وبلاگ

عملکرد سازمان

عملکرد سازمانی یکی از مهمترین سازه های مورد بحث در پژوهش های مدیریتی است و بدون شک مهم ترین معیار سنجش موفقیت در سازمان ها به شمار می­آید. ولی به طور کلی در خصوص اینکه متغیر ها و شاخص های عملکرد سازمانی کدامند، هنوز توافق نظر کاملی در بین صاحب نظران وجود ندارد. به طور کلی شاخص های عملکرد سازمانی به دو دسته ذهنی و عینی قابل تقسیم است. شاخص های عینی عملکرد سازمانی ، شاخص­ هایی است که به صورت کاملا واقعی و بر اساس داده های عینی اندازه گیری می­ شود . از جمله شاخص­ های عینی عملکرد سازمانی می­توان به شاخص های سودآوری نظیر بازده دارایی، بازده حقوق  صاحبان سهام، بازده سرمایه گذاری ، و سود هر سهم بازده سهام, اشاره کرد.شاخص­ های ذهنی عملکرد سازمانی بیشتر شاخص­ هایی را شامل می­ شود که بر مبنای قضاوت گروه های ذینفع سازمان شکل می­گیرد.از جمله این شاخص ­ها می توان به رضامندی مشتری, رضامندی کارکنان , موفقیت در ارائه خدمات و… اشاره کرد (ابزری و همکاران ، 1388) .

سازمان با عملکرد برتر سازمانی است که در یک دوره زمانی بلند مدت از طریق توانایی انطباق مناسب با تغییرات و واکنش سریع به این تغییرات، ایجاد ساختار مدیریت مسنجم و هدفمند، بهبود مستمر قابلیت‌های کلیدی و رفتار مناسب با کارکنان به عنوان اصلی ترین دارایی  به نتایجی بهتر از سازمانهای همتراز دست می یابد (Waal,2005).

جیمز کالینز (2001) در یک پژوهش 5 ساله دیگر 28 شرکت از میان شرکتهای برگزیده مجله فورچون شرکتهایی­که در یک بازه زمانی 15 ساله سود مرکب سهام انان به سه برابر ارزش بازار رسیده بود را مورد مطالعه قرار داد. پژوهش آنها ویژگیهای ذیل را در خصوص این شرکتها آشکار کرد و نتایج در کتابی تحت عنوان از خوب به عالی منتشر گردید. حاکمیت رهبری سطح پنجم، رویکرد ابتدا فرد بعد هدف، توان رویارویی با حقایق ناخوشایند و درعین حال یقین داشتن به موفقیت، حاکمیت مفهوم خارپشتی و سادگی در سه محور ، فرهنگ مبتنی بر نظم گرایی ، بهره گیری از شتاب دهنده های فن آوری به عنوان مجموعه ویژگیهای شرکتهای رهسپار تعالی مطرح شد. کالینز عنوان نمود تفکر خارپشتی حاکم بر این سازمانها باعث می شود که سازمان بر روی یک زمینه که در آن می ­تواند بهترین باشد تمرکز نموده و از پراکنده کاری ، متفرق و بی ثبات بودن پرهیز کند .این مفهوم از طریق سه محور فکری قابل دستیابی است : شناسایی زمینه ای که در آن می توان بهترین عملکرد را داشت، شناسایی عامل حرکت و موتور اقتصادی و شناسایی زمینه ای که به آن اعتقاد وافر وجود دارد. برای داشتن یک مفهوم خارپشتی کاملا رشد یافته به تمام این سه محور فکری نیاز است . سازمان به جای بهترین بودن در هر زمینه ای سعی دارد که در یک زمینه که توانایی خاصی دارد بهترین شود (کالینز، 2001،) .

گری هارپست[1] در یک مطالعه 5 راز شرکتهای با عملکرد برتر را  تیم رهبری قوی ، توانایی جذب و نگهداری کارکنان با کیفیت ، رویکرد مسنجم و منظم به کسب وکار، توانایی استفاده استراتژیک از فن آوری ، استفاده مناسب از تامین کنندگان قابل اعتماد ذکر می­ کند  Harpest,2006)).

ویلیام جویس[2]  و همکاران در بررسی خود از 160 شرکت در صنعت های مختلف و مطالعه بیش از 200 تکنیک مدیریتی در طی 5 سال مجموعه عواملی که باعث رسیدن به نتایج برتر برای سهامداران می­شد را بررسی کردند و نتیجه تحقیق خود را فرمول 2+4 نامیدند. در این تحقیق دو دسته از عوامل شناسایی شد که به عوامل اولیه و ثانویه تقسیم می­ شود . عوامل اولیه شامل استراتژی متمرکز، اجرا ، فرهنگ عملکرد و سازمانهای تخت و سریع. عوامل ثانویه شامل هوشمندی ، رهبری متعهد ، نوآوری های تحول آمیز در صنعت ورشد از طریق ادغام ها و مشارکت،برای رسیدن به موفقیت می بایست تمامی عوامل اولیه و حداقل دو تا از عوامل ثانویه وجود داشته باشند که اصطلاحا به آ ن فرمول 2+4 موفقیت کسب و کار اطلاق می­ شود (Joyce,2003) .

دالتون [3]در بررسی خود در خصوص عناصر اصلی سازمان با عملکرد برتر 5 جز اصلی یک سازمان با عملکرد برتر را مشارکت کارکنان ، تیم های کاری خودگردان ، فن آوری تولیدی منسجم ، یادگیری سازمانی و مدیریت کیفیت فراگیر عنوان نموده است (Dalton,2000) .

هاردستی[4] در بیان ده ویژگی یک سازمان موثر شفاف بودن ماموریت سازمانی، قدرت چشم انداز رهبری، تعهد، باور و تعلق خاطر به چشم انداز مشترک در سرتاسر سازمان ، تیم رهبری متعادل و مسنجم ، اهداف و مقاصد روشن و قابل اندازه گیری ، مکانیزمهایی برای دریافت بازخورد از خارج سازمان، اشتیاق به یاد گیری مستمر ، در جستجوی تعالی و برتری بودن ، فرایندهای برنامه ریزی و تصمیم گیری کارآمد و پاس داشتن موفقیتهای دسته جمعی را در دستیابی به عملکرد برتر موثر می­داند (Hardesty,2003) .

گریگوری اسمیت[5] در مقاله خود هفت رازایجاد  سازمانهای با عملکرد برتر را تعهد و مشارکت مدیریت ارشد، تمرکز استراتژیک، تیم های راهبری ، شناسایی پروژه های کلیدی بهبود ، تیم گرایی ، ایجاد منشور و اندازه گیری(سنجش) ذکر می­ کند (Smith,2002). تفکر سازمانهای با عملکرد برتر یک تفکر استراتژیک بوده که از بصیرت عمیق نسبت به قواعد کسب و کار ناشی می­ شود. تفکر استراتژیک سبب می­ شود که منابع سازمان بر روی فعالیتهای ارزش آفرین متمرکز شود و از پرداختن به همه امور اجتناب شود. تفکر استراتژیک بصیرتی است که از طریق تلفیق فعالیتهایی که در کنار هم برای مشتری ارزش و برای سازمان مزیت رقابتی خلق می­ کند (غفاریان و کیانی 1384) .

همانگونه که روبرت جانسون  مدیر عامل  جانسون اند جانسون می­گوید” هرگز کاری را که از آن اطلاع ندارید نپذیرید” یکی از مدیران ارشد سابق پروکتر اند گمبل  می­گوید"شرکت ما هرگز اصلیت خود را فراموش نکرده است. ما تنوع و گوناگونی را تا حدی که با کارمان تشابه داشته باشد قبول می­کنیم. هرگز نمی خواهیم سازمانی متشکل از انواع شرکتهای به هم نامربوط باشیم". تحقیقات نشان داده است که شرکتهایی که در زمینه حیطه کاری خود اقدام به تنوع بخشی و ادغام گرده اند  بدون هر گونه تردید در موقعیت عالی قرار داشتند. این شرکتها با پیروی از استراتژی خود تنها به گسترشها و تنوعهایی توجه دارند که با صلاحیت و توانایی­های اصلی شرکت در ارتباط است. این شرکتها علیرغم میل شدید به تنوع بخشیدن به فعالیتهای خود از پرداختن به کارهایی که مدیریت شرکت با آنها آشنایی ندارد خودداری می­ کنند. شرکتهای با عملکرد بهتر استراتژی تنوع بخشیدن به کارهای خود را با توجه به مهارت و یا توانایی های اصلی خود انجام می­ دهند (عیسی خانی،1387) همچنین گراهام و اندرسن[6] در سال (1989) دریافتند که عمکلرد تعیین کننده ناشی شده از اهداف رقابتی است. آنها از یک شبیه  سازی موسساتی استفاده می­ کنند تا یک هدف خودمجور را بر علیه یک هدف رقیب محور مقایسه کنند. هدف سهام بازار زمانی که بازار چرخش می کند، کاهش سود است وندراجون و همکارانش در یک مطالعه متاآنالیزی مربوط به سهام بازار و سود و منفعت را انجام داده اند. این مطالعات بخش بخش، ارتباطا مثبت را بین سهام بازار و سود را نشان می دهند. اکثر ناطران به این نتیجه رسیده اندکه رابطه علی می­باشد(varndaroson et al ,1993)  در حالی که سایرین (مثل آکروجاکوبسون در سال1985، ون کاترمن[7] و همکارانش با این مخالف هستند. برای مثال موسسات با سودهایی که هدف آنهاست، ممکن است محصولات بهتری را تولید کنند و در نتیجه ، هم به سهام بازار دست یابند و هم به سود خودشان.( venkatraman et al , 1986)

همچنین اهمیت موضوع درباره مطالعاتی است که اهداف مدیران را تعیین و مورد آزمایش قرار می­دهد . مطالعاتی که برای مدت طولانی انجام می­گیرند ، دارای رویکردی هستند که یک رابطه منفی را بین سهام بازار و سود پیدا می­ کنند. گراهام و اندرسن در سال (1989)، داده ها و اطلاعات را در باره 24 موسسه و شرکت در صنعت در حال چرخش بودند را مورد مطالعه قرار داد، شرکت­هایی که در طی  رشد دوره های مربوط به دوره سهام است، رشد خود را از دست داده اند. یو و تشوگل در یافتند که یک سهام بازار در بدست آوردن سهام کمک نکرده اند و ایجاد  ثبات در فروش موسسه نمی­کنند.   ورنفلت و مونتگومری ، عملکرد شش brewers بزرگ آمریکایی یک محور بازار، معیارهایی را برقرار کرده و معتقد است که اندازه گیری یک تلاش سازمانی برای پاسخ موثر به مشتریان ورقیبان است. بنابراین محور بازار اعتقاد بر این دارد که یک تاثیر مثبت بر روی عملکرد موسسه داشته باشد . (عیسی خانی،1387) .گروهی از محققان مثل ژوو در سال[8]2005 و کتچن و هالت در سال  2001[9] ،عمدتا تمرکز برتاثیر تولید/ خدمات دارند که به عنوان سینرژی در خطوط مختلف تجارت تعریف شده است. کیم و همکارانش  این گونه بحث کرد که توانایی یک سازمان برای مدیریت چنین تخصیص یافتگی ، بستگی به توانایی ها و ظرفیت های عملکردی آنها و فعالیت های مربوط به آنها دارد. (kim et al, 1997)

[1] . Harpest

[2] . Joyce

[3] . Dalton

[4] . Hardesty

[5] . Smith

1. varndarojon et al

[7]. venkatraman et al

[8] . zhou

[9] . Ketchen and Hult