عوامل موثر در یادگیری رشد پیدا میکنند و علاوه بر شخصیت فرد تجارب گذشته و تعامل بین فردی او نیز در رسیدن به هدف موثر است.
به صورت کلامی (سخن، لغات یا جملات) و یا غیرکلامی (استفاده از چشم، تن صدا بیان چهرهای و ژست ها) میباشد.
از فرهنگ و گروه اجتماعی که فرد در آن زندگی میکند، تاثیر میپذیرد.
از طریق تقویت اجتماعی رشد پیدا میکند. این تقویت در صورتی موثر است که مورد علاقه فرد بوده برانگیزاننده باشد.
طبیعت دوجانبه دارد و رفتارهای دوسویه را میطلبد، از عوامل محیطی، سن، جنس و موقعیت دیگر افراد تاثیر میپذیرد (کامبز و کی[1]، 2002).
شش عنصر اصلی در ارزیابی نشانههای مهارت اجتماعی
ماتسون و دیگران (2003) در ارزیابی نشانههای مهارت اجتماعی به شش عنصر اصلی اشاره میکند:
مهارتهای اجتماعی به طور معمول آموخته میشوند.
شامل مجموعه از رفتارهای کلامی و غیرکلامی گوناگون و ویژه اند.
مستلزم داوطلب شدن و ارائه پاسخهای مناسب فرد هستند.
تقویت اجتماعی دیگران را به حداکثر میرسانند.
ماهیتی تعاملی دارند و به زمان بندی مناسب و تاثیر متقابل برخی از رفتارها احتیاج دارند.
تحت تاثیر عوامل محیطی همچون سن، جنس، پایگاه طرف مقابل
میباشند.
تراور[2] (2004) مهارتهای اجتماعی را به دو بعد تقسیم میکنند. اجزاء مهارت و فرایندهای مهارت اجزاء، مهارت را فرآیندهای واحدی نظیر نگاه کردن، تکان دادن سر، یا رفتارهایی در روابط اجتماعی مانند سلام، خداحافظی تشکیل میدهند. فرایندهای اجتماعی به توانایی فرد در ایجاد رفتار ماهرانه بر اساس قواعد و اهداف مربوطه و در پاسخ به بازخوردهای اجتماعی اشاره دارد. این تمایز نیاز فرد را به نظارت بر موقعیتها و تغییر رفتار در برابر واکنش سایر افراد میسنجد. (نریمانی و همکاران، 1381)
ایلسر و فردریکسن[3] (2007) مهارتهای اجتماعی را هم دارای جنبههای مشهود و هم دارای عناصر شناختی نامشهود میدانند. عناصر شناختی نامشهود افکار و تصمیماتی است که باید در ارتباطات متقابل بعدی گرفته شود یا انجام گیرد این عناصر همچنین مقاصد و بینش فرد دیگری را شامل میشود که واکنش در برابر آن احتمالا بر اندیشههای طرف مقابل تاثیر میگذارد (دهقان، 1382).
تراور (2007) به این نکته اشاره دارد که مهارت اجتماعی نه تنها امکان شروع و تداوم روابط متقابل و مثبت را با دیگران فراهم میآورد بلکه توانایی به اهداف ارتباطی را نیز در شخص ایجاد میکند.
الیوب و گریشمن[4] (2007) کنش متقابل اجتماعی را به یک فرایند مرحلهای که هر مرحله نیازمند یک مجموعه از مهارتهای متفاوتی است تجربه نموده اند، مرحله اول ارتباط، نیازمند مهارت گیرندگی است که شامل مهارتهایی است که برای توجه کردن و درک درست اطلاعات اجتماعی متناسب که در موقعیتها وجود دارد لازم میباشد، چون متناسب بودن رفتار بیان فردی ما معمولا وابسته به موقعیتها است، انتخاب رفتار اجتماعی درست، بستگی زیادی به شناخت صحیح نشانههای میان فردی و محیطی دارد که ما را به پاسخهای موثر رهنمون میشوند. مثالهای مهارتهای گیرندگی شامل شناخت متناسب اشخاصی است که با آنها تعامل میکنیم. شناخت صحیح احساسات و امیالی که دیگران بیان میکنند در واقع شنیدن صحیح آنچه دیگران بیان میکنند و دانستن اهداف