فصل اول- کلیات.. 5
1-1 – شرح واقعه‌ی تاریخی غدیر خم.. 6
1-2- دوره‌ی بازگشت ادبی.. 9
1-2-1- خصایص سبکی دوره‌ی بازگشت ادبی.. 14
1-2-2- دیدگاه‌های گوناگون نسبت به دوره‌ی بازگشت ادبی.. 15
1-2-3- محتوای اشعار دوره‌ی بازگشت… 17
1-3- غدیر در شعر شاعران دوره‌ی بازگشت ادبی.. 17
فصل دوم- توصیف واقعه غدیر و بازتاب آن در غدیریه‌های دوره بازگشت ادبی. 19
2-1- سیر غدیریه سرایی در ادب فارسی.. 20
2-2- توصیف ماجرای غدیر در غدیریه‌های دوره‌ی بازگشت… 22
2-2-1- وصف وقایع روز غدیر خم و حجه البلاغ.. 22
2-2-2- حاضران در غدیر. 25
2-2-3- اشاره به آیات نازل شده در روز غدیر. 26
2-2-3-1- آیه‌ی تبلیغ.. 26
2-2-3-2- آیه‌ی اکمال دین.. 32
2-2-3-3- آیه‌ی عذاب واقع.. 34
2-2-4- جهاز شتران، منبر پیامبر. 36
2-2-5- برافراشتن دست امام علی(ع) توسط پیامبر(ص) 39
2-2-6- اشاره به حدیث «من کنت مولاه فهذا علی مولاه». 41
2-2-7- اعلام رسمی ولایت امیرالمؤمنین (ع) توسط پیامبر(ص) 46
2-2-8- اعطای لقب امیرالمؤمنین به حضرت علی(ع) 47
2-2-9- تهنیت و تبریک به امیرالمؤمنین(ع) 48
2-2-10- بیعت با امیر المؤمنین (ع) در روز غدیر. 50
2-2-11- عید وصی و عید امیر. 51
2-2-12- جشن و سرور در عید غدیر. 52
2-2-13- فضیلت روز غدیر. 54
2-2-14- عاشورا در غدیر. 56
فصل سوم- توصیف سیمای امیرالمؤمنین(ع) و جایگاه ایشان در غدیریه‌ها. 58
3-1- مقام امیرالمؤمنین(ع) 59
3-1-1- امام علی (ع) و آیه‌ی ولایت… 60
3-1-2- امام علی (ع) و سوره‌ی «دهر». 61
3-1-3- امام علی (ع) و آیه‌ی تطهیر. 63
3-1-4- امام علی (ع) و آیه‌ی «مباهله» (حدیث انفسنا) 64
3-1-5- امام علی (ع) در احادیث نبوی.. 65
3-1-5-1- امام علی (ع) و فضیلت بر انبیاء علیهم السلام. 65
3-1-5-2- امام علی(ع) وحدیث ثَقَلین.. 70
3-1-5-3- امام علی(ع) و حدیث سفینه. 71
3-1-5-4- امام علی(ع) و حدیث ولایت… 71
3-1-5-5- امام علی (ع) و حدیث منزلت… 72
3-1-5-6- امام علی (ع)و حدیث « أنا مَدِینَهُ الْعِلْمِ، وَعَلِیٌّ بَابُهَا». 73
3-1-5-7- امام علی (ع) و حدیث « علی منی کنفسی …». 74
3-1-5-8- امام علی (ع) و حدیث «قسیم النار و الجنّه». 75
3-1-5-9 – امام علی (ع) و حدیث « خُلِقتُ اَنا وَ عَلیٌ مِن نورٍ واحدٍ ». 76
3-1-5-10- امام علی (ع) و حدیث « النّاسُ مِنْ شَجَرٍ شَتّی …». 76
3-1-5-11- امام علی (ع) و حدیث « خمّرت طینه آدم بیدی اربعین صباحاً». 77
3-2- القاب و ویژگیهای شخصیتی امام علی(ع) 78
3-2-1- امام علی(ع) همسر حضرت زهرا(س) 78
3-2-2- علی(ع) داماد پیامبر(ص) 79
3-2-3- علی(ع) شافع محشر. 80
3-2-4- علی(ع) ساقی کوثر. 81
3-2-5- بت شکنی امام علی (ع) 82
3-2-6- امام علی(ع)، ابوتراب… 83
3-2-7- علی (ع) مظهر ایزد. 84
3-2-8- امام علی مظهر جود و سخاوت… 86
3-2-9- امام علی (ع) قهرمان میدان‌های نبرد. 88
3-3- اعتراف غدیریه‌سرایان به عجز و ناتوانی خود از منقبت حضرت امیر(ع) 93
فصل چهارم- بررسی صور خیال در غدیریه‌های دوره بازگشت ادبی. 95
4-1- تشبیه. 96
4-2- استعاره 102
4-3- کنایه. 106
4-4- مجاز 108
فصل پنجم- بررسی مضامین و ساختارهای غدیریه‌ها و نتیجه‌گیری. 111
5-1- غدیریه‌سرایان و بررسی ساختار غدیریه‌ها 112
5-1-1- آذر بیگدلی(م 1195ق) 112
5-1-2- هاتف اصفهانی(م 1198ق) 113
5-1-3- وامق یزدی(م 1262ق) 115
5-1-4- قاآنی شیرازی(م 1270ق) 115
5-1-5- داوری شیرازی(م 1283ق) 118
5-1-6- سروش اصفهانی(م 1285ق) 118
5-1-7- همای شیرازی(م 1290ق) 122
5-1-8- افسر کرمانی(م 1300ق) 122
5-1-9- جیحون یزدی(م 1301ق) 123
5-1-10- عبدالجواد جودی(م 1302ق) 123
5-1-11- وفایی شوشتری( م 1303ق) 124
5-1-12- میرزا عبدالرسول مدّاح شوشتری(م ؟ ) 125
5-1-13- محمد حسین عنقا( م1308 ق) 125
5-1-14- میرزا حبیب اصفهانی(م 1311ق) 126
5-1-15- صفی علیشاه(م 1316ق) 127
5-1-16- محیط قمی(م 1317ق) 127
5-1-17- مشتاقی نائینی(م 1318ق) 128
5-1-18- وهّاج خوانساری( م 1319ق) 128
5-1-19- عُمّان سامانی(م 1322ق) 130
5-1-20- حکیم ساوجی(م 1322ق) 130
5-1-21- محمد کاظم صبوری(م 1322ق) 132
5-1-22- عباس شباب شوشتری(م 1324ق) 135
5-1-23- الهامی کرمانشاهی(م 1325ق) 136
5-1-24- طرب (م 1330ق) 138
5-1-25- اختر طوسی( م 1334ق) 142
5-1-26- ابوالحسن حیرت(م 1336ق) 144
5-1-27- ادیب الممالک فراهانی(م1336ق) 144
5-1-28- فرصت شیرازی(م 1339ق) 145
5-1-29- درودیان تفرشی( م 1344ق) 146
5-1-30- عبرت نائینی( م 1362ق) 148
5-2- بررسی ساختار غدیریه‌ها 151
5-2-1- قالب‌های شعری.. 151
5-2-2- وزن.. 152
5-2-3- مطلع(مقدمه) 153
5-3- نتیجه گیری.. 154
پیوست- غدیریه سرایان و غدیریه‌ها.. 162
آذر بیگدلی(م 1195ق) 163
هاتف اصفهانی (م 1198 ق) 166
وامق یزدی(م 1262ق) 168
قاآنی شیرازی (م 1270ق) 170
داوری شیرازی(م 1283ق) 174
سروش(م 1285ق) 175
همای شیرازی(م 1290ق) 183
افسر کرمانی(م 1300ق) 186
جیحون یزدی(م 1301ق) 188
میرزا عبدالجواد جودی(م 1302ق) 191
حاج ملافتح الله شوشتری( م 1303ق) 193
میرزا عبدالرسول مدّاح شوشتری( قرن سیزدهم هجری) 195
محمد حسین عنقا( م1308 ق) 198
میرزا حبیب اصفهانی(م 1311ق) 200
صفی علیشاه(م 1316ق) 202
محیط قمی(م 1317ق) 203
مشتاقی نائینی(م 1318ق) 205
وهّاج خوانساری( م 1319ق) 208
عُمان سامانی(م 1322ق) 211
حکیم ساوجی(م 1322ق) 213
میرزا محمد کاظم صبوری(م 1322ق) 217
ملا عباس شباب شوشتری(م 1324ق) 226
الهامی کرمانشاهی(م 1325ق) 231
طرب (م 1330ق) 235
اختر طوسی( م 1334ق) 246
میرزا ابوالحسن حیرت(م 1336ق) 254
ادیب الممالک فراهانی(م1336ق) 256
فرصت شیرازی(م 1339) 258
درودیان تفرشی( م 1344ق) 262
عبرت نائینی( م 1362ق) 267
منابع. 273
منابع اصلی.. 274
منابع مکتوب… 274
منابع غیر مکتوب… 281
منابع فرعی.. 282
فهرست نمودارها
5-1- نمودار صور خیال در غدیریه های دوره ی بازگشت ادبی……………………………………………………..157
5-2- نمودار قالب شعری غدیریه های بازگشت ادبی…………………………………………………………………….158
5-3- نمودار کاربرد بحور عروضی در غدیریه های دوره ی بازگشت ادبی………………………………………159
5-4- نمودار مطلع غدیریه‌های دوره‌ی بازگشت ادبی…………………………………………………………………….160
چکیده
واقعه‌ی غدیر که همواره موضوع مورد علاقه‌ی شاعران ولایت‌مدار بوده در دوره‌ی بازگشت ادبی پیشرفت شگرفی داشته است. پژوهش در قالب، مضمون، محتوا و موسیقی غدیریه‌ها نشان می‌دهد در این دوره شصت و سه غدیریه سروده شده که پنجاه و چهار مورد آن در قالب قصیده است. بیشتر قصاید، از نوع کامل یعنی دارای تشبیب و تخلّص و شریطه است و شاعر پس از ذکر تشبیب به توصیف ماجرای غدیر پرداخته است. پنج غدیریه در قالب مسمّط سروده شده که فراخور قالب، طولانی بوده و در آنها توصیفات کاملی از واقعه‌ی غدیر وجود دارد. غدیریه‌هایی که در قالب مثنوی سروده شده حالتی روایی و داستان‌گونه دارد. غدیریه‌ها به تناسب محتوا در وزن‌های شاد به نظم درآمده است. پر کاربردترین بحرهای عروضی درآنها به ترتیب مجتث، رمل، هزج و مضارع است. غدیریه‌سرایان دوره‌ی بازگشت، اشعار خود را با شیوه‌های مختلفی آغازکرده‌اند. شاعران در سی و چهار غدیریه مستقیماً به سراغ موضوع غدیر رفته‌اند و از همان ابتدای شعر به روایت این ماجرا پرداخته‌اند. ده غدیریه با توصیف معشوقی خیالی و عشق‌بازی با او آغاز می شود. این نوع مطلع غالباً در قصاید وجود دارد. هفت تن از غدیریه‌سرایان غدیریه‌های خود را با وصف بهار و
