وبلاگ

فصل اول: مقدمه

1-1- مفهوم سازی اولیه mCRM.. 3

1-2- انتخاب تلفن همراه به عنوان وسیله ارتباط. 4

1-3- ساختار پایان نامه. 6

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

2-1- چارچوب گارتنر(Gartner). 9

2-2- مدیریت ارتباط با مشتری از طریق رسانه سیار(mCRM)  13

2-2-1- مدیریت ارتباط با مشتری(CRM) 13

2-2-1-1- توسعه مفهومی CRM.. 13

2-2-1-2- عناصر اصلی CRM.. 15

2-2-1-3- CRM به عنوان یک فرآیند. 16

2-2-1-4- محیط چندکانالی. 17

2-2-2- ارتباطات mCRM.. 18

2-2-3- نتیجه بحث. 26

2-3- تجارت سیار (Mobile Commerce). 27

2-3-1- تعریف تجارت سیار. 27

2-3-2- حجم مبادلات تجارت سیار. 28

2-3-3- مزایای تجارت سیار. 29

2-3-4- چالش­های تجارت سیار. 30

2-4-  بانکداری سیار یا موبایل(Mobile Banking). 32

2-4-1- تعریف بانکداری سیار. 32

2-4-2- پرداخت از طریق موبایل(M-Payment). 33

2-4-3- مزایای بانکداری سیار. 35

2-4-4- آمارها. 37

2-4-5- فناوری­های بانکداری سیار. 39

2-4-6- نتیجه. 41

فصل سوم: مروری بر تحقیقات انجام شده

3-1- انتخاب شرکت­ها. 44

3-2- انتخاب بانک­ها. 48

3-2-1- بانک­های خارجی. 48

3-2-2- بانک­های ایرانی. 51

 

3-3- نتیجه. 62

فصل چهارم: روش تحقیق

4-1- معرفی مدل. 65

4-2- مدل سازی بانک X. 67

فصل پنجم: پیاده سازی و نمونه اولیه

5-1- طرح پرسشنامه. 72

5-2- پیاده سازی سیستم. 76

5-2-1- سیستم سرویس دهنده. 76

5-2-2-  ارتباطات موبایل(پیامک). 82

5-2-3-  اطلاعات فنی. 86

فصل ششم: نتیجه­گیری و پیشنهادات

6-1- نتایج استفاده از مدل پیشنهادی. 89

6-2- پیشنهادات. 91

 -فهرست منابع ….106

مقدمه
در طی دو دهه اخیر الگوی بازاریابی از خرید و فروش معامله ای به روش های بازاریابی که برروی ساختن و نگهداشتن ارتباط با مشتری تمرکز دارد، تغییر یافته است ]2[. همزمان با این تغییر الگو، مدیریت ارتباط با مشتری محبوبیت گسترده ای در بسیاری از زمینه های صنعتی و رشته های مختلف بدست آورده است]3 [.
ماهیت این مدیریت در شرایط ایده آل برای یک سازمان شامل توانایی ارتباط برقرار کردن مستمر با مشتریان بر اساس شیوه ای انفرادی می باشد]4[. بر این اساس، بیشتر سازمان ها از طریق کانال های مختلف با مشتریان ارتباط برقرار می کنند. کانال هایی مانند اینترنت، روش های رودررو و از طریق مراکز تلفنی]5[. با این حال، با وجود تعداد رو به رشد کانال های ارتباطی، بدست آوردن توجه و زمان مشتریان به چالش بزرگی تبدیل شده است. به این دلیل، مشکل سازمان ها برای پیدا کردن رسانه مناسب و راهکارهای مطلوب برای ارتباط برقرار کردن با مشتریانشان افزایش یافته است. برای غلبه بر این چالش ها، رسانه موبایل در محیط های چندکاناله به بهبود استانداردهای ارتباطی با مشتریان کمک کرده و حضور رو به رشدی داشته است]5[.
در مدیریت ارتباط با مشتری، رسانه موبایل اساسا همان عملکردی را ایفا می کند که هر کانال دیگری دارد. به صورت اساسی، سازمان می تواند با مشتریان از طریق رسانه موبایل ارتباط برقرار کند و به آنها امکان دسترسی به همان خدماتی را عرضه کند که شرکت می تواند از طریق تماس حضوری فراهم کند]6[. با این حال، کانال های ارتباطی مختلف دارای خصوصیات متمایز هستند که به صورت عمده ای تعیین کننده فعالیت هایی می باشند که می توانند از طریق یک کانال مشخص خدمت-رسانی کنند. به عنوان مثال، رسانه موبایل امکان دسترسی به یک فرد را به صورت مجازی در هر زمان و هر مکان فراهم می کند، در صورتیکه کانال های دیگر در این زمینه محدود هستند]7[. بنابراین بعضی از کانال-ها مناسب تر هستند و یا بیشتر می توانند در بعضی از ارتباط های خاص مورد استفاده قرار گیرند.

1-1- مفهوم سازی اولیه mCRM

هنگامیکه یک مفهوم به طور عمیق در یک فناوری جاسازی می شود، امکان تشخیص خود مفهوم از فناوری مشکل تر می باشد]8[. بنابراین لازم است که برای جدا کردن مفهوم از فناوری اصلی، آن مفهوم را بدون در نظر گرفتن نوسانات تغییرات فناوری تعریف کنیم. بر این اساس mCRM یعنی، ارتباط یک شرکت با مشتریان از طریق رسانه سیار مانند تلفن همراه، تلفن هوشمند و دستیار دیجیتال شخصی(PDA) به منظور مدیریت روابط مشتریان و مشتریان فعال.
بر مبنای این تعریف، مفهوم mCRM شامل ویژگیهای زیر می باشد]9[:
• ارتباط، یک طرفه یا تعاملی، به منظور ایجاد روابط با مشتری و حفظ روابط بین شرکت و مشتریان آن شرکت.
• این ارتباط شامل فروش، بازاریابی و ارائه خدمات به مشتریان می باشد که از طریق رسانه سیار مابین شرکت و مشتریان انجام می شود.
• این ارتباطات می تواند توسط شرکت یا مشتری آغاز شود.
• ارتباطات اشاره دارد به اس ام اس(پیام کوتاه)، ام ام اس(پیام تصویری)، نرم افزار جاوا و مرورگر، ایجاد تماس های صوتی متفاوت از طریق تلفن همراه یا تلفن ثابت.
• حداقل یکی از طرفین این ارتباط باید انسان باشد و از طریق رسانه همراه انجام شود.
مراحل ویژگی های این ارتباط نقش حیاتی در mCRM دارد. به منظور انتقال ارزش به مشتریان، ارتباط باید پیوسته، سازگار و بر اساس ترجیحات فردی مشتریان باشد. به طور کلی، این ارتباط می تواند از طریق رسانه سیار و به صورت اطلاعات، تبلیغ، ترفیع، بازخورد، خرید، سفارش، هشدار، یادآوری، رای، رقابت ها و … انجام شود. با این حال، شرکت ها باید برای این نوع ارتباط با مشتریان، مجوزهایی را از قبل از مشتریان دریافت نمایند]10[. درضمن، به خاطر ویژگی های mCRM، ارتباط می تواند به راحتی از طریق مشتری نیز آغاز شود. به عنوان مثال، ممکن است مشتری تبلیغی را در مجله ای ببیند و از طریق پیام کوتاه محصول تبلیغ شده را سفارش دهد بدون آنکه اطلاعاتی درباره آن محصول داشته باشد. در این حالت شرکت می تواند بر اساس شماره تلفن، مشتری را شناسایی کند و به تبع آن به سفارش پاسخ دهد و یک پیام تائید که شامل جزئیات فروش، سفارش و شماره تماس می باشد را به مشتری ارسال نماید]9[.

1-2- انتخاب تلفن همراه به عنوان وسیله ارتباط

در سال های اخیر با توجه به رشد سریع رسانه های سیار از جمله تلفن همراه، بسیاری از سازمان-ها(بانک ها، بیمه، خطوط هواپیمایی، خرده فروشی ها و …) به این نتیجه رسیده اند که می توانند از این رسانه برای ارسال خدمات خود به مشتریان استفاده کنند. به عنوان مثال، درآمدهای بازاریابی از طریق پیغام های موبایلی در کل جهان در حدود 9.2میلیارد دلار در سال 2010 تخمین زده شده است و پیش بینی می-شود تا 12 میلیارد دلار در سال 2011 افزایش یابد]11[. به صورت عملی، موقعیت هایی توسط تلفن همراه بدست آمده است به نقطه ای منجر شده است که شرکت ها و صنایع مختلف شروع به استفاده از آن به منظور پیشبرد اهداف خود کرده اند. به عنوان مثال، شرکت خطوط هوایی ملی فنلاند اولین شرکتی در جهان است که از خدمات تلفن همراه برای مشتریان ثابتش استفاده کرد تا مسافران از طریق سیستم پیام کوتاه، زودتر از موعد از وضعیت تحویل وسایل در فرودگاه مطلع شوند. با استفاده از این سیستم، مسافران می-توانند مستقیما به خروجی حرکت هواپیما بروند بدون اینکه با منتظر شدن در صف تحویل وسایل معطل شوند]9[.
شکل 1-1 گزارش IDC از توسعه ۷۹٫۷% بازار تلفن‌های همراه هوشمند در مقایسه با همین تاریخ در سال گذشته حکایت دارد، که نتیجه ۹۹٫۶ میلیون دستگاه حمل شده در نیمه اول سال ۲۰۱۱ را نشان می دهد.

شکل 1-1- رشد 80% سالیانه در بازار تلفن همراه هوشمند]12[

همچنین براساس تحقیقات انجام شده، 37% تماس های تلفنی به مرکز تلفن بانک ها از طریق تلفن همراه می-باشد، که نیمی از این تماس ها برای درخواست میزان موجودی است که می تواند به صورت راحت تر و ساده تری از طریق برنامه کاربردی برروی موبایل صورت گیرد]13[.
با رشد سریع ضریب نفوذ تلفن همراه، سازمان ها و بانک ها به این نتیجه رسیده اند که برای ارتباط سریع تر و موثرتر با مشتریان، از طریق کانال تلفن همراه اقدام نمایند. یکی از دلایل اصلی که موسسات مالی علاقمند به ارائه خدمات بانکداری همراه هستند این است که این روش کانال ارتباطی جدید و قدرتمندی را با استفاده از تلفن همراه در اختیار آنها قرار می دهد. در بانکداری برخط، مشتریان باید از طریق یک کامپیوتر شخصی با موسسه مالی ارتباط برقرار کنند اما در بانکداری همراه مشتریان می توانند از طریق موبایل از خدمات 24 ساعته و هفت روز هفته بانک ها استفاده نمایند]14[.

1-3- ساختار پایان نامه

در فصل دوم مبانی نظری تحقیق بیان می شود. در این قسمت درباره چارچوب گارتنر، تجارت سیار، مدیریت ارتباط با مشتری از طریق رسانه سیار و در نهایت بانکداری سیار و زیرساخت های فنی و مخابراتی صحبت به میان خواهد آمد.
در فصل سوم بطور خلاصه عملکرد چند نرم افزار در ارتباط با CRM و همچنین تحقیقی درباره عملکرد چندین بانک داخلی و خارجی انجام خواهد شد.
در فصل چهارم مدل پیشنهادی و تقسیم بندی نواحی در این مدل تشریح خواهد شد.

پایان نامه مهارت ارتباطی معلمان:اهمیت پیشرفت تحصیلی
“بدون شک در دنیای پیشرفته امروزی یکی از علایم موفقیت فرد، پیشرفت تحصیلی می باشد که بدون آن توسعه و ترقی هیچ کشوری امکان پذیر نخواهد بود. ترقی هر کشوری رابطه مستقیم با پیشرفت علوم و دانش و تکنولوژی آن کشور دارد و پیشرفت علمی نیز حاصل نمی شود مگر اینکه افراد خلاق تربیت شده باشند، پیشرفت تحصیلی ضمن اینکه در توسعه و آبادانی کشور مؤثر است در سطوح عالی منجر به یافتن شغل و موقعیت مناسب و در نتیجه درآمد کافی می شود. دانش آموزان و دانشجویان که از موقعیتهای تحصیلی برخوردارند، خانواده و جامعه با دیده ی احترام به آنان می نگرند. در جامعه با روحیه و نشاط بیشتری حضور خواهند یافت و در کنار اینها از هزینه های گزافی که از افت تحصیلی برآموزش و پرورش تحمیل می شود، کاسته خواهند شد. دستیابی به بهره وری و بهبود کیفیت نظام آموزشی را می توان اثر گذار ترین عامل در توسعه کشور ها دانست. تجارب کشورهای پیشرفته ای چون ژاپن در زمینه توسعه همه جانبه نیز حکایت از سرمایه گذاری بر روی منابع آموزشی و انسانی دارد. در راستای دستیابی به این اهداف بهبود کیفیت موقعیت تحصیلی از جمله اهداف اساسی برنامه های آموزشی است. در حالی که امروزه افت تحصیلی یکی از نگرانی های خانواده ها و دست اندرکاران تعلیم و تربیت است. از جمله موضوعات مورد علاقه صاحب نظران علوم تربیتی یافتن شرایط و

 

امکانات لازم و مؤثر در جهت تحصیلی موفق و پیشرفت تحصیلی است. اما عدم موفقیت در تحصیل زمینه ساز مشکلات فردی و اجتماعی و انحراف از دستیابی به اهداف سیستم آموزش است. محققین عوامل مختلفی را در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دخیل دانسته اند. اما با توجه به تفاوت های فرهنگی و تغییرات سریع عوامل در طول زمان نمی توان به عنوان یک قانون عمومی و کلی، علل خاصی را برای جوامع مطرح نمود. زیرا قوانین بافت فرهنگی و نسبت جامعه، نگرش مردم به تحصیلات، سطح درآمد والدین و غیره، همه از عواملی هستند که به طور اخص در یک جامعه بر شکست یا موفقیت تحصیلی تأثیر می گذارند. منابع موجود نشان می دهد که آموزش به طور کلی تحت تأثیر پنج عامل فراگیر آموزش گر، برنامه، تجهیزات و محیط آموزشی است که هر یک از عوامل مذکور دارای ویژگی هایی است که می توانند در پیشرفت تحصیلی و یادگیری تأثیرات متفاوتی داشته باشند” (سیف، 1368).

هر فرد جهت ورود به اجتماع و در نتیجه رویارویی با موقعیت های گوناگون و افراد مختلف (از نظر فرهنگی، اقتصادی) به پاره ای از ابزار مجهز شده است، این ابزارهای فردی را می توان ساختارهای روانی فرد دانست که می توانند او را در مقابله با رویدادهای زندگی یاری رسانند، این ساختارهای روانی به طور متقابل تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند خانواده، اجتماع، گروه همسالان و غیره قرار دارد از سویی آنان را تحت تأثیر قرار می دهد. به همین دلیل محققان همواره به تأثیرات این مؤلفه های روانی بر جنبه های گوناگون زندگی افراد توجه بسیاری کرده اند که از این میان به تأثیر این مؤلفه ها بر عملکرد شغلی، تحصیلی و اجتماعی اشاره کرد (ویلسون ، 2007).

“در این میان پیشرفت تحصیلی بیشتر از سایر متغیرها مورد توجه روانشناسان قرار گرفته است. زیرا به نظر می رسد آنچه می تواند یک فرد، خانواده در نهایت یک کشور را در مسیر پیشرفت، بیش از همه یاری دهد، بهره مندی از افرادی است که نه تنها دارای سلامت روانی مناسبی هستند، بلکه در امر آموزش نیز تحصیلات خود را با موفقیت پشت سر گذاشته اند، آگاهی از جنبه های روانی دانش آموزان می تواند همانند یک ابزار کمک آموزشی قدرتمند عمل کند. برای نمونه فهمیدن این نکته که دانش آموز در شرایطی خاص چگونه رفتار می کند، می تواند منجر به افزایش تأثیرگذاری ابزارهای آموزشی و همچنین روش های آموزشی معلم و سیستم آموزشی و پرورش و در نهایت پیشرفت تحصیلی دانش آموزان گردد.”( ادری،2006).

لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:

آفلاتوکسین و کاهش هزینه های تولید موثر باشند.

واژگان کلیدی: رفسنجان ، فرآوری و فروش مشارکتی و غیر مشارکتی ، محصول پسته ، ریسک فروش

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                صفحه
 
                              فصل اول:کلیات تحقیق
1
1-1- مقدمه 

 
2
1-2 تعریف و تبیین مسئله تحقیق 

 
2
1-3 – اهداف تحقیق 

 
4
1-4- ضرورت انجام تحقیق 

 
4
1-5- جنبه نوآوری تحقیق 

 
6
1-6- قلمرو تحقیق 

 
6
     1-6-1 چارچوب موضوعی تحقیق 

 
6
    1-6-2 چارچوب مکانی تحقیق 

 
6
    1-6-3 چارچوب زمانی تحقیق 

 
6
1-7- تعاریف واژه های عملیاتی تحقیق 

 
6
    1-7-1- فرآوری
6
    1-7-2- ریسک
6
   1-7-3- آفلاتوکسین
6
   1-7-4-  نوع فرآوری و فروش
7
   1-7-5- روش مشارکتی
7
    1-7-6- روش غیر مشارکتی
7
1-8-  خلاصه فصل اول 

 
7
1-9- مباحث فصول آینده
7
                                       فصل دوم: مباحث نظری تحقیق
8
2-1- مقدمه 

 
9
2-2- فرآوری محصول پسته 

 
9
    2-2-1- تعریف فرآوری 

 
9
     2-2-2- لزوم فرآوری پسته 

 
10
    2-2-3-تقسیم بندی سیستم های فرآوری پسته 

 
10
      2-2-3-1- سیستم های غیر مکانیزه (سنتی)
10
      2-2-3-2- سیستم های نیمه مکانیزه
11
      2-2-3-3- سیستم های تمام مکانیزه
11
    2-2-4- مشکلات فرآوری 

 
12
    2-2-5- ویژگی های بهداشتی پایانه فرآوری پسته 

 

 
12
    2-2-6- مساحت واحد فرآوری 

 
12
    2-2-7- ساختمان و تأسیسات واحد فرآوری 

 
12
    2-2-8- عملیات فرآوری 

 
17
      2-2– 8-1- پوست گیری 

 
16
      2-2-8-2- شستشو و تمیز کردن 

 
17
      2-2-8-3- تانک های شناوری (حوض آبی) 

 
17
    2-2-8-4- گوگیر 

 
18
     2-2-8-5- نم گیر 

 
18
      2-2-8-6- جداسازی پسته های ریز 

 
18
      2-2-8-7- حذف پسته های پوک 

 
19
      2-2-8-8- جدا کردن پسته های دهان بست
19
      2-2-8-9- نوار بازرسی 

 
19
      2-2-8-10- خشک کردن 

 
19
    2-2-9- فرآوری پسته در آمریکا 

 
22
      2-2- 9-1-فرآوری تر 

 
22
      2-2-9- 2-فرآوری خشک 

 
23
    2-2-10- برشته کردن و بسته بندی 

 
23
   2-2-11-کیفیت و درجه بندی 

 
23
2-4-  صادرات محصول پسته 

 
24
    2-4-1- مشکلات موجود برسر راه صادرات پسته ایران 

 
26
    2-4-2- قرارداد های متقابل و تجارت محصولات کشاورزی 

 
26
2-5- بازاریابی محصول پسته 

 
26
   2-5-1- ساختار بازار پسته در ایران و جهان 

 
26
2-6- روش های(سیستم های)فعال در فرآوری و فروش محصول پسته 

 
28
     2-6-1- قرادادهای متقابل کشاورزی (مشارکتی) 

 
28
      2 -6-1-1- پیشینه تاریخی، ماهیت و دامنه شکل گیری قراردادهای متقابل کشاورزی
28
      2-6-1-2- نمونه های بارز قرارداد های کشاورزی 

 
30
      2-6-1-3-مزایای قراردادهای متقابل 

 
30
        2-6-1-3-1- مزایا برای کشاورزان
31
        2-6-1-3-2- مزایا برای سرمایه گذار
31
      2-6-1-4- پیش شرطهای لازم برای انعقاد و اجرای موفقیت آمیز قرارداد های متقابل 

 
32
     2-6-1-5- معرفی سیستم مشارکتی فعال در بازار پسته شهرستان رفسنجان(ترمینال ضبط پسته امین): 

 
33
    2-6-1-6- سیستم های غیر مشارکتی فعال 

 
35
   2-6-1-7- شرکت تعاونی تولید کنندگان پسته شهرستان رفسنجان 

 
35
    2-6-1-8- شرکت پسته ایرانیان 

 
36
2-7-  ریسک فروش محصول پسته
36
   2-7-1- انواع ریسک
38
   2-7-2- ریسک و قراردادهای متقابل 

 
38
    2-7- 3- نا سازگاری در بازار نهاده ها ی محصول پسته و قابلیت قراردادهای متقابل برای کاهش آن 

 
39 

 

 
    2-7-4-  ویژگیهای محصول پسته که زمینه را برای بکار گیری قراردادهای متقابل را فراهم می نمایند 

 
39
2-8-  آفلاتوکسین در محصول پسته 

 
41
    2-8-1- آلودگی آفلاتوکسین 

 
41
    2-8-2- تاریخچه موضوع آفلاتوکسین در پسته ایران 

 
41
    2-8-3- نشانه ها و قارچ های مولد آفلاتوکسین 

 
42
   2-8-4- منابع آلودگی پسته به آفلاتوکسین و راههای کاهش این آلودگیها 

 
43
   2-8-5-کنترل آلودگی به آفلاتوکسین 

 
44
2-9-  پیشینه تحقیق 

 
44
2-10- نتیجه گیری 

 
46
                                           فصل سوم: روش تحقیق
48
3-1- مقدمه 

 
49
3-2- روش تحقیق 

 
49
3-3- جامعه آماری تحقیق 

 
50
3-4- روش نمونه گیری 

 
50
3-5-  برآورد حجم نمونه 

 
51
3-6- روش گردآوری اطلاعات
51
3-7- ابزار اندازه گیری و جمع آوری اطلاعات 

 
52
3-8- روایی و پایایی پرسشنامه 

 
52
3-9- متغیرهای تحقیق 

 
53
3-10- فرضیات تحقیق 

 
54
    3-10-1-  فرضیه های اصلی 

 
54
    3-10-2-  فرضیه های فرعی 

 
55
3-11- روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها 

 
55
3-12- خلاصه فصل سوم 

 
56
                                          فصل چهارم: تجزیه وتحلیل داده ها
57
4-1- مقدمه 

 
58
4-2- توصیف شاخص های دموگرافیک (بررسی ویژگی های عمومی) 

 
59
    4-2-1- وضعیت سن پاسخگویان 

 
59
   4-2-2- وضعیت میزان سواد 

 
60
   4-2-3- وضعیت شغل اصلی پاسخگویان
61
  4-2-4-  وضعیت شغل فرعی پاسخگویان
63
  4-2-5- نوع فرآوری و فروش محصول پسته توسط پاسخگویان
65
4-3- آزمون فرضیه های تحقیق 

 
66
   4-3-1- فرضیه های اصلی
66
      4-3-1-1- فرضیه اصلی اول
66
      4-3-1- 2- فرضیه اصلی دوم
68
       4-3-1-3- فرضیه اصلی سوم
70
      4-3-1-4- فرضیه اصلی چهارم
72
    4-3-2- فرضیه های فرعی
74
 
 
        4-3-2-1- فرضیه فرعی اول
74
       4- 3-2-2- فرضیه فرعی دوم
75
       4- 3-2-3- فرضیه فرعی سوم
77
       4- 3-2-4- فرضیه فرعی چهارم
80
                                                    فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
82
5-1 – مقدمه 

 
83
5-2 – بحث و نتیجه گیری 

 
84
5-3- پیشنهادات 

 
86
5-4 پیشنهادت به محققین آتی 

 
87
5-5 محدودیت ها تحقیق
87
5-5 – خلاصه فصل 5 

 
88
منابع ومآخذ : 

 
89
پیوست ها
94
 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نگاره ها

نگاره شماره2-1: نمودار مراحل عملیاتی فرآوری پسته تر در ایران
14
نگاره شماره2-2: نمودار مراحل فرآوری پسته خشک در ایران 

 
20
نگاره شماره2-3 : نمودار مراحل پوک گیری به روش آبی وخشک 

 
21
نگاره شماره2-4 نمودار مسیرهای بازار رسانی پسته کرمان 

 

 

 
28
نگاره شماره 1-3- نمودار مدل مفهومی تحقیق
54
نگاره شماره 4-1: جدول توزیع فراوانی وضعیت سن پاسخگویان
59
نگاره شماره 4-2: نمودار توزیع درصدی وضعیت سن پاسخگویان
60
نگاره شماره 4-3: جدول توزیع فراوانی وضعیت میزان تحصیلات پاسخگویان
61
نگاره شماره 4-4: نمودار توزیع درصدی میزان تحصیلات پاسخگویان
62
نگاره شماره 4-5: جدول توزیع فراوانی وضعیت شغل اصلی پاسخگویان
63
ĐÇÑå ÔãÇÑå 4-6: نمودار توزیع درصدی شغل اصلی پاسخگویان
63
نگاره شماره 4-7: جدول توزیع فراوانی وضعیت شغل فرعی پاسخگویان
64
نمودار 4-8: توزیع درصدی شغل فرعی پاسخگویان 

 
64
نگاره شماره 4-9: جدول توزیع فراوانی نوع فرآوری و فروش محصول پسته توسط پاسخگویان 

 
65
نگاره شماره 4-10: نمودار توزیع درصدی نوع فرآوری و فروش محصول پسته توسط پاسخگویان 

 
65
نگاره شماره 4-11 : جدول آماره های آزمون T برای مقایسه میانگین رقابت پذیری عرضه محصول پسته
67
نگاره شمار 4-12: نمودار جعبه‌ای برای مقایسه میانگین رقابت پذیری عرضه محصول پسته
67
نگاره شمار 4-13 : جدول آماره های آزمون Uمن- ویتنی برای مقایسه کاهش هزینه ها با توجه به نوع فرآوری و فروش
68
نگاره شماره 4-14 : نمودار جعبه‌ای برای مقایسه کاهش هزینه ها با توجه به نوع فرآوری و فروش
69
نگاره شماره 4-15 : جدول آماره های آزمون T برای مقایسه کاهش آلودگی پسته به سم آفلا توکسین
71
نگاره شماره 4-16: نمودار جعبه‌ای برای مقایسه کاهش آلودگی پسته به سم آفلا توکسین
71
نگاره شماره 4-17 : جدول آماره های آزمون T برای مقایسه میانگین کاهش ریسک فروش محصول
73
نگاره شماره 4-18: نمودار جعبه‌ای برای مقایسه کاهش ریسک فرآوری و فروش محصول
73
نگاره شماره 4-19: جدول آماره های آزمون کای دو سن پاسخگویان و نوع فرآوری و فروش محصول پسته آنها 

 
74
نگاره شماره 4-20: نمودار میله ای رابطه سن پاسخگویان و نوع فرآوری و فروش محصول پسته آنها
75
نگاره شماره 4-21: جدول آماره های آزمون کای دو مربوط به رابطه بین میزان سواد پاسخگویان و نوع فرآوری و فروش محصول پسته توسط آنها 

 
76
نگاره شماره 4-22: نمودار میله ای رابطه میزان سواد پاسخگویان و نوع فرآوری و فروش محصول پسته آنها
77
نگاره شماره 4-23: جدول آماره های آزمون کای دو مربوط به رابطه بین شغل اصلی پاسخگویان و نوع فرآوری و فروش محصول پسته توسط آنها 

 
78
نگاره شماره 4-24: نمودار میله ای رابطه شغل اصلی پاسخگویان و نوع فرآوری و فروش محصول پسته آنها 

 
79
نگاره شماره 4-25: جدول آماره های آزمون کای دو مربوط به رابطه بین شغل فرعی پاسخگویان و نوع فرآوری و فروش محصول پسته توسط آنها
80
نگاره شماره 4-26: نمودار میله ای رابطه شغل فرعی پاسخگویان و نوع فرآوری و فروش محصول پسته
81
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول:

 

کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

1-1- مقدمه

بازاریابی‌ یکی‌ از مسائل‌ مورد توجه‌ در زمینه‌ فعالیتهای‌ پس‌ از تولید محصولات‌ کشاورزی‌ و بویژه ‌محصولات‌ باغبانی‌ به‌ حساب‌ می‌آید. توجه‌ به‌ امر بازاریابی‌ مناسب‌، زمینه‌ را برای‌ اقتصادی‌ کردن‌ تولید فراهم‌ ساخته‌ و سبب‌ ایجاد ارزش‌ افزوده‌ اقتصادی‌ می‌گردد. این‌ امر (ایجاد ارزش‌ افزوده‌ اقتصادی)‌ با دستیابی‌ به‌ بازارهای‌ بالقوه‌ و جدید و یا حفظ و تقویت‌ بازارهای‌ بالفعل‌ محقق‌ می‌گردد. طبیعی‌ است‌ که‌ عدم‌توجه‌ به‌ ارائه‌ خدمات‌ مطلوب‌ بازاریابی‌ سبب‌ از دست‌ دادن‌ بازارهای‌ موجود و عدم‌ دستیابی‌ به‌ بازارهای ‌بالقوه‌ می‌گردد( عبدالهی عزت آبادی و همکاران،1387). در سالهای گذشته کشت پسته در مناطق مختلف کشور از جمله استان کرمان در حال افزایش بوده در حالی که بستر لازم برای بازاررسانی مناسب و متناسب با افزایش تولید این محصول فراهم نیامده است.  ادامه این روند، در صورتی که بازنگری اساسی و منطقی در این زمینه انجام نپذیرد، هم در سطح تولید کننده و هم در سطح ملی، مشکلاتی را به همراه خواهد داشت . پرواضح است که پس از تولید هر محصول، مهمترین مساله، رساندن آن به بهترین شیوه به دست مصرف کننده است و این مهم بر عهده یک سیستم بازاریابی منسجم و کار ا می باشد؛ از اینرو می توان به نقش پراهمیت بازاریابی پی برد  .از طرفی با توجه به اینکه محصول پسته یکی از اقلام مهم صادراتی کشور را تشکیل داده و از منابع مهم غیرنفتی تامین ارز کشور می باشد می توان اهمیت این مساله را بیشتر درک نمود. مطالعات موجود نیز نشا ن می دهد که پسته ایران دچار ضعف بازاریابی است و در امر خدمات بازاریابی محصول بویژه بسته بندی، انبارداری و توزیع، مشکلاتی وجود دارد که این موضوع خود شناسایی نقاط ضعف و نارساییها و علل بوجودآورنده آنها را بارز می نماید(اردستانی و موذنی،1390). از این رو  در این تحقیق بر آن شدیم تا با بررسی روش های مختلف فرآوری و فروش محصول پسته توانمندی هر کدام را در عرضه مناسب و موفق این محصول را در بازارهای هدف مورد ارزیابی قرار دهیم.

1-2 تعریف و تبیین مسئله تحقیق

براساس آمارهای موجود می توان گفت عمده ترین کشورهای تولید کننده پسته جهان ایران ، آمریکا ، سوریه ، ترکیه ، چین ، یونان ، ایتالیا ، افغانستان ، تونس و ماداگاسکار هستند که در بین این کشورها ایران همواره بیشترین سطح زیر کشت و تولید را داشته است. (به عنوان مثال در سال2000 سطح زیر کشت و تولید پسته در ایران به ترتیب 230 هزار هکتار و 200 هزار تن بوده در حالی که در آمریکا، دومین تولید کننده این محصول ، به ترتیب 31 هزار هکتار و 94170 تن بوده است .آمارهای دریافتی از کنفرانس تجارت وتوسعه ملل متحد (انکتاد[1]) نشان می دهد که بازارهای عمده جذب پسته ، بیشتر در اروپا وشرق آسیا قراردارند. طبق این آمارها مهمترین بازارهای وارداتی پسته در جهان از نظر حجم آلمان ، امارات متحده عربی ، هنگ کنگ ، چین و اسپانیا می باشند.

اثر توزیع بازار به عنوان مهمترین عامل ایجاد کننده این تغییرات بوده است . مطالعه وی همچنین نشان می دهد که قیمتهای پسته در بازارهای ایران وآمریکا همبستگی لازم را از خود نشان نمی دهد ولذا به نظر می رسد که سیستم قیمت گذاری داخلی ایران از کارائی لازم برخوردار نباشد. صداقت و همکاران (2006 )، محدودیت های تولیدی بازاریابی پسته ایران را با استفاده از روش گروه بندی گرت مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان دادکه از دید تولید کنندگان کمبود آب کشاورزی در اولویت اول و ساختار نامناسب بازار، نوسان قیمتها و پائین بودن قیمت تولید کننده به طور مشترک در اولویت دوم و کمبود کودهای شیمیائی در اولویت سوم قرار دارند. در حالیکه از دیدگاه صادر کنندگان و فرآوری کنندگان اولین مشکل مربوط به وجود آفلاتوکسین و سیاستهای نامناسب و درحال تغییر دولت و عرضه نامناسب محصول به بازار بوده اند.

هم اکنون روشهای (سیستم ها) مختلفی جهت فرآوری وفروش محصول پسته در مناطق پسته کاری بکار گرفته می شود، که اگر چه سیستم های فعال در این امر در ظاهر خدماتی را جهت فرآوری و فروش این محصول انجام می دهند اما اینکه کدام یک از این سیستم ها در خدمات رسانی مورد نظر موفق تر بوده و توانسته اند در کاهش ریسک خرید و فروش، کاهش میزان آفلاتوکسین موجود در محموله های صادراتی، ایجاد رقابت پذیری مناسب در تولید و عرضه این محصول، و در نهایت کاهش هزینه های تولید موثر باشند مورد سوال است. بنابراین این تحقیق در پی پاسخ دادن به سوالات زیر می باشد:

آیا نوع فرآوری و فروش محصول بر رقابت پذیری عرضه محصول پسته در سطح بازارهای داخلی و خارجی تاثیر دارد؟
آیا نوع فرآوری و فروش محصول در کاهش هزینه ها تاثیر دارد؟
آیا نوع فرآوری و فروش محصول در کاهش آلودگی پسته به سم آفلا توکسین تاثیر دارد؟
آیا نوع فرآوری و فروش محصول در کاهش ریسک فروش محصول تاثیر دارد؟
 

1-3 – اهداف تحقیق

از آنجا که هم اکنون در خصوص فرآوری و فروش محصول پسته روش های (سیستم های ) مختلفی در حال اجرا می باشد و هر کدام یک از این روش ها نیز عملکرد متفاوتی در این خصوص دارند، بررسی نحوه عملکرد و مزایای هر کدام می تواند در انتخاب و معرفی روش مناسب جهت حل بسیاری از مسائل و مشکلات موجود بر سر راه تولید و بازاریابی این محصول موثر باشد، از اینرو بر آن شدیم تا در این تحقیق موارد ذیل را به صورت مقایسه ای مورد بررسی قرار دهیم:

بررسی اثر نوع فرآوری و فروش محصول بر رقابت پذیری عرضه محصول پسته در سطح بازارهای داخلی و خارجی.
بررسی اثر روش های فرآوری و فروش محصول پسته بر کاهش هزینه ها.
بررسی اثر روش های فرآوری و فروش محصول پسته بر کاهش آلودگی به آفلاتوکسین.
بررسی اثر نوع فرآوری و فروش محصول در کاهش ریسک فروش.
1-4- ضرورت انجام تحقیق  

پسته یکی از محصولات عمده صادراتی کنونی کشور است و ایران نیز مقام نخست تولید و صادرات این محصول مهم را در اختیار دارد، آمار موجود نشان می دهد که در طی سال های 1371- 1360، سهم صادرات پسته از کل صادرات کشاورزی به طور متوسط 31/23 درصد بوده است همچنین در همین مدت ارزش صادرات پسته 5/13برابر شده در حالی که ارزش صادرات کشاورزی تنها 4 برابر شده است صادرات پسته در سال 1350 از 9975 تن به 20000 تن در 1374 رسیده است. محمود زاده و زیبایی (1383) با استفاده از یک مدل تحلیلی هجمی به بررسی عوامل موثر بر صادرات پسته ایران طی دوره زمانی 1358- 1361 پرداختند. آنها آثار شاخص لگاریتمی تغییرات نرخ ارز و قیمت واقعی خرده فروشی پسته بر صادرات را تجزیه و تحلیل کردند و نشان دادند که تغییرات نرخ ارز در کوتاه مدت و دراز مدت معنی دار و مثبت است. صداقت (1386 )، مطالعه ای تحت عنوان بررسی رشد و عوامل موثر بر توان رقابتی پسته ایران در بازار جهانی انجام داد . نتایج نشان داد که اثر توزیع بازار واثر رقابتی نقش مهمی در میزان صادرات پسته کشور در دوره زمانی 1378- 1375 داشته اند.  در حالیکه اثر ترکیب محصول و توزیع بازار از مهمترین عوامل تغییر در میزان صادرات پسته کشور در دوره زمانی 1382- 1379 بوده اند. سالم (2005)، بازاریابی پسته دراستان یزد را مورد بررسی قرار داد. نتایج این مطالعه نشان داد که سیستم بازاریابی پسته کارآمد نبوده است. همچنین خدمات انجام شده روی این محصول به طور عمده توسط تولیدکنندگان انجام شده است و کمترین خدمات توسط عمده فروش و خرده فروشان صورت گرفته است.

از آنجا که پسته یکی از محصولات بزرگ صادراتی ایران (مخصوصا در بخش صادرات غیر نفتی) بوده و از طرفی یکی از محدود محصولاتی است که در شرایط خشک و کم آب ایران و حتی در

نداشتند(05/0 P>).  اندازه‌ی اثر روش‌های درمان رفتاری، رفتاری – شناختی، رفتاری – فراشناختی و دارویی برعلائم وسواس به ترتیب (027/2، 16/2، 48/1 و 58/0) و برباورهای فراشناخت به ترتیب (31/2، 19/1، 53/0 و 38/1) بود. یافته‌های پژوهش مؤید کارآمدی و عدم تفاوت معنی‌دار  روش‌های چهارگانه در درمان بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری و عملی است.

واژه‌های کلیدی: اختلال وسواس فکری و عملی، درمان رفتاری، درمان رفتاری-شناختی، درمان رفتاری-فراشناختی، باورهای فراشناخت.

فهرست مطالب

عنوان
صفحه
 فصل اول: کلیات پژوهش

1- 1 مقدمه…………………………………… 1

1-2 بیان مسأله……………………………….. 3

1-3 اهمیت پژوهش………………………………. 8

1-4 اهداف پژوهش………………………………. 9

1-5 فرضیه‌های پژوهش……………………………. 9

1-6 تعاریف مفهومی و عملیاتی …………………… 10

1-6-1 تعاریف مفهومی…………………………… 10

1-6-2 تعاریف عملیاتی………………………….. 13

 فصل دوم : پیشینه پژوهش

2-1 معرفی اختلال وسواس فکری و عملی………………. 17

2-1-1 تاریخچه………………………………… 17

2-1-2 سیمای بالینی وسواس………………………. 20

2-1-3 ملاک‌های تشخیصی…………………………… 22

2- 1-4 زیرمجموعه‌های وسواس …………………….. 24

2- 1- 4-1 انواع فرعی وسواس ها………………….. 27

2- 1-4-2 انواع فرعی اجبارها……………………. 28

2-1-5 سبب‌شناسی ………………………………. 32

2-1-5-1 عوامل عصبی – زیستی…………………….. 32

2-1-5-2 عوامل روان‌پویشی……………………….. 34

2-1-5-3 عوامل رفتاری………………………….. 36

2-1-5-4 عوامل شناختی………………………….. 36

2-1-6 تشخیص افتراقی ………………………….. 37

 

2-1-7 طیف اختلالات وسواس فکری و عملی …………….. 41

2-1-8 همایندی ……………………………….. 43

عنون
صفحه
2-1-8-1 همایندی وسواس فکری و عملی و افسردگی……… 44

2-1-9 شیوع وسواس……………………………… 45

2-1-10 سیروپیش آگهی اختلال …………………….. 45

2-1-11 سایرویژگی ها(سنی، جنسیتی و فرهنگی) ………. 46

2-2 مدل‌های درمانی اختلال وسواس فکری و عملی……….. 47

2-2-1 مدل عصبی-  زیستی………………………… 47

2-2-1-1 نقش عوامل ارثی-  ژنتیکی………………… 48

2-2-1-2 ناهنجاری درکنش مغز…………………….. 49

2-2-1-3 نقش انتقال دهنده‌های عصبی……………….. 50

2-2-1-4 درمان دارویی وسواس ……………………. 52

2-2-1-4-1 مهارکننده‌های اختصاصی بازجذب سروتونین(SSRIS). 53

2-2-1-4-2 سایر داروها…………………………. 57

2-2-2 مدل رفتاری……………………………… 58

2-2-3 مدل شناختی……………………………… 62

2-2-3-1 مدل شناختی سالکوفسکیس………………….. 62

2-2-3-2 مدل شناختی ویلهلم و استکتی……………… 68

2-2-3 مدل فراشناختی…………………………… 70

2-2-3-1 مدل عملکرد اجرایی خودتنظیمی‌(S-REF)……….. 71

2-2-3-2 ارتباط S-REF با اختلالات روان‌شناختی………… 73

2-2-3-3 پدیدآیی وسواس مطابق مدل S-REF……………. 74

2-2-3-4 درمان وسواس مطابق مدلS-REF………………. 78

2-3 پژوهش‌های داخلی و خارجی وسواس……………….. 80

2-3-1 رفتار درمانی(پژوهش‌های داخلی و خارجی)………. 81

2-3-2 شناخت درمانی(پژوهش‌های داخلی و خارجی)………. 83

2-3-3 دارودرمانی (پژوهش‌های داخلی و خارجی)……….. 88

عنوان
صفحه
2-3-4درمان فراشناختی (پژوهش‌های داخلی و خارجی)……. 93

2-4 خلاصه…………………………………….. 98

 فصل سوم: روش پژوهش

3-1 طرح کلی پژوهش…………………………….. 100

3-2 جامعه‌ی آماری …………………………….. 101

3-3 نمونه و روش‌نمونه‌گیری………………………. 101

3-4 ابزارهای پژوهش……………………………. 104

3-4-1 برگ اطلاعات جمعیت شناختی………………….. 104

3-4-2 مصاحبه بالینی…………………………… 104

3-4-3 پرسشنامه وسواس فکری- عملی مادزلی (MOCI)…….. 104

3-4-4 پرسشنامه فراشناخت-30 (MCQ-30)……………… 108

3-4-5 پرسشنامه افسردگی بک – ویرایش دوم (BDI-II)…….. 114

3-5 روش اجرا…………………………………. 118

3-6 روش‌های آماری تحلیل داده‌ها………………….. 126

 فصل چهارم : نتایج پژوهش

4-1 توصیف داده‌ها……………………………… 127

4-2 بررسی فرضیه‌های پژوهش در مرحله‌ی پس آزمون …….. 129

4-3 بررسی فرضیه‌های پژوهش در مرحله‌ی پیگیری……….. 135

4-4 یافته‌های جانبی پژوهش………………………. 142

 فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

5-1 خلاصه طرح و نتایج پژوهش…………………….. 145

5-2 بحث و نتیجه‌گیری…………………………… 146

5-3 محدودیت‌های پژوهش………………………….. 157

5-4 پیشنهادهای پژوهش………………………….. 157

عنوان
صفحه
5-4-1 پیشنهادهای پژوهشی……………………….. 157

5-4-2 پیشنهادهای کاربردی………………………. 158

پیوست‌ها

پیوست (1) محتوای جلسات رفتاری………………….. 159

پیوست (2) محتوای جلسات رفتاری – شناختی………….. 181

پیوست (3) محتوای جلسات رفتاری – فراشناخت………… 202

پیوست (4) آزمون  وسواس فکری – عملی مادزلی(MOCI)…… 224

پیوست (5) کلید آزمون MOCI……………………… 226

پیوست (6) پرسشنامه فراشناخت-30 (MCQ-30)………….. 227

پیوست (7) پرسشنامه افسردگی بک – ویرایش دوم (BDI-II)… 230

منابع و مآخذ…………………………………. 235

مقدمه

مشخصه زندگی امروزی، افزایش سرعت، رقابت، پیش‌افتادن از دیگران و حرکت هرچه سریع‌تر به سمتی است که گاه نهایت آن برای خود افراد نیز مشخص نیست. این شیوه‌ی زندگی آمیخته با استرس، اضطراب و فشارهای روزافزونی است که عواقب جسمی و روانی بسیاری با خود در پی دارد. از این روست که آنهایی که در این شرایط زندگی می‌کنند، استرس و اضطراب را به صورت روزمره‌ احساس کرده و گاه به عنوان پدیده‌ای اجتناب ناپذیر به آن می‌نگرند. صرف‌نظر ازعواقب گسترده‌ی جسمی، اجتماعی، اقتصادی، از زاویه دید یک روان‌شناس، این شرایط گاه همراه و گاه بدون همراهی با پیشینه‌ای زیستی و ژنتیکی، منجر به بروز رفتارها و علایمی می‌شود که تحت عنوان رفتار ناهنجار از آن یاد می‌گردد؛ و گاه در شکل و قالبی مشخص تحت عنوان اختلالات روانی بروز می‌کند. اینکه این علامت و رفتارچه باشد بطور مسلم به شانس و اقبال فرد بستگی ندارد، بلکه همان دستمایه‌های ارثی، الگوهای محیطی و یادگیری‌های مختلف ازجمله عوامل تعیین کننده‌اند، به گونه‌ای که یکی با اضطراب، دیگری با هراس، سومی با اسکیزوفرنی وچهارمی با وسواس دست به گریبان می‌شود. در اینکه در بین این جمعیت عظیم و تحت تأثیر این مجموعه شرایط اختلالی تحت عنوان وسواس یا به بیان علمی آن اختلال وسواس فکری و عملی[1] (OCD)چه درصدی را گرفتارمی‌کند، به آمارهای مختلفی اشاره شده است. طبق برخی آمارها، شیوع این اختلال در طول عمر در جمعیت کلی 5/2٪ تخمین زده می‌شود و به نظربعضی از پژوهشگران شیوع این اختلال بین بیماران سرپایی کلینیک‌های روانپزشکی، حدود 10 درصد می‌باشد. این میزان شیوع OCD  را در ردیف چهارمین اختلال روانپزشکی شایع قرارمی‌دهد(انجمن روانپزشکی آمریکا،2000؛ سادوک و سادوک[2]،1388). مطابق نظر سازمان بهداشت جهانی [3](WHO)، OCD دهمین عاملی است که منجر به ناتوانی افراد می‌شود(WHO، 1996، به نقل از فیشر[4] و ولز[5]، 2008). اختلال وسوال فکری و عملی(OCD) با وسواس‌های تکرار شونده یا اجبارهایی که برانگیزاننده‌ی پریشانی و درماندگی بوده مشخص شده و بطور آشکار در کارکرد روزمره تداخل می‌کند(ما‌یرز[6]، فیشر و ولز،2008). بیماران وسواسی به خصوص در دوره‌های تکراری و طولانی رفتارهای اجباری درگیرمی‌شوند و احساس می‌کنند که قادر به توقف این تکرارهای مکرر نیستند(وال[7]، سالکوفسکیس[8] و کاتر[9]، 2008). اختلال وسوال فکری و عملی با کارکرد اجتماعی مختل و کیفیت پایین زندگی توأم است(تنی[10]، دنیس[11]، وان مگن[12]، گالس[13] و ستنبرگ[14]، 2003، به نقل از فیشر و ولز،2008). همچنین با افزایش استفاده از خدمات مراقبت بهداشتی و خطربالاتر اقدام به خودکشی مرتبط است. (هلندر[15] و همکاران، 1996، پلارد[16]، هندرسن[17]، فرانک[18] و مارگلیس[19]1989، به نقل از فیشر و ولز، 2008). اختلال حتی در کودکان و نوجوانان که معمولاً هنوز در آنها اختلال کاملاً شکل نگرفته‌ است؛ با جنبه‌های مختلف زندگی‌شان مثل امورفردی، خانوادگی، اجتماعی و تحصیلی تداخل می‌کند(سایمن[20]،2000).

در مجموع می‌توان گفت اختلال وسواس فکری و عملی یک مشکل روان‌شناختی شدید و مقاوم با تأثیرات منفی بسیار روی زندگی اجتماعی، شغلی و خانوادگی فرد است(بابز[21] و همکاران،2001؛ کران[22]، 2000؛ تای‌‌نمان[23]، و داون پورت[24]،1996؛ پارکین[25]،1997؛ به نقل از وال، سالکوفسکیس و کاتر،2007). مشکلات شغلی، تعارضات خانوادگی و احساس رنج شخصی و اضطرابی که دائم با کوچکترین عامل برانگیزاننده‌ای در معرض بازگشت است و اجتناب‌هایی که منجر به محدودیت در روابط اجتماعی و بی‌بهره‌ماندن فرد از بسیاری از مواهبی می‌شود که به راحتی و به دور از دسترس و اضطراب در اختیار و مورد استفاده‌ی همگان است، ازجمله مشکلات پیشاروی افراد مبتلا به OCD می‌باشد. همه‌ی این مسایل بطور آشکار مشکلات سلامت روانی مشخصی را ایجاد می‌کند که نیازمند درمان مؤثراست(فیشر و ولز، 2008).

1-2 بیان مسأله

اختلال وسواس فکری و عملی را پس از هراس‌ها، اختلالات وابسته به مواد و اختلالات افسردگی درردیف چهارم از شایع‌ترین تشخیص‌های روان‌پزشکی قرارمی‌دهند. پژوهش‌های همه‌گیرشناسی در اروپا، آسیا و آفریقا این نسبت‌ها را در فرهنگ‌های گوناگون تأیید کرده‌اند(سادوک و سادوک،1388).

همان‌طور که اشاره شد، اختلال وسواس فکری و عملی در طول عمر درجمعیت کلی 5/2 درصد تخمین زده می‌شود. بین بزرگسالان احتمال ابتلای مرد و زن یکسان است. بین نوجوانان، پسران بیشتر از دختران به اختلال وسواس فکری و عملی مبتلا می‌گردند. میانگین سن شروع، حدود 20 سالگی است. هرچند در مردها سن شروع  کمی پایین‌تر(حدود 19 سالگی) از زن‌ها (حدود 22 سالگی) است. درمجموع تقریباً در دوسوم بیماران، شروع علایم قبل از 25 سالگی است و درکمتر از 15 درصد موارد علایم پس از 35 سالگی شروع می‌شود. افراد مجرد، بیشتر از افراد متأهل به اختلال وسواس فکری و عملی مبتلا می‌شوند. اختلال وسواس ممکن است در نوجوانی یا کودکی و درمواردی حتی در دو سالگی شروع شود(سادوک و سادوک، 1388). درصد شیوع اختلال وسواس درکودکی و نوجوانی نیز 2 تا 3 درصد و میزان شیوع آن در جوانان شبیه بزرگسالان گزارش شده است(پیاسن تینی[26] و گرا[27]، 1997، به نقل از ماش[28] و ولف[29]،1999).

ویژگی‌های اساسی اختلال وسواس فکری و عملی طبق فرم تجدید نظرشده چهارمین چاپ راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی[30](DSM-IV-TR) وجود فکروسواسی یا عمل وسواسی است؛ که دارای شدت کافی برای ایجاد ناراحتی قابل ملاحظه در شخص می‌باشد. بیمارمبتلا به اختلال وسوال فکری و عملی ممکن است دچاروسواس فکری، وسواس عملی یا شکل  توأم آنها باشد. فکروسواسی موجب افزایش اضطراب شخص می‌گردد؛ درحالی که عمل وسواسی اضطراب شخص را کاهش می‌دهد. ولی وقتی شخص در مقابل انجام عمل وسواسی مقاومت می‌کند، اضطراب او افزایش می‌یابد(انجمن روانپزشکی آمریکا،2000).

اعمال وسواسی (اجبارها) می‌توانند ذهنی و یا رفتاری باشند. درنمونه‌های ارزیابی شده 5/79٪ اجبارهای ذهنی و رفتاری،3/20٪ اجبارهای رفتاری بدون اجبارهای ذهنی و فقط 2/0٪ اجبارهای ذهنی بدون اجبارهای رفتاری داشته‌اند. مطالعات فوق نشان می‌دهد که تشریفات ذهنی در افراد با اختلال وسواس فکری و عملی شایع هستند(اکاشا[31]، 2000). شخص مبتلا به اختلال وسواس فکری و عملی معمولاً غیرمنطقی بودن افکار وسواسی خود را درک می‌کند.

نظریه‌‌های مربوط به سبب شناسی این اختلال طیف وسیعی را دربرمی‌گیرد؛ که در یک قطب آن نظریه‌های عصبی – زیستی و در قطب دیگر، نظریه‌های روان‌شناختی به چشم می‌خورند.

دو گرایش عمده پژوهش‌های زیست‌شناختی بسیارامیدبخش به نظرمی‌رسند. یکی ازاین گرایش‌ها برسطح پایین فعالیت سروتونین در افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری و عملی تأکید می‌کند و گرایش دیگر، فعالیت ناهنجارنواحی کلیدی مغز را برجسته می‌سازد. همچنین این اختلال، یک مؤلفه‌ی ژنتیک قابل ملاحظه دارد. درحال حاضربسیاری از محققان معتقدند که چنین ناهنجاری‌هایی به ایجاد نوعی آمادگی زیست‌شناختی می‌انجامد که گسترش این اختلال را درپی دارد(دادستان،1380). در رابطه با این رویکرد یکی از روش‌های درمان، درمان دارویی است. داروهای مؤثر داروهایی هستند که اثرقوی در مهار جذب مجدد سروتونین دارند. ازجمله این داروها می‌توان به کلومی‌پرامین[32]، فلووکسامین[33]، فلوکستین[34]، پاروکستین[35] و سرترالین[36] اشاره کرد(مونتگمری[37] و زوهر[38]،1382).

دررویکرد رفتاری، پسیکوپاتولوژی وسواس از دید شرطی مطرح می‌شود. مفهومی که احتمالاً ازپذیرش بیشتری برخوردار است؛ مبتنی برنظریه دوعاملی است که توسط ماورر[39] در سال 1939 به منظور تبیین اضطراب و رفتار اجتنابی پیشنهاد شده است(دادستان،1380). این نظریه در سال 1950 توسط دالارد[40] و میلر[41] و در سال 1960 توسط خودماورر تکمیل شده است (استکتی[42] و فوآ[43]،1373). مجموعه‌ای از روش‌های رفتاری برای درمان OCD مورد استفاده قرارگرفته است، که از این میان کاربرد ترکیبی روش‌های رویارویی برای وسواس‌ها و روش‌های بازداری برای اجبارها(مواجهه و جلوگیری از پاسخ[44](ERP)) با موفقیت قابل ملاحظه‌ای در کاهش علایم هردو شکل وسواس همراه بوده و این اثرات تا ماهها و سالهای بعد نیزتداووم داشته است(روزا-آلکازار[45]، سانچز- مکا[46]، گومز- کونزا[47]، مارین- مارتینز[48]،2008؛ استکتی، 1376). این روش برای نخستین بارتوسط مه‌یر[49] و همکارانش برای درمان بیمارانی صورت گرفت که بخاطرترس از آلودگی و تشریفات شستشوو پاکیزگی در بیمارستان بستری بودند(مه‌یر و لوی[50]،1973؛ مه‌یر، لوی و اسکورر[51]، 1974 ؛ به نقل از فوآ و فرانکلین[52]،2001).

گفته شده است که رفتاردرمانی در درمان اختلال وسواس فکری و عملی به اندازه‌ی دارو درمانی مؤثراست و بعضی یافته‌های پژوهش‌های طولی حاکی است که اثرات مفید با رفتار درمانی طولانی‌تر است. کاربرد درمان‌های رفتاری برای بیمارانی که افکار وسواسی داشته و فاقد رفتار آئینی آشکاری هستند؛ با دشواری روبروست و معمولاً موجب امتناع از درمان وریزش بیماران می‌شود. محدودیت‌های درمان رفتاری، نیاز به یک رویکرد جایگزین برای مفهوم‌سازی و درمان OCD را با حفظ جنبه‌های برتر رفتاردرمانی، با اهمیت می‌سازد و از این روست که به تدریج روش‌های  شناختی تکوین یافته‌اند(کلارک[53] و فربورن[54]،1380).

از بین مجموعه روش‌های شناختی در درمان OCD، روش درمانی سالکوفسکیس مورد اقبال بیشتری بوده است. سالکوفسکیس یک رویکرد شناختی – رفتاری برای درک و درمان مسایل وسواسی توصیف کرد. دراین دیدگاه وسواس ها به عنوان افکارمزاحم [55] طبیعی که بد تفسیر[56] می‌شوند، مفهوم‌سازی شده‌اند. به این معنا که از نظرفرد وسواسی، آنها علامت یک آسیب‌ جدی به خود فرد، یا به دیگران بوده و آنها خود مسئول این رخداد هستند. مطابق نظر سالکوفسکیس این افکار اثراتی را در پی دارد، نظیرافزایش ناراحتی شامل اضطراب و افسردگی. تمرکزتوجه روی افکارمزاحم و ماشه‌چکان‌ها[57]، افزایش آمادگی و تمایل برای افکاراولیه وسایرافکارمرتبط با آن و سرانجام پاسخ‌های رفتاری شامل واکنش‌های خنثی‌سازی درآنچه که شخص برای کاهش یا فرارازمسئولیت[58]  جستجو می‌کند. مطابق این رویکرد، روش درمان، به چالش کشیدن ارزیابی‌ها و باورهای منفی به ویژه درباره دامنه‌ی گسترده مسئولیت شخصی است(سالکوفسکیس،2007). همچنین دراین رویکرد روش مواجهه و جلوگیری ازپاسخ مورد استفاده قرارمی‌گیرد. اما کنش مواجهه، خوگیری[59] به محرک‌های ترس‌آورنیست، بلکه یک تجربه‌ی رفتاری به منظور آزمودن اعتبارارزیابی‌ها و باورهای منفی است(ویتال[60] و مک‌لین[61]، 2002).

بررسی‌های فراتحلیلی دال برآن است که مواجهه و جلوگیری از پاسخ (ERP) و شناخت درمانی، درمان‌های موثری برای OCD  هستند. با وجود این ادی[62] و همکاران،2004، به این نتیجه رسیده‌اند که اگرچه درمان‌های روان‌شناختی اغلب اوقات کاهش قابل توجهی را از نظرنشانه‌شناسی ایجاد می‌کند، دراکثریت بیماران درمان شده علایمی باقی می‌ماند. در یک تحلیل مجدد بالینی درمان شناختی و رفتاری، فیشر و ولز،2005، دریافتند که بیماران درمعرض ERP، در دوره‌ی پیگیری 60 درصد بهبود یافتند، اما فقط 25 درصد از آنها بدون علامت باقی ماندند(فیشر و ولز،2008).

یک طریق بالقوه برای توسعه روش‌ درمانی مؤثرتر و ارزشمندتر روان‌شناختی برای OCD مشخص کردن کلید فرایندهای شناختی است که در رشد و نگهداری اختلال نقش دارند (فراست[63] و استکتی،2002 ؛ به نقل ازفیشر و ولز، 2008). فرض شده است که فراشناخت[64] ممکن است به ویژه با OCD و افزایش درک از اختلال مرتبط باشد (پردن[65] و کلارک،1999؛ ولز،1997، 2000؛ به نقل از فیشر و ولز،2008). الگوی دیگری که در رویکرد  شناختی مطرح و مورد توجه قرارگرفته، الگوی فراشناخت است. فراشناخت، به دانش یا باورها[66] درباره فکر و راهبردهایی که برای نظم‌بخشی و اداره فرایندهای فکر استفاده می‌شود؛ اشاره می‌کند. در سال 1994، اولین مدل فراشناختی از اختلال وسواس فکری و عملی توسط ولز و متیوس[67] پیشنهاد و بعداً در سال 1997 و 2000 توسط ولز تصحیح شد(فیشر و ولز،2005).

درالگوی ولز و متیوس متغیرهای فراشناخت شامل دانش فراشناختی، تجربیات فراشناختی و راهبردهای کنترل فراشناختی[68] است. ولز این متغیرها را در رابطه با اختلالات روانی، در نظامی تحت عنوان الگوی عملکرد اجرایی خودتنظیمی[69](S-REF) گردآوری و مبنای اختلالات را به ویژه در شیوه‌های پردازش در این نظام می‌داند؛ که آنها را به شیوه عینی[70] و فراشناختی تقسیم می‌کند. یکی از اهداف درمانی آن است که پردازش از شیوه عینی، به شیوه فراشناختی تغییر یابد. ولز همچنین نقش باورها را مطرح می‌کند، باورها در بالاترین سطح شناختی قرارداشته و توجه، جستجوی اطلاعات، ارزیابی و غیره را تحت تأثیرقرارمی‌دهد. راهبردهای مقابله‌ای[71] غلط، خود ناشی از باورهای غلط بوده و متقابلاً به حفظ شیوه‌های پردازش عینی و حفظ باورهای غلط،  کمک می‌کنند. از طریق تغییر این راهبردهای مقابله‌ای، می‌توان شرایط مناسب را برای تغییر باورها پدیدآورد و به دنبال آن شاهد تغییر پردازش و خودتنظیمی بود. از طریق استخراج باورهای غلط در اختلال وسواس فکری و عملی و رویاروکردن فرد با آن باورها و درعین حال جلوگیری از پاسخ‌هایی نظیرتشریفات رفتاری که در اختلال وسواس فکری و عملی به عنوان راهبرد مقابله‌ای غلط مورد استفاده قرارمی‌گیرد، می‌توان مانع تسهیل اسنادسازی فاجعه‌های رخ نداده، به باورهای ریشه‌ای غلط شد و به این ترتیب موجبات درمان را فراهم نمود(ولز،2000).

همانطور که ملاحظه می‌شود در درمان بیماری وسواس چندروش درمانی مطرح وجود دارد، دارودرمانی، رفتاردرمانی، درمان شناختی و نهایتاً درمان مبتنی برفراشناخت، در پاسخ به این سؤال که کدام روش درمانی مؤثرتراست؛ این رویکردهای درمانی با مبانی نظری متفاوت، با یکدیگر مقایسه می‌شود. رویکرد رفتاری مبتنی برمواجهه و خوگیری است. رویکرد رفتاری – شناختی اصلاح طرحواره‌های[72] ناسازگار را مدنظرقرارمی‌دهد و رویکرد رفتاری – فراشناختی که مبتنی برنقش ویژه شیوه‌های پردازش ناسازگار و مکانیسم پویای شناخت علاوه برنقش طرحواره‌ها می‌باشد. درکنار استفاده از این روش‌ها، درمان دارویی مبتنی بررویکرد عصبی – زیستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این ترتیب بررسی میزان اثربخشی روش درمان رفتاری – فراشناخت و مقایسه‌ی آن با سه روش رفتاری، رفتاری – شناختی و دارویی می‌تواند بیانگر کارآمدی این روش و احیاناً طرح روشی جدید در درمان بیماران OCD و مقایسه میزان این کارآمدی در برابر سه روش درمانی دیگر (رفتاری، رفتاری – شناختی و دارویی) باشد.

1-3 اهمیت پژوهش

اختلال وسواس فکری و عملی درمجموع اختلالات روانی، پس از هراس‌ها، اختلالات وابسته به مواد و اختلالات افسردگی چهارمین اختلال رایج می‌باشد. با بررسی‌های انجام شده در سطح کشور، این اختلال در مجموعه اختلال‌های اضطرابی ازنظرشیوع، پس از هراس‌ها در ردیف دوم قراردارد(محمدی و داویدیان،1380). دراین اختلال بیمارنه تنها از اضطراب بارز و ناراحتی توأم با افکاروسواسی‌اش، بلکه همچنین از رفتارهای اجباری یا خنثی‌سازی که به منظورجلوگیری ازترس ناشی از وقوع حادثه انجام می‌دهد رنج می‌برد(زادیگ[73] به نقل ازوال سالکوفسکیس و کاتر،2008).

همچنین شدت علایم اختلال به حدی است که زندگی بیمار را درزمینه‌های مختلف مختل می‌کند. یافته‌ها نشان می‌دهد که حدود 20 تا 30 درصد بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری و عملی، بهبود قابل ملاحظه نشان می‌دهند و حدود 40 تا 50 درصد نیز بهبودی متوسط پیدا می‌کنند. اما حدود 20 تا 40 درصد بیماران همچنان مبتلا مانده یا روزبه روز برشدت علایم آنها افزوده می‌شود. تقریباً یک سوم این بیماران دچار افسردگی اساسی می‌گردند و خطرخودکشی خطرمهمی در تمام این بیماران است(سادوک و سادوک، 1388). با توجه به میزان شیوع و شدت اختلال، اهمیت و ارزش این پژوهش به شرح زیرمطرح می‌گردد:

1- دستیابی به روش‌های درمانی مناسب می‌تواند درحل مشکلات جمعیت عظیمی از کشور مؤثرباشد.

2- ازآنجا که مشکلات مبتلایان به اختلال وسواس فکری و عملی برفضای خانواده آنها تأثیرمی‌گذارد؛ درمان آنها کمک مؤثری در حفظ سلامت و آرامش روانی تعداد زیادی از خانواده‌ها، با توجه به شیوع این اختلال می‌باشد.

3- روش‌های درمانی موجود در همه موارد اثربخش نبوده ودرنتیجه ابداع روش‌های درمانی جدید و متفاوت ضرورت می‌یابد.

4- نشان دادن اثربخشی روش‌های مختلف روان درمانی می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های کلان کشوری، قدم مؤثری در خصوص توجه به خدمات روان‌شناختی و مشاوره و تخصیص بودجه‌های لازم، جهت فراهم کردن زمینه‌های ارائه این خدمات باشد.

5- شروع روش‌های درمانی مبتنی براصول فراشناختی و پرداختن به آن در داخل کشور، به منظور به روزکردن و هماهنگ نمودن روش‌های درمانی با جدیدترین روش‌های درمانی در سطح جهان ضروری است.

6- نشان دادن میزان اثربخشی روش‌های درمان غیردارویی، درقالب پژوهش‌های علمی و کنترل شده در کنار روش‌های درمان دارویی و خدمات روانپزشکی، می‌تواند قدم مؤثری در ترویج فرهنگ ارجاع و مراجعه به روان درمانگران، درخصوص درمان مبتلایان به اختلال وسواس فکری و عملی باشد.

1-4 اهداف پژوهش

مقایسه‌ی میزان اثربخشی روش‌های درمان رفتاری، رفتاری – شناختی، رفتاری – فراشناختی و دارویی بر کاهش علائم وسواس فکری و عملی در مرحله‌ی پس‌آزمون.
مقایسه‌ی میزان اثربخشی روش‌های درمان رفتاری، رفتاری – شناختی، رفتاری – فراشناختی و دارویی برتغییر باورهای فراشناخت در مرحله‌ی پس‌آزمون.
مقایسه‌‌ی میزان اثربخشی روش‌های درمان رفتاری، رفتاری – شناختی، رفتاری – فراشناختی و دارویی بر کاهش علائم وسواس فکری و عملی در مرحله‌ی پیگیری.
مقایسه‌ی میزان اثربخشی روش‌های درمان رفتاری، رفتاری – شناختی، رفتاری – فراشناختی و دارویی بر تغییر باورهای فراشناخت در مرحله‌ی پیگیری.
1-5 فرضیه‌های پژوهش

بین میزان اثربخشی روش‌های درمان رفتاری، رفتاری – شناختی، رفتاری – فراشناختی و دارویی برکاهش علائم وسواس فکری وعملی در مرحله‌ی پس‌آزمون تفاوت وجود داد.
بین میزان اثربخشی روش‌های درمان رفتاری، رفتاری – شناختی، رفتاری – فراشناختی و دارویی برتغییرباورهای فراشناخت در مرحله‌ی پس‌آزمون تفاوت وجود دارد.
بین میزان اثربخشی روش‌های درمان رفتاری، رفتاری – شناختی، رفتاری – فراشناختی و دارویی برکاهش علائم وسواس فکری و عملی در مرحله‌ی پیگیری تفاوت وجود دارد.
بین میزان اثربخشی روش‌های درمان رفتاری، رفتاری – شناختی، رفتاری – شناختی، رفتاری – فراشناختی و دارویی برتغییرباورهای فراشناخت در مرحله‌ی پیگیری تفاوت وجود دارد.
1-6 تعاریف مفهومی و عملیاتی

1-6-1 تعاریف مفهومی

– اختلال وسواس فکری و عملی[74]

در تعریف این اختلال می‌توان مشخصه‌های زیر را بیان نمود:

وسواس‌ها، افکار[75]، تکانه‌ها[76] یا تصاویر[77] تکرار شونده و مقاومی هستند که در پاره‌ای مواقع در طی اختلال به منزله‌ی  امری اجباری و نامناسب تجربه می‌شوند و اضطراب یا درماندگی بارز را در فرد برمی‌انگیزانند. تنها ناشی از نگرانی‌های مفرط درباره‌ی مسایل واقعی زندگی نیستند و فرد سعی در نادیده گرفتن و یا بازداری آنها داشته، یا درصدد خنثی کردن[78] آنها با پاره‌ای افکار یا اعمال دیگر برمی‌آید و نسبت به اینکه این افکار، تکانه‌ها یا تصاویر محصول ذهن خود او هستند، آگاهی دارد. و وسواس‌های عملی شامل رفتارهای تکراری یا اعمال ذهنی هستند که شخص احساس می‌کند، در پاسخ به یک وسواس یا برطبق قواعدی که ناگزیر باید به کار بسته شوند، راه‌اندازی می‌شوند. گرچه این افکار یا اعمال ذهنی به منظور پیشگیری یا کاهش ناراحتی یا جلوگیری از بعضی حوادث یا موقعیت‌های سهمناک انجام می‌شوند، به صورت واقعی با آنچه که به منظور خنثی سازی یا پیشگیری از آن طرح‌ریزی شده‌اند ارتباط نداشته یا آشکارا افراطی هستند(انجمن روانپزشکی آمریکا،2003 ؛ صص 493-492).

– فراشناخت[79]

به عنوان باورها و نگرش‌هایی که فرد در مورد شناخت دارد تعریف شده است، برای مثال فراشناخت درباره‌ی شناخت(فلاول[80] و راس[81]،1981 ؛ به نقل از گارسیامونتس[82] و همکاران،2006،ص 2). فلاول و ول‌من[83]،1997؛ دانش فراشناخت (دانشی که فرد در مورد شناخت‌های خودش دارد) را از تجربه فراشناختی(نظارت و اداره‌ی مداوم تجربه‌ی شناختی) تفکیک کرده‌اند(گارسیا مونتس و همکاران،2006؛ ص 2). فلاول،1979؛ مسس[84] و برد[85]، 1998؛ فراشناخت را به عنوان دانش و باورها درباره‌ی فکر و راهبردهای مورد استفاده به منظور اداره‌ و کنترل فرایندهای فکری تعریف کرده‌اند(فیشر و ولز،2008، ص 118). در تعریفی دیگر فراشناخت به ساخت‌های روان‌شناختی، دانش، وقایع و فرایندهایی که در کنترل، اصلاح و تفسیر فکر دخیل هستند اطلاق شده است(ولز، 2000؛ ولز و متیوس،1994؛ به نقل از ولز و کارت رایت – هاتون[86]، 2004، ص 386).

– باورهای فراشناختی[87]

باورهایی شامل باورهای کلامی(اخباری) در مورد تفکر(مثل نگرانی به من قدرت  مقابله  با مشکلات را می دهد) و طرح‌های عمومی پردازش و مقابله (مثل باور مثبت نسبت به نشخوار فکری و یا راهبردهایی مثل نظارت برتهدید) می‌باشد(ولز، 1385، ص 20).

– اطمینان شناختی[88]

با اعتماد و اطمینان به توجه و حافظه مشخص می‌شود [دراینجا در واقع عدم اطمینان شناختی و عدم اطمینان به حافظه مدنظر است](اسپادا[89]، محی‌الدینی[90] و ولز،2008؛ ص 238). این باور بیانگر میزان اعتماد فرد به حافظه‌ی خود می‌باشد. این اعتماد، اعتماد کلی به حافظه و همینطور اعتماد به حافظه در مورد لغات و اسامی، مکان‌ها و فعالیت‌ها را دربرمی‌گیرد. در بعضی از اختلالات هیجانی میزان این باور در سطح پایین ارزیابی می‌شود(ولز و کارت رایت – هاتون، 2004؛ ص 391).

– خودآگاهی شناختی[91]

باوری فراشناختی است که به موجب آن فرد سعی می کند بطور دایم نسبت به افکارش آگاهی داشته، به آنها فکر و برآنها نظارت کند(ولز و کارت رایت- هاتون، 2004؛ص 391).

– باورهای منفی درباره غیرقابل کنترل بودن افکار و خطر[92]

1-8-4- بحران.. 11
1-8-5-مکان‌یابی.. 12
1-8-6-پراکندگی.. 12
1-9- اصول پدافند غیرعامل.. 13
فصل دوم : بررسی پیشینه پدافند غیر عامل در زلزله
2-1 – مروری بر ادبیات موضوع. 20
2-2-تقسیم‌بندی انواع تهدیدات… 20
2-2-1 تقسیم‌بندی انواع بلایای طبیعی ازنظر شدت و گستردگی.. 20
1- بلاهای طبیعی با شدت کم (حوادث طبیعی محلی) 20
2-2-2تهدید ناشی از بحران‌های طبیعی.. 21
2-2-3-پدافند غیرعامل در برابر زلزله. 21
2-3-بررسی تحقیق‌های انجام‌شده 24
2-4- چارچوب نظری تحقیق.. 26
2-5- مدل تحلیلی تحقیق.. 26
فصل سوم : بررسی اجزای سازه ای و غیر سازه ای از دیدگاه پدافند غیرعامل
3-1- روش و طرح تحقیق.. 28
3-2- فرآیند تحقیق.. 29
3-2-1-گروه‌بندی ازنظر درجه اهمیت و سطح عملکرد. 29
3-2-1-1-سطح عملکرد ساختمان.. 29
3-2-2-پهنه‌بندی خطر زلزله. 29
3-2-2-1-پهنه بندی خطرتهاجم.. 30
3-2-3-رابطه معماری و پدافند غیرعامل.. 31
3-2-4-نقش طراحی معماری بر بهبود عملکرد لرزه‌ای اجزای غیر سازه‌ای.. 31
3-2-5-اجزاء غیر سازه‌ای.. 33
3-2-6-مخاطرات اجزای غیر سازه‌ای.. 33
3-2-7-آسیب‌پذیری اجزای غیر سازه‌ای در اثر وقوع زمین‌لرزه 37
3-2-8-کاهش خطرات اجزای غیر سازه‌ای.. 41
3-2-9- بررسی اجزای غیر سازه‌ای در ساختمان دانشگاه علمی کاربردی شهرکرد. 42
3-2-9-1-پنجره‌ها 42
3-2-9-2- تأسیسات مکانیکی و الکتریکی.. 45
3-2-9-3-آویزها و قطعات درون سازه 53
3-2-9-4-جان‌پناه، نماها و دیوارهای غیر سازه‌ای.. 55
3-2-10-بررسی ساختمان ازنظر آیین‌نامه 2800. 57
3-2-10-1-گروه‌بندی ساختمان برحسب اهمیت… 57
3-2-10-2-ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﻌﻤﺎری ازنظر آیین‌نامه 2800. 58
3-2-10-3-ملاحظات پیکربندی سازه‌ای ازنظر آیین‌نامه 2800. 61
3-2-10-4-ملاحظات پیچش: 64
3-2-11-بررسی قسمت‌های مختلف سازه با رویکرد پدافند غیرعامل.. 65
3-2-11-1-فونداسیون.. 65
3-2-11-2-تیرها و ستون‌ها 68
3-2-11-3-دیوارها 72
3-2-11-4-کف‌ها و بام. 75
3-2-12-اﺗﺼﺎل ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﻴﺮ سازه‌ای ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ سازه‌ای.. 76
3-2-13-جانمایی ساختمان.. 77
3-2-14-مکان‌یابی.. 78
3-2-14-1-معیارهای بهینه در مکان‌یابی کارکردهای شهری.. 78
3-2-14-2-رابطه نظریه‌های مکان‌یابی با مکان‌یابی فضاهای آموزشی.. 79
3-2-14-3-معیارهای مکان‌یابی کاربرهای آموزشی.. 80
3-2-14-4-کاربری فضاهای آموزشی و عوامل مؤثر در مکان‌یابی آن‌ها 81
3-2-15-فاصله ساختمان موردنظر از گسل‌های منطقه. 82
3-2-16-فرم ساختمان.. 87
3-2-17-مسیرهای دسترسی.. 89
3-2-18-ورودی‌های مجموعه. 90
3-2-19-ورودی و خروجی اضطراری.. 91
3-2-20- فضای باز 92
3-2-21- فاصله از عوامل خطرآفرین و ملاحظات ایمنی.. 93
3-2-22- ابعاد پله در محوطه و شیب‌راهه. 93
3-2-23-فرم و حجم ساختمان.. 94
3-2-24-استتار ساختمان.. 95
فصل چهارم : تجزیه‌وتحلیل داده‌ها
4-1-ارزیابی اولیه وتوصیف متغیرها 104
4-2-ارزیابی نتایج حاصل از تحلیل.. 109
4-3-بررسی فرضیه‌های تحقیق.. 116
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
5-1-نتیجه‌گیری.. 127
5-1-1- اجزای غیر سازه‌ای.. 127
5-1-2- ﻣﻼﺣﻈﺎت آیین‌نامه‌ای.. 129
5-1-

 

3- ملاحظات پدافند غیرعامل.. 129
5-2-پیشنهاد‌ها 131
منابع.. 132
فهرست جدول‌ها
جدول (1-1) مساحت قسمت‌های مختلف ساختمان دانشگاه علامه. 4
جدول (3-1) پهنه بندی خطر تهاجم 31
جدول (3-2) نتایج آزمایشات مصالح.. 60
جدول (3-3) جابجایی مرکز جرم در جهت مثبت محور x,y. 65
جدول (3-4) نسبت در دیوارهای برشی ساختمان.. 74
جدول (3-5) تناسب سطوح متفاوت آموزشی با سطوح گوناگون تقسیمات کالبدی شهر. 81
جدول (4-1) ارزش‌گذاری و رتبه‌بندی آسیب‌پذیری موضوعات موردمطالعه. 106
جدول (4-2) ضرایب تشدید ساختمان.. 108
جدول (4-3) ضرایب تشدید اهمیت ساختمان.. 108
جدول (4-4) ضرایب تشدید آسیب‌پذیری ناشی از نوع خاک… 108
جدول (4-5) ضرایب تشدید توپوگرافی.. 109
جدول (4-6) شاخص آسیب‌پذیری.. 109
فهرست شکل ها
شکل(1-1) ساختمان دانشگاه علمی-کاربردی شهرکرد. 5
شکل (1-2) اختلال در امدادرسانی.. 6
شکل (1-3) آسیب‌پذیری سرمایه‌های فیزیکی.. 11
شکل (1-4) تصویر ماهواره‌ای از شهرکرد. 12
شکل (3-1) نقشه پهنه‌بندی خطر زلزله در ایران.. 30
شکل (3-2) میزان خسارت اجزای سازه‌ای و غیر سازه‌ای در زلزله‌های گذشته. 32
شکل (3-3) اجزای غیر سازه‌ای ساختمان.. 33
شکل (3-4) تخریب تیغه جداساز در اثر زلزله. 35
شکل (3-5) تخریب و سقوط دست‌انداز پشت‌بام در زلزله 1382 بم.. 36
شکل (3-6) تخریب کامل سقف کاذب و چراغ‌های سقفی در اثر زلزله. 36
شکل (3-7) تأثیر نیروهای اینرسی بر اجزای غیر سازه‌ای.. 38
شکل (3-8) تحمیل تغییر شکل‌های سازه به اجزای غیر سازه‌ای.. 39
شکل (3-9) شکستگی اتصال لوله در اثر تغییر شکل‌های اعمال‌شده از طرف سازه در زلزله. 39
شکل (3-10) آسیب‌دیدگی ستون‌های ساختمان (اجزای سازه‌ای) در زلزله به علت… 40
نوع، هندسه و موقعیت قرارگیری دیوارهای میان قاب (اجزای غیر سازه‌ای) 40
شکل (3-11) ضربه و تغییر فاصله ساختمان‌های مجاور یا دو بخش مجزا شده ازیک‌طرف ساختمان در محل درز جدایی.. 41
شکل (3-12) طراحی بالکن یا بهارخواب به‌منظور ممانعت از پرتاب خرده‌شیشه. 42
هاله فضاهای بیرونی.. 42
شکل (3-13) نحوه توزیع بازشو در سطح دیوار 42
شکل (3-14) نمای جلویی ساختمان.. 43
شکل (3-15) نمای غربی ساختمان.. 44
شکل (3-16) نمای پشت ساختمان.. 45
شکل (3-17) محل قرارگیری موتورخانه دانشگاه علامه. 46
شکل (3-18) مهار لوله‌ها 46
شکل (3-19) جنس نامناسب لوله در محل اتصال به سازه اصلی.. 47
شکل (3-20) بسترسازی نامناسب تأسیسات پشت‌بام. 48
شکل (3-21) جزئیات مربوط به ابگرمکن ها 49
شکل (3-22) جزئیات مقاوم‌سازی مربوط به آ بگرمکن ها 50
شکل (3-23) جزئیات مربوط به اجزای غیر سازه‌ای.. 51
شکل (3-24) مهار کپسول اطفاء حریق.. 51
شکل (3-25) نحوه مهار آب‌سردکن.. 52
شکل (3-26) نحوه مهار کانال کولر. 53
شکل (3-27) عدم مهاربندی در کمدها، کشوها و اکواریوم موجود در دانشگاه علامه. 53
شکل (3-28) جزئیات مقاوم‌سازی مربوط به اثاثیه متفرقه. 54
شکل (3-29) آویزها 55
شکل (3-30) جان‌پناه 56
شکل (3-31) درز انقطاع در ساختمان دانشگاه علمی کاربردی شهرکرد. 58
شکل (3-32) بازشوی دودکش‌ها 59
شکل (3-33) انتقال بار توسط عناصر عمودی بدون واسطه عناصر افقی.. 61
شکل (3-34) عناصر انتقال‌دهنده بار افقی در دو حالت متفاوت… 62
شکل (3-35) انتقال مستقیم بارهای افقی به شالوده در ساختمان دانشگاه علامه. 63
شکل (3-36) میان قاب با مصالح اجر سفالی و ملات ماسه سیمان.. 64
شکل (3-37) سره‌های اجراشده در دانشگاه علامه. 66
شکل (3-38) جنس خاک منطقه. 67
شکل (3-39) عمق یخبندان.. 67
شکل (3-40) ظاهر بتن و کیفیت اجرای آن.. 68
شکل (3-41) نمونه‌ای از دیوارهای اجراشده با اجر سفال و ملات ماسه سیمان.. 73
شکل (3-42) ترک در محل درز انقطاع (در سقف و دیوار) که توسط… 74
یونلیت و بلکا، پر و مدفون شده است… 74
شکل (3-43) سقف تیرچه‌بلوک و کلاف عرضی.. 75
ﺷﻜﻞ (3-44) ﻋﺪم اﻳﺠﺎد اﺗﺼﺎل ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﻤﺎ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن.. 76
ﺷﻜﻞ (3-45) جزئیات اتصال دیوار به ستون.. 77
شکل (3-46) عدم تراکم و فشردگی ساختمان‌ها در محوطه. 78
شکل (3-47) نقشه گسل‌های فعال استان چهارمحال و بختیاری.. 83
شکل (3-48) قسمتی از نقشه گسل‌های استان چهارمحال و بختیاری.. 84
شکل (3-49) فرم مورب یا پلکانی.. 88
شکل (3-50) فرم پلکانی در ضلع غربی ساختمان.. 88
شکل (3-51) موانع مسیر فرار 89
شکل (3-52) مسیرهای دسترسی به دانشگاه جهت امدادرسانی.. 90
شکل (3-53) ورودی‌های دانشگاه علامه. 91
شکل (3-54) کمبود فضای باز در محوطه دانشگاه علامه. 92
شکل (3-55) جداسازی تجهیزات اطفای حریق از سقف کاذب… 93
شکل (3-56) پله‌های محوطه. 94
شکل (3-57) حجم ونماهای مناسب و نامناسب ساختمان.. 95
شکل (3-58) مقایسه رنگ های استفاده شده در ساختمان دانشگاه با رنگ های محیط اطراف.. 96
چکیده