1-5-1- سؤال اصلی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………10
1-5-2- سؤالات ویژه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….10
- تعاریف عملیاتی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….11
- تعریف عملیاتی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..12
فصل دوم : مبانی نظری و تجربی تحقیق
2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..13
2-2- تعریف مدیریت ……………………………………………………………………………………………………………………………………..13
2-3- تعریف مدیریت کلاس…………………………………………………………………………………………………………………………..14
2-4- اهمیت و ضرورت مدیریت و انضباط کلاس………………………………………………………………………………………….15
2-5- عوامل مؤثر بر مدیریت کلاس ……………………………………………………………………………………………………………..15
1- ویژگیهای شخصیتی معلم ………………………………………………………………………………………………………………………..15
- روشهای تدریس ………………………………………………………………………………………………………………………………………..16
- فنون تدریس………………………………………………………………………………………………………………………………………………16
- تدبیر منفی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….17
- کم و زیاد کردن تن صدا ………………………………………………………………………………………………………………………….17
- حرکتهای معلم ………………………………………………………………………………………………………………………………………….17
- تأکید روی بعضی از مفاهیم و کلمات ………………………………………………………………………………………………………17
- اشارات معلم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..17
- مکثهای به موقع و هدفمند ………………………………………………………………………………………………………………………17
- تشویق و تمجید دانش آموزان ……………………………………………………………………………………………………………..17
- نگاههای معنی دار ………………………………………………………………………………………………………………………………..18
- ضربه زدن به میز و صندلی ………………………………………………………………………………………………………………….18
- تدوین قوانین و مقررات کلاس …………………………………………………………………………………………………………….18
2-6- محیط کلاس درس ………………………………………………………………………………………………………………………………18
2-7- مؤلفه های مدیریت کلاس داری ………………………………………………………………………………………………………….19
2-8- معلم به عنوان مدیر کلاس درس …………………………………………………………………………………………………………24
2-9- سنجش و آموزش مهارتهای اجتماعی …………………………………………………………………………………………………31
2-10- تعاریف مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………………..33
2-11- اهمیت مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………………..33
2-12- نمونه هایی از مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………..34
2-13- سنجش مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………………36
2-14- الگوی نارسایی مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………36
2-15- سنجش با مشاهده …………………………………………………………………………………………………………………………….38
2-16- گروه سنجی ……………………………………………………………………………………………………………………………………….38
2-17- رتبه بندی ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………..39
2-18- درجه بندی ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………40
2-19- مصاحبه های رفتاری…………………………………………………………………………………………………………………………..40
2-20- ایفای نقش رفتاری …………………………………………………………………………………………………………………………….40
2-21- آموزش مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………….41
2-22-کسب مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………………45
2-23- پرورش تواناییهای شناختی دانش آموزان …………………………………………………………………………………………47
2-24- خود رهبری…………………………………………………………………………………………………………………………………………47
2-25- ایجاد زمینه برای رشد راهبردهای خود
رهبری…………………………………………………………………………………47
2-26- پرورش و تقویت ویزگیهای مثبت اخلاقی …………………………………………………………………………………………49
2-27- پرورش روحیه حق محوری ……………………………………………………………………………………………………………….49
2-28- خود مدیریتی …………………………………………………………………………………………………………………………………….50
2-29- خود مدیریتی رفتاری ………………………………………………………………………………………………………………………..51
2-30- ادارک از خود ……………………………………………………………………………………………………………………………………..52
2-31- احترام به خود ……………………………………………………………………………………………………………………………………53
2-32- احترام به خود ناشی از سازمان …………………………………………………………………………………………………………53
2-33- خودکامیابی ………………………………………………………………………………………………………………………………………..55
2-34- الگوی معرفت پذیری اجتماعی از خود مدیریتی ………………………………………………………………………………55
2-35- تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سبک هویت و ابراز وجود دانش آموزان ………………………………………55
2-36- اثرات یادگیری مشارکتی بر رشد مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………57
2-37- توانایی در مدیریت …………………………………………………………………………………………………………………………….58
2-38- اثرات مدیریت مشارکتی …………………………………………………………………………………………………………………….60
2-39- آثار و مزایای مشارکت و مدیریت مشارکتی ……………………………………………………………………………………..63
2-40- پیشینهی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………64
2-40-1- پیشینهی داخلی ……………………………………………………………………………………………………………………………64
2-40-2-پیشینهی خارجی ……………………………………………………………………………………………………………………………68
2-41- جمع بندی …………………………………………………………………………………………………………………………………………73
2-42- مدل نظری پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………74
2-43- بررسی محیط پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………….77
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
3-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………84
3-2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………….84
3-2-1- نوع روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….85
3-3- جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………………………………………………85
3-4- نمونه رو روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………………………………86
3-5- روش گردآوری دادههای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………86
3-6- روش تجزیه و تحلیل دادههای تحقیق………………………………………………………………………………………………….89
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل دادههای تحقیق
4-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………90
4-2- اطلاعات جمعیت شناختی تحقیق………………………………………………………………………………………………………..91
4-3- بررسی نرمال بودن داده ها با استفاده زا ازمون گولموگروف اسمیرنوف………………………………………………94
4-4- بررسی سؤالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..95
4-5- مقایسه میانگین رتبه مؤلفه ها با استفاده از آزمون فریدمن …………………………………………………………….114
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………115
5-2- بررسی سؤالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….115
5-3- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………….123
5-4- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………………………..115
5-4-1- پیشنهادات کاربردی ……………………………………………………………………………………………………………………..115
5-4-2- پیشنهادت پژوهشی ………………………………………………………………………………………………………………………126
5-6- محدودیتهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..127
منابع و مأخذ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..128
منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………128
منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….135
پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………145
چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………149
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 1-1- ارتباط مؤلفههای تحقیق (سؤالات تحقیقاتی ) و سؤالات پرسشنامه………………………………………..12
جدول 2-1- عوامل تعیین کننده احترام به خود ناشی از سازمان و نتایج آن………………………………………………53
جدول 3- 1- جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………………..86
جدول 3-2- روش نمره دهی به مقیاس لیکرت در پرسشنامهی تحقیق………………………………………………………87
جدول 3-2- بررسی روایی پرسشنامه با تحلیل عاملی…………………………………………………………………………………..88
جدول3-3- نتایج آزمون آلفای کرونباخ………………………………………………………………………………………………………….89
جدول 4-1- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس جنسیت…………………………………………………………………………….91
جدول 4-2- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سطح تحصیلات………………………………………………………………..92
جدول 4-3- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سابقه تدریس……………………………………………………………………93
جدول شماره 4-4- نتایج آزمون نرمال بودن داده های تحقیق…………………………………………………………………….94
جدول 4-5- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارتهای کلامی در فرایند مدیریت کلاسی……………..95
جدول 4-6- دیدگاه معلمان در مورد مهارتهای کلامی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات……96
جدول 4-7- دیدگاه معلمان در مورد مهارتهای کلامی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه…………..96
جدول 4-8- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارت برقراری ارتباط در فرایند مدیریت ……………….97
جدول 4-9- دیدگاه معلمان در مورد مهارت برقراری ارتباط در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات……98
جدول 4-10- دیدگاه معلمان در مورد مهارت برقراری ارتباط در مدیریت کلاسی با احتساب سابقه…………98
جدول 4-11- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارتهای احساسی در فرایند مدیریت کلاسی…….100
جدول 4-12- دیدگاه معلمان درمورد مهارتهای کلامی درمدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات…..101
جدول 4-13- دیدگاه معلمان در مورد مهارتهای کلامی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه………101
جدول 4-14- نتایج توصیفی توجه به مهارت خود مدیریتی در فرایند مدیریت کلاسی……………………………102
جدول 4-15-دیدگاه معلمان در مورد خودمدیریتی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات……..103
جدول 4-16- دیدگاه معلمان مهارت خودمدیریتی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه………………103
جدول 4-17- مربوط به میزانتوجه به مهارتهای تحصیلی در فرایند مدیریت کلاسی…………………………….104
جدول 4-18-دیدگاه معلمان در مورد مهارت تحصیلی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات….105
جدول 4-19- دیدگاه معلمان مهارتهای تحصیلی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه…………………105
جدول 4-20- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارت ابراز وجود در فرایند مدیریت کلاسی……….106
جدول 4-21- دیدگاه معلمان مهارت ابراز وجود در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات…………….107
جدول 4-22- دیدگاه معلمان در مورد مهارت ابراز وجود در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه……..107
جدول 4-23- نتایج توصیفی میزانتوجه به مهارت اطاعت ورزی در فرایند مدیریت کلاسی………………….108
جدول 4-24-دیدگاه معلمان در مورد مهارت اطاعت ورزی در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات…….109
جدول 4-25-دیدگاه معلمان مهارت اطاعت ورزی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه………………..109
جدول 4-26- نتایج توصیفی میزانتوجه به مهارت مسئولیت پذیری در فرایند مدیریت کلاسی……………110
جدول 4-27- دیدگاه معلمان مهارت مسئولیت پذیری در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات………….111
جدول 4-28- دیدگاه معلمان در مورد مهارت مسئولیت پذیری در مدیریت کلاسی با احتساب سابقه……111
جدول 4-29- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارت جرأت ورزی در فرایند مدیریت کلاسی…..112
جدول 4-30- دیدگاه معلمان در مورد مهارت جرأت ورزی در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات…….113
جدول 4-31- دیدگاه معلمان در مورد مهارت جرأت ورزی در مدیریت کلاسی با احتساب سابقه…………..113
جدول4-32- دیدگاه معلمان درتوجه به مهارتهای اجتماعی در مدیریت کلاسی با احتساب جنسیت………..14
جدول شماره 4-33- نتایج آزمون مقایسه میانگین رتبهی مؤلفهها با استفاده آزمون فریدمن………………….115
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 2-1- مؤلفه های مهارت اجتماعی مورد توجه در مدیریت کلاسی…………………………………………………….76
نمودار 4-1- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس جنسیت……………………………………………………………………………..91
نمودار 4-2- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سطح تحصیلات………………………………………………………………..92
نمودار 4-3- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سابقه تدریس…………………………………………………………………….93
چکیده تحقیق:
این تحقیق به ارزیابی مدیریت کلاسی از منظر توجه به مهارتهای اجتماعی در مدارس ابتدایی اشکنان در سال تحصیلی 94-1393 میپردازدجامعهی آماری مورد نظر این تحقیق همهمعلمان مقطع ابتدایی که درسال تحصیلی 94-1393 در مدارس ابتدایی اشکنان به تدریس مشغول بوده اند . این جامعه 150 نفر شامل تعداد 94 نفر از آن زن و تعداد 56 نفر از آنان مرد بوده که با توجه به کم بودن جامعه ، کل جامعه پژوهش با روش سرشماری به عنوان نمونه انتخاب گردیدند . جهت روش جمع آوری داده ها در این تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته و فیش ثبت اصلاعات استفاده گردید . ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته و فیش ثبت اطلاعات تعیین شد .روایی پرسشنامه مورد تأیید متخصصان قرار گرفت و نیز با استفاده از آزمون تحلیل عاملی 89/0روایی آن تأیید گردیدو پایایی پرسشنامه نیز بااستفاده ازروش آلفای کرونباخ 92/. محاسبه شد . دادههایحاصل از پرسشنامه با استفاده از شاخصهای آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل گردید . نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که در تمام مؤلفههای مهارت اجتماعی(مهارتهای کلامی ، مهارتهای احساسی ، اطاعت ورزی ، خودمدیریتی ، مسئولیت پذیری ، ابراز وجود ، مهارتهای تحصیلی ، برقراری ارتباط ، جرأت ورزی) به شکل مناسب و مطلوبی در فرایند مدیریت کلاسی تحقق یافته است و تفاوت معناداری نیز در دیدگاه معلمان مرد و زن مشاهده نگردید .
کلمات کلیدی : مدیریت کلاسی ، مهارتهای اجتماعی ، مهارتهای کلامی ، خودمدیریتی ، مسئولیت پذیری
فصل اول
طرح تحقیق
- مقدمه :
کلاس درس به عنوان یک گروه یا نظام اجتماعی دارای همه ویژگیهای سیستمهای اجتماعی است که مورد توجه صاحب نظران علوم رفتاری قرار دارد . مدیریت کلاس بر عهده معلم است که قبل از آموزش یا هر گونه اقدام تربیتی و رفتاری باید کلاس درس را جهت تحقق اهداف مدیریت نماید . مدیریت کلاس درس چون سایر مدیریتها مستلزم کارکردهایی چون طراحی و سازماندهی ، هماهنگی و رهبری ، کنترل و نظارت و ارزشیابی است که بدلیل در هم تنیدگی، این کارکردها از یکدیگر تفکیک پذیر نیستند . امروزه از مهمترین چالشهای یک معلم در کلاس ، ارتباط مؤثرو صحیح با فراگیران است از طرف دیگر ارتباط معنادار، کلید اجرای موفقیت آمیز بسیاری از شیوههای مدیریت در کلاس میباشد . ارتباط عامل اصلی یادگیری است که شاخص های متعددی را در بر می‌گیرد .
سازمانهای رسمی به عنوان نوعی سیستم اجتماعی مستلزم مدیریت و رهبری اثربخش برای تحقق اهداف رسمی میباشند؛ صاحب نظران علم مدیریت وسازمان برای مدیریت و رهبری این سازمانها، کارکردهایی را عنوان کرده اند.اکثریت برکارکردهای اساسی مدیریت کلاس طراحی و سازماندهی کلاس درس، رهبری کلاس درس ، نظارت و کنترل کلاس درس و ارزشیابی اتفاق نظر دارند (پرداختچی، 1380).
اجتماعی بودن یک نیاز سرشتی انسان است ، انسان بر پایه آفرینش خویش نیاز به تعلق و پیوند با دیگران دارد ، خوی اجتماعی بودن در وی نهفته است . مشارکت پیوند دو سویه سازنده و سودمند بین دو تن یا بیشتر از دو تن میباشد . پیوندی گشوده و بازمیان دو انسان که این دو در پرتو آن پرورش مییابند و از یکدیگر بهره میگیرند . دو سویه بودن پیوند موجب می گردد تا اطلاعات ، دانش ، شناخت و اندیشه و نظر هریک از دو سوی پیوند به دیگری منتقل گردند و در اثر آن هردو طرف بهره ی بدست آورند و بر نیروی ذهنی و عقل خود بیفزایند (طوسی ، 1377) .