وبلاگ

الف- سابقه و پیشینه پژوهش­های داخلی……………………………………………………….14
ب- سابقه و پیشینه پژوهش‌های خارجی………………………………………………………….26
مقدمه………………………………………………………………………………………………28
بخش نخست:چارچوب تبیین مفاهیم(معنی شناسی،عوامل بازدارنده و…)
گفتار اول:مفهوم شناسی،عوامل و پسامدها…………………………………………………….33
الف-تعریف فساد از نظر لغوی……………………………………………………………………33
ب-تعریف فساد بر مبنای افكار عمومی‌جامعه…………………………………………………..33
ج-تعریف فساد از دیدگاه منافع عمومی……………………………………………………………..34
د-تعریف فساد اقتصادی………………………………………………………………………….34
ه- فساد اقتصادی از نظر قانون…………………………………………………………………….35
گفتار دوم:راهکارهای پیشگیری از فساد اقتصادی……………………………………………..35
الف1- روش‌های پیشگیری از فساد اقتصادی………………………………………………….40
ب- پیشگیری اجتماعی از فساد اقتصادی………………………………………………………. 40
ج- پیشگیری در مقررات ملی و فراملی…………………………………………………………41
د-پیشگیری وضعی………………………………………………………………….43
گفتار سوم:عوامل مؤثر بر گسترش فساد اقتصادی…………………………………………….50
الف ـ عوامل اداری و ………………………………………………………………………51
ب ـ عوامل فرهنگی و اجتماعی…………………………………………………………..52
ج ـ عوامل سیاسی………………………………………………………………………..52
د ـ عوامل اقتصادی…………………………………………………………………………52
بخش دوم: فساد اقتصادی در کنوانسیون مریدا وگروه ولسبورگ 2007
گفتار اول:تعریف و تاریخچه کنوانسیون مریدا و گروه ولسبورگ 2007………………. 56
الف-کنوانسیون مریدا………………………………………………………………………56
الف-1- سابقه شکلی…………………………………………………………………………..66
الف-2- سابقه ماهوی…………………………………………………………………………. 70
ب- گروه ولسبورگ کنوانسیون 2007………………………………………………………..72
گفتار دوم- شناخت آثار فساد اقتصادی…………………………………………………..76
الف-نهادهای مستقل و دایمی برای مبارزه با فساد در كشورهای مختلف جهان…………….82
ب- اهداف و فعالیت­های اصلی در یك برنامة كلی ضد فساد………………………………..85
گفتار سوم: بررسی برخی مصادیق فساد اقتصادی………………………………………………87
الف-پول­شویی……………………………………………………………………………………….87
الف1-تاریخچه پول‏شویى……………………………………………………………………….88
الف2-شیوه‏ هاى پول‏شویى…………………………………………………………….. 90
الف3-مراحل عملیات پول‏شویى………………………………………………………………91
الف4-اثرات پول‏شویى بر اقتصاد………………………………………………………………92
الف5-مبارزه با پول‏شویى…………………………………………………………………….93
الف6-مبانى بین‏المللى مبارزه با پول‏شویى…………………………………………………95
الف7-ایران و قانون مبارزه با جرم پول‏شویى………………………………………………..96
ب- رشــوه در روابـط خارجی……………………………………………………………..98
ب1- ارتشای مـقامات سازمان‌های بین‌المللی……………………………………….98
ب2- رشـــــــــــــوه در بخش خصوصی…………………………………………………..99
ب3-تفاوت رشوه در بخش خصوصی و دولتی………………………………………………99
ج– اختلاس………………………………………………………………………………..100
بند اول – اختلاس اموال در بخش دولتی……………………………………………………100
بند دوم – اختلاس اموال در بخش خصوصی……………………………………………..101
-نتیجه­ گیری و پیشنهادها
1-نتیجه‌گیری ……………………………………………………………………………….103
2-پیشنهادها………………………………………………………………………………109
منابع و مواخذ………………………………………………………………………………110
چکیده:
یکی از آسیب‏های مهمی که امنیت اقتصادی کشورها را مورد تهدید قرار می‏دهد، پدیده‏ی فساد و جرم اقتصادی است. این موضوع به خصوص در مورد کشورهایی که دارای اقتصاد رانتی هستند دارای ابعاد و مظاهر آشکارتری است و حقوق کیفری ایران نشان می‏دهد که یا اصلاً جرمی با این عنوان فساد اقتصادی در قانون کیفری ایران وجود ندارد یا تحت عنوان دیگری، جرم‏انگاری شده است و یا قانون کیفری ایران قسمتی از آن جرم را و نه به طور کامل مورد توجه قرار داده است. البته در قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 اشاره شده است که،اخلال در نظام اقتصادی کشور به طور گسترده یکی از مصادیق افساد فی الارض می­باشد که در این مورد نیز، قانون نارساست. بررسی‏ها نشان می‏دهد که پدیده‏ی فساد و جرم اقتصادی ابتدا امنیت اقتصادی جوامع متأثر می‏سازد و از سوی دیگر تصور جامعه و جهانی امن و بدون توجه به کارکردهای اقتصاد و روابط اقتصادی، بیهوده و تحقق ناپذیر می­نماید.در این پژوهش راهکارهای مبارزه با برخی از مهم­ترین مصادیق فساد اقتصادی و همچنین کنوانسیون­های مریدا و 2007 بررسی خواهد شد.
مقدمه:
امروزه فعالیت های اقتصادی و تجاری در استقرار و ثبات سیاسی کشورها نقش مهمی را بازی می­کنند و معادلات سیاسی دنیا و روابط دو یا چند جانبه کشورها براساس قدرت اقتصادی و بازرگانی آن­ها رقم می­خورد. یکی از بزرگترین دغدغه­های جهانی جامعه بشری، نحوه برخورد با جرایم سازمان یافته­ی فراملی و ریشه کن کردن این جرایم با همکاری کلیه دولت­های جهان است . گسترش جرایم سازمان یافته فراملی این نکته را به اثبات رسانیده است که نه تنها هیچ دولتی از بلایای آن در امان نیست بلکه به خاطر سازماندهی پیچیده و فرا مرزی آن هیچ دولتی نمی­تواند به تنهایی به مقابله و انهدام این شبکه­ها بپردازد. با ابراز نگرانی از وخامت، مشکلات و تهدیدات ناشی از فساد نسبت به ثبات و امنیت جوامع که به سنت­ها و ارزش­های دموکراسی، ارزش­های اخلاقی و عدالت لطمه می‏زند و توسعه پایدار و حاکمیت قانون را به خطر می‏اندازد؛ با درنظر داشتن این موضوع که پیشگیری و ریشه‏کنی فساد مسؤولیت تمامی کشورها است و این‌که آن­ها باید با یکدیگر و با حمایت و دخالت افراد و گروه­های خارج از بخش دولتی مثل جامعه مدنی، سازمان­های غیردولتی و سازمان­های جامعه مدار همکاری کنند، البته درصورتی که قرار باشد تلاش­های آن­ها در این زمینه مؤثر باشد. کنوانسیون مریدا ابزاری سودمند در اختیار دولت و ملت­ها   برای دستیابی به اهداف خود قرار خواهد داد تا عملا ً از شر مصیبتی که همه کشور ها با آن رو به رو هستند و بر روابط میان شهروندان، و نیز روابط بین شهروندان و مقامات تأثیرگذار است، خلاص شوند. این پیمان کمک می­کند تا دولت­های مختلف به درک متقابل دست یابند، و یک دستور کار چند شیوه­ای را که حقوق و وظایف هریک از دولت­ها وکشورها در آن تعیین گردیده، اتخاذ کنند.
قطعاً عوامل متعدد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و … در ظهور و بروز مفاسد و جرائم اقتصادی موثر و دخیل هستند که امکان برشماری همه آن‏ها در این مجال مختصر نیست. محققان و صاحب نطران در این زمینه به عوامل موثر بسیاری اشاره داشته اند. رهبر معظم انقلاب در این باره می­فرمایند: “اگر دست مفسدان و سوء استفاده‏کنندگان از امکانات حکومتی قطع نشود و اگر امتیاز طلبان و زیاده خواهان پر مدعا و انحصار جو طرد نشوند و سرمایه‏گذار و تولیدکننده و اشتغال‏طلب، همه احساس ناامنی و نومیدی خواهند کرد و کسانی از آن به استفاده از راه‏های نامشروع و غیر قانونی تشویق خواهند شد(خامنه ای،1380) در این بیانات امتیازطلبی و زیاده‏خواهی از مولفه‏های مهم و از عواملی تلقی شده که برخی افراد و گروه‏های انسانی را به راه‏های نامشروع و غیرقانونی که از آن به فساد و جرم اقتصادی یاد کردیم، می‏کشاند.
در همین راستا یکی از اقدامات موثر بین‏المللی برای مقابله با فساد اداری و مالی، تصویب کنوانسیون مریدا (کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد مصوب سال 2003 سازمان ملل) را فراهم نموده است. این سند زمینه‏ی یک همکاری بین‏المللی برای مبارزه و پیشگیری از فساد را فراهم نموده است. تصویب این کنوانسیون توسط مقنن ایران در تاریخ 20/8/1387 الزاماتی را ایجاد نموده است، زیرا در این کنوانسیون جرم‏انگاری‏های جدیدی صورت پذیرفته و به دولت‏های عضو تکلیف شده است. تطبیق جرایم جدید بررسی شده در کنوانسیون با حقوق کیفری ایران نشان می‏دهد که یا اصلاً جرمی با این عنوان در قانون کیفری ایران وجود ندارد یا تحت عنوان دیگری، جرم‏انگاری شده است و یا قانون کیفری ایران قسمتی از آن جرم را و نه به طور کامل مورد توجه قرار داده است، که در هر سه مورد الزام مقنن ایران به جرم‏انگاری این اعمال با موازین فقهی قانون اساسی مغایرتی نخواهد داشت. مقنن با تصویب این جرایم ضمن این­که قوانین داخلی در ارتباط با مبارزه با فساد اداری و مالی را تکمیل خواهد کرد، در همکاری بین المللی مبارزه با فساد نیز مشارکت خواهد داشت. مریدا نیز در راستای این همکاری بین المللی برای مبارزه‏ی موثر با فساد به تصویب دولت‏ها رسیده است.
کلیات پژوهش
1- بیان مسئله
امروزه یکی از کارکردهای مهم و اجتناب ناپذیر دولت و حاکمیت، ساماندهی اوضاع اقتصادی جامعه و ایجاد شرایطی است که توده‏های مردم به نحوی منطقی بتوانند فارغ از دغدغه‏های طاقت فرسا، به انتظارات مورد نظر خود دست یابند و در این عرصه با کمترین مشکلات مواجه شوند. بروز هرگونه مشکل بغرنجی که لطمات قابل توجه به توانمندی مردم جامعه برای تأمین مطالبات خود وارد نماید تحمل ناپذیر بوده، موجب تراکم نارضایتی و سرخوردگی در جامعه شده و در صورت غفلت از بکارگیری سازوکارهای مهار آن، بسرعت گسترش می‏یابد که گاهی آثار آن غیر قابل پیش بینی است. مفاسد و جرایم اقتصادی دارای ابعاد و مظاهری در جوامع است که تآثیر مستقیم در ناکارآمد کردن سازوکارهای دولت در تنظیم جریان اقتصاد در عرصه فردی و اجتماعی دارد. در صورتی که آسیب‏های آن توسط مدیریت کلان اقتصادی بطور مستمر رصد و کنترل نشود به سرعت به مسئله‏ای ملی تبدیل شده و هزینه‏های اجتناب ناپذیری به دنبال خواهد داشت.