلی، برقراری ارتباط‌های غیراخلاقی، ابتلا به بیماریهای روانی، درگیرشدن با آسیب‌های اجتماعی نظیر سوءمصرف مواد و الکل و بروز و تشدید اختلافات خانوادگی می‌شود. برای پیشگیری از چنین بحران‌ها و مشکلات عافیت‌سوزی، سزاوار است جوانان دانشجو مدیریت رابطه با جنس مخالف را بیاموزند. برای این‌منظور، نخست هر دانشجو، به خصوص دانشجوی دختر، باید بداند در محیط کار و تحصیل با سه گروه از افراد جنس مخالف برخورد می‌کند: همکاران، هوسرانان و خواستگاران. همکار می‌تواند استاد، کارمند اداری یا یک همکلاسی باشد. او فرد محترمی است که یا ازدواج کرده و یا برای ازدواج آمادگی و تناسب لازم راندارد. ارتباط با همکار باید در همان چارچوب و وظیفه مشخصی باشد که در دانشگاه تعریف شده است.(نیازی،۲۰:۱۳۹۰) مراحل تشخیص ۱-مرحله اول: در روش سنتی، یعنی معرفی از طریق آشنایان می‌توان از معرفی کنندگان درباره سن، سطح و رشته تحصیلی، وضعیت اجتماعی و اقتصادی و تا اندازه‌ای وضعیت فرهنگی خانواده‌ها پرس وجو کرد. این ویژگی‌ها اگر مطابق ملاک‌های مطلوب بودند، به مرحله دوم می‌رسیم. ۲-مرحله دوم: ملاقات دختر و پسر در خانواده دختر، پسندظاهر، بررسی بخشی از مسائل خانوادگی و شغلی حاصل می‌شود. ۳-مرحله سوم: گفت‌وگوهای دختر و پسر با هم و با پدران و مادران یکدیگر، در این مرحله و از این طریق بخشی از ملاک‌های دینداری، حسن خلق و هدف‌های شغلی و اجتماعی آینده بدست می‌آید. ۴-مرحله چهارم: انجام تحقیقات و همزمان مشورت خواستن از روان شناس با تجربه. در روش آشنائی در دانشگاه و محل کار، با شرایط: ارتباط به قصد ازدواج، آگاه کردن خانوادها و پرهیز از دوستی‌های صمیمانه و تماس‌های نزدیک، بررسی‌های اول و دوم در یک مرحله صورت می‌گیرد.(همان:۲۱)
۲-۱-۵-۲تاریخچه ازدواج دانشجویی
اصطلاح ازدواج دانشجویی نخستین بار از سوی یکی از اساتید دانشگاه تهران پیشنهاد شد و اولین جشن ازدواج در زمستان سال ۱۳۷۶ با کمک نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه شهید بهشتی و با شرکت ۶۰ زوج از دانشجویان این دانشگاه برگزار شد. این رویکرد در سال‌های بعد در سایه پیام مقام معظم رهبری، حمایت نهادهای مختلف و هدایای بخش‌های مختلف دولتی و تبلیغات رسانه‌ها - به ویژه صدا و سیما- به تدریج با اشتیاق بیشتری روبرو شد، به گونه‌ای که شمار ازدواجهای دانشجویی در سال ۱۳۷۸ به هزار و در سال ۱۳۸۱ به چهار هزار مورد رسید. تحقیقات آماری پرسش نامه‌ای که توسط چند تن از اساتید دانشگاه انجام گرفت نشان‌گر رویکرد دانشجویان - به ویژه دانشجویان شهرستانی - به این پدیده است. بخشی از این نتایج این تحقیقات بدین شرح است: یک) جشن‌های ازدواج دانشجویی در سایه تسهیل فرایند ازدواج، نقش موثری در کاهش سن ازدواج دختران و پسران دانشجو دارند. دوم) در جشن‌های ازدواج دانشجویی به دلیل نداشتن توجه کافی به مشکلات و نیازهای دختران در ازدواج، در عمل موفقیت کمتری در جلب نظر دانشجویان دختر داشته‌اند. سوم) استقبال بیشتر دانشجویان ساکن شهرستان از جشن‌های ازدواج دانشجویی، عوامل مختلف روان شناختی و جامعه شناختی دارد. چهارم) تنگناها و مشکلات اقتصادی نقش بسیار مهم و موثری در جلوگیری از ازدواج جوانان دارند. پنجم) صرف برگزاری جشن‌های ازدواج دانشجویی به تنهایی برای ترغیب دانشجویان به ازدواج کافی نیست . رشد علایق جنسی و همسرخواهی ذهن جوانان دانشجو را به ازدواج معطوف می‌کند و از سوی دیگر دختران و پسران در بسیاری از دانشگاه‌های کشور - به استثنای برخی مراکز آموزشی - به صورت مختلط و گاه در یک کلاس هم زمان تحصیل می‌کنند. گذشته از میزان مشروعیت این اختلاط و برخی آسیب‌هایش این وضعیت ذهن جوانان را بیشتر به جنس مخالف معطوف می‌سازد و برخی ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری نیز در معرض دید و داوری قرار می‌گیرد، بنابراین محیط دانشگاه حتی اگر دختران و پسران با هم مختلط نباشند و با فرض سلامت شرعی و اخلاقی ارتباط دانشجویان با یکدیگر، می‌توانند تا حدودی نگرانی جوانان را برای تشخیص شایستگی‌های همسر آینده‌شان بر طرف نمایند. بی‌تردید حمایت از پدیده ازدواج دانشجویی از سوی نهادهای رسمی کشور بر اساس همین مزیت‌ها سامان گرفته است، هر چند در میزان توفیق و پایداری ازدواجهای دانشجویی میان برخی صاحب نظران اختلاف وجود دارد. با گذشت چند سال از آغاز پروژه جشن‌های ازدواج دانشجویی، به نظرمی‌رسد که اینک زمان آن فرا رسیده که ارزیابی‌های همه جانبه‌ای از نتایج و پیامدهای این ازدواج‌ها به عمل آید. اهمیت انجام چنین ارزیابی‌هایی، علاوه بر راهبردهای عملی آن، از این نکته سرچشمه می‌گیرد که از همان اوایل برگزاری این جشن‌ها موضع‌گیریهای متفاوتی از سوی محافل مختلف فرهنگی، خبری، سیاسی و علمی نسبت به جشن‌های ازدواج دانشجویی نشان داده شد. اگر چه برداشت‌های متفاوت و بعضاً نادرست از ماهیت این جشن‌ها تا حد زیادی در این موضع‌گیریها موثر بوده است، اما واقعیت این است که به هرحال نه مخالفین و نه موافقین برگزاری این جشن‌ها آمارهای واقعی و یا شواهد عینی و تجربی برای موضع گیریهای خود در اختیار نداشته‌اند. چرا که اساسا تاکنون هیچ تحقیق و مطالعه‌ای در این زمینه صورت نگرفته است. در طول هفده سال تلاش، ستاد ازدواج دانشجویی با هدف ازدواج به هنگام، آگاهانه، آسان و پایدار در زمینه‌های مختلف تجربه‌های متعددی به دست آورده است که اهم آن در قالب پنج برنامه کلی ذیل می‌آید:
- برگزاری کارگاه‌ها و جلسات متعدد آموزشی با سرفصل‌های آگاهی‌ها و آمادگی‌های قبل از ازدواج، آموزش زوجین جوان در جهت ارتقای کیفی زندگی مشترک، ایجاد آمادگی برای فرزند آوری و فرزند پروری و آموزشهای ویژه والدین دانشجویان.
- برگزاری مراسم و جشن‌های ازدواج دانشجویی و ایجاد برنامه‌های مهیج و موج‌آفرین در سطح دانشگاهها.
- برگزاری سفرهای زیارتی برای زوجین دانشجو و تقویت روحیه تأسی به مکتب اهل بیت (ع) در آغاز زندگی مشترک.
- تولید و توزیع کتاب، جزوه و نرم افزارهای آموزشی جهت زوجین جوان.
- اهدای هدایا از جمله سکه اهدایی مقام معظم رهبری و هدیه ریاست محترم جمهوری به دانشجویان مزدوج و…(همان:۸)
-
لیست پایان نامه ها (فایل کامل موجود است) در مورد ازدواج و طلاق :
- پایان نامه بررسی منابع و ادله فقهی افزایش مهریه بعد از عقد نکاح
- پایان نامه فسخ نکاح در حقوق مدنی ایران و مذاهب خمسه
- پایان نامه بررسی شرط خلاف کتاب و سنت در ضمن عقد نکاح
- پایان نامه کیفیت ابراز قصد انشاء معتبر در عقد نکاح
- پایان نامه حقوق درباره:بررسی جراحی زیبایی و تدلیس در نکاح در حقوق ایران و فقه اسلامی
- پایان نامه ارشد حقوق:بررسی فقهی حقوقی امکان تغییر و تعدیل مهریه بعد از وقوع نکاح
- پایان نامه ارشد:بررسی تحلیلی تعهدات غیر مالی طرفین عقد نکاح در فقه و حقوق موضوعه
- دانلود پایان نامه ارشد با موضوع:تحلیل فقهی حقوقی جرم تدلیس در نکاح
- دانلود پروپوزال رشته حقوق با موضوع:مطالعه تطبیقی حقوق زنان در ازدواج موقت و نکاح مسیار،با تمرکز بر فقه شیعه و فقه اهل سنت
- دانلود پایان نامه ارشد: نکاح و طلاق در فقه حنفی و امامیه
- پایان نامه حقوق : بررسی مقایسه ای احکام نکاح از دیدگاه قرآن کریم وکتاب مقدس
- پایان نامه حقوق: جایگاه نظم عمومی در باب نکاح و طلاق در نظام حقوقی ایران
- پایان نامه حقوق: بررسی تطبیقی حقوقی بیماریهای جدید مسری و مهلک در فسخ نکاح در فقه و حقوق موضوعه ایران
- پایان نامه حقوق: بررسی تطبیقی اذن پدر و جد پدری در نکاح دختر باکره از دیدگاه اهل سنت و فقه امامیه و حقوق ایران
- پایان نامه ارشد حقوق: بررسی اثر استمهال و تقسیط در سقوط یا بقاء حقّ حبس در عقد نکاح و عقود معاوضی
- پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق: مقایسه احکام خیار عیب در عقد اجاره و نکاح
- پایان نامه حقوق : نکاح با اتباع بیگانه در حقوق و رویه قضایی ایران
- دانلود پایان نامه رشته حقوق : اعتبار رشد در نکاح و طلاق در حقوق ایران و مقایسه تطبیقی با مذاهب اسلامی
- کار تحقیقی رشته حقوق (وکالت) با عنوان شروط ضمن عقد نکاح
- دانلود پایان نامه : اثر حکم موت فرضی بر دارایی و نکاح غائب مفقودالاثر
- دانلود پایان نامه ارشد : تحلیل رویه قضایی در شرط ضمن عقد نکاح
- دانلود پایان نامه ارشد : تحلیل فقهی حقوقی جرم تدلیس در نکاح
- دانلود پایان نامه ارشد : وضعیت حقوقی کودکان خارج از نکاح
- پایان نامه تبیین وضعیت ازدواج سرپرست با فرزند خوانده در حقوق ایران و فقه امامیه
- پایان نامه بررسی آثار و حدود اعتبار شرط خودداری از ازدواج مجدد در فقه، حقوق
- پایان نامه بررسی ازدواج سرپرست با فرزند خوانده
- پایان نامه ارشد حقوق درباره:اذن ولی در ازدواج باکره
- پایان نامه حقوق با موضوع:بررسی ازدواج سفید از نظر فقه امامیه و حقوق کیفری ایران
- دانلود پروپوزال رشته حقوق با موضوع:مطالعه تطبیقی حقوق زنان در ازدواج موقت و نکاح مسیار،با تمرکز بر فقه شیعه و فقه اهل سنت
- دانلود پروپوزال رشته حقوق با موضوع:بررسی ثبت اسناد ازدواج در مورد اتباع خارجی در حقوق ایران و حقوق بین الملل
- پایان نامه ازدواج مجدّد در حقوق ایران و مصر
- پایان نامه کارشناسی ارشد:آثار حقوقی ازدواج غیر قانونی بانوان ایرانی با اتباع خارجی بر فرزندان آنان
- پایان نامه حقوق : تحلیل جرم شناختی طلاق در ازدواجهای دانشجویی
- دانلود پایان نامه حقوق : بررسی ازدواج موقت بلند مدت
- پایان نامه حقوق : ازدواج موقت در حقوق ایران با تاکید بر قانون جدید حمایت از خانواده
- پایان نامه حقوق: بررسی فقهی و حقوقی ازدواج جهانگردان در ایران
- پایان نامه حقوق: بررسی ازدواجهای تحمیلی و آثار آن در فقه امامیه و حقوق ایران
- پایان نامه حقوق و فقه :ازدواج مجدداز دیدگاه فقه ورویکرد فمنیستی
- پایان نامه حقوق : مطالعه تطبیقی ازدواج با غیرمسلمان در فقه اسلامی
- پایان نامه رشته فقه و حقوق اسلامی : مطالعه تطبیقی ازدواج محجورین در فقه اسلامی و حقوق ایران
- کار تحقیقی رشته حقوق (وکالت) با عنوان بررسی خسارات مادی و معنوی ازدواج ناشی از تدلیس زوجین در حقوق