وبلاگ

از تحول اخلاقی دختران و پسران نوجوان در مرحله ی پس آزمون شده است(P<0.05).

کلید واژه ها:خود تحولی،تحول اخلاقی، نوجوان

 فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                              صفحه

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1مقدمه……………………………………….. 1

1-2 شرح و بیان مسأله پژوهشی………………………. 3

1-3 اهمیت و ارزش تحقیق…………………………… 5

1-4 اهداف تحقیق…………………………………. 6

1-1-4 اهداف اصلی………………………………… 6

1-2-4 اهداف فرعی………………………………… 6

1-5 فرضیات پژوهش………………………………… 7

1-1-5 فرضیات اصلی……………………………….. 7

1-2-5 فرضیات فرعی……………………………….. 7

1-6 متغیرهای پژوهش………………………………. 8

1-1-6 متغیرهای مستقل و وابسته…………………….. 8

1-2-6 متغیرهای جمعیت شناختی………………………. 8

1-7-تعریف اصطلاحات و مفاهیم……………………….. 8

1-7-1 تعریف نظری استدلال اخلاقی…………………….. 9

1-7-2 تعریف نظری خود تحولی……………………….. 9

1-7-3 تعریف نظری نوجوان………………………….. 9

1-7-4 تعریف نظری سطح پیش قراردادی…………………. 9

1-7-5 تعریف نظری سطح انتظارات متقابل و دو جانبه، نیت ها و برابری بین فردی                                                        9

1-7-6 تعریف نظری سطح وجدان و اصول اجتماعی………….. 9

1-7-7 تعریف نظری سطح پس قراردادی………………….. 9

1-7-8 تعریف عملیاتی استدلال اخلاقی………………….. 9

1-7-9 تعریف عملیاتی خود تحولی…………………….. 9

1-7-10 تعریف عملیاتی نوجوان………………………. 10

 

1-7-11 تعریف عملیاتی سطح پیش قراردادی……………… 10

1-7-12 تعریف عملیاتی سطح انتظارات متقابل دو جانبه، نیت ها و برابری بین فردی                                                        10

1-7-13 تعریف عملیاتی سطح وجدان و اصول اجتماعی………. 10

1-7-14 تعریف عملیاتی سطح پس قراردادی………………. 10

فصل دوم: پیشینه‌ی پژوهشی

2-1 مقدمه………………………………………. 11

2-2 پیشینه ی نظری……………………………….. 12

2-2-1 تاریخچه ای بر نوجوانی………………………. 12

2-2-2تحول اخلاقی…………………………………. 12

2-2-3 نظریه روان تحلیل گری……………………….. 14

2-2-4 نظریه یادگیری اجتماعی………………………. 15

2-2-5 نظریه یادگیری اجتماعی………………………. 17

2-2-6 نظریه شناختی تحولی هافمن……………………. 17

2-2-7 نظریه اسنادی………………………………. 18

2-2-8 نظریه پردازش اطلاعات………………………… 19

2-2-9 نظریه پیاژه……………………………….. 20

2-2-10 نظریه کلبرگ………………………………. 23

2-3 نقش ویژگی های فردی در قضاوت اخلاق………………. 25

2-3-1 جنسیت…………………………………….. 25

2-3-2 وضعیت اجتماعی و اقتصادی…………………….. 28

2-3-3 وظیفه شناسی  و نتیجه گرایی………………….. 29

2-3-4 نقش والدین و همسالان………………………… 30

2-4 خود – تحولی…………………………………. 32

2-5 پژوهش های خارجی……………………………… 34

2-6 پژوهش های داخلی……………………………… 37

فصل سوم: روش پژوهش

3-1مقدمه……………………………………….. 40

3-2 روش پژوهش…………………………………… 40

3-3طرح پژوهش……………………………………. 41

3-3-1 مرحله اول…………………………………. 41

3-3-2 مرحله دوم…………………………………. 41

3-4 جامعه آماری…………………………………. 41

3-5 نمونه و روش نمونه گیری……………………….. 42

3-6 متغیرهای پژوهش………………………………. 42

3-6-1 متغیر مستقل……………………………….. 42

3-6-2 متغیر وابسته………………………………. 42

3-6-3 متغیر های کنترل……………………………. 42

3-6 -4 متغیرهای جمعیت شناختی……………………… 42

3-7 ابزار پژوهش…………………………………. 47

3-8 روش نمره دهی به آزمون تحول اخلاقی………………. 48

3-8-1 گرایش نوعدوستی…………………………….. 49

3-8-2 نمره سطح تحول اخلاقی………………………… 49

3-9 روش اجرای پژوهش……………………………… 50

3-10 روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………. 52

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

4-1مقدمه……………………………………….. 53

4-2 یافته های توصیفی…………………………….. 53

4-2-1 ویژگی های جمعیت شناختی……………………… 53

4-2-1-1 ویژگی های جمعیت شناختی گروه نمونه مرحله اول پژوهش 54

4-2-1-2 ویژگی های جمعیت شناختی گروه نمونه مرحله دوم پژوهش 55

4-3 ویژگی های توصیفی…………………………….. 56

4-4 ارزیابی پیش فرض ها…………………………… 58

4-5 آمار استنباطی……………………………….. 59

4-5-1 فرضیات کلی………………………………… 59

4-5-1-1 فرضیه کلی 1……………………………… 59

4-5-1-2 فرضیه کلی 2……………………………… 61

4-5-2 فرضیات فرعی……………………………….. 62

4-5-2-1 فرضیه فرعی اول…………………………… 62

4-5-2-2 فرضیه فرعی دوم…………………………… 62

4-5-2-3 فرضیه فرعی سوم…………………………… 63

4-5-2-4 فرضیه فرعی چهارم…………………………. 64

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1 مقدمه………………………………………. 66

5-2 بحث در یافته های پژوهش……………………….. 67

5-2-1 فرضیه ی اولپژوهش…………………………… 67

5-2-2 فرضیه ی دوم پژوهش………………………….. 68

5-2-3 فرضیه ی سوم پژوهش………………………….. 69

5-2-4 فرضیه ی چهارم پژوهش………………………… 69

5-2-5 فرضیه ی پنجم پژوهش…………………………. 70

5-3 محدودیت‌های پژوهش…………………………….. 71

5-4پیشنهادات پژوهشی……………………………… 71

5-5 پیشنهادات کاربردی……………………………. 72

پیوست ها……………………………………….. 73

منابع………………………………………….. 78

مقدمه :

یکی از ابعاد عمده رشد اجتماعی انسان، تحول اخلاقی است. رشد ارزشها و باورهای اخلاقی پدیده بسیار پیچیده ای است که باید جوانب مختلف شناختی, روانی , رفتاری و فرهنگی اجتماعی آن مورد توجه قرار گیرد. شکل گیری اخلاق و تحول آن در کودکان و نوجوانان در نظریه ها و تحقیقات گوناگون بررسی شده است. از نظر روان شناسی رشد تحقیقات پیاژه , کلبرگ , فروید و نظریه های یادگیری اجتماعی اهمیت بیشتری دارد.

بحث درباره رشد اخلاقی و رابطه آن با رشد روان‏شناختی از پیشینه چندانی برخوردار نیست. نخستین اندیشمندی که به طور جدی به آن پرداخت پیاژه، روان‏شناس معروف، می‏‌باشد و پس از وی نیز کلبرگ مهم‏ترین روان‏شناس در این‏باره تلقّی می‏‌شود.
با توجه به اهمیت رشد اخلاقی و مراحلی که انسان در این موضوع طی می‏‌کند و اهمیت مراحل رشد در تربیت و تعلیم، ضرورت این بحث روشن می‏‌شود؛ به ویژه آنکه اندیشمندان و روان‏‌شناسانی که در این زمینه به بحث پرداخته‏‌اند از شهرت عام برخوردارند و دیدگاه کلبرگ مورد توجه همه روان‏شناسان پس از او قرار گرفته است.

کلبرگ، با بسط مراحل رشد استدلال اخلاقی، برای هر مرحله، وضعیت ایده‏آلی در نظر می‏گیرد. وضعیت غایی رشد اخلاقی برای کلبرگ، حاکمیت اصول اخلاقی درونی جهان‏شمول است که به اعتقاد او بسیاری از افراد به این سطح از رشد نمی‏رسند.از نظر کلبرگ، رشد اخلاقی دارای مراحل مشخص و قطعی است و علاوه بر آن، میان رشد اخلاقی و رشد روان‏شناختی درجه‏‌ای از همسانی برقرار است. وی تأکید می‏کند که به دنبال رشد روان‏شناختی، که در زمینه مهارت‏های شناختی به دست می‏‌آید، رشد اخلاقی محقق می‏‌شود. مقصود از مهارت‏‌های شناختی، اموری نظیر امور ذیل است: مهارت‏های استدلالی خاص، تفکر منطقی و انتزاعی، توانایی تخیلی و توانایی دسته‏‌بندی‏‌های مفهومی عمده (نظیر دسته‏‌بندی شن و حیوان در دو مقوله جدای اخلاقی) و نیز توانایی تفکیک آزار و اذیت اتفاقی و غیر عمدی و آزار و اذیت عمدی و آگاهانه. انتقادهایی که به دیدگاه کلبرگ وارد شده، راه را برای تداوم این سنت فراهم آورده است. گلیلگان با ارائه نقد جنسیتی به نظریه کلبرگ، غایت‏های اخلاقی حاکم بر نظریه وی را مردانه می‎داند. توریل با تمایز بین تحول اخلاقی، و تحول سایر ابعاد شناخت اجتماعی، مثل برداشت از عرف، راه را برای تدقیق بیشتر مسیرهای تحولی فراهم آورده است.
از سوی دیگر، گرایش به درک کنش‌های اخلاقی در زمینه فرایندهای تحولی وسیع‌تر، از جمله تحول خود، هویت، و شخصیت، موج جدید تحقیقات روان‌شناسی اخلاق را شکل داده است. عملاً مشاهده می‏شود که پیشرفت در دیدگاه‏پذیری اجتماعی و ادراک خود، تا اندازه زیادی مسیر رشدیافتگی اخلاقی را مشخص می‏کند. در این راستا، تلاش برای مشخص‌کردن شاخصه‏های خویشتن اخلاقی و هویت اخلاقی به نحو فزاینده‌ای رواج یافته است.

در نهایت، حوزه اخلاق توجه خود را از پرداختن به نوع استدلال که در حیطه تئوری‏های مرحله‌ای قرار دارد، به افق‌های وسیعتری گسترش داده است. اکنون روشن شده است که یافته‌های مربوط به الگوی مرحله‌ای رشد استدلال اخلاقی، بایستی در زمینه اطلاعات ما از تحول فرایندهای انگیزشی، خودنظم دهی، تحول خود، پردازش اطلاعات اجتماعی، و … تفسیر شود. تحقیق بر روی تفاوت‏های اجتماعی ـ بافتی در بررسی‌های فرهنگی، بینش‏های جدیدی در رابطه با شکل‏گیری اخلاق در کودکان ارائه می‌کنند. تمام این مطالب روشن می‌کنند، تحقیقات در عصر پساکلبرگی از رسیدن به مرحله نهایی آن بسیار فاصله دارد.

ازین رو به دلیل اهمیت بحث تحول اخلاقی در تعلیم و تربیت ، در این پژوهش اثرگذاری آموزش خود – تحولی بر تحول اخلاقی مورد بررسی قرار گرفته است. خود تحولی به معنای آشکار کردن توانایی های عقلانی است. با تأیید اثرگذاری آموزش خود – تحولی بر تحول اخلاقی می توان از این روش برای رشد تحول اخلاقی افراد جامعه به عنوان یک ابزار عملی استفاده کرد.

 

1-2- شرح و بیان مساله پژوهشی:

تاریخچه نظریه پردازی و تحقیقات روانشناختی در موضوع تحول اخلاقی کودک با مفهوم وجدان در آثار زیگموند فروید و مفهوم استدلال اخلاقی در آثار ژان پیاژه آغاز شد. این نظریه پردازان که تحت تاثیر تحول گرایان آغازین ، مثل جورج هربرت مید و جیمز بالدون قرار داشتند ، مسیر های متفاوتی را دنبال کردند . فروید بر روابط والدین – کودک ، هیجانات و احساس گناه متمرکز شد. درحالیکه پیاژه بر روابط همسالان، شناخت ، عدالت و تامل تاکید کرد .در آن زمان نظریه پرداز های وسیع به همراه توجه کمتر به عملیاتی ساختن سازه ها در کنار  گزارش دادن نظام مند از روش شناسی پژوهش ها در کانون توجه قرار داشت (کیلن و اسمتانا[1]،ترجمه جهانگیرزاده،شعاعی و راستی تبار،1389).

نخستین پژوهش های روان شناسی در زمینه تحول اخلاق توسط هارتشورن و می[2] (1982) در زمینه تقلب انجام شدند . آنها به این نتیجه رسیدند که حتی بنیادی ترین عناصر وجدان اخلاقی با تغییر موقعیت ، ثابت باقی نمی مانند و بین قضاوت اخلاقی کودکان با رفتار آنها در زندگی واقعی رابطه ای وجود ندارد(دادستان و پور محمد رضا تجریشی، 1383). تحقیقات پیاژه در مورد تحول اخلاق در کتاب داوری های اخلاقی کودکان (1932) منتشر شد. پس از آن نیز نظریه  تحول اخلاقی کلبرگ[3] که گسترش و تکمیل نظریه پیاژه است مطرح شد . به عقیده کلبرگ، کودکان را باید فیلسوفان اخلاقی دانست، زیرا آنها معیارهای اخلاقی خودشان را که از تاثیر متقابل تحول شناختی و محیط اجتماعی شان به وجود می آید ، رشد می دهند (سیف و همکاران،1382).

استدلال اخلاقی به اندیشیدن در موقعیت های دشوار اشاره دارد که در آنها مسائل مربوط به عدالت، انصاف یا توجه به دیگران غالب است.غالبا شیوه ی استدلال اخلاقی یک فرد انعکاس دهنده ی جهت گیری وی به سمت نیاز های خود یا دیگران است . افزون بر این ، ترجیح نوع خاصی از استدلال اخلاقی از سوی افراد ممکن است با ارزش ها و احساساتی( مانند همدردی، احساس گناه) مرتبط باشد که پاسخگویی به نیاز های دیگران را تسهیل می کنند. دو نوع استدلال اخلاقی در تحقیقات تحول اخلاقی بسیار مورد توجه بوده اند: استدلال اخلاقی جامعه گرای عدالت محور(کلبرگ، 1969؛رست[4] ،1983؛ توریل[5]،1998) و مراقب محور (آیزنبرگ[6]،1986). از این دو نوع ، استدلال اخلاقی جامعه گرای مراقبت محور از لحاظ مفهومی بیشترین پیوند را با رفتار های جامعه گرا داشته است.

استدلال اخلاقی محور عمل اخلاقی افراد را تشکیل می دهد. زمانی که خود اخلاقی فرد شکل گرفت و انگیزه ی اخلاقی برای انجام عمل درست وجود داشته باشد با فرض وجود شرایط محیطی مناسب و مشوق به سمت رفتار درست ، استدلال  و قضاوت اخلاقی است که به فرد کمک می کند درست از نادرست و خوب از بد را تشخیص دهد.  افراد مختلف در رویارویی با موقعیتهای اخلاقی یکسان متفاوت عمل می کنند. این تفاوت عمل افراد به قدرت استدلال آن ها در موقعیت و ارزیابی شرایط بر می گردد.

تحقیقات مختلف عوامل متعددی را بر استدلال اخلاقی اثرگذار می دانند، از جمله هوش افراد، جنسیت ، شرایط خانوادگی، تأثیر گروه همسالان، فرهنگ و … ، چرا که اندیشمندان نظریه های اخلاقی معتقدند استدلال های اخلاقی افراد از عوامل درونی مانند هوش افراد و عوامل بیرونی مانند یادگیری و محیط اثر می پذیرند.در این پژوهش سعی می شود اثرگذاری تعدادی از این عوامل مورد بررسی قرار بگیرد.

خود-تحولی[7] به بیان ساده به معنای  توسعه و تحول استعداد های عقلانی و آشکار کردن تمایلات فردی است و دارای دو بعد اساسی خود – آگاهی[8] و خود – مدیریتی[9] می باشد ( فینبرگ[10]، 1986؛  به نقل از کلارک[11] ،2006). هرچند پژوهشی در مورد اثرگذاری آموزش خود تحولی بر استدلال اخلاقی یافت نشد اما به نظر محقق این متغیر می تواند استدلال اخلاقی را تحت تأثیر قرار دهد. چرا که با وجود انگیزه ها و نیروهای محکم درونی استدلال ها تحت تأثیر شرایط محیطی و بسترهای اجتماعی تغییر نخواهند کرد.

وقتی فرد بنیان های فکری و اخلاقی محکم تری داشته باشد کم تر به نظر می رسد که مطابق با شرایط محیطی و بر خلاف اصول خویش دست به عمل بزند. این گونه است که به نظر محقق با آموزش خود-تحولی در نوجوانان دبیرستانی و ایجاد میل و انگیزه ها و توانایی های درونی در آن ها  میزان اعمال اخلاقی خودجوش را افزایش داد. که با رسیدن به این هدف، شاید بتوان گفت حتی اگر بستر عمل نامناسب و غیر اخلاقی باشد انگیزه های خودجوش اخلاقی ، اعمالی اخلاقی را رقم خواهند زد.

در همین راستا این پژوهش با دو هدف اصلی طراحی شد. اولین هدف این  پژوهش بررسی رابطه تحول اخلاقی با متغیر های جمعیت شناختی بود که بدین منظور پرسشنامه تحول اخلاقی “ما” همراه با اطلاعات جمعیت شناختی بین 200 نفر از دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه(کلیه رشته ها) توزیع شد و هم بستگی بین متغیرها با استفاده از تحلیل رگرسیون بررسی شد. هدف دوم  بررسی اثربخشی روش آموزش خود –  تحولی بر استدلال اخلاقی بود. انواع مختلف برنامه های آموزش خود- تحولی تدوین شده اند. که اساس همه این برنامه های آموزشی یکسان است و بر پرورش خود آگاهی و خود مدیریتی تأکید دارند، اما بر اساس بررسی های انجام شده در سایت های علمی ، پژوهشی که روش مذکور  را مورد بررسی قرار دهد یافت نشد. بنابراین روش مذکور به خصوص در داخل کشور روشی جدید است. برای دستیابی به هدف دوم پژوهش، پرسشنامه تحول اخلاقی “ما ” در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون بین 28 نفر از دانش آموزان دختر و پسر پایه سوم دوره متوسطه در رشته علوم تجربی، که در دو گروه آزمایش و گواه،تقسیم شده بودند پخش شد. برای آموزش نیز از آموزش خود تحولی محقق ساخته استفاده شد.

 

1-3- اهمیت و ارزش تحقیق:

همه به خوبی واقف اند که اخلاق از دیرباز مورد توجه عام و خاص بوده است . در ادبیات کهن ایرانی در مباحث فلسفی و حتی دینی و مذهبی توجه خاصی به مبحث اخلاق شده است. این تاکید طولانی ، تاریخی و زیاد به این موضوع خود دلیلی بر اهمیت آن است.

اخلاق در جنبه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی افراد دخیل است. از آنجا که نوجوانان امروز آینده سازان این کشورند و در آینده در پست های مختلف و مشاغل و موقعیت های متفاوتی مشغول خواهند شد و مسئولیت جایگاه، شغل و گاهی انسانهای دیگر را بر عهده خواهند گرفت به نظر محقق می رسد که استدلال اخلاقی این گروه را مورد بررسی قرار دهد . اما به دلیل گستردگی حیطه ی اخلاقی پژوهش حاضر متمرکز  بر موضوع استدلال اخلاقی  است . چرا که به نظر رسید ، استدلال اخلاقی است که به عمل اخلاقی منتهی می شود و عمل ما در گرو استدلال ماست . البته دور از نظر نمانده است که مسائل دیگری از جمله جامعه ، انگیزه و … هم در عمل اخلاقی بسیار موثرند اما با فرض درست و طبیعی بودن شرایط دیگر این استدلال افراد است که آنها را به سمت عمل اخلاقی یا غیر اخلاقی سوق می دهد.

به دلیل جایگاه استدلال اخلاقی در رفتار و عمل اخلاقی است که پژوهش حاضر این حیطه را انتخاب کرده است و سعی دارد با ایجاد یک روش آموزشی جدید به ارتقا سطح استدلال اخلاقی بپردازد. چنان چه این شیوه آموزشی مؤثر واقع شود ، می تواند به عنوان الگویی عملی به مربیان اخلاق و درمانگران ارائه شود.

با علم به این موضوع که تعلیم و تربیت دو هدف اساسی سازمان های آموزشی و تربیتی است ، و چه بسا تربیت مهم تر و مقدس تر باشد، لذا روش آموزشی و نتایج تحقیق حاضر می تواند مورد استفاده سازمان های آموزش و پرورش و یا آموزش عالی قرار بگیرد. چرا که در صورت تأیید اثر بخشی آموزش خود-تحولی بر استدلال اخلاقی  _ با توجه به این نکته که استدلال اخلاقی نهایتا به رفتار اخلاقی منجر می شود _ سازمان های مذکور می توانند از این روش برای پرورش اخلاقی نوجوانان استفاده کنند. هم چنین این پژوهش اطلاعات مفیدی از عوامل مؤثر بر استدلال اخلاقی و آموزش جهت ارتقا آن ارائه می کند، که این یافته ها می تواند مورد استفاده سازمان ملی جوانان نیز قرار گیرد. تا با استفاده از یافته های موجود الگویی آموزشی جهت پرورش استدلال اخلاقی آینده سازان این مملکت تدوین کنند.بدیهی است که پرورش استدلال اخلاقی کمک شایانی به رشد رفتارهای اخلاقی افراد در جامعه می کند.

از طرف دیگر در کلینیک های روانشناسی نیز یافته های پژوهش مورد استفاده قرار خواهند گرفت.چرا که در صورت تأیید اثرگذاری این روش بر استدلال اخلاقی نوجوانان، می توان از آن برای ارتقا سطح استدلال اخلاقی مراجعان نوجوان در کلینیک‌های روانشناسی استفاده کرد.

و نهایتا این پژوهش راه را برای انجام پژوهش های بیشتر در زمینه های مربوط باز می کند.به طور مثال می توان این روش آموزشی را برای مقاطع مختلف سنی مختلف به کار برد .

 

1-4- اهداف تحقیق:

اهداف این پژوهش عبارتند از:

1-1-4- اهدف اصلی:

تعیین رابطه متغیرهای جمعیت شناختی با سطوح مختلف استدلال اخلاقی نوجوانان در دوره متوسطه شهر اصفهان.
تعیین تأثیر آموزش خود-تحولی بر میانگین نمرهاستدلال اخلاقی نوجوانان دوره متوسطه شهر اصفهان.
1-2-4- اهداف فرعی:

تعیین تأثیر آموزش خود-تحولی بر میانگین نمره سطح پیش قراردادی استدلال اخلاقی(مرحله اول و دوم نظام کلبرگ) نوجوانان دوره متوسطه شهر اصفهان.
تعیین تأثیر آموزش خود-تحولی بر میانگین نمرهسطح انتظارات متقابل و دو جانبه، نیت ها و برابری بین فردی (مرحله سوم کلبرگ) نوجوانان دورهمتوسطه شهر اصفهان.
تعیین تأثیر آموزش خود-تحولی بر میانگین نمره سطح وجدان و اصول اجتماعی (مرحله چهارم کلبرگ) نوجوانان دوره متوسطه شهر اصفهان.
تعیین تأثیر آموزش خود-تحولی بر میانگین نمره سطح پس قراردادی استدلال اخلاقی (مرحله پنجم و ششم نظام اخلاقی کلبرگ) نوجوانان دورهمتوسطه شهر اصفهان.
 

1-5- فرضیه های پژوهش :

1-1-5- فرضیه های اصلی:

بین متغیرهای جمعیت شناختی و سطوح استدلال اخلاقی نوجوانان دوره متوسطه رابطه وجود دارد.
آموزش خود-تحولی بر میانگین نمرهاستدلال اخلاقی نوجوانان دوره متوسطه تأثیر دارد.
1-2-5- فرضیه های فرعی:

آموزش خود-تحولی بر میانگین نمره سطح پیش قراردادی استدلال اخلاقی(مرحله اول و دوم نظام کلبرگ) اخلاقی نوجوانان دوره متوسطه تأثیر دارد.
آموزش خود-تحولی بر میانگین نمره سطح انتظارات متقابل و دو جانبه، نیت ها و برابری بین فردی (مرحله سوم کلبرگ) اخلاقی نوجوانان دوره متوسطه تأثیر دارد.
آموزش خود-تحولی بر میانگین نمره سطح وجدان و اصول اجتماعی (مرحله چهارم کلبرگ) اخلاقی نوجوانان دوره متوسطه تأثیر دارد.
آموزش خود-تحولی بر میانگین نمره سطح پس قراردادی و اصلی استدلال اخلاقی (مرحله پنجم و ششم نظام اخلاقی کلبرگ) اخلاقی نوجوانان دوره متوسطه تأثیر دارد.
 

1-6- متغیرهای پژوهش:

1-1-6- متغیرهای مستقل و وابسته:

این پژوهش از نوع تجربیبود. متغیرمستقل در این پژوهش آموزشخود تحولی و متغیر وابسته سطح استدلال اخلاقی شرکت کنندگان در پس آزمون بود. متغیر کنترل در واقع نوعی متغیر مستقل ثانوی است و می توان اثر آن را در ارتباط با متغیر مستقل اولیه و متغیر وابسته بررسی کرد. متغیر کنترل به این دلیل انتخاب می شود که روشن شود آیا رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته را تحت تأثیر قرار می دهد یا نه. متغیرهای تعدیل کننده در پژوهش نمرات پیش آزمون، جنسیت و نمره هوش شرکت کنندگان بود.

1-2-6- متغیرهای جمعیت شناختی:

متغیرهای سن، تعداد فرزندان خانواده ،سطح تحصیلات پدر و مادر و شغل پدر شرکت کنندگان است.

 

1-7- تعریف اصطلاحات و مفاهیم :

1-7-1- تعریف نظری استدلال اخلاقی :

فرآیند تفکر و تصمیم گیری که در آن فرد یا گروه درستی و نادرستی موضوعی را به صورت منطقی تعیین می کند )گروهل،2010، ص120 ).

1-7-2- تعریف نظری خود تحولی :

خود تحولی توسعه و تحول استعداد های عقلانی و آشکار کردن تمایلات فرد است( فینبرگ، 1986؛  به نقل از کلارک ،2006، ص15).

1-7-3- تعریف نظری نوجوان :

فردی که در دامنه ی سنی دوازده تا نوزده سالگی قرار دارد(پورافکاری،1376، ص 69).

1-7-4- تعریف نظری سطح پیش قراردادی:

سطح پیش قراردادی آزمون تحول اخلاقی ” ما” برابر با مرحله اول و دوم نظام کلبرگ است. سطح پیش قراردادی نظام کلبرگ مبتنی بر دیگر پیروی است و فرد به دنبال منافع شخص است ( برک، ترجمه سید محمدی، 1386،ص154).

1-7-5- تعریف نظری سطح انتظارات متقابل و دو جانبه ، نیت ها و برابری بین فردی :

سطح انتظارات متقابل و دو جانبه ، نیت ها و برابری بین فردی آزمون تحول اخلاقی “ما” برابر با مرحله سوم نظام کلبرگ است. مرحله سوم نظام کلبرگ مبتنی بر عضویت گروهی و ارزش روابط مشترک است (کیلن و اسمتانا، ترجمه جهانگیر زاده، شعاعی . راستی تبار، 1389،ص260).

1-7-6- تعریف نظری سطح وجدان و اصول اجتماعی :

سطح وجدان و اصول اجتماعی آزمون “ما” برابر با مرحله چهارم نظام کلبرگ است . این مرحله بر در نظر گرفتن مصالح خود جامعه مبتنی است (کیلن و اسمتانا، ترجمه جهانگیر زاده، شعاعی . راستی تبار، 1389،ص260).

1-7-7- تعریف نظری سطح پس قراردادی :

سطح پس قراردادی آزمون تحول اخلاقی “ما” برابر با مرحله پنجم و ششم نظام اخلاقی کلبرگ است. مرحله پنجم و ششم نظام کلبرگ مبتنی بر تقدم اصول اخلاقی بر قوانین و اخلاق جهانی است ( برک، ترجمه سید محمدی،1386،ص 155).

1-7-8- تعریف عملیاتی استدلال اخلاقی :

نمره ای است که فرد در آزمون تحول اخلاقی ” ما” بدست آورده است.

1-7-9- تعریف عملیاتی خود تحولی :

قابلیت‌اعتماد یک سیستم، احتمال موفقیت، یا احتمال این است که سیستم تحت شرایط معین طراحی، بدون شکست به وظایف خود عمل کند. از آنجا که معمولاٌ قابلیت‌اعتماد نمونه‌های اولیه تولید، از میزان قابلیت‌اعتماد هدف کمتر است، نظارت و کنترل بر قابلیت‌اعتماد محصولات اولیه، بخش مهمی از برنامه تولید را تشکیل می‌دهد. به منظور شناسایی و تصحیح نقایص محصولات، نمونه‌های تولید شده در معرض آزمایش‌های جدی قرار می گیرند. در طول آزمایش، قسمتهای مشکل ساز شناسایی شده و اقدام اصلاحی لازم صورت می گیرد. رشد قابلیت‌اعتماد، بهبود در قابلیت‌اعتماد محصول در یک بازه زمانی است، که از این اقدامات اصلاحی ناشی می شود. تحلیل رشد قابلیت‌اعتماد فرایندی شامل جمع‌آوری داده، مدلسازی، تحلیل و تفسیر داده های آزمون رشد قابلیت‌اعتماد یا آزمون ارتقا است.

این پژوهش با هدف معرفی مفهوم رشد قابلیت‌اعتماد، چگونگی اندازه‌گیری، مدل‌بندی و تحلیل آن از دیدگاه‌های پارامتری، ناپارامتری و بیزی صورت گرفته است. در فصل اول، به بیان مفاهیم مقدماتی مورد نیاز سایر فصل ها می‌پردازیم. در فصل دوم، فرایند رشد قابلیت‌اعتماد را معرفی کرده، و شاخص‌ها، معیارها و داده‌های قابل استفاده برای تحلیل رشد قابلیت‌اعتماد را ذکر می‌کنیم. فصل سوم به پرکاربردترین مدلهای پارامتری در رشد قابلیت‌اعتماد اختصاص دارد، که برای هر مدل، شرایط مناسب برای برازش مدل، براورد پارامترها و نیز یک مثال عددی آورده شده است. مدلهای ناپارامتری در این باب به همراه یک مثال، در فصل چهارم بیان شده‌اند. فصل پنجم نیز رشد قابلیت‌اعتماد از دیدگاه بیزی در دو نوع داده‌های پیوسته و گسسته مطرح شده، و در هر مدل، مقایسه‌ای میان روش بیزی مذکور و روشهای پارامتری در قالب یک مثال عددی صورت گرفته است. در انتهای فصل نیز روش ترکیبی سنتی و بیزی را معرفی می‌کنیم.

واژه‌های کلیدی: رشد قابلیت‌اعتماد، برنامه ارتقا، شدت شکست، متوسط زمان بین شکست‌ها، حالت شکست، اقدام اصلاحی، توزیع وایبل، فرایند پواسن ناهمگن.

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                              صفحه

فصل اول: مفاهیم اولیه

1-1مقدمه                                                                                                                         1

1-2قابلیت‌اعتماد                                                                                                                 2

1-3 توزیع وایبل                                                                                                                 3

1-4  فرایند پواسن ناهمگن…………………………………………………………………………………………………………… 3

1-5 فرایند تجدید کامل……………………………………………………………………………………………………………….. 4

 

1-6مدل رتبه- میانه…………………………………………………………………………………………………………………….. 5

1-7 روش براوردیابی بیزی……………………………………………………………………………………………………………. 7

فصل دوم: فرایند رشد قابلیت اعتماد

2-1 مقدمه                                                                                                                        8

2-2 معرفی رشد قابلیت‌اعتماد………………………………………………………………………………………………………. 8

2-3 شاخص‌های اندازه‌گیری رشد قابلیت‌اعتماد……………………………………………………………………………. 11

2-4 داده‌های رشد قابلیت‌اعتماد………………………………………………………………………………………………….. 14

2-4-1 داده‌های زمان تا شکست پیوسته………………………………………………………………………………… 14

2-4-2 داده‌های گسسته………………………………………………………………………………………………………. 15

2-4-3 داده‌های چندمرحله‌ای………………………………………………………………………………………………. 17

2-4-4 داده‌های قابلیت‌اعتماد……………………………………………………………………………………………….. 18

2-4-5 داده‌های سیستم‌های میدانی……………………………………………………………………………………… 18

فصل سوم: مدل‌های پارامتری در رشد قابلیت‌اعتماد

3-1 مقدمه                                                                                                                      20

عنوان                                                                                              صفحه

3-2 مدل دوان                                                                                                                  21

3-2-1 براورد پارامترها…………………………………………………………………………………………………………. 23

3-3 مدل کورو(NHPP) AMSAA……………………………………………………………………………………………. 25

3-3-1 براورد پارامترهای مدل کوروAMSAA………………………………………………………………………. 26

3-3-2 مثال                                                                                                               26

3-4 مدل دونوان و مورفی…………………………………………………………………………………………………………… 27

3-4-1 براورد پارامترهای مدل دونوان و مورفی………………………………………………………………………. 29

3-4-2 مقایسه مدل دونوان- مورفی با مدل دوان……………………………………………………………………. 30

3-4-3 مثال                                                                                                               32

3-5 مدلGRG                                                                                                                33

3-5-1 براورد پارامترهای مدلGRG……………………………………………………………………………………… 34

3-5-1-1 براورد پارامترها در داده‌های خاتمه شکست……………………………………………………….. 35

3-5-1-2 براورد پارامترها در داده‌های خاتمه زمان…………………………………………………………… 35

3-5-2 مثال                                                                                                               36

3-6 مدل پیش‌افکن کورو…………………………………………………………………………………………………………… 38

3-6-1 براورد پارامترهای مدل پیش‌افکن کورو……………………………………………………………………….. 39

3-6-2 مثال                                                                                                               41

3-7 مدل تعمیم‌یافته کورو…………………………………………………………………………………………………………. 43

3-7-1 براورد پارامترهای مدل تعمیم‌یافته کورو……………………………………………………………………… 45

3-7-2 مثال                                                                                                               46

3-8 مدل ارزیابی پیوسته تعمیم‌یافته کورو…………………………………………………………………………………… 48

3-8-1 براورد پارامترهای مدل ارزیابی پیوسته تعمیم‌یافته کورو………………………………………………. 50

عنوان                                                                                              صفحه

3-8-2 مثال                                                                                                               54

فصل چهارم: مدل‌های ناپارامتری در رشد قابلیت‌اعتماد

4-1 مقدمه                                                                                                                      57

4-2 مدل‌بندی رشد قابلیت‌اعتماد با استفاده از آزمون همگنی فرایند پواسن……………………………………. 57

4-2-1 مثال                                                                                                               59

4-3 مدل‌بندی رشد قابلیت‌اعتماد با استفاده از ضریب تبدیل محیطی و رتبه- میانه………………………… 61

4-3-1 مثال                                                                                                               63

4-4 مدل‌بندی رشد قابلیت‌اعتماد با استفاده ازداده‌های تبدیل شده………………………………………………… 65

4-4-1 تبدیل داده‌ها……………………………………………………………………………………………………………. 66

4-4-1-1 بدون تعمیر……………………………………………………………………………………………………. 66

4-4-1-2 تعمیر کامل……………………………………………………………………………………………………. 66

4-4-1-3 تعمیر جزیی………………………………………………………………………………………………….. 67

4-4-2 مثال                                                                                                               68

فصل پنجم: رشد قابلیت‌اعتماد از دیدگاه بیزی

5-1 مقدمه                                                                                                                      70

5-2 براورد بیزی رشد قابلیت‌اعتماد در داده‌های پیوسته………………………………………………………………… 71

5-2-1 روش بیزی CGP برای براورد رشد قابلیت‌اعتماد…………………………………………………………. 72

5-2-1-1 مثال……………………………………………………………………………………………………………… 74

5-2-2 براورد بیزی رشد قابلیت‌اعتماد با استفاده از توزیع پیشین مزدوج………………………………….. 75

5-2-2-1 براورد بیزی رشد قابلیت‌اعتماد در داده‌های خاتمه شکست…………………………………. 75

5-2-2-2 براورد بیزی رشد قابلیت‌اعتماد در داده‌های خاتمه زمان…………………………………….. 77

عنوان                                                                                              صفحه

5-2-2-3 مثال……………………………………………………………………………………………………………… 77

5-2-3 براورد بیزی رشد قابلیت‌اعتماد در داده‌های چندمرحله‌ای با نمونه کوچک………………………. 79

5-2-3-1 مثال……………………………………………………………………………………………………………… 82

5-3 براورد بیزی رشد قابلیت‌اعتماد در داده‌های گسسته……………………………………………………………….. 85

5-3-1 براورد بیزی رشد قابلیت‌اعتماد با استفاده از توزیع پیشین دریکله ترتیبی………………………. 85

5-3-1-1- مثال……………………………………………………………………………………………………………. 88

5-3-2 براورد بیزی رشد قابلیت‌اعتماد با استفاده از روش ماکسیمم آنتروپی توزیع پیشین بتا…….. 89

5-3-2-1 مثال……………………………………………………………………………………………………………… 93

5-4 ترکیب روش بیزی و سنتی………………………………………………………………………………………………….. 94

5-4-1 مثال                                                                                                               97

نتیجه گیری                                                                                                               100

واژه نامه فارسی- انگلیسی……………………………………………………………………………………………….. 101

واژه نامه انگلیسی-فارسی…………………………………………………………………………………………………. 104

منابع و مآخذ                                                                                                             107

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل‌ها

عنوان                                                                                              صفحه

شکل2-1: قابلیت‌اعتماد جاری و پیش‌افکن…………………………………………………………………………………… 12

شکل2-2: نمودار رشد قابلیت‌اعتماد…………………………………………………………………………………………….. 13

شکل3-1: نمودارلگاریتم MTBF تجمعی در مقابل لگاریتم زمان تجمعی………………………………………. 23

شکل3-2: مقدار  در مقابل شیب مدل دوان………………………………………………………………………….. 32

شکل 3-3: برازش مدل دوان و دونوان- مورفی به داده‌ها………………………………………………………………… 33

شکل3-4: نرخ شکست در دو مدل کوروAMSAA و GRG…………………………………………………………… 37

شکل3-5: برازش دو مدل کوروAMSAA و GRG به داده‌ها…………………………………………………………. 37

شکل 3-6: MTBFجاری، پیش‌افکن واقعی و پتانسیل واقعی در مدل ارزیابی مداوم تعمیم‌یافته کورو. 56

شکل4-1: هیستوگرام داده‌ها در بازه اول………………………………………………………………………………………. 59

شکل4-2: هیستوگرام داده‌ها در هر 10 بازه زمانی………………………………………………………………………… 59

شکل4-3: هیستوگرام داده‌ها در بازه سوم به بعد…………………………………………………………………………… 60

شکل4-4: هیستوگرام داده‌ها در بازه پنجم به بعد…………………………………………………………………………. 61

شکل5-1: براورد پارامترهای شکل و مقیاس………………………………………………………………………………….. 82

شکل5-2: توزیع های پسین 5 مرحله آزمون………………………………………………………………………………… 83

شکل5-3: منحنی های رشد قابلیت‌اعتماد تحت مدل بیزی و کوروAMSAA…………………………………. 84

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                              صفحه

جدول1-1: مقادیر رتبه-میانه برای n=1,2,…,9…………………………………………………………………………….. 6

جدول2-1: داده‌های پیوسته زمان تا شکست………………………………………………………………………………… 15

جدول2-2: داده‌های گسسته پیروزی- شکست……………………………………………………………………………… 15

جدول2-3: داده‌های گسسته با حالت شکست………………………………………………………………………………. 16

جدول2-4: داده‌های گسسته تعداد شکست با زمان غیرتجمعی………………………………………………………. 16

جدول 2-5: داده‌های گسسته تعداد شکست با زمان تجمعی………………………………………………………….. 16

جدول2-6: داده‌های چندمرحله‌ای پیوسته……………………………………………………………………………………. 17

جدول2-7: داده‌های چندمرحله‌ای گسسته…………………………………………………………………………………… 18

جدول2-8: داده‌های قابلیت‌اعتماد……………………………………………………………………………………………….. 18

جدول2-9: داده‌های سیستم‌‌های میدانی……………………………………………………………………………………… 19

جدول3-1: زمان‌های رخداد56 شکست………………………………………………………………………………………… 27

جدول3-2: زمان‌های رخداد 10 شکست ومحاسبات مدل دوان و دونوان- مورفی……………………………… 32

جدول3-3: زمان‌های رخداد 10 شکست………………………………………………………………………………………. 36

جدول3-4: زمان‌های رخدادشکست و حالات شکست…………………………………………………………………….. 42

جدول3-5: زمانهای اولین رخداد B مجزا و EF آنها………………………………………………………………………. 42

جدول3-6: زمانهای رخداد56 شکست و حالات شکست………………………………………………………………… 47

جدول3-7: تعاریف حالات شکست در دومدل تعمیم یافته و ارزیابی مداوم کورو………………………………. 49

جدول3-8: زمانهای رخداد 50 شکست  و حالات شکست………………………………………………………………. 54

جدول3-9: زمانهای اولین رخدادBDD مجزا، EF صوری و واقعی آنها…………………………………………….. 55

جدول 4-1: زمانهای شکست در مراحل مختلف آزمون…………………………………………………………………… 63

عنوان                                                                                              صفحه

جدول4-2: زمانهای شکست تبدیل شده در مراحل مختلف آزمون………………………………………………….. 64

جدول4-3: زمانهای رخداد 17 شکست و اثرات آنها……………………………………………………………………….. 68

جدول4-4: براورد پارامترها در سه حالت بدون تعمیر، تعمیر کامل و تعمیرجزیی…………………………….. 69

جدول5-1: مقادیر وn، میزان اریبی براوردهای ML وبیزی آن………………………………………………………. 74

جدول5-2: مقادیر شدت شکست، براوردهای ML و بیزی آن…………………………………………………………. 78

جدول5-3: مقادیر α وβ ، براوردهای کوروAMSAA و بیزی آن…………………………………………………….. 82

جدول5-4: مراحل آزمون، تعداد واحدهای تحت آزمون و تعداد شکستها………………………………………….. 88

جدول5-5: مقادیر ………………………………………………………………………………………………………………… 89

جدول 5-6: مراحل آزمون، تعداد واحدهای تحت آزمون و تعداد شکستها………………………………………… 93

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نمادها

زمان اتمام آزمون                                                                                             T

تابع چگالی احتمال در زمان t                                               f(t)

تابع توزیع احتمال در زمان t                                                F(t)

تابع قابلیت اعتماد در زمان t                                                R(t)

تعداد شکستها تا زمان t                                                    N(t)

شدت شکست در زمان t

تابع صفر

متوسط زمان بین شکستها تا زمان t                                                   MTBF(t)

تابع درستنمایی                                                                                            L(.)

تابع چگالی پیشین

تابع چگالی پسین

امیدریاضی                                                                                                  E(.)

واریانس                                                                               Var(.)

 

 

 

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب

عنوان
صفحه
 
چکیده
1
 
مقدمه
2
 
الف- بیان مساله
2
 
ب- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
2
 
ج- اهداف تحقیق
3
 
د- سؤال­های تحقیق
3
 
هـ- فرضیه­های تحقیق
3
 
و- روش تحقیق
4
 
ز- ساختار تحقیق
4
 
بخش اول: کلیات
5
 
فصل اول: ماهیت، اصول، سابقه تقنینی، مقامات صدور قرار موقوفی تعقیب و مجازات
6
 
مبحث اول: ماهیت و اصول حاکم بر قرار موقوفی تعقیب و مجازات و سابقه تقنینی آن
7
 
گفتار اول: ماهیت و اصول حاکم بر قرار موقوفی تعقیب و مجازات
7
 
بند اول: ماهیت قرار موقوفی تعقیب و مجازات
7
 
بند دوم: اصول حاکم بر قرار موقوفی تعقیب و مجازات
9
 
گفتار دوم: سابقه­ی تقنینی قرار موقوفی تعقیب و مجازات در ایران
9
 
بند اول: قوانین قبل از انقلاب اسلامی
9
 
بند دوم: قوانین بعد از انقلاب اسلامی
11
 
مبحث دوم: مقامات صدور قرار موقوفی تعقیب و مجازات و مسائل مربوط به آن
12
 
گفتار اول: مقامات صدور قرار موقوفی تعقیب و مجازات
12
 
بند اول: در مرحله تحقیقات مقدماتی
12
 
بند دوم: در مرحله دادرسی
13
 
بند سوم: در مرحله اجرای مجازات
13
 
گفتار دوم: زمان و مهلت صدور قرار موقوفی تعقیب و مجازات
13
 
بند اول: زمان صدور قرار موقوفی تعقیب و مجازات
13
 
 
بند دوم: مهلت صدور قرار موقوفی تعقیب و مجازات
14
 
فصل دوم: تجدید نظرخواهی،آثار قرار موقوفی تعقیب و مجازات و مقایسه آن با سایر قرارها
14
 
مبحث اول: تجدید نظرخواهی و آثار قرار موقوفی تعقیب و مجازات
14
 
گفتار اول: تجدید نظرخواهی از قرار موقوفی تعقیب و مجازات و مرجع صالح آن
14
 
بند اول: تجدید نظرخواهی از قرار موقوفی تعقیب
14
 
الف- مرجع دادسرایی
15
 
ب- مرجع دادرسی
16
 
1: دادگاه کیفری استان
16
 
2: دادگاه عمومی و انقلاب
17
 
بند دوم: مرجع صالح پس از نقض قرار
17
 
گفتار دوم: آثار قرار موقوفی تعقیب و مجازات
17
 
بند اول: نسبت به حقوق شاکی خصوصی
17
 
بند دوم: نسبت به قرارهای اعدادی صادره در مراحل دادرسی
18
 
مبحث دوم: تفاوت قرار موقوفی تعقیب با سایر قرارها در امور کیفری
18
 
گفتار اول: تفاوت قرار موقوفی تعقیب با

 

قرارهای نهایی
19
 
بند اول: تفاوت قرار موقوفی تعقیب با قرار منع تعقیب
19
 
بند دوم: تفاوت قرار موقوفی تعقیب باقرار مجرمیت
20
 
بند سوم: تفاوت قرار موقوفی تعقیب با قرار ترک تعقیب
21
 
گفتار دوم: تفاوت قرار موقوفی تعقیب با قرارهای اعدادی
22
 
بخش دوم: موارد صدور قرار موقوفی تعقیب کیفری و مجازات
23
 
فصل اول: فوت متهم یا محکومٌ علیه، گذشت شاکی خصوصی در جرایم قابل گذشت، نسخ قانون و عفو
24
 
مبحث اول: فوت متهم یا محکومٌ علیه، گذشت شاکی خصوصی در جرایم قابل گذشت
24
 
گفتار اول: فوت متهم یا محکومٌ علیه
24
 
بند اول: تعاریف
25
 
الف- معنای فوت
25
 
1- مرگ ظاهری
25
 
 
 
 
2- کما
25
 
3- مرگ مغزی
26
 
4- حکم موت فرضی
26
 
ب- معنای مجازات شخصی
27
 
بند دوم: تأثیر فوت بر انواع مجازات­ها
27
 
الف- تأثیر فوت بر دیه
27
 
ب- تأثیر فوت بر جزای نقدی
28
 
ج- تأثیر فوت بر حکم مصادره اموال
28
 
بند سوم- اثر فوت بر مراحل دادرسی
29
 
الف- فوت متهم قبل از تعقیب
29
 
ب- فوت متهم حین تحقیقات و رسیدگی
29
 
ج- فوت محکومٌ علیه قبل از سپری شدن مهلت شکایت از حکم
31
 
د- فوت محکومٌ علیه قبل از شکایت از حکم محکومیت
31
 
و- فوت محکومٌ علیه پس از صدور حکم قطعی
31
 
ی- فوت محکومٌ علیه حین اجرای حکم
32
 
گفتار دوم: گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم قابل گذشت
32
 
بند اول: مفهوم گذشت، جرایم قابل گذشت و ضابطه تشخیص جرم قابل گذشت
32
 
الف- معنای گذشت
32
 
ب- جرایم قابل گذشت
32
 
ج- راه­های شناسایی جرایم قابل گذشت از غیرقابل گذشت
33
 
1- روش ضابطه قانونی
33
 
2- روش احصای قانونی
33
 
3- روش قانونگذار ایران
33
 
بند دوم: گذشت شاکی یا مدعی خصوصی
35
 
الف- تعریف شاکی
35
 
ب- تشریفات گذشت
35
 
ج- شرایط گذشت کننده
36
 
 
 
 
1- حق تمتع
36
 
2- اهلیت استیفاء
36
 
بند سوم: مسائل مربوط به گذشت شاکی
36
 
مبحث دوم: نسخ قانون و عفو
37
 
گفتار اول: نسخ قانون
37
 
بند اول: تعریف نسخ قانون
38
 
بند دوم: آثار نسخ بر مراحل دادرسی
38
 
الف- نسخ مجازات قانونی قبل از تعقیب متهم
38
 
ب- نسخ مجازات قانونی پس از اقدامات تعقیبی و قبل از صدور حکم
39
 
ج- نسخ مجازات قانونی پس از صدور حکم
39
 
گفتار دوم: عفو
39
 
بند اول: تعریف عفو
39
 
بند دوم: انواع عفو
39
 
الف- عفو عام
40
 
ب- عفو خاص
40
 
بند سوم- آثار عفو
40
 
الف- آثار عفو عام
40
 
ب- آثار عفو خاص
41
 
فصل دوم: اعتبار امر مختومه، مرور زمان، جنون، توبه و قاعده درأ
42
 
مبحث اول: اعتبار امر مختومه و مرور زمان
42
 
گفتار اول: اعتبار امر مختومه
42
 
بند اول: تعریف اعتبار امر مختومه و استثنائات آن
42
 
الف- تعریف اعتبار امر مختومه
42
 
ب- استثنائات قاعده امر مختومه
42
 
بند دوم: شرایط حصول امر مختوم کیفری
43
 
الف- وحدت موضوع
43
 
ب- وحدت اصحاب دعوا
43
 
 
 
 
ج- وحدت سبب
43
 
د- قطعیت رأی پیشین
44
 
گفتار دوم: مرور زمان
44
 
بند اول: تعریف و علت وضع مرور زمان
44
 
الف- تعریف
44
 
ب- علت وضع مرور زمان
44
 
1- دلایل موافقان
45
 
2- دلایل مخالفان
45
 
بند دوم: انواع مرور زمان
45
 
الف- مرور زمان شکایت
45
 
ب- مرور زمان تعقیب
46
 
ج- مرور زمان مجازات
46
 
بند سوم: قطع مرور زمان
46
 
الف- علل انقطاع مرور زمان
46
 
ب- آثار انقطاع مرور زمان
47
 
بند چهارم: تعلیق مرور زمان
47
 
بند پنجم: آثار مرور زمان
47
 
مبحث دوم: جنون، توبه و قاعد درأ
48
 
گفتار اول: جنون
48
 
بند اول: تعریف جنون
48
 
بند دوم: انواع جنون
48
 
الف- جنون ادواری
48
 
ب- جنون دائمی
48
 
بند سوم: تأثیر جنون بر مسئولیت متهم
48
 
الف- جنون در حین ارتکاب جرم
48
 
ب- جنون در زمان تعقیب
49
 
ج- جنون پس از صدور حکم قطعی و حین اجرای مجازات
49
 
 
 
 
گفتار دوم: توبه
49
 
بند اول: تعریف و شرایط توبه
50
 
الف- تعریف توبه
50
 
الف-1- تعریف لغوی
50
 
الف-2- تعریف اصطلاحی
50
 
ب- شرایط توبه
50
 
بند دوم: آثار توبه و کیفیت احراز آن
51
 
الف- آثار توبه
51
 
الف-1- آثار ثبوتی توبه
51
 
الف-2- آثار اثباتی توبه
51
 
ب- کیفیت احراز توبه
52
 
ب-1- توبه قبل از علم قاضی
52
 
ب-2- توبه بعد از علم قاضی
54
 
بند سوم: نقش توبه در انواع مجازات
56
 
اول- توبه قبل از دستگیری و اثبات جرم
56
 
دوم- توبه بعد از اقرار به جرم
56
 
سوم- توبه بعد از اثبات جرم و شهادت شهود
57
 
الف- مجازات حدی
57
 
الف- 1- زنا
57
 
الف-2- لواط
57
 
الف- 3- مساحقه
58
 
الف-4- شرب خمر
58
 
الف- 5- قوادی
58
 
الف- 6- سرقت
59
 
الف- 7- قذف
59
 
الف- 8- محاربه
59
 
ب- مجازات قصاص
60
 
 
 
 
ج- مجازات دیه
61
 
د- مجازات تعزیری
61
 
د-1- تعریف تعزیر
61
 
د-1-1- تعریف لغوی
61
 
د-1-2- تعریف اصطلاحی
62
 
د-2- تأثیر توبه در سقوط مجازات­های تعزیری
62
 
گفتار سوم: قاعده درأ
63
 
بند اول: تعریف قاعده درأ
63
 
بند دوم: قلمرو قاعده درأ
64
 
الف- دیدگاه قائلین به جریان قاعده درأ در قصاص
65
 
ب- دیدگاه قائلین به عدم جریان قاعده­ درأ در قصاص
67
 
بند سوم: آثار قاعده درأ
68
نتیجه­گیری و پیشنهاد
70
 
الف- نتیجه­گیری
70
 
ب- پیشنهاد
72
 
منابع و مأخذ
73
 
الف- قوانین
73
 
ب- منابع فارسی
73
 
ج- منابع عربی
75
 
د- پایان نامه­ها
76
 
هـ- مقاله­ها و نشریه­ها
76
 
 
 
 
 
فهرست نشانه­های اختصاری

 

در بحث مربوطه به آسیب­ها و عوارض اجتماعی دو نوع است:

1- اعتیاد به مواد مخدر

2- اعتیاد به الکل، که در درجه بالای ابتلای آن به الکلیسم منجر می­شود.

1ـ موادمخدر: غرض از آن داروها و اشیایی است که آدمی با مصرف آن بصورت بلعیدن، تزریق کردن، احساس حالت خلسه ونشئه­ای می­کند  و در عالمی توأم با احساس رضایت فرو می­رود، اهم این موارد مرفین و هروئین است ولی انواع دیگری هم در برخی از جوامع وجود دارد مثل ال.اس.دی وحشیش، ماری جوانا و…. که مبتلایان با احساس لذت ونشاطی که در آغاز از مصرف آن احساس می­کنند بتدریج برطلب خود از مصرف مواد می­افزاید و لحظه­ای به خود می­آیند که خود را قادر به ترک آن
نمی­یابند.

2ـ الکلسیم: الکلسیم ناشی از مصرف افراطی الکل است به گونه­ای که پس از مدتی احساس نوعی وابستگی غیرقابل ترک برای او پدید می­آید. فرد ناگزیر است زندگی خود را بر سر مایه بگذارد. الکلسیم حالتی عصبی و هیجان آمیز بر فرد متولی می­سازد که این خود حالتی خطرآفرین است و بعلت آثار و عوارض ناگوارش به صورت یک مشکل حاد اجتماعی درآمده است.[1]

 

بند سوم: تاریخچه اعتیاد
گرچه از دیرباز مسأله اعتیاد به مواد مخدر و نباتات مکیف در بین اجتماعات بشری وجود داشته است، از روزگار باستان، آشنایی و انس با پاره­ای از تخدیر کننده، به صورت ابتدایی در موارد ضروری و استعلاجی به معرض می­رسیده است.. سابقه کشت تریاک را در ایران ، برخی از نویسندگان به 200 سال قبل منصوب داشته­اند و سابقه صرف آن به عنوان مکیف از 60  سال پیش به این طرف رواج پیدا کرده است و تا چند سال پیش اعتیاد در مجامع انسانی، مخصوصاً تریاک، الکل و سیگار بوده است ولی بشر تنها، طلب جو و کامجو در پی تأمین هوس­های زودگذر خود هر چند که به قیمت جان خود تمام گردد، به هر وسیله­ای روی می­آورد
و تفریحات مصنوعی و بدنی و زیان­بار را جایگزین تفریح و نشاط حقیقی پذیرا می­گردد. امروز افزایش تصاعدی و اعتیاد و آلودگی، ایجاب می­کند که مسئله اعتیاد از دیدگاه­های مختلف و زاویه­های مختلف ، مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.[2] در ادامه، به بررسی تاریخچه مواد مخدر در جهان، ایران و فقه می­پردازیم.

1 ـ تاریخچه مواد مخدر در جهان
مواد مخدر سابقه­ای طولانی دارد ، در طول تاریخ انسان از مواد مخدر زمانی به عنوان دارو جهت التیام دردها استفاده می کرده است و زمانی هم برای ایجاد لذت یا فرار از ناراحتی ها و همچنین درجشنها و مراسم مذهبی و گاهی توسط جادوگران مورد استفاده قرار می­گرفته است . با بررسی آثار مکتوب و لوحه های گلی که از سومریان باقی مانده است، چنین استنباط می شود که سومریان اولین کسانی بودند  که تریاک را کشف کردند و علاوه بر اینکه از آن به عنوان یک داروی مسکن استفاده می کردند تدریجاً به عنوان یک مکیف
و مخدر  نیز مورد استفاده قرار گرفت و نام گیاه شادی بخش نیز بر آن نهادند . علاوه بر سومر اقوام آشورمصر یونان و رم نیز تریاک را می شناختند و از آن استفاده می کردند .[3] یونانیها تریاک 

-1-2 بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………….. 3

-1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………………………… 5

-1-4 اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………. 6

-1-5 سؤاالت تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 7

-1-6 فرضیههای تحقیق……………………………………………………………………………………………………… 7

-1-7 تعریف واژهها…………………………………………………………………………………………………………. 8

-2 فصل دوم )ادبیات تحقیق و پیشینه نظری(……………………………………………………………………… 91

-2-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 11

-2-2 بودجه……………………………………………………………………………………………………………………. 11

-2-2-1 تعریف بودجه بر اساس قانون محاسبات عمومی کشور……………………………………………….. 11

-2-3 بودجه کل کشور……………………………………………………………………………………………………… 13

-2-3-1 مراحل بودجه……………………………………………………………………………………………………… 13

-2-3-1-1 مرحله تهیه و تنظیم و پیشنهاد بودجه……………………………………………………………………. 13

-2-3-1-2 مرحله تصویب بودجه……………………………………………………………………………………….. 15

-2-3-1-3 مرحله اجرای بودجه…………………………………………………………………………………………. 16

-2-3-1-4 مراحل تفصیلی اجرای بودجه…………………………………………………………………………….. 16

-2-3-1-5 چند اصطالح مهم در اجرای بودجه………………………………………………………………………. 11

-2-3-2 مرحله نظارت بر بودجه……………………………………………………………………………………….. 11

-2-3-2-1 انواع کنترل و نظارت بر اجرای بودجه……………………………………………………………….. 22

-2-3-2-2 نظارت و کنترل قوه مجریه نظارت درونی :…………………………………………………………. 22

-3-2 -3 نظارت و کنترل قوه مقننه ) نظارت بیرونی(……………………………………………………….. 22

-2-3-2 -4 هدفهای تفریغ بودجه…………………………………………………………………….. 23

 

-2-3-2-5 مرحله کنترل بودجه در شرکتهای دولتی……………………………………………………… 24

-2-3-3 روشهای بودجه ریزی………………………………………………………………………….. 24

-2-3-3-1 بودجه متداول ) سنتی (………………………………………………………………………. 24

-2-3-3-2 بودجه ریزی افزایشی…………………………………………………………………………… 25

-2-3-3-3 بودجه برنامه ای……………………………………………………………………… 26

-2-3-3-4 بودجه ریزی عملیاتی……………………………………………………………………. 26

-2-3-3-5  هدف بودجه ریزی عملیاتی……………………………………………………………………. 27

-2-3-3-6  فرق عمده بین بودجه برنامه ای و بودجه عملیاتی……………………………………… 28

-2-4 چارچوب نظری حسابداری:………………………………………………………………………… 21

-2-4-1 مبانی حسابداری………………………………………………………………………………… . 21

-2-4-2مبنای نقدی )کامل(………………………………………………………………………………… 32

-2-4-3مبنای تعهدی )کامل(…………………………………………………………………………. 32

-2-4-4 مبنای نیمه تعهدی……………………………………………………………………………………… 32

-2-4-5 مبنای تعهدی تعدیل شده………………………………………………………………………………. 31

-2-5 تحوالت بودجه نویسی در ایران……………………………………………………………………………. 31

-2-5-1 منابع درآمددولت………………………………………………………………………………………….. 32

-2-5-2 هزینه ها و مخارج دولت……………………………………………………………………………….. 32

-2-6 خصوصیات بودجه ریزی مطلوب………………………………………………………………………………. 32

-2-7 مقاصد بودجه ریزی…………………………………………………………………………………………… 33

-2-8 هدف بودجه………………………………………………………………………………………………….. 34

-2-1 مزایای بودجه………………………………………………………………………………………………….. 35

-2-12 وظایف بودجه بندی…………………………………………………………………………………….. 35

-11 تعریف مالیه عمومی………………………………………………………………………………………. 36

-2-12 تعریف بودجه…………………………………………………………………………………… 37

-2-13 تعاریف بودجه از دیدگاه اصل تکاملی بودجه……………………………………………………………. . 37

-2-14 بودجه به عنوان اهرم مدیریت……………………………………………………………………… 31

-2-15 بودجه عمومی دولت……………………………………………………………………………………. 42

-2-16 بودجه اختصاصی دولت…………………………………………………………………………….. 42

-2-16-1 بودجه شرکتهای دولتی…………………………………………………………………………… 42

-2-16-2 بودجه بانکها…………………………………………………………………………………………… 41

-2-16-3 بودجه مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت……………………………………………………….. 41

-2-16-4 بودجه ارگانهای تأسیس شده پس از انقالب…………………………………………………… 41

-2-16-5 بودجه بنیادها…………………………………………………………………………………. 42

-2-16-6 بودجه نهاد رهبری……………………………………………………………………………….. 42

-2-16-7 بودجه سازمانهای امنیتی و اطالعاتی……………………………………………………………………

-2-16-8 بودجه شهرداریها……………………………………………………………………… 43

-2-16-1 بودجه سازمانهای حمایتی ،تأمین اجتماعی و باز نشستگی و خدمات درمانی و بیمهای……. 43

-2-16-12 بودجه مؤسسات عمومی و نهادهای شبه دولتی…………………………………….. 43

-2-17 تعریف الیحه بودجه……………………………………………………………………….. 43

-2-18کنترل بودجه ای……………………………………………………………………………….. 44

-2-11 بودجه بندی امروز…………………………………………………………………………. 44

-2-11-1 بودجه متداول)سنتی(……………………………………………………………………………. 46

-2-11-2 بودجه برنامه ای………………………………………………………………………………….. 47

-2-22 تفاوت بین بودجه برنامه ای بابودجه متداول……………………………………………………….. 52

-2-21 بودجه عملیاتی……………………………………………………………………………………… 51

-2-22 هزینه های تمام شده……………………………………………………………………………… 52

 

-2-23 حسابداری قیمت تمام شده………………………………………………………………….. 53

-2-24 روش اندازه گیری…………………………………………………………………………………………………. 55

-2-25 فرق بودجه برنامه ای وعملیاتی……………………………………………………………………………….. 57

-2-26 سیستم طرح ریزی ،برنامه ریزی بودجه ریزی)57…………………………………………… )P.P.B.S

-2-27 مراحل بودجه نویسی دو روش 58………………………………………………………………… )P.P.B.S(

-2-28 بودجه بندی برمبنای صفر………………………………………………………………………………………. 51

-2-21 سایر روشهای بودجه ریزی…………………………………………………………………………………….. 62

-2-21-1 بودجه نامحدود………………………………………………………………………………………………….. 62

-2-21-2 بودجه محدود………………………………………………………………………………………………….. . 62

-2-21-3 بودجه براساس اندازه گیری کار وهزینه هر واحد……………………………………………………. 62

-2-21-4بودجه براساس تجزیه وتحلیل روند افزایش هزینه…………………………………………………….. 63

-2-21-5 بودجه براساس فهرست اولویت……………………………………………………………………………. 63

-2-21-6بودجه براساس کنترل مورد به مورد……………………………………………………………………… 64

-2-32 مزایا و معایب هر برنامه به شرح زیر است………………………………………………………………. 65

-2-31 پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………… 66

-2-32 مدل نظری پژوهش…………………………………………………………………………………. 72

-3 فصل سوم )روش تحقیق(…………………………………………………………………………… 19

-3-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………. 72

-3-2 روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 72

-3-3 قلمرو پژوهش………………………………………………………………………………………………………… 73

-3-3-1 قلمرو زمانی و مکانی…………………………………………………………………………………………… 73

-3–2 قلمرو موضوعی………………………………………………………………………………………………… . 73

-3-4 معرفی بانک ملی……………………………………………………………………………………………………. 73

جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………….. 77

-3-4-1 تعیین حجم نمونه…………………………………………………………………………………………………. 77

-3-4-2 روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………….. 78

– 3-5 ابزار اندازه گیری و جمع آوری داده ها………………………………………………………………………. 71

-3-6 روایی و پایایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………….. 82

-3-6-1 روایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………………… . 82

-3-6-2 پایایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………………… . 82

– 2-4-3 روش تجزیه و تحلیل………………………………………………………………………………………….. 84

-4 فل چهارم )تجزیه و تحلیل داده ها(……………………………………………………………………………. 58

-4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 86

-4-2توصیف وضعیت متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………….. 86

-4-2-1 میزان تحصیالت پاسخگویان………………………………………………………………………………….. 86

-4-2-2 سابقه شغلی پاسخگویان………………………………………………………………………………….. 87

-4-2-3 رشته تحصیلی پاسخگویان…………………………………………………………………………………….. 88

-4-2-4 سن پاسخگویان…………………………………………………………………………………. . 81

-4-3 آزمون کالموگروف – اسمیرونف……………………………………………………………………………….. 12

-4-5 توصیف متغیرهای پژوهش………………………………………………………………………………………. 12

-4-6آزمون فرضیه های پژوهش……………………………………………………………………………………….. 11

-4-6-1 فرضیه اول تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 12

-4-6-2 فرضیه دوم تحقیق………………………………………………………………………………………………… 13

-4-6-3 فرضیه سوم تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 14

-4-6-4 فرضیه چهارم تحقیق……………………………………………………………………………………………. 15

-4-6-5 فرضیه پنجم تحقیق………………………………………………………………………………………………. 15

-4-6-6 فرضیه ششم تحقیق………………………………………………………………………………………………. 16

-4-6-7 فرضیه هفتم تحقیق………………………………………………………………………………………………. 17

 

-4-6-8 فرضیه هشتم تحقیق……………………………………………………………………………………………… 18

-4-6-1 فرضیه نهم تحقیق………………………………………………………………………………………………… 18

-4-7 رتبه بندی متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………………………….. 11

-8 فصل پنجم)خالصه و نتیجه گیری(……………………………………………………………………………….. 919

-5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… 122

-5-2 خالصه………………………………………………………………………………………………………………… 122

-5-3 نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………….. 123

منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………. 911

فصل اول کلیات پژوهش

-1-1 مقدمه

تحوالت و پیچیدگیهای عصر حاضر نیاز دولتها را جهت اعمال تدابیری منطقی به خصوص اقدام به برنامه ریزی صحیح، تصمیم گیری و مدیریت علمی و ایجاد هماهنگی در امور مربوط به نیازمندیهای جوامع مطرح ساخته است. استفاده از روشهای نوین بودجه بندی عالوه بر این که ازکُندی کار دستگاههای دولتی و اسراف اموال عمومی جلوگیری می کند، در پیشبرد مقاصد اجتماعی و اقتصادی نیز بسیار مؤثر بوده و دولت ها از این طریق می توانند منابع ملی را به نحو عادالنه و مطلوب در بین اهداف مطلوب جامعه توزیع می نمایند.

بودجه شاهرگ حیاتی دولت است، زیرا دولت تمام فعالیتهای مالی خود اعم از کسب درآمد و پرداخت هزینه ها برای اجرای برنامه های متعدد و متنوع خود را در چهارچوب قانون بودجه انجام می دهد بنابراین بودجه آیینه تمام نمای همه برنامه ها و فعالیتهای دولت بوده و نقش بسیار مهمی درتوسعه اقتصاد ملی ایفا می نماید.

روند متداول بودجه ریزی در کشور، اطالعات کافی در خصوص نتایج هزینه کرد اعتبارات و میزان اثر یخشی و کارایی برنامه به دست نمی دهد و همچنین دارای افق برنامه ریزی کوتاه مدت بوده و محدودیت اقتدار مدیریت در کنترل هزینه ها و نظارت بر اجرای هر واحد را موجب می شود.

از آنجا که در سیستم بودجه ریزی سنتی عوامل مهمی چون اثربخشی، کارایی، صرفه جویی و بازدهی درقبال صرف منابع نادیده گرفته می شوند لذا از منابع بدرستی استفاده نشده و حتی به هدر می روند. از طرفی افزایش یا کاهش بودجه دستگاهها تابع تصمیمات سیاسی و اعمال نفوذ اشخاص وقدرت چانه زنی آنها بوده ومیزان پاسخگویی مدیران وسنجش میزان مسئولیت پذیری آنان کمرنگ می باشد. عالوه براین درکشور ما بودجه با مسائل اقتصاد کالن مانند رشد اقتصادی، بیکاری، اشتغال وتورم وبطورکلی رونق ورکود اقتصادی درارتباط است و ازسوی دیگر دراکثر سالها با کسری بودجه مواجه است.

با توجه به مزایای بودجه عملیاتی و نقایص و کاستی های بودجه ریزی سنتی موجود کشور، لزوم اجرای بودجه عملیاتی به عنوان یک روش نوین در بودجه ریزی سنتی به شدت احساس می گردد. با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش در پی آن است که امکان استقرار بودجه ریزی عملیاتی را در شعب بانک ملی مورد بررسی قرار دهد.

2-1-2 بیان مسأله

اگرچه بودجه ریزی عملیاتی در محیط های تولیدی توسعه یافته اما مفهوم آن به راحتی قابل تعمیم به سازمان های خدماتی به خصوص صنعت بانکداری است .سیستم بودجه ریزی عملیاتی در موسساتی که به میزان زیادی هزینه سربار متحمل می شوند و هزینه های سربار آنها رو به افزایش است و همینطور موسساتی که محصوالت یا خدمات متنوعی ارائه می دهند بیشترین کاربرد را دارد، یک بانک نیز واجد این شرایط بوده و شبیه به یک واحد تولیدی است که مستلزم سرمایه گذاری وسیعی در تجهیزات و واحدهای ستادی می باشد و به میزان زیادی فعالیت های تکراری دارد که شبیه فعالیت های خط تولید است) برایان ،.) 1998 در گذشته به علت عدم وجود رقابت، نداشتن اطالعات دقیق در مورد بهای تمام شده و درآمد حاصل از محصوالت و مشتریان طی دوره های قبل چندان مشکل ساز نبود، مدیران برای رسیدن به بهای تمام شده کمتر، بهبود کیفیت و کارائی عملیات، تولید محصوالت جدید که سودده باشند و یا حذف محصوالت و خدماتی که زیان ده بودند، تحت فشار نبودند .قانون گذاران قیمت ها را به گونه ای تعیین می کردند که بهای تمام شده عملیات سازمان های خدماتی غیر کارا را پوشش دهند، اما در دنیای رقابتی کنونی )دو دهه اخیر( مدیران سازمان های خدماتی نیز برای بهبود کیفیت، به موقع بودن و کارائی فعالیت هائی که انجام می دهند نیاز به اطالعات دارند و باید درک درستی از بهای تمام شده و سودآوری هریک از محصوالت، خدمات و مشتریان خود داشته باشند سازمان های خدماتی خدمات متنوعی ارائه می دهند و هرخدمتی نیز ویژگیهای مخصوص به خود را دارد که به طور گوناگونی باعث مصرف منابع سازمان می شود .این گونه سازمان ها به طور مستمر خط محصول خود را از نظر اقتصادی ارزیابی می کنند، برای قیمت گذاری، کیفیت، حساسیت، تولید یا حذف هریک از محصوالت تصمیم می گیرند .بهای تمام شده و سودآوری هر محصول داده حیاتی برای چنین تصمیم گیری می باشد .مدل بودجه ریزی عملیاتی ماهیتا مناسب صنعت بانکداری می باشد زیرا در بانک محرک های بهای تمام شده به راحتی قابل شناسائی بوده و از طریق آنها می توان یک پدیده را اندازه گیری و قیمت گذاری کرد)عرب مازار یزدی ، عبدالهی مالئی ،.)1311

نظام بودجه ریزی عملیاتی یا بودجه ریزی بر مبنای عملکرد از دهه 1162 در کشورهای متعددی از جمله آمریکا، کانادا، شیلی، انگلیس، کره جنوبی، مالزی، استرالیا، غنا و برزیل آغاز شد. در این دهه توجه بیشتر معطوف

 

به مرتبط ساختن مخارج به نتایج و محصوالت بود. در دهه 1970 ارزیابی برنامهها و اثربخشی آن در دستور کار قرار گرفت و از سال 1988 نظام تشویق و تنبیه برقرار شد و از سال2003 پاسخگویی مدیران تهیه و ارائه شد. از زمان اجرای بودجه ریزی عملیاتی موانع متعددی پیش روی کشورهای مجری وجود داشته است که توانسته اند بخش اعظمی از آنها را برطرف نمایند. ازجمله موانع مهم پیش روی این کشورها میتوان به عدم همکاری کارکنان، نبود ارتباط بین نتایج و اهداف خاص، فقدان شاخص های عملکردی مناسب، نیاز به اصالح سیستم حسابداری و حسابرسی، عدم وجود اختیار به مدیران و استفاده از عوامل تشویق کننده و فقدان اطالعات دقیق و قابل اعتماد اشاره کرد )سعیدی و مزیدی، .)1385

یکی از اصالحات اخیر در نظام بودجه ریزی کشورها، حرکت به سوی بودجه ریزی عملیاتی است که بر سنجش عملکرد دولتها تأکید می کند. شواهد موجود نشان میدهد که این اصالحات در سطح محدودی اجرا می شود و این امر سئواالت فراوانی را ایجاد می کند که چرا تعداد کمی از دولتها بودجه ریزی عملیاتی را به طور کامل اجرا می کنند و چه نیازمندیهای وجود دارد که ، اجرای کامل را تضمین نماید. در ایران هم حرکت به سوی تغییر نظام بودجه ریزی کشور به سوی بودجه ریزی عملیاتی است)حضوری و دیگران، .)1381

بیشتر پژوهشگران و کارشناسان بودجه بندی دولتی، بر این موضوع توافق نظر دارند که بودجهبندی بر مبنای عملکرد به عنوان ابزاری برای تخصیص منابع جهت دستیابی به هدفها، مقاصد برنامهریزی شده و همچنین دستیابی به بعضی از شاخص های عملکرد، از قبیل کارآیی و اثربخشی است. با توجه به تعاریف ارائه شده، میتوان گفت که بودجه بندی بر مبنا ی عملکرد بیشتر حول دو محور «ارتباط بودجه با نتایج» و« ارتباط بودجه با شاخصهای عملکرد و ارزیابی» میچرخد. افزون بر این، رشد و توسعه خدمات دولتها و افزایش وظایف آنها، باعث شده است که نظامهای بودجهریزی سنتی کارایی خود را از دست بدهد و به منظور رفع نیاز دولت ها، نظام های بودجه ریزی یکی پس از دیگری بوجود آید و سیر تکاملی خود را طی کنند. بودجهریزی سنتی، افزایشی، برنامهای و نیز بودجهریزی بر مبنای صفر نمونههایی از این سیر تکاملی است و بودجهریزی عملیاتی نیز، از آخرین تالشها برای رفع نیازهای امروزی دولت ها به شمار می رود) پورزمانی و نادری، .)1311

بودجه ریزی عملیاتی با داشتن محاسنی مانند«شفاف سازی فرآیند بودجه ریزی، تمرکز بر حصول نتایح قابل سنجش، بهبود تصمیم در تخصیص منابع، حمایت از مدیران ومسئولیت پذیر ساختن آنها» مبنای روش بودجه ریزی در برنامه چهارم توسعه اعالم گردید)فرزیب،.)1382

تعاریف زیادی ازبودجه ریزی عملیاتی ارائه شده است ولی وجه مشترک آنها حول دو نکته،ارتباط بودجه با نتیجه و ارتباط شاخص عملکرد وارزیابی می چرخد )پناهی، .)1384

باید توجه داشت که به منظور اجرای بودجه ریزی عملیاتی و تالش برای بهبود عملکرد، اتخاذ یک رویکرد باال به پایین توسط یک نهاد مرکزی در عمل با تنگناها و تعارضات فراوان روبروست. در واقع سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور می بایست امکانات خود را برای پیشبرد بودجه ای در اختیار دستگاههای اجرایی قرار دهد و سازمانها باید این امکان را بیابند تا ضمن تقویت سیستمهای مدیریتی خود، شاخصهای عملکرد فعالیتهایشان را خود مشخص نموده و برآن اساس نیازهای مالی خودرا تخمین زده و پیش بینی نمایند. شناسایی دقیق موانع اجرای بودجه ریزی عملیاتی و رفع این موانع نقش مهم و اساسی در اجرای اثربخش بودجه ریزی عملیاتی و به تبع آن تحقق هدف های تعیین شده در چشم انداز بیست ساله و برنامه های توسعه خواهد داشت) پورزمانی و نادری، .)1311

در پژوهش حاضر، تالش بر این است که با تأکید بر عواملی مانند اختیار، پذیرش و توانایی بر اساس مدل شه، امکان استقرار بودجه عملیاتی در بانک ملی مطالعه شود. بنابراین مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که امکان استقرار بودجه ریزی عملیاتی در شعب بانک ملی چقدر است؟

-1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

اندیشهای که در ورای بودجهریزی عملیاتی قرار دارد این است که سیاستگذاران، تصمیمات مالی را به گونهای عینی و بر مبنای کارایی و اثربخشی استوار سازند. همچنین منابع مالی مورد نیاز برنامه ها شناسایی و معیارهای سنجش و کنترل نتیجه ها در مقایسه با برنامه بدست آید. آنگاه هم آنها و هم مردم میتوانند درباره عملکرد بانک قضاوت روشنتری داشته باشند. در واقع بودجهریزی عملیاتی با مرتبط ساختن تصمیمات بودجهای و عملکرد سازمان، پاسخگویی سازمان در مقابل قانونگزاران و مردم را تقویت میکند.