1-1- مقدمه
صحنه جهانی به واسطه‌ی پیشرفت‌های فناوری، دنیای کوچک و فشرده‌ای را پی‌ریزی میکند. بی‌شک انقلاب اطلاعات تأثیر بسزایی در نحوه‌ی زندگی و کار داشته است. دنیای تجاری و حرفهای امروز دستخوش تحولات بسیاری گردیده است. جهانی شدن نه تنها به تجارت، بلکه به حرفه‌های مختلف نیز تسری یافته است. این بدان معناست که تقاضا برای دقت نظر بیشتر نسبت به نتیجه کارهای حرفهای افزایش یافته است و دیگر نمی‌توان به سیستم‌ها و روش‌های سنتی اتکا نمود. حسابرسی نیز به عنوان یک حرفه از این امر مستثنی نبوده و نیست.
انجام حسابرسی در سازمان‌ها، شرکت‌ها، بنگاههای اقتصادی و . در بخشهای عمومی و خصوصی گویای این است که همه اقدامات، عملکردها و فعالیت‌ها با کارایی صورت نمی‌گیرد. استفاده نامناسب از روش‌های دستی و کامپیوتری، کاغذبازی‌های بی‌فایده، سیستم‌ها و روش‌های غیر کاری عملیاتی، سلسله مراتب یا الگوهای ارتباطی پیچیده، دوباره کاری، مراحل کاری بی‌مورد و انجام کارهای موازی، زمینه‌هایی از عدم وجود کارایی را در واحدهای اقتصادی نشان می‌دهد.
برای حسابرسان واژه کارایی واژه ناآشنایی نیست، زیرا در فرایند حسابرسی همواره می‌کوشند رسیدگی‌های خود را به صورت کارا (رسیدگی مؤثر با کمترین هزینه) به انجام برسانند.
کارایی در انجام حسابرسی هم مدنظر ارائه کنندگان و هم مدنظر دریافت کنندگان این خدمات است، زیرا با افزایش کارایی هر دو گروه منتفع خواهند شد. این انتفاع برای دریافت‌کنندگان به این صورت است که در زمان کمتر و احیاناً با هزینه‌های کمتر خدماتی با کیفیت مناسب دریافت می‌کنند و برای ارائه کنندگان خدمات این انتفاع صورت افزایش در ظرفیت کاری پرسنل، عدم نیاز به صرف هزینه و زمان اضافی برای انجام کاری معین، از دست ندادن صاحبکاران موجود (مشتریان موجود) و جذب صاحبکاران جدید (مشتریان جدید) و در نهایت افزایش در سود می‌تواند باشد.
1-2- بیان مسأله
عمومیشدن مالکیت بنگاههای اقتصادی، تامین مالی(استقراض) از طریق مشارکت عمومی و خصوصیسازی بخشهای دولتی و بنگاههای تحت پوشش در سال‌های اخیراز جمله عوامل اصلی تغییرات بنیادی در محیط اقتصادی ایران است. درچنین شرایطی شفافیت و کیفیت مطلوب اطلاعات مالی و غیرمالی که پایه و اساس تصمیم‌گیری وام‌دهندگان بالفعل و بالقوه است اهمیت ویژه ای دارد.با در نظر گرفتن این نکته که میزان قابلتوجهی از اطلاعات مورد نیاز استفادهکنندگان توسط مدیریت بنگاههای اقتصادی تهیه، پردازش و گزارش میشود. حصول اطمینان نسبی از کیفیت این اطلاعات ضروری به نظر میرسد.تئوریهای موجود به ویژه تئوری کارگزاری بیانگر تضاد منافع بین تولید کننده اطلاعات و استفادهکنندگان آن است این تضادمنافع مولد انگیزه لازم برای مدیریت در جهت بهینه نمودن منافع خویش بوده و منجر به حرکاتی نظیر تحریف صورت‌های مالی میگردد که غالبا زیان سرمایه‌گذاری را در بردارد. در این شرایط وجود یک مکانیزم کنترلی که به طور نسبی تضمین کننده شفافیت اطلاعات گزارش شده در صورت‌های مالی باشد ضرورت مییابد. در یک اقتصاد آزاد این مکانیزم در قالب حسابرسی مالی و توسط حسابرسان مستقل ارائه میشود (حساس یگانه و خالقی بایگی، 1383).
حسابرسی با استفاده از معیار اصول پذیرفتهشده حسابداری به ارزیابی و قضاوت در مورداطلاعات مندرج درصورت‌های مالی میپردازد و نتیجه کار و نظر حرفهای خود در مورد مطلوبیت صورت‌های مالی در مطابقت با اصول پذیرفته شده حسابداری را در قالب گزارش حسابرسی اظهار میکند.
حسابرسان ممکن است نتوانند تمام انتظارات استفاده کنندگان را برآورده کنند و بین عملکرد دریافتی استفادهکنندگان از حسابرسان و آنچه استفادهکنندگان از حسابرسان انتظار دارند تفاوت وجود داشته باشد و به عبارت دیگر بین تصور آنها در مورد عملکرد حسابرس مستقل و تصور حرفه حسابرسی در مورد عملکرد خویش تفاوت وجود داشته باشد. علت این شکاف ممکن است انتظارات نا معقول عدهای از استفادهکنندگان، استانداردهای حسابرسی نامناسب و یا قصور حسابرس باشد (آقایی و علیجانی، 1381).
تشخیص کارایی حسابرسی صورت‌های مالی از مسائل مورد علاقه محققان و دست‌اندرکاران حرفه حسابرسی است، زیرا تفاوتهای پایدار و سیستماتیک در متوسط کارایی حسابرسی‌هایی که توسط مؤسسات حسابرسی مختلف انجام میشود، می‌تواند در ساختار بازار خدمات حسابرسی تأثیر اساسی بگذارد. یعنی آن دسته از مؤسسات حسابرسی که در انجام حسابرسی‌های خود کارایی لازم را ندارند، بازار خدمات حرفهای خود را از دست خواهند داد. همچنین فقدان کارایی در حسابرسی صورت‌های مالی یکی از عوامل مهم در تغییر حسابرسان توسط صاحبکاران به شمار می‌آید (استاین و سیمونیک، 2004)[1].
کارایی در انجام حسابرسی هم مدنظر ارائه کنندگان و هم مدنظر دریافت کنندگان این خدمات است، زیرا با افزایش کارایی هر دو گروه منتفع خواهند شد. این انتفاع برای دریافت‌کنندگان به این صورت است که در زمان کمتر و احیاناً با هزینه‌های کمتر خدماتی با کیفیت مناسب دریافت می‌کنند و برای ارائه کنندگان خدمات این انتفاع صورت افزایش در ظرفیت کاری پرسنل، عدم نیاز به صرف هزینه و زمان اضافی برای انجام کاری معین، از دست ندادن صاحبکاران موجود (مشتریان موجود) و جذب صاحبکاران جدید (مشتریان جدید) و در نهایت افزایش در سود می‌تواند باشد. از طرف دیگر افزایش کارایی در حسابرسی صورت‌های مالی می‌تواند باعث رشد و تعالی حرفه گردد. از آنجا که در هر فعالیتی، تحلیل هزینه- فایده یک عامل مهم محسوب میگردد، اگر هزینه کسب خدمات حسابرسی برای دریافت کننده این خدمات بیشتر از منافع مورد انتظار آن باشد، دیگر مؤسسات یا شرکتهایی که الزام قانونی به انجام حسابرسی ندارند اقدام به خرید این خدمات نخواهند کرد و بخش قابل توجهی از بازار خدمات حسابرسی از بین خواهد رفت.
خدمات حسابرسی برای مؤسسات و شرکتهایی که از این خدمات بهره می‌گیرند، می‌تواند مزایای بسیاری در بر داشته باشد که حتی مدیران بسیاری از شرکت‌ها از این مزایا بی‌اطلاع هستند و تنها زمانی متوجه این مزایا می‌گردند که از خدمات حسابرسی بهره‌مند شوند.
پس باید زمینه‌ای فراهم گردد تا بتوان مؤسسات و شرکت‌ها را به استفاده از خدمات حسابرسی ترغیب کرد تا علاوه بر آشنایی بیشتر با مزایای آن به رشد حرفه نیز کمک شود. یکی از راه‌های ایجاد این زمینه، افزایش کارایی خدمات حسابرسی است (رضازاده و بسنده، 1385).
افزایش کارایی در حسابرسی صورت‌های مالی یک عامل حیاتی برای مؤسسات حسابرسی است که ادامه فعالیت این مؤسسات به آن وابسته است. پس همواره تعیین معیارهای کارایی حسابرسی برای مؤسسات حسابرسی امری حیاتی است و مهمتر از آن، آنها باید همواره سعی در یافتن راه‌ها و عواملی داشته باشند که در رشد و ارتقای کارایی فعالیت‌های آنها مؤثر است، تا بتوانند با رشد و کارایی حسابرسی‌ها توان رقابت با سایرین را برای خود حفظ کنند و حتی در صورت امکان گوی سبقت را از دیگران بربایند. برای انجام اینکار یک روش بسیار مؤثر می‌تواند شناسایی خصوصیات حسابرسی‌هایی باشد که با کارایی قابل قبول انجام می‌شوند. زیرا این شناسایی می‌تواند موجب شکل‌گیری رهنمودهایی ارزنده در زمینه بهبود فرایند حسابرسی و ارائه خدمات حسابرسی کارا گردد (رادلیف، 1999)[2].به نظر میرسد میان آنچه حسابرسان مستقل شاغل در سازمان حسابرسی و حسابرسان شاغل در دیوان محاسبات در مورد کارایی حسابرسی مالی تصور می‌کنند تفاوت معناداری وجود دارد.
مسئله اصلی تحقیق حاضر بررسی مقایسه‌ای دیدگاه‌های حسابرسان مستقل و حسابرسان شاغل در دیوان محاسبات در خصوص کارایی حسابرسی صورت‌های مالی است و نیز رسیدن به
سایت های دیگر :