نمودار شماره3: عدم وجود خود همبستگی
61
چکیده
توسعه فعالیتهای تجاری، توسعه کمی و کیفی مدیریت مالی را درپی داشته و به طبع آن مدیریت را پیچیده کرده است. تداوم فعالیتهای بنگاههای اقتصادی تا میزان زیادی به مدیریت منابع کوتاه مدت آنها بستگی دارد زیرا فعالیتهای عملیاتی در دوره عادی معمولا سالانه به سرمایه درگردش و مدیریت مطلوب بستگی دارد به گونهای که نتایج مورد انتظار تحقق یابد و امکان تداوم فعالیت دراز مدت فراهم شود. بنابراین سرمایه در گردش از اقلام مهم دارائیهای واحدها و بنگاههای اقتصادی تلقی میشود که در تصمیمهای مالی نقش برجستهای دارد .هدف این پژوهش مطالعه تاثیر ریسک عملیاتی و ریسک بازار بر سرمایه درگردش میباشد. در این پژوهش تأثیر ریسک عملیاتی و ریسک بازار بر سرمایه درگردش در کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1387 تا 1391 مورد بررسی قرار گرفته است، که 85 شرکت آن با استفاده از قاعده حذف سیستماتیک انتخاب گردید. پژوهش حاضر با توجه به اینکه در پی کشف روابط بین متغیرهای کمی است، در گروه پژوهشهای همبستگی جای میگیرد. برای آزمون فرضیههای پژوهش از روش رگرسیون تلفیقی با استفاده از دادههای ترکیبی[1] در سطح اطمینان 95%، استفاده شده است. یافتههای پژوهش حاکی از رابطه مستقیم بین ریسک عملیاتی و ریسک بازار با سرمایه درگردش میباشد، یافتهها همچنین نشان میدهد که بین ریسک عملیاتی و ریسک بازار و چرخه نقدینگی رابطه مستقیم وجود دارد. بر این اساس میتوان نتیجهگیری کرد، که با افزایش ریسک عملیاتی و ریسک بازار، سرمایه درگردش نیز افزایش مییابد.
کلمات کلیدی: ریسک عملیاتی، ریسک بازار، سرمایه درگردش، چرخه نقدینگی
فصل اول :
کلیات پژوهش
1-1 – مقدمه
سرمایه درگردش از اقلام مهم دارائیهای واحدها و بنگاههای اقتصادی تلقی میشود که در تصمیمات مالی نقش قابل توجهی دارد. توسعه کمی و کیفی فعالیتهای تجاری، توسعه کمی و کیفی قلمرو مدیریت مالی را بدنبال داشته است و به تبع آن مدیریت مالی را پیچیده نموده است. تداوم فعالیتهای بنگاههای اقتصادی تا میزان زیادی به مدیریت منابع کوتاه مدت آن بستگی دارد، زیرا فعالیتهای عملیاتی در یک دوره عادی که معمولا سالانه است به شناخت سرمایه درگردش و مدیریت مطلوب آن مربوط میشود بطوریکه از این طریق، نتایج مورد انتظار تحقق یابد و امکان تداوم فعالیت در بلند مدت فراهم شود(نیکومرام، رهنمای رودپشتی و هیبتی 1383، 16).
نگهداری سطح مطلوب وجه نقد برای پرداخت بدهیهای سر رسید شده، و استفاده از فرصتهای ناگهانی مناسب جهت سرمایهگذاری که نشانهای از انعطافپذیری واحد تجاری میباشد و دسترسی به مواد اولیه برای تولید به طوریکه شرکت بتواند به موقع جوابگوی تقاضای مشتریان باشد دال بر اهمیت سرمایه درگردش میباشد. هرگونه تصمیمی که در این بخش توسط مدیران واحد تجاری اتخاذ میشود اثرات شدیدی بر روی بازدهی عملیاتی واحد تجاری میگذارد که باعث تغییر ارزش شرکت و نهایتا ثروت سهامداران خواهد شد.تهیه ماشین آلات تولیدی مدرن که یکی از عوامل اصلی تولید یعنی نیروی کار را به طرز شگفت انگیزی از مسیر تولید خارج کرده و سربار را جانشین دستمزد نموده است و مسئله تامین مالی آن به طوریکه به سرمایه درگردش لطمهای وارد نکند، از جمله مسائلی است که فراروی مدیران واحدهای تجاری قرار دارد (رهنمای رودپشتی و کیائی 1387).فعالیت بانکها و موسسات مالی در حوزههای اعطای تسهیلات، سرمایهگذاری، صدور انواع اوراق قرضه، صدور انواع گواهی سپرده، صدور ضمانت نامهها و گشایش انواع اعتبارات اسنادی و یا به عبارت دیگر، اقدام به ایفای نقش در بازارهای پول و سرمایه، آنها را در معرض مخاطرات و ریسکهای خاص اینگونه فعالیتها قرار داده است. بانکها با انواع متنوعی از ریسکها روبرو میباشند، ریسکی که این پژوهش به آن میپردازد، ریسک عملیاتی نامیده میشود. درحال حاضر بانکهای معتبر جهانی در حال انجام اقدامات قابل توجهی در زمینه مقابله با ریسکهای عملیاتی میباشند. این اقدامات شامل مراحل زیر میشود:
شناسایی ریسکهای عملیاتی در موسسه مالی(در اینجا منظور همان زیانهای عملیاتی است).
ارزیابی و یا به بیان دقیقتر کمی کردن ریسکهای عملیاتی(که نتیجه آن تعیین میزان سرمایه مورد نیاز برای مقابله با ریسکهای عملیاتی سازمان میباشد).
مدیریت ریسکهای عملیاتی که شامل انتقال ریسک(با استفاده از ابزار بیمه و .) و یا انجام اقداماتی در جهت کاهش میزان ریسکهای عملیاتی میباشد.
بانکهایی که این چالش جدید، یعنی رویارویی با مقوله ریسکهای عملیاتی را میپذیرند نیاز به کمکهایی از بیرون سازمان برای شناسایی، ارزیابی و مدیریت ریسکهای عملیاتی خواهند داشت. کمیته بال[2] متعلق به بانک تسویه بین الملل[3] استانداردهایی را پیرامون ریسکهای عملیاتی در سازمانها تدوین کرده و آن را در قالب دستورالعملهایی به بانکهای مختلف سراسر دنیا ابلاغ کرده است، این دستورالعملها در چندین نسخه بروز رسانی شدهاند و این فرایند بروز رسانی در آینده نیز ادامه خواهد داشت، مسلما این مستندات مهمترین و معتبرترین مراجع در این مقاله محسوب میشوند(شربت اوغلی و عرفانیان 1384).
در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا با استفاده از مفاهیم و تئوریهای مدیریت مالی و مطالعات کتابخانهای تاثیر ریسک عملیاتی و ریسک بازار بر سرمایه درگردش در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی و تبیین قرار گیرد. و شواهد لازم را جهت پاسخ به سوالات پژوهش ارائه نماید.
1-2- بیان مسئله:
یکی از ضروریترین عوامل برای ادامه فعالیتهای جاری هر شرکت، میزان نقدینگی آن است. بانکها و سایر اعتباردهندگان نیز برای اعطای تسهیلات به شرکتها، نسبتهای نقدینگی آنها و توان بازپرداخت بدهیهای جاری را مدنظر قرار میدهند. بنابراین وجود یک مدیریت قوی در زمینه سرمایه درگردش و کنترل میزان نقدینگی شرکت بسیار ضروری به نظر میرسد (نیکومرام و همکاران 1385، 12).
زمانی که مدیران یک شرکت یک سیاست جسورانه را در مورد سرمایه درگردش بر میگزیند، این سیاست باعث میشود، شرکت سطح پایینی از داراییهای با نقدینگی بالا را در اختیار داشته باشد، در نتیجه احتمال عدم پرداخت تعهدات جاری افزایش یافته و به تبع آن سطح ریسک افزایش مییابد (هورن[4] 1969، 89-71). از سوی دیگر نباید از این مساله غفلت نمود که نگهداری سطح بالای سرمایه درگردش، میتواند در طول یک دوره کوتاه مدت، امکان استفاده از فرصتهای سودآور را برای مدیران شرکت فراهم آورد(لونوکس[5] 2004، 24-20).
دلیل عدم موفقیت بخش عمدهای از شرکتهای ورشکسته، وضعیت نامطلوب و مدیریت نامناسب سرمایه درگردش است، حال آنکه این شرکتها در بلندمدت وضعیت مالی خوبی دارند، اما به دلیل عدم کفایت سرمایه درگردش، توانایی رقابت خود را از دست داده و از دور خارج میگردند(بسلی و دیگران[6] 1987).اهمیت روزافزون سرمایه درگردش در تداوم فعالیت واحدهای انتقاعی موجب گردید، راهبردهای مختلفی برای مدیریت سرمایه در گردش مدنظر قرار گیرد. واحدهای انتقاعی با بکارگیری راهبردهای گوناگون در ارتباط با مدیریت سرمایه درگردش میتوانند میزان نقدینگی شرکت را تحت تاثیر قرار دهند. این راهبردها میتواند بر میزان خطر و بازده آنها اثر گذار باشد. تحقیق حاضر به دنبال بررسی تاثیر ریسک عملیاتی و ریسک بازار بر سرمایه درگردش شرکتها میباشد.
1-3- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش:
موضوع مدیریت سرمایه درگردش طی سالهای ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۸ درسایر کشورها مورد مطالعه فراوان قرار گرفته از جمله تحقیقات صورت گرفته میتوان به تحقیقات، (فیلبک و کروگر ۲۰۰۵)
سایت های دیگر :