در این تحقیق به بررسی و شناخت عوامل تاثیرگذار در انتخاب بستههای مسافرتی توسط مسافر میپردازیم. ابتدا با توجه به شناخت بازار موجود و شیوه فعالیت فعلی دفاتر خدمات مسافرتی و با توجه به شناخت رفتار مسافرین و گردشگران مدلی برای انتخاب بسته های مسافرتی تهیه میکنیم.
سپس پرسشنامه ای تهیه شده و با توجه به نتایج بدست آمده، ضرایب وزنی بردارهای مقایسه ای را بدست می آوریم. همچنین با استفاده از روش ANP و انتخاب چند گزینه انتخاب اقدام به حل مدل می کنیم. لازم به ذکر است که ضرایب بردارهای مقایسه ای برای گزینههای انتخاب را با پرسشنامه ای جداگانه و با توجه به نظر افراد خبره به دست میآوریم.
در نهایت نتایج به دست آمده از نرم افزار را با نتایج واقعی فروش برای یک دوره یکساله یکی از دفاتر خدمات مسافرتی مقایسه کرده و تشابهات و تفاوتهای موجود در نتایج را تحلیل مینماییم.
فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی به عنوان عنصری واسطه میان عرضه کنندگان اصلی خدمات همچون تورگردانان و یا شرکت های حمل و نقل و هتلها از یک سو و گردشگران متقاضی سفر از طرف دیگر عمل می کنند . آنها در واقع پیشانی مواجهه نخستین متقاضیان با صنعت جهانگردی به شمار می روند . توفیق یا عدم توفیق این واسطه ها بر موفقیت یا شکست برنامه های مقاصد گردشگری و عرضه کنندگان خدمات گردشگری به شدت تاثیر گذار است .
انواع آژانسها یا دفاتر خدمات مسافرتی موجود در ایران به استناد بندهای الف، ب و پ ماده یک آییننامه نظارت بر تاسیس و فعالیت دفترهای خدمات مسافرتی، سیاحتی، جهانگردی و زیارتی موضوع تصویبنامه شماره 14404/ت 23203ها مورخ 5/4/1380 هیات وزیران، آژانسهای مسافرتی به سه دسته زیر تقسیم میشوند:
الف) آژانسهای مورد اشاره در بند الف ماده یک آییننامه فوقالذکر که تحت نظارت مستقیم سازمان هواپیمایی کشوری هستند و وظیفه اصلی آنها فروش بلیت خطوط مختلف هوایی داخلی و خارجی است. اینگونه دفاتر نه تنها به هیچ عنوان حق برگزاری تور را ندارند بلکه حق فروش تورهای سایر دفاتر برگزارکننده را نیز ندارند چرا که اساس مجاز به عقد قرارداد تور با مسافر نیستند. ضمنا این نوع از آژانسهای مسافرتی با رعایت آییننامهها و ضوابط مربوطه میتوانند به عضویت یاتا (IATA) درآیند که به اینگونه دفاتر اصطلاحا آژانسهای دارنده مجوز بند الف گفته میشود. درضمن دارنده این جواز می تواند درخواست صدور بلیت قطار رجاء و قطار بنیاد را هم بنماید و علاوه بر بلیط هواپیما، بلیط قطار هم بفروشد.ضمنا دربست کردن هواپیما(چارتر) هم توسط این شرکت های مسافرتی امکان پذیر است.
ب) آژانسهای مورد اشاره در بند ب ماده یک آییننامه فوقالذکر که تحت نظارت مستقیم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هستند و وظیفه اصلی آنها برگزاری انواع تورهای داخلی و خارجی، رزرو هتل، اخذ ویزا و سایر فعالیتهای مرتبط با صنعت گردشگری است. اینگونه دفاتر حق برگزاری تور در مسیر عربستان (حج)، سوریه و عراق را ندارند که به اینگونه دفاتر اصطلاحا آژانسهای دارنده مجوز بند ب گفته میشود.
پ) آژانسهای مورد اشاره در بند پ ماده یک آییننامه فوقالذکر که تحت نظارت مستقیم سازمان حج و زیارت هستند و وظیفه اصلی آنها برگزاری انواع سفرهای زیارتی داخل و خارج از کشور است. اینگونه دفاتر حق برگزاری تور در مسیرهای غیر زیارتی را ندارند که به اینگونه دفاتر اصطلاحا آژانسهای دارنده مجوز بند پ گفته میشود.
نکته مهم اینکه آژانسهای مسافرتی موجود در کشور میتوانند هر یک از مجوزهای مذکور را به طور مجزا و یا ترکیبی از دو یا هر سه مجوز داشته باشند. در آن صورت آژانس مربوطه به طور همزمان تحت نظارت مستقیم تمامی سازمانهایی قرار خواهد داشت که مجوزهای خود را از آنها دریافت کرده است.
آژانسها از نظر تقسیم بندی جهانی دو نوع می باشند:
Tour Operator:
این آژانسها مجری تور هستند و با سرمایه گذاریهای کلان هتلها و خطوط هوایی،ریلی و اتوبوس توریستی را گارانتی کرده،سپس به قیمت مناسب آن را در اختیار آژانسهای نوع دوم قرار می دهند. از نظر قانونی در خارج کشور آژانسهای تور اپراتور یا عمده فروش تورها؛حق ندارند برای تبلیغ ثبت نام مسافر به صورت مستقیم اقدام نمایند بلکه در ازای واگذاری قسمتی از سود حاصله به آژانسهای ردیف دوم،مسافران(ثبت نام ) شده آنها را اعزام می نمایند.
Tour Retailor:
این آژانس ها به خرده فروش معروف هستند و با پذیرش مسافر و عقد قرارداد با آژانسهای عمده فروش اقدام به فعالیت می نمایند.
در این تحقیق با کمک روش های بازاریابی در پی تفکیک و شناسایی نیازمندی ها و خواسته های مشتریان می باشیم. این خواسته ها و نیازمندی ها در شکل گیری بسته های مسافرتی ارایه شده توسط دفاتر خدمات مسافرتی نقش بسزایی دارند. این کار به کمک روش های بازاریابی انجام می گردد و خروجی آن بسته هایی حاوی برخی نیازمندی ها و خواسته ها می باشند که هدفشان ارایه بهترین مزیت رفاهی به مشتریان می باشد پس جهت اولویت بندی این بسته ها با اهداف مزیت رقابتی و مطلوبیت بسته و با توجه به روابط غیر خطی میان نیازمندی ها و خواسته های مشتریان در بسته های مختلف از روش فرآیند تحلیل شبکه ای (Analytic Network Process) استفاده می کنیم.
2-1- هدف تحقیق
ایجاد ساز و
کاری جهت تفکیک بستههای خدمات مسافرتی و اولویت بندی آن ها.
3-1- ضرورت و اهمیت تحقیق
صنعت گردشگری بهعنوان یکی از مهمترین پدیدههای هزاره سوم، طی نیم قرن گذشته با رشد تصاعد گونه خود تأثیر بسزایی در رشد و پویایی اقتصادی و تبادلات فرهنگی کشورها داشته است. بهطوریکه بسیاری از صاحبنظران، قرن حاضر را قرن گردشگری نام نهادهاند. توجه به مقوله گردشگری زمانی مهمتر جلوه میکند که براساس آمارهای موجود، صنعت گردشگری امروزه بهعنوان دومین منبع درآمد بیش از 49 کشور در حال توسعه به حساب میآید و راهبردی است برای افزایش درآمد و فقرزدایی این کشورها. براساس پیشبینی سازمان جهانگردی جهانی (WTO) تا سال 2010 بیش از 43 درصد از اشتغال جهان مربوط به بخش گردشگری خواهد بود (محمدی ده چشمه و زنگی آبادی، 1387). طبق پیشبینی WTO تا سال 2020 میلادی، تعداد جهانگردان به رقمی بالغ بر 1/6 میلیارد نفر خواهد رسید. براساس آمار ارائه شده از همین سازمان، بیش از 50 درصد معضل اشتغال در کشورهای در حال توسعه از طریق توسعه این صنعت قابل حل است.
4-1- سوال تحقیق
سوالی که مطرح میشود این است که:
1- آیامیتوان با توجه به شناخت مخاطب در صنعت خدمات مسافرتی و با توجه به روال فعلی فرآیند بستههای مخاطب پسندتری طراحی کرد؟
2- اولویتهای انتخاب بسته های مسافرتی در بین مشتریان (در ایران) چیست؟
3- آیا نتایج به دست آمده با روند فعلی تقاضا همخوانی دارد؟
5-1- مفروضات
1- مشتریان معقول و دارای خواسته های عقلایی هستند.
2- مطلوبیت مشتریان با ارتقای کیفیت خدمات ارتباط مستقیم دارد.
6-1- کلمات کلیدی و تعاریف مربوط
بسته های مسافرتی:
یک پکیج اساسا یک ترکیب از محصولات منفرد سفر و گردشگری است که تحت یک مارک و برند خاص بازاریابی شده و با یک قیمت کلی بفروش می رسد. بیشترین محصولات در بازارهای سفر و گردشگری بفروش می رسند، با این وجود محصول سفرهای مهم تجاری وخیلی از کنفرانس ها نیز به همین طریق پکیج می شوند.
محصول جامع گردشگری به صورت یک پکیج و بر اساس 5 جزء اصلی شامل جاذبه های مقصد، تسهیلات و خدمات مقصد، دسترسی به مقصد(شامل حمل و نقل)، تصویر و برند مقصد و قیمت بازاریابی تورهای جامع و پکیج های محصول برای مشتریان تعریف می شود. یک تورگردان تور جامع، سازنده یک محصول گردشگری است که اجزای پکیج را از عرضه کنندگان خدمات گردشگری می خرد و آنها را به صورت یک پکیج و با برند یک نهاد واحد می فروشد.
بازاریابی:
بازاریابی فرآیندی است که از طریق آن افراد و گروهها نیازها و خواسته های خود را از طریق تولید و مبادله محصولات و ارزش با دیگران تأمین می کنند.
یا به عبارتی دیگر بازاریابی عبارت است از:
شناسایی ( مشتریان، رقبا و کل بازار )، شناساندن ( کالاها و خدمات به مشتریان) و ایجاد رضایت (برای مشتریان و خودمان).
فرآیند تحلیل شبکه ای:
روش ANP از روشهای جدید MCDM محسوب میشود که آقای دکتر ساعتی در سال 1996 میلادی آن را ارائه داد و به دلیل در نظر گرفتن وابستگیها در این روش، میتوان آن را رویکردی جدید در روشهای MCDM به شمار آورد. این روش در دنیای واقعی، کاربردهای بسیار زیادی دارد و از دلایل آن نیز همان در نظر گرفتن وابستگیها را میتوان برشمرد.
7-1- قلمرو موضوعی، مکانی و زمانی
1-7-1- قلمرو زمانی
این تحقیق مربوط میشود به بازه زمانی پایان سال 1391 تا ابتدای سال 1392.
همچنین در این تحقیق به منظور تطبیق نتایج با عملکرد واقعی از دادههای خام مربوط به فروش بسته های مسافرتی یکی از آژانسهای خدمات مسافرتی سرشناس از اردیبهشت 1390 تا فروردین 1391 استفاده گردیده است.