1 – 1 – 3 توزیع فلزات سنگین در محیط………………………….. 4
1 – 1 – 4 چرخهی طبیعی عناصر…………………………………. 4
1 – 1 – 5 چرخههای انسانزاد…………………………………….. 5
1 – 1 – 6 سرب…………………………………………………….. 5
1 – 1 – 6 – 1 سرب در خاک……………………………………… 7
1 – 1 – 6 – 2 سرب در آب………………………………………… 9
1 – 1 – 7 روی…………………………………………………….. 10
1 – 1 – 7 – 1 روی در خاک……………………………………… 12
1 – 1 – 7 – 2 روی در آب………………………………………… 13
1 – 2 بیان مسئله و اهداف تحقیق…………………………….. 14
1 – 3 تاریخچهی مطالعات پیشین………………………………. 15
1 – 3 – 1 مطالعات پیشین منطقه مورد مطالعه………………. 15
1 – 3 – 2 مطالعات مشابه در سایر نقاط ایران………………… 16
1 – 3 – 3 مطالعات مشابه در سایر کشورها …………………..17
فصل دوم: زمین شناسی منطقه……………………………….. 20
2 – 1 موقعیت جغرافیایی منطقه………………………………… 21
2 – 2 کلیات زمین شناسی……………………………………… 22
2 – 2 – 1 ماگماتیسم……………………………………………… 24
2 – 2 – 2 تکتونیک…………………………………………………. 25
2 – 2 – 2 – 1 گسلهای مهم منطقه…………………………….26
2 – 2– 3 چینه شناسی منطقه…………………………………. 27
2 – 2 – 3 – 1 واحدهای تریاس بالایی – ژوراسیک…………… 27
2 – 2 – 3 – 2 واحدهای کرتاسهی زیرین………………………. 27
2 – 3 کانه زایی در منطقه………………………………………. 30
فصل سوم: مواد و روش ها………………………………………. 33
3 – 1 مقدمه……………………………………………………….. 34
3 – 2 مطالعات تکمیلی…………………………………………… 34
3 – 2- 1 نمونه برداری…………………………………………….. 34
3 – 2- 1 – 1 نمونه برداری خاک…………………………………. 34
3 – 2- 1 – 2 نمونه برداری آب…………………………………….. 37
3 – 2 – 2 مطالعات آزمایشگاهی………………………………… 38
3 – 2 – 2 – 1 مطالعات آزمایشگاهی نمونههای خاک………… 38
3 – 2 – 2 – 1 – 1 تعیین بافت خاک……………………………… 38
3 – 2 – 2 – 1 – 2 تعیین pH خاک……………………………….. 39
3 – 2 – 2 – 1 – 3 تعیین EC خاک……………………………….. 39
3 – 2 – 2 – 1 – 4 تعیین مواد آلی خاک………………………… 39
3 – 2 – 2 – 1 – 5 تعیین کربنات کلسیم معادل………………… 40
3 – 2 – 2 – 1 – 6 تعیین اکسیدهای آزاد آهن، آلومینیوم و منگنز…41
3 – 2 – 2 – 1 – 7 استخراج ترتیبی……………………………… 42
3 – 2 – 2 – 1 – 8 هضم خاک و تعیین فلزات سنگین…………..44
3 – 2 – 2 – 2 مطالعات آزمایشگاهی آب……………………….. 44
3 – 3 – 3 آنالیز نتایج و پردازش داده ها…………………………. 45
فصل چهارم: نتایج و بحث خاک…………………………………… 46
4 – 1 بررسی نتایج حاصل از تجزیه و اندازه گیری نمونههای
خاک…..47
4 – 1 – 1 مقدمه………………………………………………….. 47
4 – 1 – 2 نتایج آنالیز عنصری (AAS) نمونههای خاک…………. 47
4 – 1 – 2 – 1 نسبت تمرکز عناصر در خاک……………………. 49
4 – 1 – 3 نتایج آنالیز استخراج ترتیبی………………………….. 51
4 – 1 – 4 تعیین خصوصیات خاک ها…………………………….. 54
4 – 1 – 4 – 1 تعیین بافت…………………………………………… 54
4 – 1 – 4 – 2 EC و pHخاک………………………………………. 57
4 – 1 – 4 – 3 کربنات معادل و ماده آلی…………………………… 57
4 – 1 – 4 – 4 اکسیدهای آزاد آهن، آلومینیوم و منگنز…………. 59
4 – 2 بررسی آلودگی خاک منطقه……………………………….. 61
4 – 2 – 1 مقدمه…………………………………………………….. 61
4 – 2 – 2 بررسی مقادیر عناصر سرب، روی و کادمیوم در نمونه ها…62
4 – 2 – 2 – 1 عنصر سرب (Pb)……………………………………. 62
4 – 2 – 2 – 2 عنصر روی (Zn)……………………………………… 62
4 – 2 – 2 – 3 عنصر کادمیوم……………………………………….. 63
4 – 2 – 3 محاسبهی شاخصها…………………………………… 63
4 – 2 – 3– 1 شاخص زمین انباشت (Igeo)…………………….. 63
4 – 2 – 3– 2 فاکتور غنی شدگی (EF)………………………….. 66
4 – 2 – 3– 2- 1 غنی شدگی سرب………………………………. 68
4 – 2 – 3– 2- 2 غنی شدگی روی………………………………… 68
4 – 2 – 3 – 3 شاخص آلودگی مجموع فلزات (MCI)…………….. 69
4 – 2 – 3– 4 فاکتور آلودگی………………………………………. 71
4 – 2 – 3 – 5 شاخص تجمعی آلودگی (MCd)…………………….74
4 – 2 – 3 – 6 تعیین گونهی عناصر بر اساس استخراج ترتیبی انتخابی….74
4 – 2 – 3 – 6 – 1 نتایج حاصل از استخراج ترتیبی سرب………. 75
4 – 2 – 3 – 6 – 2 نتایج حاصل از استخراج ترتیبی روی………… 77
4 – 2 – 3 – 6 – 3 نتایج حاصل از استخراج ترتیبی کادمیوم……. 78
4 – 2 – 1 – 6 – 4 تحرک کادمیوم، سرب و روی در خاکهای منطقه…79
4- 2 – 3 – 7 ماتریس همبستگی پارامترهای خاک…………….. 80
فصل پنجم: نتایج و بحث آب………………………………………… 81
5 – 1 بررسی نتایج حاصل از تجزیه و اندازه گیری نمونههای آب…82
5 – 1 – 1 مقدمه…………………………………………………….. 82
5 – 1 – 2 بررسی پارامترهای صحرایی pH، EC، TDS و دما در منابع آب منطقه….82
5 – 1 – 2 – 1 هدایت الکتریکی (EC)……………………………… 83
5 – 1 – 2 – 2 اسیدیته (pH)………………………………………. 84
5 – 1 – 2 – 3 دما ……………………………………………………84
5 – 1 – 2 – 4 مجموع مواد محلول1 (TDSC)……………………… 84
5 – 1 – 3 اندازه گیری آنیونها و کاتیونهای اصلی آب…………… 85
5 – 1 – 3 – 1 درصد خطا یا درصد واکنش………………………….. 85
5 – 1 – 3 – 2 آنیونهای اصلی منطقه…………………………….. 86
5 – 1 – 3 – 3 کاتیونهای اصلی منطقه…………………………… 88
5 – 1 – 4 اندازه گیری فلزات سنگین در منابع آب منطقه……….. 89
5 – 2 تعیین کیفیت آبهای منطقه……………………………….. 91
5 – 2 – 1 تعیین کیفیت آب از نظر مصارف آشامیدنی و تیپ آبهای منطقه…91
5 – 2 – 1 – 1 نمودار شولر و کیفیت آب آشامیدنی……………….91
5 – 2 – 1 – 2 نمودار پایپر و تعیین تیپ آبهای منطقه………….. 92
5 – 2 – 2 تعیین کیفیت آب از نظر مصارف کشاورزی……………. 93
5 – 2 – 2 – 1 نسبت جذب سدیم (SAR)………………………… 93
5 – 2 – 2 – 2 درصد سدیم ((Na%……………………………….
5 – 2 – 2 – 3 سدیم کربنات باقی مانده (RSC)………………… 97
5 – 2 – 2 – 4 درصد سدیم محلول (SSP) …………………………97
5 – 2 – 2 – 5 نسبت منیزیم (MR)……………………………….. 98
5 – 2 – 2 – 6 بیکربنات سدیم باقی مانده (RSBC)…………… 99
5 – 2 – 2 – 7 سختی کل (TH)………………………………….. 100
5 – 2 – 2 – 8 شاخص نفوذ پذیری (PI)…………………………. 101
5 – 2 – 2 – 9 شاخص کلروآلکالین (CAI)………………………. 102
5 – 2 – 2 – 10 شاخص Kelley…………………………………..
5 – 2 – 3 آلودگی فلزی در آبهای منطقه…………………….. 103
5 – 2 – 3 – 1 شاخص فلزی (MI)………………………………. 104
5 – 2 – 3 – 2 شاخص آلودگی فلزات سنگین (HPI)………….. 105
5 – 2 – 4 ماتریس همبستگی پارامترهای اندازه گیری شده….106
فصل ششم: نتیجه گیری و پیشنهادات……………………….. 108
آلودگی خاک منطقه………………………………………………. 109
آلودگی آب منطقه…………………………………………………..111
پیشنهادات………………………………………………………… 112
منابع و مآخذ……………………………………………………… 113
چکیده:
معدن ایرانکوه در رشته کوه ایرانکوه در 20 کیلومتری جنوب غربی شهر اصفهان و در طول جغرافیایی ´32 ˚51 تا ´45 ˚51 و عرض جغرافیایی ´28 ˚ 32 تا ´37 ˚32 قرار دارد. رخنمون سنگی غالب منطقه سنگهای کربناته به سن کرتاسه است که دربردارنده ماده معدنی نیز میباشد. در مجاورت این معدن دشت لنجان واقع است که از نظر کشاورزی حائز اهمیت بوده و بخش مهمی از محصولات کشاورزی مصرفی منطقه و گاهأ شهر اصفهان از آن تأمین میشود. بررسیهای خاکهای داخل معدن و سد باطلهی قدیم و جدید آلودگی بیش از حد این خاکها به فلزات سنگین را نشان میداد. در آزمایشات خاک دشت لنجان مشاهده گردید که با افزایش فاصله از معدن از میزان آلودگی خاک به مقدار بسیار زیادی کاسته شده است که علت آن نیز عدم تحرک فلزات سنگین در خاکهای منطقه میباشد. از جمله علل عدم تحرک این فلزات در خاکها میتوان به pH خنثی منطقه، بافت ریزدانه خاکها و به دام افتادن فلزات سنگین در فازهای اکسیدی، آلی و رسی اشاره کرد. در بررسیهای آب منطقه با اندازه گیری آنیونها و کاتیونها و نیز اسیدیته و هدایت الکتریکی، ارزیابیهای کیفیت آب جهت مصارف آبیاری و شرب انجام شد که در این بررسیها مشخص گردید آبهای دشت از نوع سدیم کلره بوده و از این نظر برای آبیاری چندان مناسب نمیباشند. در اندازه گیری فلزات سنگین آبها مشخص شد که میزان آن در نمونههای آب بسیار پایین و زیر حد استاندارد میباشد که علت عمدهی آن را میتوان pH خنثی تا قلیایی منطقه ذکر کرد که سبب عدم تحرک فلزات سنگین میشود. همچنین با توجه به گستردگی دشت میتوان اظهار داشت امکان این که منشأ آبهای منطقه از جایی غیر از نواحی معدنی باشد وجود دارد و بدین صورت امکان آلودگی آبها و اختلاط آنها با آبهای معدنی بسیار کم میباشد.
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1- مقدمه
یکی از نتایج توسعه شهرنشینی و صنعتی شدن، پیامدهای منفی آن بر منابع طبیعی است (Dimitrovska et al., 2012). امروزه فلزات سنگین از نگرانیهای عمدهی تمامی جوامع میباشند (Kalhori et al., 2012). آلودگی محیط زیست بوسیلهی فلزات سنگین بطور عمده به فعالیتهای انسانی، تولیدات صنعتی، فعالیتهای کشاورزی، سوزاندن سوختهای فسیلی، معدن کاری و فرآوری فلزات بستگی دارد (Pagananelli et al., 2004). نواحی اطراف معادن با غلظتهای بالایی از فلزات سنگین غنی شده است، و میتواند اثرات سمی بر روی گیاهان، حیوانات و انسانها بگذارد (Shikazono et al., 2008). فلزات سنگین بدلیل غیرقابل تجزیه بودن و اثرات فیزیولوژیکی مخرب بر روی موجودات و اکوسیستمها حتی در غلظتهای کم به عنوان عوامل خطرناک و مخرب برای محیط زیست به شمار آمده و اثرات کوتاه مدت و بلند مدتی را بر آن خواهند داشت. در این میان، کادمیوم و جیوه در ردهی اول و مس، کروم، نیکل، سرب و روی در ردهی دوم خطرزایی برای اکوسیستم میباشند (چراغی و بلمکی، 1386). خاکهای کشاورزی به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر سلامت عمومی تأثیرگذار میباشند. در این خاکها آلودگی فلزات سنگین ممکن است سبب دخالت در رشد گیاه و نیز آسیب به سلامت انسانها از طریق ورود به زنجیره غذایی شود (شهبازی و دیگران، 1391).
همچنین آلودگی فلزات سنگین میتواند اثرات مضری بر روی منابع آب شیرین مانند سدها، دریاچهها، رودخانهها و آبخوانهای زیرزمینی داشته باشد (Dong et al., 2009). امروزه در اکثر نواحی از آبهای زیر زمینی برای مصارف گوناگون و بخصوص کشاورزی استفاده میشود (Ashraf et al., 2011). بنابراین در صورت آلودگی، این آبها میتوانند مشکلاتی را برای موجودات استفاده کننده از این آبها به طور مستقیم یا غیرمستقیم ایجاد کنند. از این رو پایش آب و خاک در مناطق معدنی امری ضروری و مهم است.
از آن جا که زمینهای کشاورزی دشت لنجان در اطراف معدن سرب و روی ایرانکوه واقع شدهاند لذا، بررسی منابع آب و خاک این منطقه جهت ارزیابی آلودگی آنها و بررسی رفتار ژئوشیمیایی فلزات سنگین ضروری است. این پژوهش به منظور نیل به این اهداف انجام شده است.
1-1-1- فلزات سنگین
به عناصر سمت چپ جدول تناوبی که معمولأ در محلول، تشکیل کاتیون میدهند فلز گفته میشود. فلزات سنگین فلزهایی با عدد اتمی 20 و بزرگتر از آن هستند. عناصر واسطهی آرسنیک (As) و سلنیوم (Se) و نیز سرب (Pb)، جیوه (Hg) و کادمیوم (Cd) بیشترین توجه زیست محیطی را به خود معطوف نمودهاند (نلسون ایبای، 1390).
منشأ فلزات سنگین و خصوصیات فیزیکو شیمیایی خاکها تعیین کنندهی اشکال شیمیایی آنها در محیط میباشند (نلسون ایبای، 1390).
بودند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که مصرف کنندگان کیفیت خدمات ارائه شده در فروشگاه هایپراستار را بهتر از کیفیت خدمات ارائه شده در فروشگاه های شهروند می دانند.این نتیجه بدست آمده در همه ابعاد کیفت خدمات خرده فروشی نیز به همین صورت بوده و فروشگاه هایپراستار توانسته است خدمات با کیفیت تری نسبت به فروشگاه های شهروند ارائه کند و مشتریان خود را راضی تر نگه ندارد.
واژگان کلیدی: کیفیت خدمات خرده فرشی، جنبه های فیزیکی، قابلیت اطمینان، تعامل شخصی، حل مسئله، خط مشی، هایپراستار، شهروند
فهرست مطالب
فصل اول.. 8
1-1- مقدمه. 9
2-1- تشریح و بیان موضوع. 9
3-1- اهمیت و ضرورت… 11
4-1- هدف از تحقیق.. 11
5-1- سوال تحقیق.. 11
6-1- فرضیات تحقیق.. 12
7-1- قلمرو تحقیق.. 14
8-1- تعریف واژگان و اصطلاحات تخصصی.. 14
فصل دوم.. 15
1-2- خدمات… 16
1-1-2- تعریف… 16
2-1-2- خدمت به عنوان یک فرایند.. 19
1-2-1-2- طبقه بندی فرایندهای خدماتی.. 20
3-1-2- تقسیم بندی خدمات… 21
4-1-2- خدمت به عنوان یک سیستم.. 22
1 -4-1-2- سیستم عملیات خدماتی.. 22
2-4-1-2- سیستم ارائه خدمت.. 23
3-4-1-2- سیستم بازاریابی خدمت.. 23
2-2- بازاریابی خدمات… 25
1-2-2- بازاریابی خدمات در مقابل بازاریابی کالاهای فیزیکی.. 26
2-2-2- مثلث بازاریابی خدمات… 26
1-2-2-2- بازاریابی خارجی.. 28
2-2-2-2- بازاریابی داخلی.. 31
3-2-2-2- بازاریابی تعاملی.. 32
3-2-2- تکنولوژی و مثلث خدمات… 35
4-2-2- آمیخته بازاریابی خدمات… 36
3-2- مدل های اندازه گیری کیفیت خدمات… 39
1-3-2- مدل سروکوال.. 40
1-1-3-2- مراحل اجرای مدل.. 43
2-1-3-2- تجزیه و تحلیل دقیق مدل.. 44
3-1-3-2- انتقادات وارد بر سروکوال.. 52
4-1-3-2- در مورد ابزار تحقیق.. 55
2-3-2- مدل سروپرف… 56
1-2-3-2- نقاط قوت و ضعف مدل سروپرف.. 58
3-3-2- مدل کیفیت کارکردی و فنی (گرونرو 1982). 59
4-3-2- مقیاس کیفیت خدمات خرده فروشی (RSQS) 62
4-2- مثالهایی از تحقیقات انجام شده مشابه. 65
5-2- خرده فروشی.. 69
1-5-2- انواع خرده فروشی.. 69
2-5-2- فروشگاه های زنجیره ای.. 71
1-2-5-2- تاریخچه ایجاد فروشگاه های زنجیره ای.. 72
2-2-5-2- اهداف فروشگاه های زنجیره ای.. 74
3-5-2- استراتژی فروشگاهی و خرده فروشی.. 74
1-3-5-2- مقدمه. 74
2-3-5-2- استراتژی فروشگاهی.. 75
3-3-5-2- چیدمان کالا در فروشگاه ها 76
4-3-5-2- معماری فروشگاه 76
فصل سوم.. 80
1-3- مقدمه. 81
2-3- روش تحقیق.. 81
3-3- روشهای گردآوری داده. 81
1-3-3- جمع آوری اطلاعات از طریق کتابخانه. 81
2-3-3- جمع آوری اطلاعات به شیوه میدانی.. 82
4-3- جامعه آماری.. 82
5-3- اندازه نمونه. 82
6-3- شیوه نمونه گیری.. 83
7-3- ابزار سنجش «پرسشنامه». 83
8-3- روایی و پایایی پرسشنامه. 85
1-8-3- روایی پرسشنامه. 85
2-8-3- پایایی پرسشنامه. 86
9-3- روشهای آماری مورد استفاده. 87
1-9-3- آزمون T دو نمونه مستقل.. 87
2-9-3- تحلیل واریانس یک عامله (ANOVA) 88
3-9-3- آزمون فریدمن.. 89
4-9-3- تحلیل عاملی.. 90
فصل چهارم.. 92
1-4- مقدمه. 93
2-4- بررسی ویژگی های جمعیت شناختی.. 93
1-2-4- جنسیت… 93
2-2-4- سن.. 94
3-2-4- تحصیلات… 94
4-2-4- شغل.. 95
5-2-4- میزان درآمد.. 96
6-2-4- دفعات خرید از فروشگاه های شهروند.. 96
7-2-4- دفعات خرید از فروشگاه هایپراستار. 97
3-4- آزمون تحلیل عاملی تاییدی.. 98
4-4- بررسی فرضیات… 101
1-4-4- بررسی فرضیه اصلی.. 101
2-4-4- بررسی فرضیات فرعی.. 102
1-2-4-4- بررسی فرضیه بعد جنبه های فیزیکی.. 102
2-2-4-4- بررسی فرضیه قابلیت اطمینان.. 103
3-2-4-4- بررسی فرضیه تعامل شخصی.. 104
4-2-4-4- بررسی فرضیه حل مسئله. 106
5-2-4-4- بررسی فرضیه خط مشی.. 107
3-4-4- بررسی فرضیه اصلی دوم. 105
4-4-4- بررسی فرضیات فرعی.. 106
1-4-4-4- بررسی فرضیه بعد جنبه های فیزیکی.. 106
2-4-4-4- بررسی فرضیه قابلیت اطمینان.. 107
3-4-4-4- بررسی فرضیه تعامل شخصی.. 108
4-4-4-4- بررسی فرضیه حل مسئله. 108
5-4-4-4- بررسی فرضیه خط مشی.. 109
5-4- خلاصه بررسی فرضیات و سوالات… 114
فصل پنجم.. 117
1-5- مقدمه. 118
2-5- نتیجه گیری.. 118
3-5- پیشنهادات عملی و تحقیقات آتی.. 121
4-5- محدودیت های تحقیق.. 122
منابع و مآخذ.. 123
الف) منابع فارسی.. 124
ب) منابع انگلیسی.. 126
پیوست و ضمائم.. 133
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
سازمان ها، شرکت ها و موسسات اعم از انتفاعی و غیر انتفاعی برای این که در شرایط رقابتی کنونی بتوانند به حیات خود ادامه دهند و به اهداف سود دهی دست یابند، نیازمند این هستند که کالاها و یا خدمات آن ها مورد استقبال مشتریان قرار گیرد و با کیفیت بالای محصولات خود وفاداری را در او ایجاد کنند و یک رابطه بلند مدت با مشتری ایجاد کنند که این لازمه بقای هر کسب و کاری می باشد، در واقع کیفیت خدمات می تواند یک عامل اصلی برای ایجاد مزیت رقابتی در یک کسب و کار نسبت به سایر رقبا باشد و سازمان ها با حفظ بازار فعلی و بازارسازی با تأمین اهداف مالی خود در بازار رقابت به حیات ادامه دهند.
بحث کیفیت در بازارهای خدماتی نسبت به مواردی که کالا ملموس بوده حائز اهمیت بالاتری است و ویژگی های خاص خدمات که آن ها را از کالا متمایز می سازد باعث می شود که بحث کیفیت در مورد آن ها اهمیت بیشتری داشته باشد و کسب و کارها در پی آن باشد که به صورت پیوسته کیفیت خدمات خود را مورد سنجش قرار دهند و با شناسایی ابعاد کیفیت از دید مشتری سطح کیفیت خدمات خود را تا حد ممکن به خواست مشتری نزدیک کنند و از این طریق سهم بیشتری از بازار را بدست آورند.
2-1- تشریح و بیان موضوع
در سالهای آغازین هزاره سوم همگام با روند سریع جهانی شدن ، توسعه صنایع خدماتی و گسترش فرایندهای عرضه خدمات در سطح جهان بیش از هر زمان دیگر مشهود است . توسعه بازار رقابت جهانی و علاقمندی روزافزون سازمانها به پیاده سازی نظامهای مدیریت کیفیت، انداز ه گیری رضایتمندی مشتریان را به امری گریزناپذیر تبدیل نموده است .
گسترش روزافزون تعداد مشاغل خدماتی در کنار افزایش میزان اهمیت این گونه صنایع در تولید ناخالص ملی جوامع، موضوع عرضه خدماتی بدون نقص و با کیفیت برتر را به مسئله ای درخور توجه فراوان تبدیل نموده است. به مرور زمان سهم سازمانها و موسساتی که تنها به ارایه خدمات به مشتریان خواهند پرداخت در اقتصاد جهانی نسبت به شرکت ها و موسسات ساخت و تولید کالا بیش از پیش افزایش خواهد یافت . حتی امروزه کمتر می توان با یک شرکت تولیدی مواجه شد که ارایه خدمات بخش مهمی از فرایند تامین رضایت مشتری را برای آن تشکیل ندهد.
با گذر از تولید انبوه و کاهش شکاف بین تولید و مصرف، قدرت از واحدهای تولیدی به سمت شبکه های توزیع، فروشگاه ها و خرده فروشی ها و پس از آن به مصرف کنندگان انتقال یافته است. همانگونه که در جوامع مدرن و پیشرفته، قدرت کاملا در اختیار مصرف کنندگان است، در ایران نیز به دلیل دستیابی به خود کفایی نسبی در تولید بسیاری از کالاها و همچنین رفع موانع حقوقی و گمرکی که باعث افزایش واردات کالاها شده است، و همچنین ورود بخش خصوصی و خارجی باعث به وجود آمدن رقابت شدیدی بین فروشگاهها و خرده فروشی ها در جلب نظر مشتریان شد. با ورود هایپراستار به عرصه خرده فروشی در ایران به نظر می رسد خرده فروشی سنتی با چالشی عظیم مواجه خواهد شد، چرا که این فروشگاه با تجربه طولانی در دنیا آمده است، اتفاقی که حدود 100 سال قبل در دنیای پیشرفته به وقوع پیوسته است، بنابراین به نظر می رسد که بررسی ابعادکیفیت از دیدگاه مشتریان و مقایسه آن با فروشگاههای داخلی امری ضروری می باشد.
در این تحقیق سعی خواهد شد تا به وسیله ابزار RSQS کیفیت خدمات فروشگاه های شهروند (داخلی) و هایپراستار (خارجی) از دیدگاه مشتریان با هم مقایسه شوند و مشخص شود که آیا کیفیت خدمات ارائه شده از سوی فروشگاههای دولتی به مشتریان در حد کیفیت خدمات ارائه شده از سوی فروشگاههای خارجی است؟ و همچنین با بررسی ابعاد کیفیت خدمات (جنبه های فیزیکی، قابلیت اطمینان، تعامل شخصی، حل مسئله، خط مشی) در فروشگاهها مشخص کنیم هر کدام از این فروشگاهها در کدام یک از ابعاد کیفیت خدمات، کیفیت مربوطه را به صورت مطلوب به مشتریان ارائه می دهند و درکدام بعد آن کیفیت ارائه شده توسط این فروشگاهها نامطلوب است.
3-1- اهمیت و ضرورت
از آنجا که خرده فروشان به عنوان نقطه آخر فروش و محل نمایش کالاها محسوب می شوند. و همچنین رقابت هفتاد درصدی شرکتها در خرده فروشی ها و فضای محدود در آنها، شرکتها را ملزم می دارد تا درک صحیحی از آنچه که در خرده فروشی ها روی می دهد، داشته باشند و ببینند که آیا مردم از کیفیت خدمات ارزیابی خاصی دارند؟ و همچنین ضروری است که بدانیم چطور هایپراستار به که تازگی وارد بازار خرده فروشی در ایران شده است مشتریان زیادی را جذب کند در حالی که شهروند با وجود اینکه سابقه طولانی در ایران را دارد نتوانسته مثل هایپراستار مشتریان زیادی را جذب کند؟ چرا که درصورت عدم آگاهی از معیارهای قضاوت مشتریان از خدات خرده فروشی ها، شرکت های داخلی خرده فروشی مزیت رقابتی خود را از دست خواهند داد.
4-1- هدف از تحقیق
هدف از این تحقیق اندازه گیری مولفه های کیفیت خدمات ارائه شده به مشتریان توسط دو فروشگاه شهروند و هایپراستار و مقایسه آنها با هم است
اهداف فرعی
بررسی میزان رضایت مشتریان از خدمات فروشگاه های شهروند
بررسی میزان رضایت مشتریان از خدمات فروشگاه هایپراستار
بررسی وجود تفاوت کیفیت خدمات ارائه شده در فروشگاه شهروند و هایپراستار از دیدگاه مصرف کنندگان
ارائه پیشنهاد جهت بهبود وضع کیفیت ارائه شده از طریق شناخت مولفه های موثر بر آن
5-1- سوال تحقیق
آیا از دیدگاه مشتریان کیفیت خدمات ارائه شده در فروشگاه شهروند با خدمات ارائه شده در هایپراستار با هم متفاوت است؟
سوالات فرعی:
آیا از دیدگاه مشتریان جنبه های فیزیکی خدمات ارائه شده در شعب فروشگاه های شهروند با هایپراستار با هم متفاوت است؟
آیا از دیدگاه مشتریان قابلیت اطمینان خدمات ارائه شده در شعب فروشگاه های شهروند با هایپراستار با هم متفاوت است؟
آیا از دیدگاه مشتریان تعامل شخصی خدمات ارائه شده در شعب فروشگاه های شهروند با هایپراستار با هم متفاوت است؟
آیا از دیدگاه مشتریان حل مسئله خدمات ارائه شده در شعب فروشگاه های شهروند با هایپراستار با هم متفاوت است؟
آیا از دیدگاه مشتریان خط مشی خدمات ارائه شده در شعب فروشگاه های شهروند با هایپراستار با هم متفاوت است؟
6-1- فرضیات تحقیق
فرضیه اول:
از دیدگاه مشتریان کیفیت خدمات ارائه شده فروشگاه های شهروند و فروشگاه هایپراستار با هم متفاوت است.
فرضیات فرعی:
از دیدگاه مشتریان جنبه های فیزیکی فروشگاه های شهروند و فروشگاه هایپراستار با هم متفاوت است.
از دیدگاه مشتریان قابلیت اطمینان فروشگاه های شهروند و فروشگاه هایپراستار با هم متفاوت است.
از دیدگاه مشتریان تعامل شخصی فروشگاه های شهروند و فروشگاه هایپراستار با هم متفاوت است.
از دیدگاه مشتریان حل مسئله فروشگاه های شهروند و فروشگاه هایپراستار با هم متفاوت است.
از دیدگاه مشتریان خط مشی فروشگاه های شهروند و فروشگاه هایپراستار با هم متفاوت است.
فرضیه دوم:
کیفیت خدمات ارائه شده در شعب فروشگاه های شهروند از نظر مشتریان با هم متفاوت نمی باشد
فرضیات فرعی:
جنبه های فیزیکی در شعب فروشگاه های شهروند از نظر مشتریان با هم متفاوت نمی باشد
قابلیت اطمینان در شعب فروشگاه های شهروند از نظر مشتریان با هم متفاوت نمی باشد
تعامل شخصی در شعب فروشگاه های شهروند از نظر مشتریان با هم متفاوت نمی باشد
مطابق ارزیابی دپارتمان کشاورزی ایالات متحده هزینههای پزشکی و زیانهاى اقتصادى ناشى از دورریزى مواد غذایى ایجاد کننده بیماری غذایی در محدوده 5/6 تا 9/34 بیلیون دلار در هر سال است (وحیدی و همکاران، 2002).
با توجه به این گزارشها و لزوم تأمین امنیت غذایی جامعه، تولید مواد غذایی سالم، ایمن و با كیفیت یكی از اهداف مهم تولید كنندگان مواد غذایی به شمار میرود (شهنیا و خاکسار، 1391). بنابراین هنوز به روشهاى جدید جهت کاهش یا حذف پاتوژنهاى غذایى در حد امکان در ترکیب با روشهاى موجود نیاز مىباشد (بارت،2004).
از آنجا كه مصرفكنندگان به ایمنی مواد غذایی كه حاوی نگهدارنده های سنتزی بوده، اطمینان ندارند به مصرف مواد غذایی طبیعی كه از محصولات طبیعی به عنوان نگهدارنده جایگزین نگهدارنده های شیمیایی استفاده شده گرایش پیدا كردند. یکى از روشهاى تولید غذاى سالم استفاده از مواد با ساختار طبیعى است. استفاده از اسانسها و عصارههاى گیاهى به عنوان افزودنىهاى ضد باکترى و ضد قارچى یکى از این روشها مىباشد. حدود 3000 نوع اسانس شناخته شده است که در حدود 300 نوع از نظر تجارى، مخصوصاً با هدف تجارت عطر و چاشنى مهم هستند به طورى که تعدادى از این اسانسها خواص ضد میکروبى دارند
. در کنار خواص ضد میکروبى اسانس ها یا ترکیبات شان، اثرات ضد ویروسى و ضد قارچى، ضد مسمومیتى، ضد انگلى و ضد حشره نیز مشخص
ولی، شکستن این سنت، اعتبار امضا را از بین نمی برد. زنی شوهردار می تواند، نام خود و نام خانوادگی شوهرش را در امضا قید کند. همچنین، ممکن است لقب یا کنیه ی اشخاص به جای اسم حقیقی در امضا گذارده شود.
پس باید گفت: هر شکل یا علامتی که موصی برای امضای خود به طور معمول به کار می برد، برای اعتبار وصیت نامه ی خود نوشت کافی است.
با وجود این، باید متوجه بود که مهر یا اثر انگشت موصی قائم مقام امضای او نمی شود و موصی باید به خط خود اعلام دارد که آنچه نوشته شده محصول آخرین اراده ی او است[1] .
اگر قبول شود که عناصر امضا تابع عادت موصی است، به طریق اولی شکل امضا نیز باید تابع آن عادت باشد. بنابراین، امضای موصی، هر چند ناخوانا یا با املاء نادرست نوشته شده باشد، در صورتی که صاحب امضا معلوم باشد، برای اعتبار وصیت نامه کافی است. شکل و عناصر امضا شخص است و بستگی به اراده و عادات امضا کننده دارد.[2]
بند پنجم- محل امضا در وصیت نامه
در حقوق قدیم فرانسه، اکثر نویسندگان عقیده داشتند که
امضا باید در زیر وصیت نامه باشد. در رویه ی سابق دادگاه ها نیز این عقیده گاه تأیید می شد[3]، ولی رویه ی کنونی دادگاههای فرانسه بر این است که امضای وصیت نامه ممکن است در متن سند و حتی خارج از آن باشد. به عنوان مثال، اگر موصی روی پاکت یا لفاف محتوی وصیت نامه را امضاء نموده باشد، بسیاری از دادگاهها وصیت نامه را معتبر شناخته اند[4] .
قبول این رویه، دور از ظاهر ماده ی 278 قانون امور حسبی است. با وجود این، اگر رابطه ی مادی و معنوی تردید ناپذیر بین وصیت نامه و سند محتوی امضا وجود داشته باشد، چندان که در دید عرف سند را جزء وصیت نامه آورند، با انصاف قضایی منطبق تر به نظر می رسد، و با وجود نص ماده 278 نیز، باید چنین وصیت نامه ای را در دادگاه پذیرفت .
بند ششم- موقع امضا در وصیت نامه
وصیت نامه در همان روز که نوشته و تاریخ گذارده شده است امضا می شود. ولی، اگر سند مدتها پس از تنظیم متن آن امضا گردد، در اعتبار امضا آن تردید نباید کرد . زیرا، سند تنظیم شده را قبل از امضا نمی توان وصیت نامه نامید، و در حقیقت تاریخ حقیقی وصیت وقتی است که، سند از طرف موصی امضا شده است .
بیماری پوکی استخوان یا استئوپروز بیماری خاموش عصر حاضر است که در آن توده استخوانی به تدریج از بین میرود و استخوانها به راحتی میشکنند (بردخارت[13]، 2004). این بیماری شایعی است که حدود 10 درصد از زنان و مردان آمریکایی به آن مبتلا هستند. در ایران نیز شایع بوده و حدود 9/4 درصد مردان و 4/32 درصد زنان 69 – 20 ساله شهر تهران مبتلا به پوکی استخوان ستون فقرات هستند (لاریجانی[14] و همکاران، 2002). اگر چه از هر 4 زن بالای 50 سال یک نفر از شکستگی ناشی از این بیماری رنج میبرد اما واقعیت آن است که 80 درصد افراد درگیر این بیماری، زنان میباشند (چنج[15]، 2006). عوامل مختلفی به عنوان عوامل خطر این بیماری شناخته شدهاند، از جمله: تغذیه نامناسب و فاقد کلسیم، عدم فعالیتهای فیزیکی مناسب روزانه، و جنسیت (هورس لی[16] و همکاران، 2007؛ دروزدزواسکا[17] و 2004).
پوکی استخوان یک بیماری سیستمیک مزمن و پیشرونده است. مشخصه آن کاهش توده استخوان و زوال ساختمان میکروسکوپی آن است که استخوان مستعد شکستگی میشود (خان[18]، 2003).
استئوپروز علائم بالینی نداشته و اولین بار خود را با عوارض بیماری که همان شکستگی است نشان میدهد. طبق آمار مرکز تحقیقات روماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 6 میلیون از ایرانیان به استئوپروز مبتلا هستند و از 5 میلیون زن یائسه، 5/2 میلیون نفر مبتلا به استئوپروز میباشند. مخارج تحمیل شده به دولت، ناشی از عوارض آن سالانه بالغ بر 12 میلیارد تومان است. عوامل مختلفی به عنوان عامل خطر استئوپروز شناخته شدهاند، از جمله آنها: تغذیه مناسب و سرشار از کلسیم و داشتن فعالیتهای فیزیکی مناسب روزانه میباشد. استئوپروز تثبیت یافته را نمیتوان به حالت اول برگرداند، با این وجود در اکثر افراد با اقدامات به موقع میتوان از این بیماری جلوگیری کرده یا مانع پیشرفت آن شد. 75 الی 85 درصد استخوانسازی با شروع بلوغ جنسی طی دوران نوجوانی انجام میشود. زنان در سنین 25 تا 30 سالگی به حداکثر تراکم استخوانی دست مییابند. یکی از بهترین معیارهای پیشگیری از استئوپروز، داشتن استخوانهای قوی در سنین کودکی و نوجوانی است. طبق محاسبات انجام شده افزایش دادن حداکثر ده درصد توده استخوانی میتواند تا 50% خطر شکستگیهای استئوپروتیک را در سنین سالمندی کاهش دهد(صدیقیانی و همکاران، 1386). در نتیجه یک روش موثر پیشگیری آن است که تا حد امکان در طی نوجوانی استخوانهای قوی ساخته شوند
آگاهی، توانائی فراگیر برای حفظ کردن، به یادآوردن، تعریف کردن، تشخیص دادن یا شناسائی اطلاعات ویژهای نظیر حقایق، قوانین، اصول، شرایط و اصطلاحات ارائه شده در طی روند آموزش میباشد (بستیبل[19]، 2003).
نگرش، از مفاهیم کاربردی در علم روانشناسی اجتماعی است. این اصطلاح در دهه 1950 به بعد متداول گردید و امروزه یکی از مهمترین مفاهیم مورد استفاده در روانشناسی اجتماعی آمریکا میباشد.
ترکیب شناختها، احساسها و آمادگی برای عمل نسبت به یک چیز معین را نگرش شخص نسبت به آن
چیز گویند (کریمی، 1390). معادل انگلیسی کلمه نگرش، واژه Attitude میباشد که چندین معنا دارد. این واژه از کلمه لاتین Optus گرفته شده که به معنی مناسبت و سازشیافتگی است و ریشه دیگر این کلمه Aptitude بوده که به معنی حالت و آمادگی ذهنی یا فکری برای عمل میباشد. از این رو در کاربرد این دو ریشه در روانشناسی اجتماعی بین دو دسته نگرش تفکیک قائل شدهاند: یک نگرشهای ذهنی[20] و دو نگرشهای حرکتی[21] (منشی طوسی، 1371).
یکی از اولین کسانی که از واژه نگرش ذهنی استفاده کرد، هربرت اسپنسر[22] بود. وی در یکی از نخستین آثار خود در سال 1862 نوشت: داوری صحیح درباره پرسشهای مورد بحث تا اندازهای به نگرشها در هنگام شنیدن ناله یا شرکت در مناقشه بستگی دارد و برای داشتن نگرش صحیح لازم است میانگین درستی یا نادرستی باورهای انسانی را بدانیم (منشی طوسی، 1371).
چند نفر از متخصصان، روانشناسی اجتماعی را در حکم «مطالعه علمی نگرشها» میدانند. اما تعریفی که اکثر روانشناسان اجتماعی از واژه نگرش دارند عبارت است از: نگرش، نظامی بادوام است که شامل یک عنصر شناختی، یک عنصر احساسی و تمایل به عمل است. عنصر شناختی، شامل اعتقادات و باورهای شخص درباره یک اندیشه یا شیء است. عنصر احساسی یا عاطفی، آن است که معمولاً نوع احساس عاطفی با باورهای ما پیوند دارد و تمایل به عمل به جهت آمادگی برای پاسخگویی به شیوهای خاص اطلاق میشود (منشی طوسی، 1371). به عنوان مثال، نگرش فرد به یک شخصیت سیاسی ممکن است حاوی بعد شناختی باشد که او را یک شخصیت سیاسی میداند. بعد احساسی آن ممکن است شیفتگی فرد به طریق سخنرانی آن شخصیت سیاسی باشد و بخش عمل یا رفتاری، آن است که فرد همواره آماده ملاقات یا شرکت در جلسات آن شخصیت سیاسی است.
پارک[23] برای نگرش 4 ویژگی زیر را بیان میکند:
1- نگرش در بعد اهداف و ارزشها سو گیری مشخصی دارد و از این منظر با بازتابهای ساده و شرطی شده تفاوت دارد.
2- نگرش به هیچ وجه، کرداری خودبخودی و روزمره نیست. برعکس، حتی هنگامی که پنهان است تنشهایی از خود ظاهر میکند.
3- نگرش شدتهای متفاوتی دارد. برخی اوقات مسلط و حاکم و برخی دیگر نسبتاً بیاثر است.
4- نگرش، ریشه در تجربه دارد. از اینرو نمیتواند تنها یک غریزه اجتماعی باشد (منشی طوسی، 1371).
پوکی استخوان یک بیماری سیستمیک مزمن و پیشرونده است که مشخصه آن کاهش توده استخوان و زوال ساختمان میکروسکوپی آن است به گونهای که استخوان مستعد شکستگی میشود. و از هر 4 زن و از هر 8 مرد، یک نفر در طول زندگی خود به این بیماری مبتلا میشوند(خان[24]، 2003). پوکی استخوان یک مشکل جهانی محسوب میشود. شکستگیهای ناشی از پوکی استخوان عواقب جسمی، روانی، اقتصادی و اجتماعی فراوانی برای بیمار، خانواده و جامعه در پی خواهند داشت (بوکلی[25]، 2003). علاوه بر محدودیت در فعالیتهای روزمره و تنزل کیفیت زندگی، این شکستگیها ممکن است منجر به ناتوانی دائمی و حتی مرگ گردند (هودیانسن[26] و همکاران، 2003). به عنوان مثال 20% از بیمارانی که دچار شکستگی لگن میشوند ظرف یک سال میمیرند، حدود نیمی از آنها سطح عملکرد پیشین را بدست نمیآورند و حدود یک سوم آنها نیز به مراکز نگهداری نیاز پیدا خواهند کرد (اتینگر[27]، 2003). علیرغم گستردگی، عوارض و مرگ و میر فراوان، پوکی استخوان یک بیماری قابل پیشگیری و تا حد زیادی قابل درمان است و طی سالهای اخیر پیشرفتهای زیادی در زمینه تشخیص، درمان و پیشگیری از آن حاصل شده است (بوکلی[28]، 2003). انتظار میرود با افزایش رشد جمعیت سالمندان، شکستگیهای ناشی از پوکی استخوان تا سال 2025 تا دو برابر افزایش یابد (برون[29]و روسن[30]، 2003)، بنابراین هزینههای مستقیم و غیرمستقیم ناشی از این شکستگیها نیز افزایش چشمگیری خواهند داشت (سیریس[31] و همکاران، 2001). از آنجا که ممکن است ورزشکاران در مقایسه با کارکنان بهداشتی، درمانی، دانش و علم کافی در مورد این بیماری را نداشته باشند، لازم است آموزشهای لازم را در این زمینه به دست آورده، تا بتوانند با انتخاب روش زندگی سالمی، از مبتلا شدن به این بیماری جلوگیری کنند و در همین راستا هدف از تحقیق حاضر مقایسه میزان آگاهی و نگرش ورزشکاران برتر نسبت با بیماری پوکی استخوان میباشد تا مشخص شود میزان آگاهی و نحوه رفتار ورزشکاران در ارتباط با پوکی استخوان چگونه میباشد.
1-2- بیان مسئله
استئوپروز یا پوکی استخوان به عنوان شایعترین بیماری متابولیک استخوان بوده که از آن به عنوان بیماری خاموش نام برده شده که بدون علامت خاص به مرور زمان استخوان را شکننده و ناتواناییهای حرکتی را ایجاد میکند (رجینستر[32]، 2006، الکساندر کی[33]، 2008). میلیونها نفر در سرتاسر جهان به این بیماری مبتلا بوده و زنان و دختران به میزان بسیار بالاتری از این بیماری رنج میبرند (مویاد[34]، 2003).
متأسفانه در ایران نیز میزان شیوع این بیماری در حد بالایی گزارش شده است. لاریجانی و همکاران (2002)، با تحقیق روی هر دو گروهی جنسی مردان و زنان 20 تا 69 سال ساکن تهران گزارش دادند شیوع پوکی استخوان در ناحیه مهرههای کمر در زنان و مردان به ترتیب 4/32 و 4/9 درصد میباشد. اقبالی و همکاران (1387)، میزان شیوع پوکی استخوان را در زنان بالای 50 سال بوشهر به میزان 32 درصد در ناحیه ستون فقرات و 6/29 درصد در ناحیه ران گزارش دادند.
سازمان جهانی بهداشت (WHO)، پوکی استخوانی را به عنوان افت دانسیته[35] استخوان به میزان 5/2 انحراف معیار زیر حد میانگین حداکثر تراکم استخوانی در گروه جوان تعریف کرده است (هنری[36]، 2006). حداکثر توده استخوانی هم عبارت است از میزان بافت استخوانی که در پایان دوره بلوغ بدست میآید. این میزان حداکثر در سنین 20 تا 35 سالگی حاصل میشود (برخاردت[37]، 2004). با کاهش این میزان تراکم استخوانی، کیفیت ریز ساختارهای استخوان کاهش، میزان شکنندگی استخوان افزایش مییابد. عوامل ژنتیکی، جنس، نژاد، سن اولین قاعدگی، فعالیت بدنی کم، وزن بدن، روشهای زندگی و تغذیه نامناسب و کاهش مصرف کلسیم و ویتامین D از مهمترین عوامل در بروز این بیماری میباشد (الکساندر کی[38]، 2008، کوهن[39]، 2000، هنی[40]، 2000، نظریان[41]، 2009).
بیماری پوکی استخوان از اوایل جوانی شروع میشود. در واقع تا سنین بیست سالگی میزان ساخت استخوانها بالا، اما از آن دوران به بعد میزان تخریب استخوانها فزونی مییابد (راهنورد، 1385). بر همین اساس، تراکم استخوانی در سنین نوجوانی و جوانی از مهمترین عوامل در پیشگیری از استئوپروز میباشد (کرومیر[42]، 1994). توجه هرچه بیشتر به گروههای سنی پایین در پیشگیری از این بیماری در سنین بالاتر بسیار مهم میباشد. این امر میتواند از تحمیل هزینههای هنگفت درمان نیز جلوگیری کند. امروزه از ورزش و فعالیت بدنی به عنوان یکی از مهمترین راههای افزایش تراکم استخوانی در سنین نوجوانی و جوانی که میتواند در پیشگیری از پوکی استخوان نقش بسیار معناداری را ایفا کند یاد میشود (نظریان، 2010، نردستروم[43]، 2005). فعالیت بدنی منظم و مستمر علاوه بر افزایش دانسیته استخوان در سنین رشد، تراکم استخوانی در سنین بالاتر را در سطح نرمال خود حفظ میکند. در واقع فعالیت بدنی به دو روش کشش عضله و نیروی جاذبه، باعث افزایش انتقال نیرو به استخوان شده که این نیروها باعث افزایش تحریک استخوانسازی و در نتیجه توسعه تراکم مواد معدنی استخوان میشوند. نتایج بعضی از تحقیقات نشان دادهاند که ورزشکاران شرکت کننده در ورزشهایی که متحمل وزن بدن میشوند (مانند: تنیس، والیبال و ژیمناستیک) دارای تراکم استخوانی بالاتری هستند (کالبت[44]، 2004).
موارد متعددی از عوامل خطر غیرقابل تغییر برای پوکی استخوان ذکر شده است که شامل جنس، نژاد، ساختار بدن، سن، بیماریهای خاص و وراثت میباشد. علیرغم این عوامل، بیماری با تغییر رفتارهای مربوط به سبک زندگی که عوامل خطر قابل تغییر به شمار میآیند، قابل پیشگیری است. این رفتارها عمدتاً شامل مصرف کافی کلسیم از طریق منابع غذایی و از طریق نور خورشید یا مکملها، مقادیر کافی ویتامین D سایر منابع غذایی، انجام ورزشهای تحمل وزن و اجتناب از استعمال سیگار و مصرف الکل میباشد(بروخارت، 2004).
امروزه پیشگیری از بیماری از طریق تغییر شیوه زندگی به خصوص از دوران کودکی و نوجوانی به عنوان مهمترین گام در جهت کاهش موارد پوکی استخوان و شکستگیهای ناشی از آن در سطح جامعه مطرح میباشد. در واقع کسب حداکثر توده استخوانی در این سنین که به عواملی همچون سطح فعالیت بدنی و کلسیم رژیم غذایی وابسته است، نقش بسیار مهمی در عدم ابتلا به پوکی استخوان در بزرگسالی و سالمندی دارد(اتینگر[45]، 2003 و سوت[46]، 2001). اما عدم انجام فعالیت بدنی تنها دلیل بروز پوکی استخوان نبوده و بیش از دهها دلیل اصلی و فرعی به عنوان عوامل خطرزای بروز پوکی استخوان شناخته شده است، که از مهمترین آنها میتوان به سبک زندگی اشاره کرد (لاریجانی، 1383). سبک زندگی، خود مشتمل بر موارد متعددی از جمله: تغذیه و عادات (مانند: مصرف سیگار، الکل، داروها و غیره) میباشد. میزان آگاهی نامناسب، از عوامل خطرزای بروز پوکی استخوان از جمله عوامل اصلی در اتخاذ یک سبک زندگی مناسب در جهت پیشگیری از پوکی استخوان میباشد. از آنجا که پیشگیری همیشه مقدم بر درمان است، لزوم پیشگیری از پوکی استخوان بر کسی پوشیده نیست و در حال حاضر نیز این بیماری به عنوان یک بیماری قابل پیشگیری شناخته شده است. در تمام جمعیتها با افزایش سن، توده استخوانی کاهش مییابد که این کاهش بدون علامت میباشد؛ به همین دلیل ضرورت طرح راهبردهای پیشگیری کننده در این مقوله حائز اهمیت است(لاریجانی، 1382). اصل مهم در پیشگیری، تمرکز بر تغییر طرز فکر، روش زندگی و عادات روزانه افراد با توجه به فرایند شیوع پوکی استخوان است(نیبرس[47]، 2003). از آنجا که ورزشکاران در مقایسه با کارکنان بهداشتی، درمانی، دانش و علم کافی در مورد این بیماری ندارند، لازم است آموزشهای لازم را در این زمینه به دست آورند. در همین راستا هدف از تحقیق حاضر مقایسه میزان آگاهی و نگرش ورزشکاران برتر نسبت با بیماری پوکی استخوان میباشد تا مشخص شود میزان آگاهی و نحوه رفتار ورزشکاران در ارتباط با پوکی استخوان چگونه میباشد.
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق
مطابق گزارشات رسمی وزارت بهداشت، پوکی استخوان از بیماریهای بسیار شایع در زنان و مردان ایرانی به خصوص زنان بالای 50 سال میباشد که منجر به بروز ناتواناییهای حرکتی و از طرف دیگر تحمیل هزینه های بسیار سنگین درمان میشود. به عنوان مثال، در کشور آمریکا سالانه بیش از 20 میلیارد ریال صرف درمان این بیماری میگردد. جدا از هزینههای درمان، تنها 50 درصد از بیماران میتوانند دوباره کار سابق خود را ادامه دهند. در ایران سالانه 27400 نفر در اثر شکستگی مفصل ران به علت بیماری پوکی استخوان دچار معلولیت میشوند (غریب دوست، 1381).
به طور حتم پیشگیری بهتر از درمان بوده، بر همین اساس میبایست تلاش شود تا عوامل خطرزای بروز این بیماری خاموش شناسایی و در جهت کاهش آن تلاش شود. داشتن آگاهی در مورد این بیماری و در نتیجه اتخاذ یک سبک زندگی صحیح و مناسب یکی از بهترین راههای پیشگیری از پوکی استخوان است (عزیز زاده فروزی، 1385). پوکی استخوان در زنان به طور معناداری بیشتر از مردان میباشد، از آنجایی که افزایش تراکم استخوانی در سنین نوجوانی و جوانی از مهمترین راههای پیشگیری از بیماری پوکی استخوان در بزرگسالی میباشد، کسب اطلاع در مورد میزان آگاهی و نوع نگرش مرتبط با پوکی استخوان ورزشکاران میتواند مسئولین مربوطه را به اتخاذ سیاستهایی در جهت بهبود وضعیت تراکم استخوانی و پیشگیری از افزایش میزان شیوع آن یاری نماید. ضمن در این تحقیق برای اولین بار در ایران، بین ورزشکاران برتر رشتههای مختلف ورزشی مقایسه صورت میگیرد. در نهایت نتایج این طرح میتواند اطلاعات پزشکی مرتبط با پوکی استخوان را فراهم و میزان آگاهی ورزشکاران برتر و همچنین نوع نگرش آنان را مشخص کند.
1-4- اهداف تحقیق
1-4-1- هدف کلی
هدف کلی تحقیق حاضر مقایسه میزان آگاهی و نگرش ورزشکاران برتر رشتههای مختلف نسبت به بیماری پوکی استخوان است.