1-8- روش تحقیق.. 9
فصل دوم: مفاهیم. 11
2-1- کالا و انواع آن. 12
2-1-1- کالا 12
2-1-2- انواع کالا 13
2-1-2-1- کالاهای سرمایه‌ای یا تولیدی.. 14
2-1-2-2- کالاهای واسطه‌ای.. 14
2-1-2-3- کالاهای مصرفی یا نهایی.. 14
2-1-3- مفهوم کالا در عیب تولید 14
2-1-4- کالای خطرناک 15
2-2- تولیدکننده، عرضه‌کننده، فروشنده، خریدار و مصرف‌کننده 15
2-2-1- تولیدکننده 16
2-2-2- عرضه‌کننده 16
2-2-3- فروشنده 17
2-2-4- خریدار 18
2-2-5- مصرف‌کننده 18
فصل سوم: مفهوم عیب و تشخیص آن. 21
3-1- مفهوم عیب… 22
3-1-1- تعریف لغوی عیب 22
3-1-2- مفهوم اصطلاحی عیب 23
3-1-2-1- زیاده یا نقصان از اصل خلقت… 23
3-1-2-2- زیاده یا نقصان از اصل خلقت همراه با کاهش دادن قیمت کالا. 25
3-1-2-3– نقص از مرتبهی متوسط.. 26
3-1-2-4- عامل کاهش قیمت کالا در عرف تجاری.. 27
3-1-2-5- نقص مؤثر در مصرف و انتفاع. 28
3-1-2-6- نقص مؤثر در کاهش ارزش یا انتفاع متعارف… 29
3-1-2-7- تشخیص عرف… 30
3-1-2-8- نتیجه. 30
3-1-3- تمییز عیب از وضعیتهای مشابه 31
3-1-3-1- تمییز عیب از فقدان اوصاف… 31
3-1-3-2- تمییز کالای معیوب از کالای نامرغوب… 32
3-1-3-3- تمییز کالای معیوب از کالای دستدوم. 33
3-1-3-4- تمییز کالای معیوب از کالای مغشوش… 33
3-2- تشخیص عیب… 35
3-2-1- شرایط عیب موجد مسئولیت 35
3-2-1-1- قابل مسامحه نبودن عیب… 35
3-2-1-2- مخفی بودن عیب موجود در کالا. 35
3-2-1-3- ورود ضرر در اثر عیب… 37
3-2-1-4- زمان ایجاد عیب… 38
3-2-2- ضوابط تشخیص عیب 39
3-2-2-1- ضابطهی انتظار مصرف‌کننده 39
3-2-2-2- ضابطهی موازنهی خطر- منفعت… 44
3-2-2-3- ضابطهی دوگانه. 45
3-2-3- نقش استاندارد و نهادهای مشابه در تشخیص عیب 46
فصل چهارم: اقسام عیب و مطالعهی موردی مصادیقی از کالاهای معیوب 51
4-1- اقسام عیب… 52
4-1-1- عیب در طراحی کالا 52
4-1-2- عیب در ساخت و تولید کالا 54
4-1-3- عیب در اطلاع‌رسانی 56
4-1-3-1- محتوای اطلاع‌رسانی.. 59
4-1-3-2- تفاوت بین ارائهی راهنمای استفاده از کالا و بیان اخطارهای لازم. 60
4-1-3-3- اخطار. 60
4-1-3-3-1- شرایط اخطار 61
4-1-3-3-1-1- کافی بودن اخطار 61
4-1-3-3-1-2- عدم امکان رفع خطر با تغییر در طراحی و ساخت 61
4-1-3-3-2- خطرات لازم الاخطار 62
4-1-3-3-2-1- قابل پیش‌بینی بودن خطر 62
4-1-3-3-2-2- عدم آگاهی خریدار از وجود خطر 63
4-1-3-4- شیوهی اطلاع‌رسانی.. 64
4-1-3-5- نتیجهی اطلاع‌رسانی.. 66
4-1-3-6- موارد عدم مسئولیت در فرض عدم اطلاع‌رسانی.. 67
4-1-3-6-1- استفادهی نادرست غیر قابل پیش‌بینی از کالا 67
4-1-3-6-2- تقصیر زیان‌دیده یا قاعدهی اقدام 68
4-2- مطالعهی موردی مصادیقی از کالاهای معیوب… 69
4-2-1- مواد خوراکی و آشامیدنی 69
4-2-1-1- مواد خوراکی.. 69
4-2-1-2- مواد آشامیدنی.. 73
4-2-2- مواد شیمیایی و بهداشتی 75
4-2-2-1- شوینده‌ها 75
4-2-2-2- لوازم‌آرایشی.. 76
4-2-2-3- کالاهای سمی.. 76
4-2-3- لوازم‌خانگی 77
4-2-4- هواپیماها 77
4-2-5- پوشاک 81
4-2-6- مواد دارویی و پزشکی 82
4-2-6-1- داروها 82
4-2-6-2- خون. 83
4-2-7- دخانیات 84
4-2-8- دستگاه‌ها و ماشینآلات صنعتی 87
4-2-9- وسایل تفریحی و ورزشی 89
4-2-10- اتومبیل‌ها 91
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات… 95
5-1- نتیجه‌گیری.. 96
5-2- پیشنهادات… 101
فهرست منابع. 103
الف- فارسی.. 104
ب- عربی.. 107
ج- انگلیسی.. 109
د- قوانین و مقررات… 112
فصل اول:
1-1- مقدمه
تضمین ایمنی مبیع به‌صورت شرط تبانی بر عهدهی فروشنده بوده و تولیدکننده نیز موظف به عرضهی کالای سالم و بی‌عیب است. تولید و فروش کالای معیوب موجب ایجاد مسئولیت می‌گردد و چنانچه موجب ورود خسارت به مصرف‌کنندگان شود تولیدکننده و فروشنده مکلف به جبران خسارات وارده خواهد بود. مسئولیت ناشی از کالای معیوب گاهی بر اساس نظام قراردادی و محدود به رابطهی خصوصی و قراردادی تولیدکننده یا فروشندهی کالای معیوب است؛ چنان که در فقه امامیه و قانون مدنی ایران و نیز قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان، خریدار کالای معیوب با استناد به خیار عیب می‌تواند عقد را فسخ نموده و ثمن پرداختی را مسترد نماید و یا این که کالای معیوب را نگه دارد و ارش نیز دریافت نماید و یا اگر موضوع بیع کلی باشد بر اساس قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان، عوض سالم را مطالبه نماید و گاهی بر اساس نظام مسئولیت مدنی قهری و فراتر از رابطهی قراردادی تولیدکننده یا فروشنده است. این نوع از مسئولیت را می‌توان