وبلاگ

انواع زمین بازی کودک

فضاهای بازی خوب طراحی شده، فواید و منابع قابل توجهی برای کودکان به همراه دارد. این گونه فضاها نه تنها حامی سطوح و مراحل گوناگون بازی کودکان هستند، بلکه به رشد کودکان نیز کمک می کنند. چنین فضاهایی مفاهیم رشد کودکان را با خواست ها، تمایلات و نیازهای آنها ترکیب کرده و با تنوع ساختاری خود، الگوها و شیوه های گوناگونی برای بازی کودکان پیشنهاد می نمایند. در حالیکه بسیاری از زمین های بازی تنها به جنبه ی مهارت های حرکتی و بازی های پرشور و پر تحرک می پردازند و توجه کمی را نسبت به یادگیری از محیط طبیعی معطوف می سازند. یک فضای بازی خوب طراحی شده فرصتی غنی برای ارتباطات مستقیم کودکان با دنیای طبیعت فراهم می آورد. این گونه فرصت ها ضمن گسترش قلمرو کودکان، حامی نوع ارتباط مثبت با دید حفاظتی برای محیط زیست هستند.

تقسیم بندی زمین های بازی کودک بر مبنای نوع وسایل بازی و تاثیر آن بر بازی کودکان انجام می پذیرد:

۱- زمین بازی سنتی

شامل تاب و سرسره و الاکلنگ و … بوده و برای کودکان کاملا آشنا و شناخته شده است اما فاقد ارزش های شناختی و بازی های اجتماعی متناسب با رشد کودکان است. برخی مطالعات نشان دهنده آن است که این وسایل و تجهیزات تنها قادرند کودکان را به مدت ۱۴ دقیقه سرگرم کنند و به دلیل محدو شدن به عملکردهای تک منظوره، فاقد کیفیت های آموزشی و اجتماعی لازم می باشند (بنگستون، ۱۳۸۳: ۴۹، نقل از ایزدپناه جهرمی، ۱۳۸۳).

۲- زمین بازی معاصر

این گونه زمین های بازی، از اتصال قطعات و تشکیل یک مجموعه مرکب بازی، با عملکردهای گوناگون ساخته می شود که البته تعداد کمتری از این نوع زمین بازی وجود دارد و هزینه ساخت آن نسبت به نوع قبلی بالاتر است، کودکان این گونه زمین های بازی را بیشتر از نوع سنتی دوست دارند. این زمین ها، مشوق بازی های ارزشمند آموزشی برای کودکان می باشد (بنگستون، ۱۳۸۳: ۵۰، نقل از ایزدپناه جهرمی، ۱۳۸۳).

۳- زمین های بازی خلاق و ماجراجویی

این زمین های بازی بعد از جنگ جهانی دوم در اروپا بدلیل علاقه بچه ها برای بازی در مکانهای مخروب شده در جنگ مطرح شد. این گونه زمین های بازی، شامل قطعاتی به ظاهر بی ارزش چون، تایرهای فرسوده، الوارها، جعبه، صندوق های چوبی و … هستند، که به کودکان امکان ساخت و ایجاد شکلر و چیدمان های جدید را می دهند که بدلیل انعطاف پذیری با خواست کودکان در رشد جسمی، اجتماعی و شناختی آنان از محیط بسیار مؤثر است. حضور یک مربی یا راهنمای بازی که نقش حامی و راهنما برای بازی کودکان را داشته باشد، می تواند بسیار مؤثر و مفید باشد (بنگستون، ۱۳۸۳: ۵۱، نقل از ایزدپناه جهرمی، ۱۳۸۳).

یکی از این نمونه ها پارک ماجراجویی نیشی روکوگو درتوکیو ژاپن است که به پارک تایر شهرت دارد. در تمام قسمت های پارک از تایرهای فرسوده استفاده شده است و با خلاقیت سعی شده است تا از تایرها برای ساخت وسایل بازی استفاده شود.

در پارک های ماجراجویی سعی می شود تا وسایلی که کودک از بازی با آن لذت می برد در محیط باز و طبیعت در اختیار او قرار گیرد. در این پارک ها مشارکت واقعی که همان مشارکت کودکان در تصمیمات اجرا شده توسط بزرگسالان است، به صورت های مختلف مشاهده می شود، و در مواردی شرایطی فراهم می شود تا کودکان خود طرح های ابداع و اجرا کنند (سهیلی و دیگران،۱۳۹۱: ۱۶۸-۱۶۷).

توجه به موضوع رساله ی حاضر (طراحی مرکز دوستدار کودک) و توجه خاص آن به آموزش کودک، در اینجا به بررسی مختصری از تاریخچه ی اولین مراکز آموزش و پرورش پیش از دبستان و دبستان در جهان و ایران پرداخته می شود.