وبلاگ

استاد راهنما:
دکتر سلیمان پاک سرشت
 
 
استاد مشاور:
دکتر اسداله نقدی
 
 
 
نگارش:
 
 
 

 

 

31 تیر 1393
 
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

فهرست مطالب

فصل اول :کلیات  تحقیق

1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-2- بیان مساله تحقیق.. 4

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-4- اهداف و سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

فصل  دوم : معرفی پروژه

2-1-1  معرفی پروژه پیاده‌راه‌سازی میدان امام خمینی همدان و خیابان‌های ششگانه منشعب از آن………………………………………………………………………………………………………………………. 13

2-1-2 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 13

2-1-3 معرفی سازمان و نهاد مجری پروژه………………………………………………………………………………………………………………………. 14

2-1-4 ضرورت و اهداف اجرای طرح پیاده‌ راه‌سازی.. 14

2-1-5  محل استقرار پروژه و اهم کاربری‌های اطراف پروژه………………………………………………………………………………………………………………………. 18

2-1-6 فعالیت‌های اصلی و جانبی پروژه و مراحل اجرایی و ترتیب زمانی اجرای آنها………………………………………………………………………………………………………………………. 21

2-1-7 زمانبندی اجرای طرح و وضعیت پیشرفت پروژه. 23

2-1-8 جایگاه مردم و گروه‌های ذینفع در طراحی پروژه و میزان اطلاع رسانی.. 24

2-1-9 مکانیسم‌ها و برنامه‌های جبرانی پیش‌بینی‌شده در پروژه برای گروه‌های بازنده………………………………………………………………………………………………………………………. 26

2-1-10 گروه های ذینفع طرح پیاده‌راه‌سازی………………………………………………………………………………………………………………………. 27

بخش دوم: توصیف محدوده اجتماعی طرح………………………………………………………………………………………………………………………….. 29

2-2-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 29

2 – 2-2  مشخصات جغرافیایی و جمعیتی استان………………………………………………………………………………………………………………………. 29

2-2-3 مشخصات جغرافیایی محدوده طرح .. 30

2-2-4 فهرست ساختمان‌ها و محوطه‌های باارزش تاریخی، معماری، فرهنگی محدوده………………………………………………………………………………………………………………………. 30

2 – 2-5 توصیف ویژگی‌ها و تحرکات جمعیتی اجتماع تحت تاثیر پروژه 32

2– 2-6  توصیف وضعیت اقتصاد محله و ساختار شغلی و الگوهای کاربری زمین در محدوده‌ی تحت تاثیر پروژه………………………………………………………………………………………………………………………. . 34

2-2-6-1 نظام کاربری اراضی 2خیابان بوعلی – شریعتی………………………………………………………………………………………………………………….. 36

2-2-6-2 نظام کاربری اراضی خیابان اکباتان.. 38

2-2-6-3  نظام کاربری خیابان باباطاهر. 41

2-2-6-4  نظام کاربری اراضی خیابان شهدا………………………………………………………………………………………………………………….. 43

2-2-6- 5 نظام کاربری اراضی خیابان  تختی………………………………………………………………………………………………………………………….. 44

2-2-7  شناسایی و توصیف تنوع فرهنگی، زبانی و شبکه‌ی روابط غیررسمی‌و پنهان قدرت در محله………………………………………………………………………………………………………………………….. 46

2-2-8 شناسایی نیازهای اجتماع مورد نظر و بویژه گروه‌های هدف طرح………………………………………………………………………………………………………………………. 50

 

2-2-9 نتایج حاصل از مرحله جلب مشارکت عمومی………………………………………………………………………………………………………………………. 53

فصل سوم :ادبیات  نظری

3-1  مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 57

3-2 پیشینه مطالعاتی………………………………………………………………………………………………………………………….. 58

3-3  ادبیات نظری………………………………………………………………………………………………………………………….. 63

3-3-1 فضای شهری در دوره‌های مختلف………………………………………………………………………………………………………………………. 63

3-33-2 تقسیم بندی فضاهای شهری………………………………………………………………………………………………………………………. 71

3-3-3  میدان، فضای شهری………………………………………………………………………………………………………………………. 74

3-3-4 خیابان، فضای شهری.. 81

3-3-5  پیاده راه، فضای شهری………………………………………………………………………………………………………………………. 84

3- 4 مرحله اسکوپینگ  (دامنه یابی) 93

3-4-1 تاثیرات احتمالی  پروژه 94

3-4-2  تاثیرات اجتماعی پروژه 94

3-4-3 تاثیرات احتمالی فرهنگی پروژه………………………………………………………………………………………………………………………. 103

3-4-4 تاثیرات احتمالی زیست محیطی پروژه 106

3-4-5 تاثیرات احتمالی ترافیکی پروژه………………………………………………………………………………………………………………………. 107

3-4-6 تاثیرات احتمالی اقتصادی پروژه………………………………………………………………………………………………………………………. 110

3-4-7 گزینش آثار احتمالی اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی ، حمل و نقلی و زیست محیطی………………………………………………………………………………………………………………………. 114

3- 4 -8 مدل تولید و انتشار تاثیرات احتمالی پروژه………………………………………………………………………………………………………………………. 115

فصل چهارم :روش تحقیق

4- 1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 118

4-2  تکنیک‌های گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………………….. 119

4-3 ابزار گرد آوری داده………………………………………………………………………………………………………………………….. 125

4-4  اعتبار  ابزار سنجش………………………………………………………………………………………………………………………….. 126

5-1-2 دیدگاه ذینفعان طرح نسبت به ضرورت اجرای طرح و  میزان موفقیت آن در عمل .. 137

5-1-3 بررسی تاثیر احتمالی انتقال ترافیک به کوچه‌های محدوده………………………………………………………………………………………………………………………. 144

5-1-4  بررسی تاثیر احتمالی اختلال در شبکه تعاملات محلی………………………………………………………………………………………………………………………. 148

5-1-5   بررسی تاثیر احتمالی تغییر کارکرد مسکونی به انبار 153

5-1-6 بررسی تاثیر احتمالی افزایش موتورسواران در محدوده و کاهش امنیت………………………………………………………………………………………………………………………. 156

5-1-7 بررسی تاثیر احتمالی کاهش درامد اطبا 159

5-1-8 بررسی تاثیر احتمالی کاهش درآمد عمده فروشان………………………………………………………………………………………………………………………. 162

5-1-9 بررسی تاثیر احتمالی افزایش بی برنامه دستفروشان در منطقه . 165

5-1-10بررسی تاثیر احتمالی تغییر الگوی سفر………………………………………………………………………………………………………………………. 169

5-1-11 بررسی تاثیر احتمالی انتقال ترافیک به چهارراه‌های قبل از محدوده طرح………………………………………………………………………………………………………………………. 173

5-2 بخش دوم : ارائه راهکار و پیشنهادات.. 175

5-2-1 پیشنهادات و نظام تعدیل و جبران.. 175

5-2-2 پیشنهاد اول………………………………………………………………………………………………………………………. 176

5-2-3 پیشنهاد دوم 177

5-2-4راهکارهای کاهش تاثیرات پیش بینی شد………………………………………………………………………………………………………………………. 177

5-2-4-1 کاهش درآمد پزشکان………………………………………………………………………………………………………………….. 177

5-2-4-2 تاثیر احتمالی انتقال ترافیک به کوچه‌ها………………………………………………………………………………………………………………….. 178

5-2-4-3 افزایش حضور بی‌برنامه دستفروشان………………………………………………………………………………………………………………….. 179

5-2-4-4 انتقال ترافیک به چهارراه‌ها 180

5-2-4-5 توجه به بستر پیاده روی………………………………………………………………………………………………………………….. 181

5-2-4-6 احیا و مرمت سراها و کاروانسراهای موجود و تغییر کاربری آنها از انبار و  متروکه به مسافرخانه، هتل، فضاهای فرهنگی،موزه، سفرهخانه و… 181

5-3 نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………….. 182

5-4 مشکلات پایان نامه………………………………………………………………………………………………………………………….. 186

 

 

فهرست جداول

جدول 1: اهداف و سیاست گذاری‌های طرح …………………………………………………………………………………………………………………………..  16

جدول شماره 2: عمده ترین کاربری‌های موجود درمحدوده 20

جدول شماره3، فهرست بناهای ثبت شده میراث فرهنگی (حوزه فراگیر) 31

جدول 4، فهرست بناهای واجد ارزش………………………………………………………………………………………………………………………….. 31

جدول شماره 5: کاربری اراضی………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………….. 36

جدول شماره 6، نظام کاربری اراضی خیابان اکباتان………………………………………………………………………………………………………………………….. 40

جدول شماره 7،  نظام کاربری اراضی خیابان باباطاهر. 42

جدول شماره8، نظام کاربری اراضی خیابان شهدا 43

جدول شماره 9،کاربری اراضی خیابان تختی.. 45

جدول10،خلاصه دسته بندی مهمترین صاحبنظران فضاهای عمومی‌شهر. 71

جدول شماره 11، دیدگاه متخصصین به ماهیت فضاهای شهری.. 73

جدول شماره11، نظریه پردازان و مفاهیم موثر بر پیاده مداری.. 86

جدول شماره13، گزینش آثاراحتمالی طرح برمبنای داوری اساتید………………………………………………………………………………………………………………………….. 115

جدول شماره13، دسته بندی مشاغل در کل محدوده 122

جدول شماره14،  نمونه گیری بافت مسکونی………………………………………………………………………………………………………………………….. 124

جدول شماره 15، میزان پایایی تعاملات محلی.. 127

جدول 15، توزیع جمعیت نمونه براساس ضرورت اطلاع رسانی.. 132

جدول 16، توزیع نمونه ساکنین برحسب میزان اطلاع از پروژه………………………………………………………………………………………………………………………….. 133

جدول 17، توزیع نمونه عابران برحسب میزان اطلاع از پروژه 133

جدول18،توزیع نمونه بیماران برحسب میزان اطلاع از پروژه 134

جدول19، توزیع نمونه کسبه برحسب میزان اطلاع از پروژه………………………………………………………………………………………………………………………….. 134

جدول20، توزیع نمونه پزشکان برحسب میزان اطلاع از پروژه 135

جدول21، توزیع نمونه جمعیت برحسب منبع اطلاع. 135

جدول شماره(22 ) توزیع جمعیت نمونه بر حسب ضرورت اجرای طرح………………………………………………………………………………………………………………………….. 138

جدول شماره(23 توزیع جمعیت نمونه ساکنین بر حسب ضرورت اجرای طرح …………………………………………………………………………………………………………………………..  139

جدول شماره24، توزیع جمعیت نمونه عابران بر حسب ضرورت اجرای طرح………………………………………………………………………………………………………………………….. 139

جدول25، توزیع جمعیت نمونه بیماران بر حسب ضرورت اجرای طرح………………………………………………………………………………………………………………………….. 140

جدول 26، توزیع جمعیت نمونه کسبه بر حسب ضرورت اجرای طرح  140

جدول (27)، توزیع جمعیت پزشکان بر حسب ضرورت اجرای طرح………………………………………………………………………………………………………………………….. 141

جدول 28، توزیع جمعیت برحسب میزان موفقیت آمیزی اجرای طرح………………………………………………………………………………………………………………………….. 141

جدول 29، توزیع جمعیت نمونه براساس علت موفقیت آمیزی طرح………………………………………………………………………………………………………………………….. 142

جدول 30، توزیع جمعیت نمونه براساس علت عدم موفقیت طرح …………………………………………………………………………………………………………………………..  143

جدول 31، میزان رضایت ساکنین از سکونت در محدوده بافت مرکزی قبل از اجرای طرح.. 144

جدول 32، توزیع نمونه ساکنین بر حسب علت نارضایتی از سکونت در محدوده …………………………………………………………………………………………………………………………..  145

جدول33، توزیع نمونه ساکنین برحسب آثار احتمالی ناشی از پروژه 146

جدول 34، توزیع جمعیت نمونه ساکنین برحسب میزان ارتباطات همسایگی………………………………………………………………………………………………………………………….. 148

جدول 35، توزیع ساکنین بر حسب زمینه ارتباطات همسایگی  149

جدول 36، توزیع ساکنین برحسب اطلاع از مشخصات خصوصی همسایگان …………………………………………………………………………………………………………………………..  150

جدول 37، توزیع ساکنین برحسب تمایل به مهاجرت از منطقه …………………………………………………………………………………………………………………………..  151

جدول 38، توزیع ساکنین بر حسب تمایل به اجاره ملک به مستاجر………………………………………………………………………………………………………………………….. 151

جدول 39، توزیع ساکنین بر حسب تمایل به اجاره………………………………………………………………………………………………………………………….. 154

جدول 40، توزیع نمونه کسبه بر حسب میزان تمایل به اجاره انبار………………………………………………………………………………………………………………………….. 154

جدول 41، توزیع نمونه کسبه بر حسب میزان تمایل به استفاده از موتور………………………………………………………………………………………………………………………….. 157

جدول 42، توزیع نمونه عابران بر حسب چگونگی ورود به محدوده………………………………………………………………………………………………………………………….. 157

جدول 43، توزیع جمعیت نمونه پزشکان برحسب وضعیت درآمدی ………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………..  160

جدول 44، توزیع جمعیت نمونه پزشکان برحسب تعداد بیماران شهرستانی 160

جدول45، توزیع جمعیت نمونه بیماران برحسب نوع وسیله نقلیه مورد استفاده …………………………………………………………………………………………………………………………..  161

جدول 46، توزیع جمعیت نمونه پزشکان برحسب پیش بینی وضعیت درآمدی …………………………………………………………………………………………………………………………..  161

جدول 47، توزیع جمعیت نمونه کسبه برحسب وضعیت درآمدی………………………………………………………………………………………………………………………….. 162

جدول شماره 48،  توزیع جمعیت نمونه کسبه بر حسب چگونگی حمل کالا………………………………………………………………………………………………………………………….. 163

جدول 49، توزیع جمعیت نمونه کسبه بر حسب وضعیت درآمدی …………………………………………………………………………………………………………………………..  164

جدول شماره  50، توزیع جمعیت نمونه عابران برحسب چگونگی رفت و آمد  169

جدول 51، توزیع نمونه عابران برحسب میزان  استفاده وسیله نقلیه عمومی‌………………………………………………………………………………………………………………………….. 170

جدول 52، توزیع نمونه بیماران بر حسب چگونگی رفت و آمد به مرکز شهر 170

 

فهرست اشکال

تصویرشماره 1: موقعیت استقرار منطقه‌های 1،2،3و4 در شهر همدان………………………………………………………………………………………………………………………….. 19

تصویر شماره 2، مسجدجامع همدان، اکباتان.. 32

تصویر شماره3، بازار قدیم همدان، محقق .. 32

تصویر 4) موزه حمام قلعه و موزه استر و مردخای و امام زاده عبدالله………………………………………………………………………………………………………………………….. 32

تصویرشماره5) جمعیت شناور محدوده طرح.. 33

تصویر شماره 6، بازار‌های اکباتان………………………………………………………………………………………………………………………….. 33

تصویر شماره 7 ؛ جمعیت شناور روزانه در محدوده میدان امام خمینی همدان………………………………………………………………………………………………………………………….. 34

تصاویر شماره 8، تنوع شغلی در محدوده خیابان‌های ششگانه………………………………………………………………………………………………………………………….. 35

تصویرشماره8، بانک‌ها و مراکز اداری خیابان شریعتی.. 37

تصاویرشماره9، ابنیه متروکه ارزشمند خیابان  شریعتی………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

تصویرشماره 10، مجتمع‌های پزشکی خیابان بوعلی………………………………………………………………………………………………………………………….. 38

تصویر11،خیابان اکباتان………………………………………………………………………………………………………………………….. 39

 تصویرشماره12،ساختمانهای متروکه و لبه‌های مرده خیابان اکباتان………………………………………………………………………………………………………………………….. 39

تصویرشماره 13، پارکینگ‌های خیابان اکباتان………………………………………………………………………………………………………………………….. 40

تصویرشماره14، انبارها و عمده فروشی‌های خیابان اکباتان………………………………………………………………………………………………………………………….. 40

تصویرشماره15، ضلع غربی بازار قدیم همدان، خیابان باباطاهر………………………………………………………………………………………………………………………….. 41

تصویرشماره 16، مراکز خرید خیابان باباطاهر………………………………………………………………………………………………………………………….. 41

تصویر17،خیابان شهدا 43

تصویرشماره 18، خیابان  شهدا 43

تصویرشماره19، کاربری مسکونی و اداری خیابان تختی.. 45

تصویرشماره20، کارگران روزمزد خیابان تختی و دور میدان………………………………………………………………………………………………………………………….. 46

تصویرشماره 21، سرزندگی میدان در نیمه‌های شب… 47

تصویرشماره: 22، زندگی شبانه میدان امام در ساعت 23:30شبهای پاییز. 48

تصویر شماره23، فضای سبز وسط میدان امام خمینی همدان………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

تصاویرشماره24،دستفروشان و پیرمردان جمع شده درفضای سبز وسط میدان امام خمینی………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

تصاویر25،فضای سبزوسط میدان امام خمینی، پاتوق پیرمردان و زنان.. 49

تصویرشماره 26، فضای سبز وسط میدان امام خمینی، پاتوق پسران جوان در نیمه‌های شب………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

تصویرشماره.27،صف طولانی تاکسی و اتوبوس …………………………………………………………………………………………………………………………..  51

تصویرشماره28، ترافیک سواره و پیاده در ساعات معمولی ترافیکی ؛ شهدا-اکباتان………………………………………………………………………………………………………………………….. 51

تصویرشماره29،اتومبیل‌های شخصی پارک شده در کوچه‌ها،شریعتی………………………………………………………………………………………………………………………….. 52

تصویرشماره30، پارکینگ‌های محدوده………………………………………………………………………………………………………………………….. 52

تصویرشماره31، حمل بار درخیابان‌های ششگانه. 53

میدان نقش جهان – اصفهان.. 76

تصویرشماره 32، میدان مرکزی.. 77

جدول شماره 12، فرصت‌های شغلی  در حین اجرا و پس از اجرای طرح پیاده‌راه‌سازی………………………………………………………………………………………………………………………….. 111

تصویر شماره33 ، ترافیک خودروی شخصی در محلات مسکونی …………………………………………………………………………………………………………………………..  147

تصویرشماره 34  ، همسایگان در بافت مسکونی.. 149

تصویرشماره 35، املاک مسکونی با قابلیت تبدیل به انبار …………………………………………………………………………………………………………………………..  155

بررسی سه تاثیر احتمالی در مدل نظری حاصل از مرحله دامنه یابی آثار 156

تصویرشماره  36، موتورسواران در پیاده راه سی تیر (تهران) 158

تصویر شماره 37 تحلیل تاثیراحتمالی افزایش موتور سواران در محدوده …………………………………………………………………………………………………………………………..  159

تصویرشماره  37، دستفروشان درساعات مختلف شبانه روز درمیدان امام خمینی …………………………………………………………………………………………………………………………..  168

تصویر شماره 39، تحلیل تاثیر احتمالی افزایش حضور بی برنامه دستفروشان.. 168

تصویر شماره 38،ارزیابی تاثیر احتمالی تغییر الگوی سفر………………………………………………………………………………………………………………………….. 172

تصویرشماره 39 ، تحلیل تاثیر احتمالی انتقال ترافیک به چهارراه‌ها و میادین …………………………………………………………………………………………………………………………..  174

تصویر شماره 40، سیتم راهبند ستونی (بولارد) 179

 

1-1 مقدمه
با وقوع انقلاب صنعتی، شهرها در مسیر رشد و توسعه قرار گرفته و متناسب با آن زندگی شهرنشینی با استقبال بیشتری روبرو شده است.  به تناسب تحول نیازها و انتظارات اجتماعات انسانی مشخصات کالبدی، بافت و کارکرد آن‌ها دستخوش تغییر شده است. در نتیجه، برنامه‌ریزی مدرن شهری  موضوع کلیدی است که به منظور انطباق هرچه بیشتر بافت‌ها و الگوهای سکونت شهری با نیازهای کنونی و آینده ساکنان با هدف ارتقای عدالت اجتماعی در دهه‌های اخیر مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. انجام مطالعات ارزیابی پیامدهای اجتماعی[1] پروژه‌ها و طرح‌های توسعه‌ای، از جمله مهم ترین روش‌هایی است که در سال‌های اخیر با هدف اجتناب از برداشت صرفا کالبدی به پروژه‌های توسعه ای و توجه به انسان به عنوان مرکزیت برنامه ریزی‌های توسعه ای، اهمیت پیدا کرده است.

بی‌شک برنامه ریزی و هرگونه تغییر در اجزای شهری و اجرای پروژه‌های مختلف، در هر جای دنیا عواقبی را به دنبال دارد.گاهی اجرای این پروژه‌های شهری، با جابه جایی گسترده جمعیت همراه بوده و این انتقال فیزیکی جمعیت، جابه جایی فرهنگی و نیز مجموعه‌ی وسیعی از پیامدها را در الگو و سبک زندگی، ارتباطات انسانی و شبکه‌های همسایگی، سلامت و رفاه اجتماعی به دنبال داشته است. در چنین شرایطی، ارزیابی پیامدهای اجتماعی، با هدف پیش بینی و تشخیص این گونه تغییرات و جابجایی‌ها و به منظور افزایش بازده پروژه‌های شهری بسیار موثر و کارساز خواهد بود. عدم شناخت و ارزیابی پیامدهای اجتماعی در بعضی موارد، تنها تحمیل کننده هزینه‌های غیرضروری‌ای بوده که در اغلب موارد، با رفع ظاهری بعضی مشکلات، به تعمیق و یا ایجاد مجموعه وسیعی از مسائل اجتماعی و فرهنگی منتهی می‌شود. در واقع، مطالعات ارزیابی پیامدهای اجتماعی، برای مرتفع کردن نیاز نظام‌های تصمیم گیری و سیاست گذاری به شناخت پیامدهای ممکن و راهکارهای کاهش پیامدهای منفی و افزایش پیامدهای مثبت، طراحی و اجرا می‌شوند.

گزارش حاضر به معرفی و بیان نتایج حاصل از بررسی پیامدهای اجتماعی احتمالی ناشی از اجرای پیاده‌راه‌سازی در محدوده میدان امام خمینی همدان و خیابان‌های ششگانه آن می‌پردازد.

1-2- بیان مساله تحقیق
میدان امام خمینی‌(ره) و خیابان‌های ششگانه منشعب از آن در مرکزیت شهر همدان واقع شده و دارای پنج کارکرد اصلی مسکونی، حمل و نقلی، تجاری- اداری،خدماتی و فراغتی می‌باشد که همین امر شیوه زندگی خاصی را در این محدوده رقم زده و به واسطه ایفای نقش ساختارهای اقتصادی و اجتماعی دائما باز تولید می‌شود. اکثریت شاغلین در این محدوده، در بخش‌های تجاری، تولیدی، اداری – انتظامی، گردشگری – توریستی، بهداشتی و درمانی، مذهبی و حمل و نقلی فعالیت دارند. عمده ترین کاربری‌های موجود در محدوده، کاربری مسکونی با سهم نسبی حدود 32.45 درصدی و کاربری تجاری در حدود 39.35 درصد می‌باشند و حدود 20 درصد به فعالیت‌های گردشگری– توریستی که در امتداد تپه هگمتانه قرار دارد،اختصاص دارد.(مطالعات مشاورین طرح،شرکت مهندسین نقش پیراوش، 1385) این محدوده بسیاری از عناصر ارزشمند تاریخی و عملکردی شهر را در خود جای داده که در حقیقت معرف هویت تاریخی و ارزشمند شهر همدان بوده و شهر را به لحاظ معنایی سامان می‌دهد. از آنجا که این میدان و خیابان‌های منتهی به آن، مرکز تجاری و مسکونی شهر بوده و از سویی ارتباط با دیگر نواحی شهر را میسر می‌کند، علاوه بر ساکنین آن، روزانه مسیر تردد هزاران کارگر، کارمند، راننده و دیگر اقشار بومی و غیر بومی می‌باشد و همین امر، عاملی موثر در تشدید گره ترافیکی این بافت مرکزی محسوب می‌شود.

پروژه پیاده‌راه سازی میدان امام خمینی و خیابان‌های ششگانه آن، در سال 1385 با هدف ارتقای کیفی بافت تاریخی شهر همدان و حذف ترافیک مرکزی آن، به تصویب شورای عالی مسکن و شهرسازی استان رسید. از دیگر اهداف اصلی طرح، تقویت گردشگری و افزایش جذب توریست در این منطقه می‌باشد. محدوده مورد نظر پروژه، میدان امام خمینی و شش خیابان اصلی منشعب از آن را یعنی خیابان‌های بوعلی (جنوب) اکباتان (ضلع شمالی طرح)، تختی، شهدا، باباطاهر و خیابان شریعتی را تا اولین چهارراه یا اولین میدان بعد از میدان امام خمینی شامل می‌شود. با وجود گذشت زمانی طولانی از تصویب پروژه و قطعیت کامل مجریان طرح درباره اجرایی شدن آن، در حال حاضر هیچ گونه برنامه ریزی مشخصی درباره‌ی زمانبندی، هزینه های اجرایی و یا فازبندی طرح صورت نگرفته است. پس از تصویب پروژه، یکی از فعالیتهای انجام شده در راستای آن، اجرای آزمایشی طرح در دو خیابان از خیابان‌های ششگانه (بوعلی‌-‌اکباتان) بوده است. این اجرا که با بسته شدن شبانه روزی این دو خیابان همراه بود، بدون اطلاع رسانی قبلی و یا ارائه  توضیحاتی درباره علت آن، در سال 1390 آغاز شد. اجرای این طرح دراین محدوده که مرکزیت درمانی و تجاری استان همدان محسوب می‌شوند، افزایش اعتراضات و شکل گیری تجمعاتی را از سوی پزشکان و بازاریان منطقه در پی داشت‌ و به موجب آن پس از گذشت چند ماه،  ادامه طرح در یکی از این دو  خیابان (بوعلی) متوقف شده، ولی خیابان اکباتان که به بازار روستاییان شهرت دارد، تا پایان سال 91 همچنان بسته باقی ماند و در نتیجه آن به گفته‌ی بسیاری از کسبه، در این دو سال، بازار اکباتان دچار رکود اقتصادی شدید شد.

همانگونه که از توصیفات برمی‌آید، در صورت اجرای پروژه با در نظر گرفتن اهداف اصلی آن، فرایندی دست کم 10 ساله و همراه با پیامدهای وسیعی در زندگی ذینفعان مستقیم و غیر مستقیم طرح خواهد بود. از آنجا که طرح برخلاف موارد مشابه آن دردیگر نقاط کشور، محدوده وسیعی از مرکز شهر با مختصات خاص را در بردارد،  بدون شک تاثیرات احتمالی اجرای آن سطح وسیعی از منطقه را در بر خواهد داشت و تاثیر شگرفی بر شبکه و میزان تعاملات اجتماعی، فعالیت‌های اقتصادی، میزان و الگوی دسترسی به امکانات و سرویس‌های اجتماعی و الگوی حمل و نقل برجای خواهد گذاشت.گستردگی‌ طرح به اندازه ای است که  همه ساکنین، شاغلان و گروه‌های مردمی در ارتباط با این محدوده را به یک اندازه تحت تاثیر قرار نمیدهد.

پیامدهای مرتبط با مرحله ساخت، اگر چه مهم، ولی مقطعی بوده و انتظار می‌رود با اتمام پروژه مرتفع شوند. اما دسته دیگر و مهم تر پیامدها با اتمام پروژه و شروع زندگی و تردد در بافتی از شهر که از حیث کالبدی و عملکردی مشخصاتی کاملا متفاوت از بافت پیشین دارد، پدیدار می‌شوند.

همانگونه که بیان شد، در محدوده مورد نظر،در هم تنیدگی مجموعه‌ای از ساختارهای روابط اجتماعی و همسایگی، نظام روابط قدرت، الگوی دسترسی‌های اجتماعی و خدماتی، نظام اقتصادی، گذشته و هویت تاریخی و در نهایت ویژگی‌های کالبدی منطقه، منجر به ساخت اجتماعی با مشخصات کاملا متمایز از سایر مناطق شده  و بدون شک تغییر در ساختار فیزیکی و کالبدی که سهم عمده ای در شکل گیری این مجموعه اجتماعی داشته،  تغییرات مهمی‌را در سایر عناصر تشکیل دهنده و مقوم آن به دنبال خواهد داشت و مطمئنا نمی‌توان تنها با پیاده‌راه‌سازی و سنگفرش کردن این کالبد شهری، چنین نتیجه گرفت که تغییرات متعاقب آن در سایر عناصر و مولفه‌های تشکیل دهنده ی این شیوه زندگی نیز، مثبت و سودمند خواهد بود.

بررسی‌های انجام شده در زمینه شناخت بافت اجتماعی –  فرهنگی میدان امام و خیابان‌های ششگانه طرح، حاکی از آنست که در صورت عدم توجه به وجوه غیر مهندسی و فنی و زمینه اجتماعی فرهنگی پروژه و عدم اطلاع رسانی و نظرخواهی از مردم در مورد اجرای طرح، همانند بسیاری از پروژه‌های اجرا شده مشابه در سطح کشور، با مشکلات عدیده ای در مسیر اجرا و اتمام طرح روبرو خواهد شد.

بررسی حاضر در پی آنست تا با شناسایی، تحلیل، تبیین و شیوه ی مطلوب مدیریت این پیامدها، به تقویت آثار مثبت و کاهش آثار منفی اجرای پروژه بپردازد. بنابراین مساله اصلی تحقیق حاضر، عبارت است از اینکه چگونه اجرای طرح شهری چون پیاده‌راه‌سازی که در راستای بهبود کیفیت و استاندارد‌های محیطی و زندگی شهری صورت می‌گیرد، در صورت عدم توجه به موضوع پیامدهای اجتماعی اجرای طرح در مقاطع مختلف، می‌تواند آثار و نتایج نامطلوب و در مواردی جبران ناپذیر به دنبال داشته باشد که در بسیاری از موارد بروز همین آثار منفی، نادیده گرفته شدن نقاط مثبت طرح و به هدر رفتن هزینه های بسیار را منجر می‌شود.

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق
نگرش کنونی حاکم بر مدیریت فرایندهای تغییر حتی در عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی نیز، نگرش مبتنی بر مهندسی است. اصطلاح مهندسی کردن یک تغییر، صرف نظر از نگرشی صرفا مکانیکی به تغییر، بیشتر به معنی تمرکز بر اصل تغییر و تلاش برای تمهید مکانیسم‌های مناسب تحقق حداکثری اهداف تغییر است. در حالی که مدیریت سیستمی‌یا به تعبیر بهتر، مدیریت اجتماعی تغییر که مستلزم اتخاذ رویکردی سیستمی‌به تغییر است، نه تنها بر اصل تغییر بلکه بر موضوعاتی چون ضرورت‌های اجتماعی آن، تناسب تغییر و محیط، آثار و نتایج ناخواسته‌ی تغییر و شیوه‌ی مدیریت جامع و همه جانبه‌ی تغییرات متکی است و معیارهای ارزشیابی فرایندهای تغییر در این رویکرد فراتر از محدوده‌ی اهداف پیش بینی شده تغییرات تعریف می‌شود. (پاکسرشت, 1389؛ص6) طرح‌های پیاده‌راه‌سازی از جمله اقداماتی در مدیریت نظام شهری به شمار می‌روند که غلبه‌ی دیدگاه مهندسی در آن هویدا است. تجربه‌ی اجرای این نوع اقدامات در کشور طی سالهای اخیر، به خوبی موید این نکته است که نگاه به شهر به مثابه فضا و کالبد حمل و نقلی و تلقی مدیریت شهری به مثابه مدیریت فضا و کالبد شهری در این طراحی‌ها غالب است و در نتیجه‌ی همین امر و غفلت از جوانب اجتماعی و فرهنگی فضاهای شهری و در مجموع فقدان نگرش سیستمی‌، منطقه واقع در طرح پیاده راه سازی، به منطقه‌ای فاقد هویت مشخص، با مسائل اجتماعی و شهری متعدد تبدیل می‌شود. پرداختن به موضوع پیامدهای اجتماعی در چنین فضایی، به خارج کردن تفکر اجرای طرح‌های شهری از چارچوب محدود مهندسی بافت به مدیریت اجتماعی طرحهای شهری کمک خواهد کرد.

در سطح کشور، پروژه‌های شهری و صنعتی بسیار زیادی به اجرا در آمده است که پیامدهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی وسیعی به دنبال داشته اند. ولی هرکدام، در نوع خود، پروژه‌ای خاص با آثار و پیامدهای منحصربه فردی بوده که همین ویژگی،  مانع تعمیم نتایج این نوع مطالعات به یکدیگر، حتی در صورت تشابه بالا می‌شود.

محدوده طرح مورد نظر، متشکل از میدان اصلی شهر همدان و شش خیابان منشعب از آن است که شاید به لحاظ جغرافیایی در جهان مشابهاتی( هرچندبه ندرت) داشته باشد، ولی سبک زندگی خاص و نوع روابط اجتماعی در آن، توانسته چهره ای کاملا منحصر به فرد را برای این محدوده به ارمغان آورد. همین چهره اجتماعی منحصر به فرد محدوده طرح، خود دلیلی محکم برای اثبات ضرورت شناخت کامل محیط و انجام مطالعات ارزیابی پیامدهای اجتماعی در قبل از اجرای طرح پیاده‌راه‌سازی می‌باشد. در صورت عدم شناخت و تاکید صرف بر اهداف پروژه بدون توجه به محیط اجتماعی آن به عنوان محیطی کاملا منحصر به فرد، می‌تواند نتایجی جبران ناپذیر به همراه داشته باشد. نتایجی چون برهم خوردن سبک زندگی ساکنان، جابجایی فرهنگی، از بین رفتن امنیت و افزایش آسیب‌های اجتماعی، مسائل اقتصادی و… می‌تواند از جمله این نتایج باشد که با داشتن نگاهی صرفا کالبدی به محیط به جای در نظر گرفتن آن به عنوان بافت اجتماعی خاص، نمی‌توان این حقایق را در نظر داشت ، این در حالیست که گاهی وسعت و عمق این پیامدهای منفی چنان گسترش میابد که ناخواسته مانع توجه به پیامدهای مثبت طرح خواهد می‌شود.

پایان نامه حاضر،  به دنبال شناخت کامل محدوده طرح،یعنی میدان امام خمینی همدان و شش خیابان اصلی آن به منظور ارزیابی پیامدهای اجتماعی پیاده‌راه‌سازی محدوده در