استاد مشاور
حجت الاسلام و المسلمین احمد غلامعلی
ماه و سال دفاع
بهمن 90
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
انس بن مالک، خادم پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) یکی از صحابه پر روایت از آن حضرت است که احادیث وی نقش بسزایی در شکل دهی باور مکتب خلفا در مورد سیره پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) داشت . بعد از برداشتن منع نشر حدیث پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به خاطر حضور وی در بسیاری از لحظات حساس در کنار پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ، همچنین دشمنی که نسبت به امام علی (علیه السلام) در زمان های مختلف نشان داد و خود به آن اذعان دارد پیروان مکتب خلفا نسبت به احادیث او توجهی ویژه نشان داده، در بسیاری از وقایع به آن استناد کرده و احادیث او را صحیح دانستند. در حالی که احادیث انس بن مالک در بسیاری از موارد جایگاه شخصیت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را پایین آورده و در مقابل، مقام خلفا را بالا برده است. در این نوشتار علاوه بر بررسی زندگی نامه این صحابه پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و دسته بندی احادیث وی، به تحلیل برخی از احادیث انس و بررسی این مدعا پرداخته شده است.
کلید واژه: حدیث، انس بن مالک، سیره پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ، خلفا، صحابه
فهرست مطالب
فصل اول؛ کلیات و مفاهیم
1.1 کلیات …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….11
1. 1بیان مساله تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….13
1. 2 سوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………..14
1. 3 فرضیات تحقی………………………………………………………………………………………………………………………………………14
1. 4 ضرورت و اهداف………………………………………………………………………………………………………………………………….15
1 . 5 پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………15
1 .6 نتایج علمی و عملی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….16
2 مفاهیم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 17
1 سنت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)……………………………………………………………………………………………………….17
1. 1 تعریف لغوی………………………………………………………………………………………………………………………………………….17
1. 2 تعریف اصطلاحی…………………………………………………………………………………………………………………………………..19
2 حدیث……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….20
2. 1 تعریف
لغوی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..22
2. 2 تعریف اصطلاحی…………………………………………………………………………………………………………………………………..22
2 سرگذشت حدیث ………………………………………………………………………………………………………………………………………23
2 عدالت صحابه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….28
4. 1تعریف صحابه…………………………………………………………………………………………………………………………………………32
4. 1. 1 تعریف صحابه در مکتب خلفا…………………………………………………………………………………………………………….. 32
4. 1. 2 تعریف صحابه در مکتب اهل بیت(علیهم السلام)………………………………………………………………………………… 36
4. 2تعریف عدالت………………………………………………………………………………………………………………………………………….37
4. 3تعریف ظلم……………………………………………………………………………………………………………………………………………..39
فصل دوم؛ زندگی نامه انس بن مالک
1 نام و کنیه………………………………………………………………………………………………………………………………………………….57
2 خاندان …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….58
3همسر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………59
4 فرزندان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..59
5 خصوصیات اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………………………………….60
6 انس در زمان پیامبر…………………………………………………………………………………………………………………………………….61
6. 1 همراهی انس با پیامبر…………………………………………………………………………………………………………………………….61
6. 2 غزوه بدر……………………………………………………………………………………………………………………………………………….63
6. 3 غزوه خندق……………………………………………………………………………………………………………………………………………64
6. 4 حجه الوداع……………………………………………………………………………………………………………………………………………66
6. 5 حدیث طیر…………………………………………………………………………………………………………………………………………….68
6. 6 سقیفه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………69
6. 7سایر وقایع……………………………………………………………………………………………………………………………………………..71
7 انس در زمان خلفا………………………………………………………………………………………………………………………………………71
7. 1 انس در زمان ابوبکر………………………………………………………………………………………………………………………………..71
7. 2 انس در زمان عمر…………………………………………………………………………………………………………………………………..76
7. 3 انس در زمان عثمان……………………………………………………………………………………………………………………………….80
7. 4 انس در زمان امام علی(علیه السلام)………………………………………………………………………………………………………..81
7. 5 انس بعد از امام علی (علیه السلام)…………………………………………………………………………………………………………..82
7. 6 انس بعد از یزید……………………………………………………………………………………………………………………………………..84
7. 7 انس در زمان حجاج بن یوسف………………………………………………………………………………………………………………..84
8 دیدگاه انس بن مالک درباره امویان………………………………………………………………………………………………………………88
9 بیماری و مرگ انس بن مالک …………………………………………………………………………………………………………………….89
فصل سوم؛ جایگاه احادیث انس بن مالک در دو مکتب خلفا و اهل بیت( علیهم السلام)
گونه شناسی احادیث انس بن مالک…………………………………………………………………………………………………………………….94
جایگاه احادیث انس بن مالک در مکتب خلفا…………………………………………………………………………………………………..95
1 فقه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………95
2 تفسیر………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..96
3 تاریخ و سیره……………………………………………………………………………………………………………………………………………100
4 اعتقادات و اخلاق…………………………………………………………………………………………………………………………………….104 1. 5 تبیین مقام……………………………………………………………………………………………………………………………………………….105
جایگاه روایات انس بن مالک در مکتب اهل بیت( علیهم السلام)……………………………………………………………………107
فصل چهارم؛ بررسی و تحلیل احادیث انس بن مالک
کفر پدر و اجاداد پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)……………………………………………………………………………………………..116
امکان رسوخ شیطان در پیامبر…………………………………………………………………………………………………………………………..119
امکان پشیمانی پیامبر از نفرین دیگران………………………………………………………………………………………………………………122
آخرین نماز پیامبر…………………………………………………………………………………………………………………………………………….126
واقف نبودن پیامبر به امور دنیوی مسلمانان……………………………………………………………………………………………………….128
شرح حدیث فرقه ناجیه…………………………………………………………………………………………………………………………………….131
آخرین وصیت پیامبر…………………………………………………………………………………………………………………………………………137
رقص و موسیقی در حضور پیامبر ……………………………………………………………………………………………………………………..144
نتایج ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..150
پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………153
ملحقات؛
نمودار احادیث انس بن مالک
نمودار فراوانی احادیث
جدول احادیث انس بن مالک
فهرست منابع
فصل اول
کلیات و مفاهیم
1.1 .کلیات
1. 1. 1. بیان مسئله تحقیق
انس بن مالک یکی از راویان پر روایت در میان اصحاب پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) است و میراث حدیثی وی نقشی مهم در پی ریزی باورهای اهل سنت دارد. انس از کودکی در خانه پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) می زیست و خادم ایشان بود. در برخی از روایات شیعی انس یکی از سه نفری برشمرده شده است که بر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) دروغ بستند.[1]
گزارش های روایی او درباره پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، خلفای سه گانه، امام علی(علیه السلام) و سایر موضوعات اعتقادی، فقهی، تاریخی، اخلاقی، فضائل و مناقب و … فراوان است. روایات او بخصوص در موضوعات غیر فقهی منبع و محور برخی از باورهای اهل سنت است که باید مورد نقد، بررسی و تحلیل قرار بگیرد تا اسلام آنگونه که شایسته است معرفی شود. همچنین یکی دیگر از بایسته های تحقیق چگونگی شخصیت سازی مکتب خلفا است که انس بن مالک را به عنوان یکی از شخصیت های مهم جهان اسلام معرفی و به همه شناسانده اند. در حالی که صحابه جلیل القدری از جمله سلمان، ابوذر و… کمتر مورد توجه قرار گرفته اند.
2. 1 .1 . سؤالات تحقیق
موضع گیری انس بن مالک در حوادث مختلف سیاسی اجتماعی در زمان پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و پس از ایشان چگونه بوده است؟
روایات مناقب ومثالب نقل شده از انس چه جایگاهی در باورهای پیروان مکتب خلفا داشته است؟
احادیث انس بن مالک در بین علمای شیعه چگونه ارزش یابی می شود؟
مضمون شناسی روایات گزارش شده از او چه تصویری از اسلام ارائه می دهد؟
3. 1. 1. فرضیات تحقیق
مواضع انس بن مالک در دوره های مختلف زندگی بر اساس شرایط زمانه متفاوت بوده است. مهم ترین موضع گیری وی در زمینه حدیث غدیر، عدم همراهی با امام علی(علیه السلام) و واقعه عاشورا در شمار اطرافیان یزید می باشد.
همراهی دراز مدت انس با پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) واطلاع وی از جزئیات زندگی ایشان سخنان وی را در مدح و یا مذمت اصحاب باور پذیر نموده است.
برخی از روایات انس بن مالک مورد توجه محدثان شیعه قرار گرفته بطوری که در کتب خود همچون بحار الانوار، الارشاد و… از آنها استفاده نموده اند.
در اغلب موارد روایات نقل شده از او واقعیات اسلام را به وضوح نشان نداده و باعث دور شدن انسان از حقیقت می شود.در برخی روایات مانند غدیر پنهان كاری وی مشهود و در گزارش سیره پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم، عصمت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) زیر سوال رفته است.
4. 1. 1 . ضرورت و اهداف
بررسی میزان صحت نقل هایی که از انس بن مالك در معرفی ابعاد شخصیت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)گزارش شده است.
تاثیر احادیث انس بن مالك بر باور پیروان مكتب خلفا