وبلاگ

تفصیل تعارض سند با سایر ادله

در این مبحث به بررسی نحوه ی تعارض سند با سایر ادله و تکلیف تعارض میان آنها به صورت جداگانه می پردازیم.

گفتار اول- تعارض سند با شهادت

مطابق با ماده ۱۳۰۹ ق.م، در مقابل سند رسمی یا سندی که اعتبار آن در محکمه احراز گردیده است نمی‏توان به استناد شهادت شهود، دعوایی را اقامه و اثبات کرد که با مفاد یا مندرجات آن مخالف باشد. همچنین ماده ۱۳۲۴ از همان قانون اعلام می‏دارد: «اماراتی که به نظر قاضی واگذار شده عبارت است از اوضاع و احوالی در خصوص مورد، و در صورتی قابل استناد است که دعوی به شهادت شهود قابل اثبات باشد یا ادله دیگر را تکمیل کنند». نتیجه‏ای که ممکن است از جمع میان این دو ماده به دست آید این است که دعوای مخالف با مفاد یا مندرجات سند رسمی، با شهادت شهود یا اماره قابل اثبات نمی‏باشد، هر چند شهادت دارای شرایطی که در شرع معین شده نیز باشد. فقهای شورای نگهبان در نظریه شماره ۲۶۵۵-۱۸/۸/۶۷ چنین اظهار نظر کردند: «شورای عالی محترم قضایی، پیرو سؤالی که در مورد مشروعیت ماده ۱۳۰۹ قانون مدنی از شورای نگهبان شده بود، موضوع در جلسه شورای نگهبان مطرح و مورد بحث و بررسی قرار گرفت. نظر فقهای شورای نگهبان با بهره گرفتن از اصل ۴ قانون اساسی به شرح ذیل اعلام می‏گردد:

ماده ۱۳۰۹ قانون مدنی، از این نظر که شهادت بینه شرعیه را در برابر اسناد معتبر فاقد ارزش دانسته، خلاف موازین شرع (بوده) و بدین وسیله ابطال می‏گردد.

به موجب این نظریه باید گفت که دعوای مخالف با مفاد یا مندرجات سند رسمی، اگر با کمک شهودی اقامه شود که شرایط بینه شرعیه باشند قابل اثبات نیست.[۱] اما از سوی دیگر، بر طبق این نظر و نیز ماده ۱۳۲۴ ق.م، می‏توان گفت که چنان ادعایی با امارات قابل اثبات می‏باشد زیرا دعوای مخالف را می‏توان به شهادتی که دارای شرایط بینه شرعیه است اثبات نمود.

برخی از حقوقدانان بدون آنکه به محتوای این بحث اشاره‏ای داشته باشند در متن کتاب خود، ماده ۱۳۰۹ را مورد توجه قرار داده و بخشی از مباحث حقوقی خود را بر پایه مفاد آن طرح کرده‏اند، اما در حاشیه کتاب هم به نسخ ماده مزبور تصریح کرده‏اند.[۲] در حالی که نسخ ماده حاکی از عدم جواز استناد به آن می‏باشد. در هر صورت، اگر نویسنده‏ای نظر مخالفی داشته باشد بهتر است که آن را به همراه استدلال های مربوط به آن بیان کند. برخی دیگر تنها به ذکر ماده، ادله تأیید کننده مفاد آن، و نقل نظر شورای نگهبان اکتفا کرده و موضع صریحی را اتخاذ نکرده‏اند؛[۳] و در واقع، شاید با این نوع بیان، نیم نگاهی به نظر مخالف داشته‏اند.

یکی دیگر از حقوقدانان اظهارنظر کرده است که اعلام این نظریه توسط شورای نگهبان، به این صورت مجمل و کلی، صحیح نیست زیرا بینه شرعی اخص از شهادت است و ماده ۱۳۰۹ ق.م، شهادت را به طور مطلق فاقد صلاحیت برای دعوای مخالف با مفاد و مندرجات سند رسمی یا معتبر در دادگاه دانسته است و به طور خاص به بینه شرعی نپرداخته است؛ لذا بهتر بود شورا نظریه خود مبنی بر عدم صحت و وجود مغایرت مفاد ماده مذکور با موازین شرع را، تنها درباره «اطلاق» این ماده صادر می‏کرد. بدین ترتیب اگر شهادت، شرایط بینه شرعی را داشته باشد معتبر محسوب می‏گردد.[۴]

این نظریه که اشکال را در اطلاق ماده مزبور می‏داند از این جهت دارای اشکال به نظر می‏رسد که بینه شرعی مفهومی مقید و خاص نسبت به شهادت نیست بلکه نوع و مصداقی از شهادت می‏باشد که در شرع اعتبار دارد و با فرض شهادت های معتبر دیگر، می‏توان برای شهادت، چند نوع را تصور کرد، همچنان که شهادت یک نفر عادل یا مورد اطمینان، به صدور حدیثی خاص از یکی از معصومان (ع) و یا حکایت آن توسط فرد مذکور، در نزد شرع از اعتبار برخوردار است. بنابراین، به نظر می‏رسد که آنچه توسط شورای نگهبان انجام شده، در واقع تخصیص ماده بوده است نه تقیید آن؛ و بهتر آن است که گفته شود که نظریه شورا تنها تا حد تخصیص نسبت به ماده ۱۳۰۹ اعمال می‏گردد و این‏گونه نیست که آن را از اساس بی‏اعتبار سازد.

در نظر دیگری که ابراز شده گرچه به نظریه شورای نگهبان اشاره نشده است اما به شیوه تفسیر قانون، سعی بر آن داشته تا از عمومیت مفاد ماده مورد بحث کاسته و اعتبار شهادت را در برخی موارد ثابت نماید. در حقوق ما هنوز این مسئله به طور کامل مطرح نشده است که این ماده (۱۳۰۹ ق.م) تا چه اندازه از اعتبار شهادت در اثبات اشتباه می‏کاهد، ولی به نظر می‏رسد که مفاد سند، دلالت بر منطبق بودن آنچه اعلام شده با اراده باطنی ندارد. پس بدون برخورد با مانع ماده ۱۳۰۹، مدعی می‏تواند با شهادت یا اماره ثابت کند که در اعلام اراده، اشتباه رخ داده است. به طریق اولی، در جایی هم که ادعا ناظر به نادرستی تصور مبنای اراده واقعی است ماده ۱۳۰۹ مانعی به وجود نمی‏آورد و این پدیده روانی را به همه دلایل می‏توان ثابت کرد. اشکال واقعی در فرضی است که ادعا می‏شود نویسنده سند به اشتباه یا به عمد آنچه را به او اعلام شده ننوشته یا مشتبه، بدون توجه سند را امضا کرده است. در این فرض، مدعی می‏خواهد ثابت کند که مفاد توافق با آنچه در سند نوشته و امضا شده است تفاوت دارد و پذیرفتن این ادعا، با مفاد سند مخالف است… مگر اینکه اشتباه مادی و بدیهی باشد و به استناد شهادت بتوان آن را تصحیح کرد (ملاک ماده ۱۸۹ ق.آ.د.م[۵]).[۶]

در این نظر میان ادعاهای مغایر با سند که مستند آنها عمل منتسب به دیگری است با ادعاهایی که ناشی از عملکرد منتسب به خود مدعی است تفاوت گذارده شده است و اثبات «عدم انطباق اعلامیات مدعی با اراده باطنی او» یا «مبتنی بودن اعلامیات او بر تصورات غلط» توسط شهادت را صحیح و منطبق با مفهوم قانون و ماده قانونی مذکور می‏داند اما اگر دو ادعای پیشین را اقامه نکرده بلکه تنها نسبت به صحت و انطباق نوشته‏های سند با اعلامیات خود اعتراض دارد در این صورت اگر اشتباه، مادی و بدیهی فرض نشود آن را به وسیله شهادت قابل اثبات نمی‏داند.

[۱]- غلامرضا شهری، همان، ص ۲۵۹-۲۵۸.

[۲]- صدرزاده، افشار، ادله ی اثبات دعوی در حقوق ایران، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۹، پاورقی ص ۵۸.

[۳]- عظیمی، محمد، ادله اثبات دعوی، انتشارات هاد، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۹، ص ۱۴۷-۱۴۶، و پاورقی ص ۱۷۹.

[۴]- تقریرات غلامرضا شهری در کلاس درس با عنوان حقوق ثبت.

[۵]- ماده ۱۸۹ ق.آ.د.م مصوب ۱۳۱۸: «هر گاه در تنظیم حکم یا قرار دادگاه، اشتباه در حساب یا سهو قلم یا سایر اشتباهات بینی رخ دهد مثل از قلم افتادن یکی از اصحاب دعوی یا زیاد شدن نام، دادگاه صادرکننده می‏تواند مادام که قرار یا حکم اجرا نشده است به درخواست اصحاب دعوی حکم یا قرار را تصحیح کند…».در ماده ۳۰۹ ق.آ.د.م‏ مصوب ۱۳۷۹، نیز آمده است: «هر گاه در تنظیم و نوشتن رأی دادگاه، سهو قلم رخ دهد، مثل از قلم افتادن کلمه‏ای یا زیاد شدن آن و یا اشتباهی در محاسبه صورت گرفته باشد تا وقتی که نسبت به آن درخواست تجدیدنظر نشده، دادگاه رأساً یا به درخواست ذینفع، رأی را تصحیح می‏نماید…».

[۶]- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، بهنشر، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۴، جلد ۱، مبحث اثبات اشتباه.

جایگاه سند در ادله ی اثبات دعوی

نمودار۶-۶: توریسم داخلی شهر یزد در سال ۱۳۸۵
۶-۹- بررسی تاثیرات آب و هوا بر توریسم داخلی شهر یزد در سال ۱۳۸۶
با توجه به نمودار شماره۶-۷ که آمار توریسم داخلی شهر یزد را در سال ۱۳۸۶ نشان می دهد، ملاحظه می شود که در این سال بیشترین تعداد توریسم خارجی در ماه فروردین و اسفند (آوریل و مارس) در این شهر حضور داشته اند و کمترین آن مربوط به ماه آذر (دسامبر) بوده است.
با توجه به بررسی های انجام شده بر روی ویژگیهای اقلیم آسایش شهر (فصل چهارم) یزد و همچنین آمار و اطلاعات توریسم شهر یزد، در رابطه با تعداد توریسم خارجی این شهر، چنین می توان نتیجه گرفت که، ماه های فروردین که دارای شرایط آب و هوایی بسیار مساعدی جهت فعالیتهای انسانی و گردشگری بوده و به طور کلی ماه آسایش اقلیمی در شهر یزد است، بیشترین تعداد توریسم را در خود جای داده، و بالعکس ماه خرداد به دلیل محدودیتهای اقلیمی مانند سرمایش کمترین تعداد توریسم خارجی را در خود جای داده اند.

نمودار۶-۷: توریسم داخلی شهر یزد در سال ۱۳۸۶
۶-۱۰-تحلیل میانگین ماهانه توریسم داخلی شهر یزد تحت تاثیر ویژگیهای آب و هوایی و تغییر اقلیم
با توجه به نمودار شماره۶-۸ که میانگین ۷ ساله توریسم داخلی شهر یزد را نشان می دهد(تنها آمار موجود در اداره میراث فرهنگی شهر یزد)، ملاحظه می گردد که بیشترین تعداد توریسم در ماه های فروردین و اسفند (آوریل و مارس) در این شهر حضور داشته اند، ماه فروردین یکی از ماه های آسایش اقلیمی شهر یزد است که در مدلهای آسایش اقلیمی به آن اشاره شد، اما اسفند ماه، طبق مدلهای آسایش اقلیم در محدوده آسایش اقلیمی قرار ندارد اما تحت تاثیر روند گرمایش جهانی در آینده ای نزدیک در محدوده آسایش اقلیمی قرار خواهد گرفت
در این ماه ها شرایط آب و هوایی جهت فعالیت گردشگری مساعد بوده و به همین جهت بیشترین تعداد گردشگر در این ماه ها وارد این شهر شده اند، و بالعکس ماه های آذر، تیر و خرداد به دلیل محدودیتهای اقلیمی مانند سرمایش، گرمایش و همچنین بارش های زمستانه شهر یزد، کمترین تعداد توریسم را در خود جای داده اند.

نمودار۶-۸: توریسم داخلی شهر یزد در سال سال های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۶
۶-۱۱-بررسی تاثیرات آب و هوا بر توریسم خارجی شهر یزد در سال ۱۳۸۰
با توجه به نمودار شماره۶-۹ که آمار توریسم شهر یزد را در سال ۱۳۸۰ نشان می دهد، ملاحظه می شود که بیشترین تعداد توریسم خارجی در ماه های فروردین و اردیبهشت(آوریل و می) در این شهر حضور داشته اند و کمترین آن مربوط به ماه های آذر و دی ماه(دسامبرو ژانویه) بوده است.
با توجه به بررسی های انجام شده بر روی ویژگیهای اقلیم آسایش شهر (فصل چهارم) یزد و همچنین آمار و اطلاعات توریسم شهر یزد، در رابطه با تعداد توریسم خارجی این شهر، چنین می توان نتیجه گرفت که، ماه های فروردین و اردیبهشت که دارای شرایط آب و هوایی بسیار مساعدی جهت فعالیتهای انسانی و گردشگری بوده و به طور کلی ماه های آسایش اقلیمی در شهر یزد هستند، بیشترین تعداد توریسم را در خود جای می دهند، و بالعکس ماه های آذر و دی به دلیل محدودیتهای اقلیمی مانند سرمایش و همچنین بارش های زمستانه شهر یزد، کمترین تعداد توریسم خارجی را در خود جای داده اند.

نمودار۶-۹: توریسم خارجی شهر یزد در سال ۱۳۸۰
۶-۱۲-بررسی تاثیرات آب و هوا بر توریسم خارجی شهر یزد در سال ۱۳۸۱
با توجه به نمودار شماره۶-۱۰ که آمار توریسم خارجی شهر یزد را در سال ۱۳۸۱ نشان می دهد، ملاحظه می شود که بیشترین تعداد توریسم خارجی در ماه های فروردین، اردیبهشت و مهر(آوریل، می و اکتبر) در این شهر حضور داشته اند و کمترین آن مربوط به ماه های آذر، تیر و بهمن (دسامبر، جولای و فوریه) بوده است.
با توجه به بررسی های انجام شده بر روی ویژگیهای اقلیم آسایش شهر (فصل چهارم) یزد و همچنین آمار و اطلاعات توریسم شهر یزد، در رابطه با تعداد توریسم خارجی این شهر، چنین می توان نتیجه گرفت که، ماه های فروردین، اردیبهشت و مهر که دارای شرایط آب و هوایی بسیار مساعدی جهت فعالیتهای انسانی و گردشگری بوده و به طور کلی ماه های آسایش اقلیمی در شهر یزد هستند، بیشترین تعداد توریسم را در خود جای می دهند، و بالعکس ماه های آذر، تیر و بهمن به دلیل محدودیتهای اقلیمی مانند سرمایش، گرمایش و همچنین بارش های زمستانه شهر یزد، کمترین تعداد توریسم را در خود جای داده اند.

نمودار۶-۱۰: توریسم خارجی شهر یزد در سال ۱۳۸۱
۶-۱۳-بررسی تاثیرات آب و هوا بر توریسم خارجی شهر یزد در سال ۱۳۸۲
با توجه به نمودار شماره۶-۱۱ که آمار توریسم شهر یزد را در سال ۱۳۸۲ نشان می دهد، ملاحظه می شود که بیشترین تعداد توریسم خارجی در ماه مهر(اکتبر) در این شهر حضور داشته اند و کمترین آن مربوط به ماه های آذر، تیر و بهمن (دسامبر، جولای و فوریه) بوده است.
با توجه به بررسی های انجام شده بر روی ویژگیهای اقلیم آسایش شهر (فصل چهارم) یزد و همچنین آمار و اطلاعات توریسم شهر یزد، در رابطه با تعداد توریسم خارجی این شهر، چنین می توان نتیجه گرفت که، ماه مهر که دارای شرایط آب و هوایی بسیار مساعدی جهت فعالیتهای انسانی و گردشگری بوده و به طور کلی یکی از ماه های آسایش اقلیمی در شهر یزد است، بیشترین تعداد توریسم را در خود جای می دهند، و بالعکس ماه های آذر، تیر و بهمن به دلیل محدودیتهای اقلیمی مانند سرمایش، گرمایش و همچنین بارش های زمستانه شهر یزد، کمترین تعداد توریسم را در خود جای داده اند.

نمودار۶-۱۱: توریسم خارجی شهر
یزد در سال ۱۳۸۲
۶-۱۴-بررسی تاثیرات آب و هوا بر توریسم خارجی شهر یزد در سال ۱۳۸۳
با توجه به نمودار شماره۶-۱۲ که آمار توریسم شهر یزد را در سال ۱۳۸۳ نشان می دهد، ملاحظه می شود که بیشترین تعداد توریسم خارجی در ماه های فروردین، اردیبهشت و مهر(آوریل، می و اکتبر) در این شهر حضور داشته اند و کمترین آن مربوط به ماه های آذر، تیر و بهمن (دسامبر، جولای و فوریه) بوده است.
با توجه به بررسی های انجام شده بر روی ویژگیهای اقلیم آسایش شهر (فصل چهارم) یزد و همچنین آمار و اطلاعات توریسم شهر یزد، در رابطه با تعداد توریسم خارجی این شهر، چنین می توان نتیجه گرفت که، ماه های فروردین، اردیبهشت و مهر که دارای شرایط آب و هوایی بسیار مساعدی جهت فعالیتهای انسانی و گردشگری بوده و به طور کلی ماه های آسایش اقلیمی در شهر یزد هستند، بیشترین تعداد توریسم را در خود جای می دهند، و بالعکس ماه های آذر، تیر و بهمن به دلیل محدودیتهای اقلیمی مانند سرمایش، گرمایش و همچنین بارش های زمستانه شهر یزد، کمترین تعداد توریسم را در خود جای داده اند.

نمودار۶-۱۲: توریسم خارجی شهر یزد در سال ۱۳۸۳
۶-۱۵-بررسی تاثیرات آب و هوا بر توریسم خارجی شهر یزد در سال ۱۳۸۴
با توجه به نمودار شماره۶-۱۳ که آمار توریسم شهر یزد را در سال ۱۳۸۴ نشان می دهد، ملاحظه می شود که بیشترین تعداد توریسم خارجی در ماه های فروردین، اردیبهشت و مهر(آوریل، می و اکتبر) در این شهر حضور داشته اند و کمترین آن مربوط به ماه های آذر، تیر و بهمن (دسامبر، جولای و فوریه) بوده است.
با توجه به بررسی های انجام شده بر روی ویژگیهای اقلیم آسایش شهر (فصل چهارم) یزد و همچنین آمار و اطلاعات توریسم شهر یزد، در رابطه با تعداد توریسم خارجی این شهر، چنین می توان نتیجه گرفت که، ماه های فروردین، اردیبهشت و مهر که دارای شرایط آب و هوایی بسیار مساعدی جهت فعالیتهای انسانی و گردشگری بوده و به طور کلی ماه های آسایش اقلیمی در شهر یزد هستند، بیشترین تعداد توریسم را در خود جای می دهند، و بالعکس ماه های آذر، تیر و بهمن به دلیل محدودیتهای اقلیمی مانند سرمایش، گرمایش و همچنین بارش های زمستانه شهر یزد، کمترین تعداد توریسم را در خود جای داده اند.

نمودار۶-۱۳: توریسم خارجی شهر یزد در سال ۱۳۸۴
۶-۱۶-بررسی تاثیرات آب و هوا بر توریسم خارجی شهر یزد در سال ۱۳۸۵
با توجه به نمودار شماره۶-۱۴که آمار توریسم شهر یزد را در سال ۱۳۸۵ نشان می دهد، ملاحظه می شود که بیشترین تعداد توریسم خارجی در ماه های فروردین و اردیبهشت(آوریل و می) در این شهر حضور داشته اند و کمترین آن مربوط به ماه های آذر و دی ماه(دسامبرو ژانویه) بوده است.
با توجه به بررسی های انجام شده بر روی ویژگیهای اقلیم آسایش شهر (فصل چهارم) یزد و همچنین آمار و اطلاعات توریسم شهر یزد، در رابطه با تعداد توریسم خارجی این شهر، چنین می توان نتیجه گرفت که، ماه های فروردین و اردیبهشت که دارای شرایط آب و هوایی بسیار مساعدی جهت فعالیتهای انسانی و گردشگری بوده و به طور کلی ماه های آسایش اقلیمی در شهر یزد هستند، بیشترین تعداد توریسم را در خود جای می دهند، و بالعکس ماه های آذر و دی به دلیل محدودیتهای اقلیمی مانند سرمایش و همچنین بارش های زمستانه شهر یزد، کمترین تعداد توریسم را در خود جای داده اند.

نمودار۶-۱۴: توریسم خارجی شهر یزد در سال ۱۳۸۵
۶-۱۷- بررسی تاثیرات آب و هوا بر توریسم خارجی شهر یزد در سال ۱۳۸۶
با توجه به نمودار شماره۶-۱۵ که آمار توریسم شهر یزد را در سال ۱۳۸۶ نشان می دهد، ملاحظه می شود که بیشترین تعداد توریسم خارجی در ماه های فروردین، اردیبهشت و مهر(آوریل، می و اکتبر) در این شهر حضور داشته اند و کمترین آن مربوط به ماه های آذر، تیر و بهمن (دسامبر، جولای و فوریه) بوده است.
با توجه به بررسی های انجام شده بر روی ویژگیهای اقلیم آسایش شهر (فصل چهارم) یزد و همچنین آمار و اطلاعات توریسم شهر یزد، در رابطه با تعداد توریسم خارجی این شهر، چنین می توان نتیجه گرفت که، ماه های فروردین، اردیبهشت و مهر که دارای شرایط آب و هوایی بسیار مساعدی جهت فعالیتهای انسانی و گردشگری بوده و به طور کلی ماه های آسایش اقلیمی در شهر یزد هستند، بیشترین تعداد توریسم را در خود جای می دهند، و بالعکس ماه های آذر، تیر و بهمن به دلیل محدودیتهای اقلیمی مانند سرمایش، گرمایش و همچنین بارش های زمستانه شهر یزد، کمترین تعداد توریسم را در خود جای داده اند.

نمودار۶-۱۵: توریسم خارجی شهر یزد در سال ۱۳۸۶
۶-۱۸-میانگین ماهانه تعداد توریسم خارجی در شهر یزد تحت تاثیر آب و هوا
با توجه به نمودار شماره۶-۱۶ که میانگین ۷ ساله توریسم خارجی شهر یزد را نشان می دهد(تنها آمار موجود در اداره میراث فرهنگی شهر یزد)، ملاحظه می گردد که بیشترین تعداد توریسم در ماه های فروردین، اردیبهشت و مهر (آوریل، می و اکتبر) در این شهر حضور داشته اند، این ماه ها همان ماه هایی هستند که در مدلهای آسایش اقلیمی(فصل چهارم) به عنوان ماه های آسایش اقلیمی شهر یزد معرفی گردیدند. در این ماه ها شرایط آب و هوایی جهت فعالیت گردشگری مساعد بوده و به همین جهت بیشترین تعداد گردشگر در این ماه ها وارد این شهر شده اند، و بالعکس ماه های آذر، تیر و بهمن به دلیل محدودیتهای اقلیمی مانند سرمایش، گرمایش و همچنین بارش های زمستانه شهر یزد، کمترین تعداد توریسم را در خود جای داده اند.

نمودار۶-۱۶: توریسم خارجی شهر یزد در سال های ۱۳۸۰تا ۱۳۸۶
۶-۲۰-نتیجه گیری
۶-۲۰-۱-تاثیرات تغییر
اقلیم بر آسایش اقلیمی و توریسم شهر یزد
با توجه به مسئله تغییرات اقلیمی و تاثیرات چشمگیر آن بر ماه های آسایش اقلیمی شهر یزد ( که در فصل چهارم تشریح گردید)، مشخص شد که ماه های آسایش اقلیمی شهر یزد در طول ۵۰ سال اخیر که آمار آب و هوایی آن بررسی گردید، نوسان بسیار زیادی داشته اند و روند کلی آن بدین صورت بوده که آسایش اقلیمی از ماه های فصول گرم و معتدل مانند فروردین، اردیبهشت و مهرماه، به سمت ماه های فصل سرد مانند اسفند ماه حرکت می کند که این موضوع به دلیل افزایش دمای کره زمین و گرمایش جهانی و همچنین کاهش رطوبت بوده است.

رفتار**۱۷/۰** ۱۴/۰** ۴۸/۰** ۴۵/۰۱

** معنیداری در سطح احتمال ۰۱/۰ ، * معنیداری در سطح احتمال ۰۵/۰
۸-۳-۴ تحلیل مسیر ابعاد مؤثر بر پذیرش نهادههای زیستی براساس مدل TAM دیویس
۱-۸-۳-۴ تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر رفتار به کاربرد نهادههای زیستی
در این قسمت متغیرهای پژوهش با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل مسیر مورد آزمون قرار گرفت که نتایج آن در جدول ارائه شده است.
جهت تعیین اثر متغیر تمایل به کاربرد نهادههای زیستی بر رفتار به کاربرد نهادههای زیستی از تحلیل مسیر به روش اینتر استفاده شد. بدین ترتیب تمایل به کاربرد نهادههای زیستی به عنوان متغیر مستقل و متغیر رفتار به کاربرد نهادههای زیستی به عنوان متغیر وابسته وارد معادله گردیدند. با توجه به جدول ۳۷-۴، متغیر تمایل به کاربرد نهادههای زیستی ۲۰/۰ درصد از متغیر رفتار به کاربرد نهادههایزیستی را در سطح معنیداری پیشبینی می کند(۷۷/۳=, Constants 66/63=F ,000/0 =Sig). این موضوع نشان میدهد، تمایل به کاربرد نهادههای زیستی عامل مهمی در رابطه با پیشبینی رفتار به کاربرد نهادههای زیستی میباشد. در واقع زمانیکه کشاورزان تمایل به کاربرد نهادههای زیستی در کشت محصول گندم داشته باشند، اقدام به استفاده از این نهادهها در مزارع گندم خود مینمایند، بدین صورت تمایل افراد بر انجام و عدم انجام یک رفتار مؤثر است. متغیر تمایل به کاربرد نهادههای زیستی ( ۴۵/۰ =β) قدرت پیشبینی متغیر رفتار به کاربرد نهادههای زیستی را دارد. این نتایج تا حدودی با یافته های فهامی و زارع (۱۳۹۲) مطابقت دارد.

صدها مطالعه نشان می دهد که طرز رفتار والدین با کودک – با نظم شدید یا همدلی، با بی علاقگی یا با گرمی و مانند آن – دارای نتایج عمیق و پایدار بر زندگی هیجانی کودک است.
تنها به تازگی اطلاعات قاطعی نشان می دهد که والدین با هوش از نظر هیجانی، خود یک منفعت بزرگ برای کودک هستند.
شیوه ای که والدین از نظر هیجانی با یکدیگر رفتار می کنند – علاوه بر رفتار مستقیم آنها با کودک – درسهای مؤثری به بچه های آنها می دهد، چرا که بچه ها یادگیرنده های زیرکی هستند که با تبادلات هیجانی ظریف در خانواده هماهنگ می شوند.
آنالیز عملکردهای متقابل بین زوجها در مورد چگونگی رفتار زوجین با بچه ها که بوسیله گاتمن[۱۳] انجام شد نشان داد که زوجهایی که در روابط زناشویی از نظر هیجانی به درستی ( به شکل شایسته ) عمل می کنند، در کمک به کودکان برای فائق آمدن بر فراز و نشیب های هیجانی بسیار مؤثر هستند.
تمام روابط کوچک بین والدین و بچه ها دارای معنای هیجانی است. تکرار این پیامها در طی سالها اساس دور نما و ظرفیتهای ( استعداد های ) هیجانی کودک را شکل می دهند. این تغییرات متقابل، انتظارات هیجانی کودک را در مورد روابط، قالب ریزی کرده و بر عملکرد هیجانی در حوزه های زندگی اثرات خوب یا بد خواهند داشت.(۴)
بیشترین خطر برای بچه هایی است که والدین آنها نا بالغ، افسرده ، دچار سوء مصرف مواد ، دارای خشم مزمن و دارای زندگی پر هرج و مرج و بی نظمی هستند. از چنین والدینی بسیار بعید به نظرمی رسد که مراقبت کافی در مورد نیازهای هیجانی کودکان خود داشته باشند یا در مورد آن نیاز ها، با کودکان خود، خوب صحبت کنند.
مطالعات نشان داده است که فراموش کردن ساده ( مراقبت نکردن )، عوارض بسیار بدتری دارد تا سوء استفاده آشکار مطالعه در مورد بچه هایی که با آنها سوء رفتار شده است نشان داد که نوجوانان فراموش شده ( مراقبت نشده ) از همه بدتر روزگار می گذرانند. آنها تمایل دارند بسیار مضطرب ، بی اعتنا و بی احساس بوده و در عوض پرخاشگر و منزوی هستند. (۴)
سه یا چهار سال نخست زندگی ، دوره ای است که مغز بچه به اندازه دو سوم اندازه نهایی اش رشد می کند و روند تکاملی آن پیچیده تر از هر زمان دیگر است . در طی این دوره انواع یادگیری ها و در پیشاپیش آنها یادگیری عاطفی – خیلی ساده تر از دوره های بعدی زندگی انجام می گیرد . در طی این زمان فشارهای روحی شدید می توانند به مراکز یادگیری مغز آسیب برسانند ( و هوش را تضعیف کنند ) . اگر چه این آسیب ها تا حدود زیادی توسط تجارب بعدی زندگی ترمیم می شود اما اثر این یادگیری اولیه بسیار عمیق است . (۵)
صلاحیت هیجانی ممکن است در تعیین میزانی که هر کودکی در برابر چنین سختیهایی سر فرود می آورد یا با هسته ای مملو از انعطاف پذیری و امید با وجود نا برابری ها به آنها پاسخ می دهد نقش تعیین کننده داشته باشد.
مطالعات طولانی مدت، در مورد بچه هایی که در فقر و در خانواده های بد رفتار یا بوسیله والدینی که دچار بیماری شدید روانی بوده اند بزرگ شده اند، نشان می دهد آنهاییکه از سخت ترین شرایط نجات پیدا می کنند مایلند تا مهارتهای هیجانی کلیدی را تقسیم کنند. اینها شامل مهارت اجتماعی است که افراد را به سمت آنها می کشد، که شامل اعتماد به نفس، پایداری، خوش بینی، انعطاف پذیری در مواجه با ناملایمات و طبیعت آسان گیر می باشند. (۴)
اندازه گیری هوش هیجانی :
ظهور مفهوم هوش عاطفی با تلاش های همه جانبه برای اندازه گیری آن همراه بود.
اندازه گیری علمی و تجربی هوش عاطفی هم زمان با ارائه ی اولین نظریه در مورد هوش عاطفی آغاز شد و از آزمون های شخصیتی موجود که به ارزیابی اسنادهای مثبت می پرداختند به عنوان ابزارهای اندازه گیری مرتبط با هوش عاطفی استفاده شد. (۲)
امروزه آزمون های هوش عاطفی را به دو دسته تقسیم می نمایند.

1. آزمون های عملکردی ( Performance tests )

۲- پرسش نامه های خود سنجی (Self – Report Questionaires)
آزمون های عملکردی، دارای مجموعه ای از پاسخ ها هستند که می توانند به صورت عینی و بر حسب ملاک های مشخصی نمره گذاری گردند، در حالی که در پرسشنامه های خود سنجی از افراد خواسته می شود تا سطح هوش عاطفی خودشان را گزارش دهند.
به عنوان مثال، برای ارزیابی سطح ادراک هیجانی، شما می توانید از افراد بخواهید تا هیجان هایی که دیگران تجربه می کنند را از روی چهره شان حدس بزنند ( عملکردی )، یا می توانید از آنان بخواهید به درستی هیجان ها را از چهره ی خود بخوانند ( خود سنجی ).
آزمون های عملکردی هوش عاطفی
۱- مقیاس چند عاملی هوش عاطفی
( MEIS ) (Multi factorial Emotional Intelligence Scale)
2- آزمون هوش عاطفی مایر، سالووی، کاروسو
(MSCEIT) (Mayer , Salovey , Caruso Emotional Intelligence Test)
آزمون های خودسنجی

1. پرسشنامه ی هوش عاطفی بار – ان (EQi ) (Emotional Quotient Inventory)
2. پرسشنامه خود سنجی اسکات ( SSRI ) (Schutte self – report inventory)

پرسشنامه هوش هیجانی بار – ان ( EQ i ) ( Emotional Quotient Inventory )
آزمون هوش هیجانی بار – ان در سال ۱۹۸۰ با طرح این سؤال که « چرا بعضی مردم نسبت به بعضی دیگر در زندگی موفق ترند» آغاز گردید. استراتژی وی ( جهت ساخت آزمون ) شامل چهار مرحله اصلی است :

1. طبقه بندی متغیرهای مختلف و تشخیص این که این متغیرها، تحت چه واژه های کلیدی قرار می گیرند (جهت تعیین عملکرد مؤثر و موفق و همچنین سلامت هیجانی مثبت)
2. تعریف عملیاتی این عوامل
3. ساختن طرحی از پرسشنامه ، جهت آزمون این عوامل
4. تفسیر نتایج و به کارگیری آنها برای دسترسی به پایایی، ساختار عاملی وروایی آزمون

مشخصات آزمون هوش هیجانی بار – ان
این آزمون دارای ۱۱۷ سؤال و ۱۵ مقیاس می باشد که توسط بار – ان بر روی ۳۸۳۱ نفر از ۶ کشور ( آرژانتین، آلمان، هند، نیجریه و آفریقای جنوبی ) که ۸/۴۸ درصدآنان مرد و ۲/۵۱ درصد آنان زن بودند، اجرا شده و به طور سیستماتیک درآمریکای شمالی هنجار یابی گردید.
نتایج حاصل از هنجاریابی نشان داد که آزمون از حد مناسبی از اعتبار وروایی برخوردار است. این گونه ادعا شده است که EQi یکی از جامع ترین آزمودنی های خود سنجی هوش عاطفی است. (۳)
پاسخ های آزمون نیز بر روی یک مقیاس ۵ درجه ای در طیف لیکرت ( کاملاٌ موافقم، موافقم، تا حدودی، مخالفم و کاملاٌ مخالفم ) تنظیم شده است. مقیاس های آزمون عبارتند از :
خودآگاهی هیجانی Emotional Self – Awarness ( ES ) : توانایی آگاه بودن و فهم احساس خود
خود ابرازی Assertiveness ( AS ) : توانایی ابراز احساسات، باورها و افکار صریح و دفاع از مهارت های سازنده و بر حق خود.
عزت نفس Self – Regard ( SR ) : توانایی آگاه بودن از ادراک خود، پذیرش خود و احترام به خود
خود شکوفایی Self – Actualization ( SA ) :  توانایی درک ظرفیت های بالقوه و انجام چیزی که می توان انجام داد، تلاش برای انجام دادن و لذت بردن
استقلال Independence (IN) : توانایی هدایت افکار و اعمال خود و آزاد بودن از تمایلات هیجانی
همدلی Empathy ( EM ) : توانایی آگاه بودن و درک احساسات دیگران و ارزش دادن به آن.
مسئولیت پذیری اجتماعی Social Responsibility ( RE ) : توانایی بروز خود به عنوان یک عضو دارای حس همکاری، مؤثر و سازنده در گروه
روابط بین فردی lnterpersonal Relationship ( IR ) : توانایی ایجاد و حفظ روابط رضایت بخش متقابل که به وسیله نزدیکی عاطفی، صمیمیت، محبت کردن و محبت گرفتن توصیه می شود.
واقع گرایی Reality Testing ( RT ) : توانایی سنجش هماهنگی، بین چیزی که به طور هیجانی تجربه شده و چیزی که به طور واقعی وجود دارد.
انعطاف پذیری Flexibility (FL) : توانایی سازگار بودن افکار و رفتار با تغییرات محیط و موقعیت ها.
حل مسأله Problem solving ( PS ) : توانایی تشخیص و تعریف مشکلات. به همان خوبی خلق کردن و تحقق بخشیدن راه حل های مؤثر و بالقوه
تحمل فشار روانی Stress Tolerance ( ST ) : توانایی مقاومت کردن در برابر رویدادها، موقعیت های فشار آور و هیجانات قوی، بدون جا زدن و یا رویارویی فعال و مثبت با فشار