وبلاگ

1-5-1- سؤال اصلی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………10

1-5-2- سؤالات ویژه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….10

• تعاریف عملیاتی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….11
• تعریف عملیاتی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..12

فصل دوم : مبانی نظری و تجربی تحقیق

2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..13

2-2- تعریف مدیریت ……………………………………………………………………………………………………………………………………..13

2-3- تعریف مدیریت کلاس…………………………………………………………………………………………………………………………..14

2-4- اهمیت و ضرورت مدیریت و انضباط کلاس………………………………………………………………………………………….15

2-5- عوامل مؤثر بر مدیریت کلاس ……………………………………………………………………………………………………………..15

1- ویژگیهای شخصیتی معلم ………………………………………………………………………………………………………………………..15

• روشهای تدریس ………………………………………………………………………………………………………………………………………..16
• فنون تدریس………………………………………………………………………………………………………………………………………………16
• تدبیر منفی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….17
• کم و زیاد کردن تن صدا ………………………………………………………………………………………………………………………….17
• حرکتهای معلم ………………………………………………………………………………………………………………………………………….17
• تأکید روی بعضی از مفاهیم و کلمات ………………………………………………………………………………………………………17
• اشارات معلم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..17
• مکثهای به موقع و هدفمند ………………………………………………………………………………………………………………………17
• تشویق و تمجید دانش آموزان ……………………………………………………………………………………………………………..17
• نگاههای معنی دار ………………………………………………………………………………………………………………………………..18
• ضربه زدن به میز و صندلی ………………………………………………………………………………………………………………….18
• تدوین قوانین و مقررات کلاس …………………………………………………………………………………………………………….18

2-6- محیط کلاس درس ………………………………………………………………………………………………………………………………18

2-7- مؤلفه های مدیریت کلاس داری ………………………………………………………………………………………………………….19

2-8- معلم به عنوان مدیر کلاس درس …………………………………………………………………………………………………………24

2-9- سنجش و آموزش مهارتهای اجتماعی …………………………………………………………………………………………………31

2-10- تعاریف مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………………..33

2-11- اهمیت مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………………..33

2-12- نمونه هایی از مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………..34

2-13- سنجش مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………………36

2-14- الگوی نارسایی مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………36

2-15- سنجش با مشاهده …………………………………………………………………………………………………………………………….38

2-16- گروه سنجی ……………………………………………………………………………………………………………………………………….38

2-17- رتبه بندی ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………..39

2-18- درجه بندی ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………40

2-19- مصاحبه های رفتاری…………………………………………………………………………………………………………………………..40

2-20- ایفای نقش رفتاری …………………………………………………………………………………………………………………………….40

2-21- آموزش مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………….41

2-22-کسب مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………………45

2-23- پرورش تواناییهای شناختی دانش آموزان …………………………………………………………………………………………47

2-24- خود رهبری…………………………………………………………………………………………………………………………………………47

2-25- ایجاد زمینه برای رشد راهبردهای خود

 

 

رهبری…………………………………………………………………………………47

2-26- پرورش و تقویت ویزگیهای مثبت اخلاقی …………………………………………………………………………………………49

2-27- پرورش روحیه حق محوری ……………………………………………………………………………………………………………….49

2-28- خود مدیریتی …………………………………………………………………………………………………………………………………….50

2-29- خود مدیریتی رفتاری ………………………………………………………………………………………………………………………..51

2-30- ادارک از خود ……………………………………………………………………………………………………………………………………..52

2-31- احترام به خود ……………………………………………………………………………………………………………………………………53

2-32- احترام به خود ناشی از سازمان …………………………………………………………………………………………………………53

2-33- خودکامیابی ………………………………………………………………………………………………………………………………………..55

2-34- الگوی معرفت پذیری اجتماعی از خود مدیریتی ………………………………………………………………………………55

2-35- تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سبک هویت و ابراز وجود دانش آموزان ………………………………………55

2-36- اثرات یادگیری مشارکتی بر رشد مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………57

2-37- توانایی در مدیریت …………………………………………………………………………………………………………………………….58

2-38- اثرات مدیریت مشارکتی …………………………………………………………………………………………………………………….60

2-39- آثار و مزایای مشارکت و مدیریت مشارکتی ……………………………………………………………………………………..63

2-40- پیشینه­ی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………64

2-40-1- پیشینه­ی داخلی ……………………………………………………………………………………………………………………………64

2-40-2-پیشینه­ی خارجی ……………………………………………………………………………………………………………………………68

2-41- جمع بندی …………………………………………………………………………………………………………………………………………73

2-42- مدل نظری پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………74

2-43- بررسی محیط پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………….77

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

3-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………84

3-2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………….84

3-2-1- نوع روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….85

3-3- جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………………………………………………85

3-4- نمونه رو روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………………………………86

3-5- روش گردآوری داده­های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………86

3-6- روش تجزیه و تحلیل داده­های تحقیق………………………………………………………………………………………………….89

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده­های تحقیق

4-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………90

4-2- اطلاعات جمعیت شناختی تحقیق………………………………………………………………………………………………………..91

4-3- بررسی نرمال بودن داده ها با استفاده زا ازمون گولموگروف اسمیرنوف………………………………………………94

4-4- بررسی سؤالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..95

4-5- مقایسه میانگین رتبه مؤلفه ها با استفاده از آزمون فریدمن …………………………………………………………….114

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………115

5-2- بررسی سؤالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….115

5-3- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………….123

5-4- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………………………..115

5-4-1- پیشنهادات کاربردی ……………………………………………………………………………………………………………………..115

5-4-2- پیشنهادت پژوهشی ………………………………………………………………………………………………………………………126

5-6- محدودیتهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..127

منابع و مأخذ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..128

منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………128

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….135

پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………145

چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………149

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                       صفحه

جدول 1-1- ارتباط مؤلفه­های تحقیق (سؤالات تحقیقاتی ) و سؤالات پرسشنامه………………………………………..12

جدول 2-1- عوامل تعیین کننده احترام به خود ناشی از سازمان و نتایج آن………………………………………………53

جدول 3- 1- جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………………..86

جدول 3-2- روش نمره دهی به مقیاس لیکرت در پرسشنامه­ی تحقیق………………………………………………………87

جدول 3-2- بررسی روایی پرسشنامه با تحلیل عاملی…………………………………………………………………………………..88

جدول3-3- نتایج آزمون آلفای کرونباخ………………………………………………………………………………………………………….89

جدول 4-1- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس جنسیت…………………………………………………………………………….91

جدول 4-2- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سطح تحصیلات………………………………………………………………..92

جدول 4-3- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سابقه تدریس……………………………………………………………………93

جدول شماره 4-4- نتایج آزمون نرمال بودن داده های تحقیق…………………………………………………………………….94

جدول 4-5- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارتهای کلامی در فرایند مدیریت کلاسی……………..95

جدول 4-6-  دیدگاه معلمان در مورد مهارتهای کلامی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات……96

جدول 4-7-  دیدگاه معلمان در مورد مهارتهای کلامی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه…………..96

جدول 4-8- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارت برقراری ارتباط در فرایند مدیریت ……………….97

جدول 4-9- دیدگاه معلمان در مورد مهارت برقراری ارتباط  در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات……98

جدول 4-10- دیدگاه معلمان در مورد مهارت برقراری ارتباط در مدیریت کلاسی با احتساب سابقه…………98

جدول 4-11- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارتهای احساسی در فرایند مدیریت کلاسی…….100

جدول 4-12- دیدگاه معلمان درمورد مهارتهای کلامی درمدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات…..101

جدول 4-13- دیدگاه معلمان در مورد مهارتهای کلامی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه………101

جدول 4-14- نتایج توصیفی توجه به مهارت خود مدیریتی در فرایند مدیریت کلاسی……………………………102

جدول 4-15-دیدگاه معلمان در مورد خودمدیریتی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات……..103

جدول 4-16- دیدگاه معلمان مهارت خودمدیریتی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه………………103

جدول 4-17- مربوط به میزانتوجه به مهارتهای تحصیلی در فرایند مدیریت کلاسی…………………………….104

جدول 4-18-دیدگاه معلمان در مورد مهارت تحصیلی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات….105

جدول 4-19- دیدگاه معلمان مهارتهای تحصیلی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه…………………105

جدول 4-20- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارت ابراز وجود در فرایند مدیریت کلاسی……….106

جدول 4-21- دیدگاه معلمان مهارت ابراز وجود در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات…………….107

جدول 4-22- دیدگاه معلمان در مورد مهارت ابراز وجود در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه……..107

جدول 4-23- نتایج توصیفی میزانتوجه به مهارت اطاعت ورزی در فرایند مدیریت کلاسی………………….108

جدول 4-24-دیدگاه معلمان در مورد مهارت اطاعت ورزی در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات…….109

جدول 4-25-دیدگاه معلمان مهارت اطاعت ورزی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه………………..109

جدول 4-26- نتایج توصیفی میزانتوجه به مهارت مسئولیت پذیری در فرایند مدیریت کلاسی……………110

جدول 4-27-  دیدگاه معلمان مهارت مسئولیت پذیری در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات………….111

جدول 4-28- دیدگاه معلمان در مورد مهارت مسئولیت پذیری در مدیریت کلاسی با احتساب سابقه……111

جدول 4-29- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارت جرأت ورزی در فرایند مدیریت کلاسی…..112

جدول 4-30- دیدگاه معلمان در مورد مهارت جرأت ورزی در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات…….113

جدول 4-31- دیدگاه معلمان در مورد مهارت جرأت ورزی در مدیریت کلاسی با احتساب سابقه…………..113

جدول4-32- دیدگاه معلمان درتوجه به مهارتهای اجتماعی در مدیریت کلاسی با احتساب جنسیت………..14

جدول شماره 4-33- نتایج آزمون مقایسه میانگین رتبه­ی مؤلفه­ها با استفاده آزمون فریدمن………………….115

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                       صفحه

نمودار 2-1- مؤلفه های مهارت اجتماعی مورد توجه در مدیریت کلاسی…………………………………………………….76

نمودار 4-1- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس جنسیت……………………………………………………………………………..91

نمودار 4-2- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سطح تحصیلات………………………………………………………………..92

نمودار 4-3- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سابقه تدریس…………………………………………………………………….93

 

 

 

 

چکیده تحقیق:

این تحقیق به ارزیابی مدیریت کلاسی از منظر توجه به مهارتهای اجتماعی در مدارس ابتدایی اشکنان در سال تحصیلی 94-1393 می­پردازدجامعه­ی آماری مورد نظر این تحقیق همه­معلمان مقطع ابتدایی که درسال تحصیلی 94-1393 در مدارس ابتدایی اشکنان به تدریس مشغول بوده اند . این جامعه 150 نفر شامل تعداد 94 نفر از آن زن و تعداد 56 نفر از آنان مرد بوده که با توجه به کم بودن جامعه ، کل جامعه پژوهش با روش سرشماری به عنوان نمونه انتخاب گردیدند . جهت روش جمع آوری داده ها در این تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته و فیش ثبت اصلاعات استفاده گردید . ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته و فیش ثبت اطلاعات تعیین شد .روایی پرسشنامه مورد تأیید متخصصان قرار گرفت و نیز با استفاده از آزمون تحلیل عاملی 89/0روایی آن تأیید گردیدو پایایی پرسشنامه نیز بااستفاده ازروش آلفای کرونباخ 92/. محاسبه شد . داده­هایحاصل از پرسشنامه با استفاده از شاخصهای آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل گردید . نتایج حاصل از این پژوهش نشان می­دهد که در تمام مؤلفه­های مهارت اجتماعی(مهارتهای کلامی ، مهارتهای احساسی ، اطاعت ورزی ، خودمدیریتی ، مسئولیت پذیری ، ابراز وجود ، مهارتهای تحصیلی ، برقراری ارتباط ، جرأت ورزی) به شکل مناسب و مطلوبی در فرایند مدیریت کلاسی تحقق یافته است و تفاوت معناداری نیز در دیدگاه معلمان مرد و زن مشاهده نگردید .

کلمات کلیدی : مدیریت کلاسی ، مهارتهای اجتماعی ، مهارتهای کلامی ، خودمدیریتی ، مسئولیت پذیری

 

 

 

 

فصل اول

طرح تحقیق

 

 

•  مقدمه :

کلاس درس به عنوان یک گروه یا نظام اجتماعی دارای همه ویژگیهای سیستمهای اجتماعی است که مورد توجه صاحب نظران علوم رفتاری قرار دارد . مدیریت کلاس بر عهده معلم است که قبل از آموزش یا هر گونه اقدام تربیتی و رفتاری باید کلاس درس را جهت تحقق اهداف مدیریت نماید . مدیریت کلاس درس چون سایر مدیریتها مستلزم کارکردهایی چون طراحی و سازماندهی ، هماهنگی و رهبری ، کنترل و نظارت و ارزشیابی است که بدلیل در هم تنیدگی، این کارکردها از یکدیگر تفکیک پذیر نیستند . امروزه از مهمترین چالشهای یک معلم در کلاس ، ارتباط مؤثرو صحیح با فراگیران است از طرف دیگر ارتباط معنادار، کلید اجرای موفقیت آمیز بسیاری از شیوه­های مدیریت در کلاس می­باشد . ارتباط عامل اصلی یادگیری است که شاخص های متعددی را در بر می‌گیرد .

سازمانهای رسمی به عنوان نوعی سیستم اجتماعی مستلزم مدیریت و رهبری اثربخش برای تحقق اهداف رسمی می­باشند؛ صاحب نظران علم مدیریت وسازمان برای مدیریت و رهبری این سازمانها، کارکردهایی را عنوان کرده اند.اکثریت برکارکردهای اساسی مدیریت کلاس طراحی و سازماندهی کلاس درس، رهبری کلاس درس ، نظارت و کنترل کلاس درس و ارزشیابی اتفاق نظر دارند (پرداختچی، 1380).

اجتماعی بودن یک نیاز سرشتی انسان است ، انسان بر پایه آفرینش خویش  نیاز به تعلق و پیوند با دیگران دارد ، خوی اجتماعی بودن در وی نهفته است . مشارکت پیوند دو سویه سازنده و سودمند بین دو تن یا بیشتر از دو تن می­باشد . پیوندی گشوده و بازمیان دو انسان که این دو در پرتو آن پرورش می­یابند و از یکدیگر بهره می­گیرند . دو سویه بودن پیوند موجب می گردد تا اطلاعات ، دانش ، شناخت و اندیشه و نظر هریک از دو سوی پیوند به دیگری منتقل گردند و در اثر آن هردو طرف بهره ی بدست آورند و بر نیروی ذهنی و عقل خود بیفزایند (طوسی ، 1377) .

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده 1

فصل اول- روش شناسی پژوهش… ۲

1-1-بیان مسئله. ۲

1-2-سوالات تحقیق.. ۳

1-3-فرضیه های تحقیق.. ۴

1-4-سوابق تحقیق.. ۴

1-5-روش تحقیق.. ۵

1-6-ضرورت انجام تحقیق.. ۵

فصل دوم- کلیات و مفاهیم. 6

 

 

 

2-1-مفهوم شناسی نقد. 6

2-2-تعریف لغوی و اصطلاحی دلیل اثبات دعوا ۷

2-3-سیر تحول تاریخی دلیل اثبات در دعاوی کیفری.. ۱۰

2-3-1-دادرسی کیفری.. ۱۰

2-3-1-1-اهمیت دادرسی کیفری.. ۱۰

2-3-1-2-قاعده دو درجه ای بودن دادرسی کیفری.. ۱۱

2-3-1-3-لزوم تعدد قاضی در دادرسی کیفری.. ۱۲

2-4-دوره های مختلف تحول دادرسی.. ۱۳

2-4-1-دوره اختیار مطلق روسای قبایل.. ۱۳

2-4-2-دوره دلایل باستانی و مذهبی و قانونی.. ۱۴

2-4-3-دوره دلایل قانونی.. ۱۶

2-4-4-دوره اقناع وجدان قاضی.. ۱۷

2-4-5-دوره دلایل معنوی و علمی.. ۱۸

2-5-قانونی بودن تعقیب… ۱۹

2-5-1-قانونی بودن. ۲۱

2-5-2-تعقیب… ۲۱

2-5-3-تعریف و مفهوم تناسب… ۲۱

2-5-4-متناسب بودن تعقیب… ۲۲

2-5-4-1-سیر تاریخی.. ۲۳

2-5-4-1-1-سیر تاریخی طرح سیستم قانونی بودن تعقیب… ۲۳

2-5-4-1-2-سیر تاریخی طرح سیستم متناسب بودن تعقیب… ۲۴

فصل سوم-مشخصه های ادله کلاسیک اثبات دعوی، انواع و نقد های مرتبط با آن ۲۶

3-1-اشتراکات ادله دعاوی حقوقی و کیفری.. ۲۶

3-2-تمایزات ادله در دعاوی حقوقی و کیفری.. ۲۷

3-2-1-از جهت شخص استفاده کننده ۲۷

3-2-2-از جهت هدف مورد استناد. ۲۸

3-2-3-از جهت کمیت… ۲۹

3-2-4-از جهت زمان تهیه. ۳۰

3-3-اصول اساسی سیستم ادله اثبات دعوی در فقه امامیه. ۳۱

3-4-طریقیت ادله اثبات دعوی.. ۳۱

3-5-صلاحیت قاضی در تعیین ارزش اثباتی ادله. ۳۱

3-6-نظام حاکم بر ادله اثبات دعوی در حقوق کیفری ایران. ۳۲

3-7-نقد ادله اثبات در امور کیفری در حقوق ایران. ۳۴

3-7-1-تعریف اقرار. ۳۵

3-7-1-1-نقد اقرار در پرتو قوانین کیفری.. ۳۵

3-7-2-شهادت… ۳۸

3-7-2-1-تفاوت شهادت با دیگر مفاهیم. ۴۰

3-7-2-3-انواع شهادت… ۴۱

3-7-2-3-1-شهادت اصلی.. ۴۱

3-7-2-3-2-شهادت سماعی.. ۴۲

3-7-2-3-3-شهادت تسامعی.. ۴۲

3-7-2-4-نقد شهادت در پرتو قوانین کیفری.. ۴۲

3-7-2-5-مسئله شهادت زنان. ۴۵

3-7-3-سوگند. ۴۹

3-7-3-1-لوث و اثبات آن به وسیله قسامه. ۴۹

3-7-3-2-ضامن کردن دعوت کننده ۵۲

3-7-3-3-ضمان عاقله. ۵۳

3-7-3-4-جرایم علیه امنیت ملی.. ۵۵

3-7-4-علم قاضی.. ۶۱

3-7-4-1-بررسی نوآوری های قانون جدید. ۶۵

فصل چهارم-ادله نوین اثبات دعوی.. ۷۰

4-1-مشکلات کشف جرایم رایانه ای از حیث ادله اثبات دعوی.. ۷۰

4-2-شناسایی مجرمین.. ۷۰

شایسته است جهات مثبت و امتیازات نقش اشتغال زنان از ابعاد مختلف اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی برای افراد جامعه چه زن و چه مرد مورد شناسایی و تاکید قرار گیرد. پرداختن به نقش اشتغال برای زنان در کنار نقش‌های خانوادگی، وظیفه‌ی سنگین و خطیری است که بر دوش مادران نهاده می‌شود» (احمدی‌نیا، ۱۳۸۳: ۳۴۰).

بطور کلی بیرون رفتن زن از خانه و چند ساعتی از روز را در اجتماع بودن باعث می‌شود که رفتار وی در خانواده هم تحت تاثیر قرار گیرد و در مواردی وظایف مادری و همسری را هم به نحو بهتری انجام

 

 

دهد و یا به عکس.تاثیری که اشتغال زنان بر رضایت زناشویی (چه از جهت منفی و چه از جهت مثبت) می‌گذارد آنچنان ابعاد وسیع و گسترده‌ای را دارد که بسیاری از جامعه شناسان، روانشناسان و اقتصاددانان به این قضیه می‌پردازند. به نظر می‌رسد که زنان هنگامی که به استقلال مالی می‌رسند،آرامش خاطر بیشتری دارند و همین آرامش خاطر تاثیر بسزایی بر روابط وی با همسر، بچه‌ها و سایر اقشار جامعه می‌گذارد که باعث به وجود آمدن رضایت زناشویی در زندگی می‌شود.

تشكیل كانون خانواده به عنوان یك هسته مهم و سرنوشت ساز اجتماعی یك ضرورت اجتناب ناپذیر زندگی شرافتمندانه بشری می باشد و نقش سعادت آفرین این بنیاد و نیز تاثیر ویرانگر آن را روی زندگی انسانها و در نتیجه روی جامعه هرگز نمی توان نادیده گرفت . دكتر الكس كارل دانشمند زیست شناس بزرگ اجتماعی در این باره می نویسد : آینده یك ملت وبدبختی یا خوشبختی آن به ارزش خانواده و اجتماع بستگی دارد و هیچ چیز دشوارتر از قطع ریشه عادت مند اجتماعی افراد نیست . بنابراین برای تشكیل این كانون مقدس و حفظ ارزشها و معیارهایی كه این نهاد رابه نابسامانی و مصائبی كه در جهان امروز افراد فراوانی را به سرگذشتها و سرنوشتهای دردناكی گرفتار ساخته است ، مطالعه ، دقت ، مقررات و مراقبت های حساب شده ای لازم است بكار گرفته شود زیرا جوامعی كه هم در تشكیل خانواده و هم در حفظ آن ،‌ موازین و مقررات عملی و نظری رانادیده گرفته یا گاهی به كوتاهی و غفلت مبتلا شده و گاهی مرزها و چهارچوبهای منطقی و انسانی را بهم ریخته اند اكنون با حوادث تلخ و شرایط بسار سخت و غمباری دست به گریبان می باشند .

گفتار دوم: معیار تشخیص رای داخلی از خارجی                                                         17

بخش دوم: شناسایی و اجرای رای داوری                                                        21

گفتار اول: شناخت مفاهیم شناسایی و اجرای رای داوری                                       22

گفتار دوم: تفکیک شناسایی از اجرای رای داوری                                                         25

گفتار سوم: هدف از تفکیک، شناسایی از اجرا در اسناد بین المللی داوری                    27

گفتار چهارم: طرق مختلف درخواست شناسایی آرای داوری                                   29

بخش سوم: قوانین مربوط به شناسایی و اجرای آرای داوری خارجی و بین المللی در ایران             31

مبحث اول: کنوانسیون 1958 نیویورک راجع به شناسایی و اجرای آرای داوری خارجی     31

گفتار اول: تاریخچه و علل شکل گیری کنوانسیون نیویورک 1958                             31

گفتار دوم: ایران و کنوانسیون 1958 نیویورک                                                     33

گفتار سوم: قلمرو مقررات کنوانسیون نیویورک در مورد اجرای آرای داوری خارجی                  39

مبحث دوم: قانون داوری تجاری ایران مصوب 1376                                           53

گفتار اول: قانون نمونه آنسیترال، الهام بخش قانون داوری تجاری ایران                       54

گفتار دوم: قلمرو اعمال قانون داوری تجاری بین المللی                                        55

فصل دوم: موانع شناسایی و اجرای آرای داوری قابل استناد از سوی محکوم علیه            60

بخش اول: موانع مشترک مندرج در کنوانسیون نیویورک و قانون داوری تجاری بین المللی ایران      61

مبحث اول: فقدان اهلیت                                                                            61

گفتار اول: مفهوم اهلیت                                                                                      62

گفتار دوم:فقدان اهلیت در کنوانسیون 1958 نیویورک                                            63

گفتار سوم: فقدان اهلیت در قانون داوری تجاری ایران                                          64

 

 

 

مبحث دوم: فقدان یک موافقت نامه ی داوری معتبر                                             65

گفتار اول: بی اعتباری موافقت نامه ی داوری به دلایل شکلی                                  66

گفتار دوم: بی اعتباری موافقت نامه ی داوری به دلایل ماهوی                                  71

مبحث سوم: نقض دادرسی منصفانه                                                                74

گفتار اول: مفهوم دادرسی منصفانه                                                                 74

گفتار دوم: مصادیق دادرسی غیر منصفانه                                                                   78

مبحث چهارم: نقض حدود صلاحیت از سوی دیوان داوری                                    89

گفتار اول: مبنای صلاحیت دیوان داوری                                                                    90

گفتار دوم: انواع نقض صلاحیت دیوان داوری                                                   93

گفتار سوم: نقض صلاحیت دیوان داوری در کنوانسیون 1958 نیویورک و قانون تجاری ایران        97

مبحث پنجم: تخلف در ترکیب دیوان داوری و عدم رعایت تشریفات داوری                98

بخش دوم: موانع غیرمشترک شناسایی و اجرای رای در کنوانسیون نیویورک و1958 و قانون داوری تجاری ایران 1376                                                                                      101

مبحث اول: موانع خاص کنوانسیون نیویورک 1958                                              101

گفتار اول: الزام آور نبودن رای داوری در کشور مبداء                                           101

گفتار دوم: تعلیق رای داوری در کشور مبداء                                                     109

گفتار سوم: ابطال رای داوری در کشور مبداء                                                      111

مبحث دوم: موانع خاص قانون داوری تجاری ایران 1376                                               127

گفتار اول: صدور رای از سوی داور مجروح                                                      127

گفتار دوم: جعلی بودن سند موثر در رای داوری                                                 128

گفتار سوم: به دست آوردن مدارک موثر بر حق                                                  129

گفتار چهارم: عدم رعایت موعد زمانی «سه ماهه» موضوع قانون داوری تجاری ایران                   131

فصل سوم: موانع شناسایی و اجرای آرای داوری قابل استناد از سوی دادگاه محل اجرای رای داوری                                                                                                         134

بخش اول: موانع مشترک مندرج در کنوانسیون 1958 و قانون داوری تجاری بین المللی ایران136

مبحث اول: قابل داوری نبودن دعوای موضوع موافقت نامه داوری                                       136

گفتار اول: مفهوم قابلیت داوری                                                                    137

گفتار دوم: قانون حاکم بر قابلیت داوری                                                                    138

گفتار سوم: موضوعات غیر قابل داوری در حقوق ایران                                         139

مبحث دوم: نقض نظم عمومی                                                                     140

گفتار اول:مفهوم نظم عمومی                                                                        141

گفتار دوم: قلمرو نظم عمومی، شکلی و ماهوی                                                   143

گفتار سوم: اقسام نظم عمومی                                                                      145

گفتار چهارم: برخی مصادیق نظم عمومی                                                                   153

گفتار پنجم: بررسی تطبیقی نظم عمومی در قانون داوری تجاری ایران و کنوانسیون نیویورک         155

بخش دوم: موانع خاص مندرج در قانون ایران                                                   156

مبحث اول: اصل 139 قانون اساسی ایران                                                                   156

گفتار اول: نظریه تفسیر مضیق اصل 139 قانون اساسی ایران                                    158

گفتار دوم: نظریه تفسیر اصل 139 قانون اساسی بر مبنای نمایندگی                                      159

گفتار سوم: نظریه تفسیر اصل 139 قانون اساسی بر مبنای قانون ارجاع به داوری             160

گفتار چهارم: نظریه تفسیر اصل 139 قانون اساسی بر مبنای «عدم اهلیت»                     160

مبحث دوم : آرای مربوط به اموال غیرمنقول واقع در ایران                                                162

گفتار اول: قانون آمره                                                                                162

گفتار دوم: اسناد معتبر                                                                               163

نتیجه گیری                                                                                          165

فهرست منابع                                                                                        169

چکیده                                                                                                 181

 

مقدمه

در میان انسان ها از گذشته های بسیار دور حل اختلافات فی مابین به عنوان مساله و دغدغه مطرح بوده است. شاید با انعقاد قراردادهای تجاری ترس از بروز اختلاف در پاینده اولین اندیشه ای باشد که به ذهن طرفین قرارداد متبادر می شود. اما در میان تمام اختلافاتی که بشر از هر صنف و جایگاه اجتماعی با آن روبرو هستند تجار و کسانی که به داد و ستد مشغولند، بیش از دیگران با فرهنگ ها و گونه های مختلف برخورد می کنند و این تضارب افکار و عملکرد باعث ایجاد اختلاف می شود. به همین دلیل در طول تاریخ بازرگانان تمایل بیشتری دارند تا حل اختلافات تجاری و بازرگانی را از دیگر اختلافات معمول و موجود در جامعه جدا کنند.

به دلیل فوق یک نهاد خاص تجاری می تواند با تکیه و تمرکز بر کار تخصصی دقیق تر و عادلانه تر از سایر نهادهای قضایی به موضوع رسیدگی کند. نکته قابل توجه این است سرعت عمل در رسیدگی به امور اختلافی مورد درخواست و مورد علاقه همه بازرگانان است. بروز اختلاف در معاملات و قراردادهای تجاری پیش آمدی محتمل و طبیعی است. لیکن مراجعه به محاکم صالحه برای رسیدگی به مشکلات پیش آمده درد سرهای دو طرف معامله را مضاعف می کند. به غیر از اطاله دادرسی و چند مرحله ای بودن آن به دلیل رویه های قضایی، امکان فاش شدن اطلاعات محرمانه تجاری در اوراق ابلاغ قضایی ممکن است به وجود آید.اگر اختلاف تجاری شکل بین المللی پیدا کند مشکلات دیگری نیز پدیدار می شود که مسیر حل اختلاف را نا هموار می کند.

مهمترین مساله این است که برای رسیدگی به اختلافات موضوعه دستگاه قضایی کدام کشور صالح به رسیدگی خواهد بود؟ طبیعتاً هر کدام از طرفین اختلاف، تمایل به دستگاه قضایی کشور خود دارد. به دلایل از پیش گفته، نهاد داوری که نهادی غیر قضایی و مستقل به حساب می آید به مرور شکل گرفت .

بنا نیست در این پایان نامه به چگونگی شکل گیری نهاد داوری و بررسی کار این نهاد و داوران آن بپردازم. برای اطلاع عملکرد دیوان داوری می توان به کتب مختلف مراجعه کرد. در این نوشته بحث در مورد اجرای آرای داوری است و به طور دقیق تر باید بگویم هدف من این است که به بررسی تطبیقی موانع شناسایی و اجرای آرای داوری تجاری خارجی در کنوانسیون 1958 نیویورک و قانون داوری تجاری بین المللی در ایران بپردازم .

آخرین مرحله در جریان رسیدگی به حل و فصل اختلافات داوری، شناسایی و اجرای رای خواهد بود. چنانچه اجرای آرا با مشکل مواجه شود، در حقیقت هدف غایی از رسیدگی داوری و منظور و مقصود از رسیدگی داوری به ثمر نرسیده است. چرا که حل و فصل اختلافات در اجرای رای به ظهور می رسد و اگر رای با اجرای موفق رو به رو نشود، در حقیقت عقیم مانده و فقط موجب اتلاف وقت رسیدگی طرفین و نهاد داوری شده است .

از این رو در کنار رسیدگی‌های داوری، طرفین اختلاف همواره نگران قابل اجرا بودن رای نیز هستند. به خصوص زمانی که رسیدگی داوری در کشوری به غیر از کشور محل اجرای رای باشد. در مواقعی که محل صدور رای با محل اجرا یکی است، این حس اعتماد میان نهاد صادر کننده و اجرا کننده وجود دارد تا ادله‌ی یکدیگر را راحت‌تر بپذیرند. اما در اغلب دعاوی‌ بین‌المللی این طور نیست و معمولاً محلّ صدور رای داوری از محل اجرای آن جدا است. به همین دلیل نگرانی بابت امکان اجرای رای همواره وجود دارد. در مواردی که محکوم علیه به صورت اختیاری و داوطلبانه رای را می‌پذیرد و با اجرای آن مخالفتی نمی‌کند، اغلب به این دلیل است که یک سیستم ملّی و بین المللی از اجرای کامل رای حمایت می‌کند. در عین حال بسیاری از دست ‌اندرکاران نهاد داوری معتقدند که  «داوری و آرای آن وقتی مفید خواهد بود که موسسات داوری، آرای  قابل اجرا صادر کنند.» بنابراین در این میان کیفیت رای داوری یا نقش دیوان داوری را نباید از ذهن دور داشت.

قابل پیش‌بینی است که وقتی یکی از طرفین قرارداد از اجرای تعهدات خود سر بازمی‌زند، به تبع آن ممکن است از اجرای رای صادره علیه خود نیز امتناع کند. دراین گونه موارد قانون محل اجرای رای است که می‌تواند امنیت اجرای رای را برای محکوم‌له پرونده تأمین کند. بنابراین گزافه نیست اگر گفته شود که سرنوشت رای داوری به مساله ی موانع شناسایی و اجرای آرای داوری وابسته است. به همین دلیل است که در خصوص هیچ یک از مسایل راجع به داوری های تجاری بین المللی حساسیتی به این اندازه وجود ندارد و اهمیت این موضوع موجب ایجاد مهمترین تئوری ها و دکترین­ها در این حوزه  گردیده است. در عین حال اقتصاد امروز جهان بر اساس تجارت بین الملل بنا شده است؛ از سوی دیگر سرنوشت حقوقی تجارت بین الملل نیز در داوری های تجاری بین­المللی تعیین می شود که تبعاً فرجام داوری های تجاری بین المللی نیز به اجرای موفق و عادلانه ی آن بر می­گردد. از این منظر اهمیت اجرای صحیح رای داوری در تجارت بین الملل مشخص می­شود. آن چه در این میان ایجاد نگرانی می کند و از میزان اثر گذاری و کاربرد نهاد داوری های تجاری بین­المللی می کاهد، تعدد مراجع قضایی تصمیم گیرنده در خصوص رای داوری بین المللی واحد است . در این راستا قواعد حقوقی متحد الشکل داوری های تجاری بین المللی که اکثر قریب به اتفاق کشورهای جهان از آن حمایت و پیروی می کنند، نظیر کنوانسیون نیویورک 1958 یا قانون نمونه آنسیترال، متضمن وحدت مرجع تصمیم گیری نهایی در عین کثرت مراجع قضایی متعدد می شود. تابعیت رای داوری تجاری بین المللی نیز به نوعی مبنای اصلی این وحدت است. بنابراین هر گونه تغییری در این مبنا، این وحدت را خدشه دار می کند. بسیاری سعی داشته اند که مرکز ثقل داوری­های تجاری بین المللی از کشور مبدا به کشور مقصد منتقل شود .

1-نقدادبیات موضوع……………………………………………………………………………………………………………..3

2-سوالات اصلی…………………………………………………………………………………………………………………4

3-مفروضات……………………………………………………………………………………………………………………….4

4-فرضیه ها……………………………………………………………………………………………………………………….4

5-روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………5

6-سازمانده ی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..5

فصل اول: کلیات

مبحث اول –تعریف تعارض قوانین و شرایط تحقق آن…………………………………………………………………………6

گفتار اول- تعریف تعارض قوانین…………………………………………………………………………………………………6

گفتار دوم- شرایط تحقق تعارض قوانین………………………………………………………………………………………..6

الف- وجود عامل بیگانه…………………………………………………………………………………………………………..7

ب- وجود تفاوت بین قوانین داخلی کشورها(شرط حقوقی)…………………………………………………………………7

ج- اغماض قانون گذار ملی (شرط سیاسی)………………………………………………………………………………….8

مبحث دوم- ماهیت نظام حقوقی تعارض قوانین،بین حوزه خصوصی و حوزه عمومی……………………………………10

گفتار اول- تعارض قوانین و منافع ملی…………………………………………………………………………………………10

گفتار دوم- ماهیت حقوقی مالکیت فکری……………………………………………………………………………………..12

الف- جنبه خصوصی حق مالکیت فکری……………………………………………………………………………………….12

ب- جنبه ی عمومی حق مالکیت فکری……………………………………………………………………………………….13

فصل دوم: تعیین دادگاه صالح در اختلافات ناشی از مالکیت فکری

 

 

 

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………..17

مبحث اول-معیار عام تعیین دادگاه صالح………………………………………………………………………………………21

گفتار اول-اجرای اصل نسبت به اشخاص حقیقی……………………………………………………………………………25

الف- اقامتگاه حقیقی……………………………………………………………………………………………………………25

ب- اقامتگاه انتخابی……………………………………………………………………………………………………………..26

گفتار دوم- اجرای اصل نسبت به اشخاص حقوقی………………………………………………………………………….27

گفتار سوم- اجرای اصل نسبت به اشخاصی که اقامتگاه مشخص ندارند………………………………………………..29

مبحث دوم- معیارهای خاص تعیین دادگاه صالح……………………………………………………………………………..31

گفتار اول- تعیین دادگاه توسط قانون…………………………………………………………………………………………..31

الف- دعاوی راجع به قرارداد مالکیت فکری (دعاوی قراردادی)……………………………………………………………..32

ب- دادگاه صالح در فرض صدور آرای اعلامی………………………………………………………………………………….33

ج- دادگاه صالح در فرض دعوی متقابل…………………………………………………………………………………………36

د- دادگاه صالح در فرض دعوی خوانده علیه شخص ثالث……………………………………………………………………39

ه- دادگاه صالح در فرض ادغام دعاوی مطروحه……………………………………………………………………………….40

و- دادگاه صالح در فرض درخواست دادرسی فوری…………………………………………………………………………..46

ز- دادگاه صالح برای تقدیم درخواست تامین دلیل……………………………………………………………………………49

گفتار دوم- انتخاب دادگاه صالح…………………………………………………………………………………………………51

الف- انتخاب دادگاه صالح از سوی خواهان……………………………………………………………………………………51

1-دعاوی ناشی از عقد و قرارداد………………………………………………………………………………………………51

2- تعدد خواندگان………………………………………………………………………………………………………………..53

ب- توافق طرفین در گسترش دامنه ی صلاحیت……………………………………………………………………………..55

ج- دادگاه صالح در فرض عدم اعتراض و یا عدم حضور خوانده………………………………………………………………60

1-فرض اول: ایراد به صلاحیت…………………………………………………………………………………………………..60

2-فرض دوم:عدم ایراد به صلاحیت…………………………………………………………………………………………….62

3-فرض سوم: عدم حضور خوانده در دادگاه…………………………………………………………………………………..63

گفتار سوم- معیار صلاحیت انحصاری دادگاه ها در اختلافات ناشی از مالکیت فکری……………………………………64

الف- دعاوی مصرف کننده………………………………………………………………………………………………………64

ب- دعاوی مربوط به اعتبار حق مالکیت فکری……………………………………………………………………………….67

ج- دعاوی مربوط به نقض حق مالکیت فکری…………………………………………………………………………………70

نتیجه و پیشنهاد…………………………………………………………………………………………………………………74

فصل سوم: تعیین قانون حاکم در اختلافات ناشی از مالکیت فکری

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….77

مبحث اول – روش های حل تعارض و توصیف حق مالکیت فکری………………………………………………………….79

گفتار اول – روش های حل تعارض ……………………………………………………………………………………………79

الف- روش اصولی……………………………………………………………………………………………………………….79

ب – روش حقوقی ……………………………………………………………………………………………………………..82

ج- ارزیابی نظریه های حل تعارض ……………………………………………………………………………………………82

گفتار دوم – دسته های ارتباط و توصیف حق مالکیت فکری……………………………………………………………….84

الف-دسته های ارتباط………………………………………………………………………………………………………….84

ب-توصیف………………………………………………………………………………………………………………………..85

1-مالکیت داشتن حق مالکیت فکری…………………………………………………………………………………………86

2-منقول یا غیر منقول بودن حق مالکیت فکری……………………………………………………………………………..86

مبحث دوم – تمایز موضوعات قرار دادی از غیر آن و قانون حاکم بر اعتبار شکلی قرار دادهای مالکیت فکری……….88

گفتار اول- تمایز موضوعات قرار دادی از غیر آن………………………………………………………………………………88

الف- موضوعات غیر قرار دادی حق مالکیت فکری…………………………………………………………………………..88

ب – موضوعات قرار دادی حق مالکیت فکری………………………………………………………………………………..89

گفتاردوم- قانون حاکم بر اعتبار شکلی قرار داد ها ی مالکیت فکری…………………………………………………….90

مبحث سوم – بررسی کنوانسیون رمI و رابطه با قانون حاکم بر قرار دادهای مربوط به حق مالکیت فکری………….93

گفتاراول- کنوانسیون رم راجع به قانون حاکم بر تعهدات قرار دادی……………………………………………………….93

الف- قانون منتخب طرفین……………………………………………………………………………………………………..94

ب – قانون حاکم بر قرار داد در صورت عدم تعیین قانون…………………………………………………………………….96

گفتاردوم- به کارگیری ماده 4 کنوانسیون رم 1980 برای تعیین قانون حاکم برقرارداد حق مالکیت فکری…………….98

الف- قراردادهای ساده…………………………………………………………………………………………………………99

ب – قراردادهای پیچیده ………………………………………………………………………………………………………100

1-قانون کشور اقامتگاه دائمی دارنده حق…………………………………………………………………………………..100

2- قانون کشور اقامتگاه دائمی انتقال گیرنده……………………………………………………………………………….102

3- قانون کشور حمایت کننده…………………………………………………………………………………………………103

مبحث چهارم -قانون حاکم براختلافات قراردادی ناشی از مالکیت فکری در حقوق بین الملل خصوصی ایران………108

گفتار اول- امری یا تخییری بودن قاعده مندرج در ماده 968 قانون مدنی………………………………………………..108

الف-نظریه ی نخست: ماده 968 قانون مدنی حاوی یک قاعده ی امری است…………………………………………109

ب-نظریه ی دوم: ماده 968 قانون حاوی یک قاعده ی تخییری و تفسیر…………………………………………………112

گفتار دوم-ماهیت مقررات مربوط به حق مالکیت فکری از لحاظ آمره بودن و نظم عمومی ……………………………113

الف- تشخیص ماهیت مقررات مر بوط به حق مالکیت فکری از لحاظ آمره بودن…………………………………………113

ب – نظم عمومی………………………………………………………………………………………………………………115

گفتار سوم- ناهماهنگی ماده ی 968 قانون مدنی با روند حقوقی عصر حاض………………………………………….116

نتیجه و پیشنهاد………………………………………………………………………………………………………………..119

مبحث پنجم- قانون حاکم در اختلافات ناشی از تعهدات غیر قرار دادی………………………………………………….120

گفتار اول -مفهوم قانون کشور حمایت کننده در دعاوی نقض حق مالکیت فکری……………………………………….123

گفتاردوم-تاثیر توافق طرفین در رابطه با انتخاب قانون حاکم بر دعاوی نقض مالکیت فکری…………………………….125

گفتا رسوم- قانون حاکم نسبت به نقض حق مالکیت فکری در چند کشور مختلف…………………………………….127

الف- نظریه اعمال قانون مقر دادگاه…………………………………………………………………………………………..128

ب –نظریه ی اعمال قانون محل ارتکاب فعل زیان بار………………………………………………………………………..131

ج- نظریه ی تلفیقی…………………………………………………………………………………………………………….134

مبحث ششم-قانون حاکم بر اختلافات ناشی از حق مالکیت فکری در حقوق ایران…………………………………….136

گفتار اول -نقض حق مالکیت فکری ثبت شده در ایران قلمرو سرزمینی ایران قلمرو سرزمینی ایران و خارج از ایران..138

الف- نقض حق مالکیت فکری ایرانی در قلمروایران…………………………………………………………………………..138

ب – نقض حق مالکیت فکری ایرانی در خارج ازایران…………………………………………………………………………139

گفتار دوم -نقض حق مالکیت فکری خارجی در ایران و در خارج ایران………………………………………………………140

الف-نقض حق مالکیت فکری خارجی در ایران………………………………………………………………………………..140

ب –نقض حق مالکیت فکری خارجی در خارج از ایران……………………………………………………………………….140

نتیجه و پیشنهاد………………………………………………………………………………………………………………….141

چکیده:

در عصر کنونی حقوق مالکیت فکری از اهمیت بسیاری برخوردار شده است.این حقوق به نحو تنگاتنگی با منافع سیاسی و اقتصادی کشورها ارتباط پیدا کرده و با مصالح عمومی عجین شده است.دولت ها و بازرگانان به دنبال دست یابی هر چه بیشتر به این حقوق می-باشند،ماهیت حقوق مالکیت فکری به گونه ای است که امکان محدود نمودن آن در چهارچوب مرزهای یک کشور وجود نداشته و این حقوق غالبا” دارای یک عنصر بین المللی بوده و با چندین نظام حقوقی ارتباط برقرار می کند.

حال با توجه به اهمیت این حقوق از یک سوء با عنایت به کثرت ایجاد مساله تعارض قوانین در میان این دسته از حقوق از سوی دیگر، اهمیت دست یابی به قاعده حل تعارض در زمینه تعیین دادگاه صالح و قانون حاکم در اختلافات ناشی از این حقوق به خوبی روشن می -گردد.

پایان نامه پیش رو در صدد است تا به تعیین دادگاه صالح و قانون حاکم بر دعاوی ناشی از مالکیت فکری که متضمن یک عنصر خارجی است به پردازد؛که عمدتا” می توان به موضوعاتی از قبیل دادگاه صالح و معیارهای تعیین دادگاه صالح و قانون حاکم در اختلافات ناشی از مالکیت فکری اشاره نمود. در رابطه با تعیین قاعده ی حل تعارض مربوط به حق مالکیت فکری در وهله ی نخست باید ویژگی ها و ماهیت موضوع را مدنظر قرار داد، ویژگی-هایی هم چون اعطای این حقوق توسط دولت و تأثیر گذاری آن بر منافع جامعه،که در تعیین دادگاه صالح و قانون قابل اعمال موثر می باشد. همچنین این ویژگی ها موجب طرح این مسأله می گردد که آیا مسأله تعیین دادگاه صالح و قانون حاکم بر اختلافات ناشی از مالکیت فکری را می توان از طریق اعمال قواعد سنتی حل تعارض حل كرد، یا آن كه نیاز به یک قاعده ی حل تعارض منحصر به فرد در این زمینه احساس می شود؟

مقدمه

امروزه اهمیت اقتصادی فزاینده حقوق مالکیت فکری برای همه کشورها با هر درجه از توسعه باعث بین المللی و پیچیده تر شدن این دسته از حقوق شده است. هم اکنون اهمیت این حقوق از حیطه محدود جامعه ی داخلی کشورها به فضای وسیع نظام حقوقی بین المللی راه یافته و جایگاه رفیعی در بخش تجارت بین الملل کسب کرده است. در واقع اهمیت این دسته از حقوق به گونه ای است که امکان محدود نمودن آنها در چارچوب مرزهای یک کشور وجود نداشته و بدین وسیله این موضوعات معمولاً از حیطه حاکمیت یک نظام حقوقی فراتر رفته و با چندین نظام حقوقی ارتباط پیدا کرده و موجب تداخل نظام های حقوقی مختلف با یکدیگر می گردد.

این عوامل و برخی عوامل دیگر همچون تفاوت های اقتصادی و سیاسی کشورهای شمال و جنوب که مسأله مهم تعیین و اعمال قانون مناسب توسط دادگاه صالح را بر می انگیزد، مقتضی، آن است كه در هر قضیه ماهیت و ویژگی های هر موضوع را به خوبی در نظر گرفت.

در حقوق بین الملل خصوصی هدف قواعد حل تعارض تعیین دادگاه صالح ودست یابی به قانون مناسب برای اعمال بر موضوع مطروح می باشد. از سال 1970 میلادی به بعد با توجه به توسعه فن آوری های جدید مثل انتقال ماهواره ای و انتقال اطلاعات از طریق پایگاه های اطلاعاتی شبکه های بین المللی کامپیوتری از یک سو و افزایش سرقت های ادبی و هنری به علت تسهیل امکان نسخه برداری و تکثیر از سوی دیگر، مولفان و مخترعین و سرمایه گذاران در آثار فکری وهنری بر دولت ها فشار بیشتری جهت تضمین موثر حقوق ایشان در سطح بین- الملل وارد ساختند و لذا در جریان مذاکرات همایش اروگوئه در چهارچوب موافقت نامه عمومی راجع به تعرفه ها و تجارت (GATT)  مسأله نحوه حمایت یکسان در خصوص مالکیت فکری نیز مطرح شد.

نتایج این مذاکرات در موافقت نامه مربوط به جنبه های تجاری حقوق مالکیت فکری (TRIPS) در مراکش 1994 منعکس گردید که جهش کیفی عظیمی را در زمینه حقوق مالکیت فکری ایجاد نمود. با تشکیل سازمان تجارت جهانی (WTO)  تمامی کشورهای عضو این سازمان متعهد شدند که مقررات ملی خود را به گونه ای تغییر دهند که با قواعد مندرج در گات و موافقت نامه های آن از جمله موافقت نامه مربوط به جنبه های تجاری حقوق مالکیت فکری (TRIPS) هماهنگ باشد. اما همچنان مشکلات عدم تعیین قانون حاکم و دادگاه صالح برای رسیدگی به اختلافات مربوط به چنین حقوقی به دلیل فقدان متن و دستورالعملی اختصاصی وجود داشت . امروزه این امر که مسائل مرتبط با حقوق مالکیت فکری نیازمند قاعده ی حل تعارض ویژه ای می باشد توسط اساتید حقوق بین الملل خصوصی و نظام های حقوقی مختلف مورد پذیرش واقع شده است. شاهد بر این مدعا آن که بسیاری از کشورها قواعد تعیین دادگاه صالح و قانون حاکم بر موضوعات مرتبط با حقوق مالکیت فکری را در مواد قانونی جداگانه مورد بررسی قرار داده اند و در کشورهایی که قاعده ی حل تعارض خاصی برای این دسته از حقوق وضع نشده است. اساتید حقوق بین الملل خصوصی، این موضوعات را به صورت مجزا مورد بررسی قرار داده اند و قواعد حل تعارض حاکم بر این دسته از حقوق را مشخص نموده اند که این امر خود نمایانگر تشکیل دسته ارتباطی جدید به نام حقوق مالکیت فکری می باشد.