عنوان صفحه
فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه.. 13
1-1- بیان مسئله.. 13
1-2- اهمیت و ضرورت پژوهش.. 15
1-3- کاربرد نتایج پژوهش.. 16
1-4- اهداف پژوهش.. 17
1-5- سوالهای پژوهش.. 17
1-6-قلمرو پژوهش.. 17
1-6-1-قلمرو موضوعی پژوهش.. 17
1-6-2-قلمرو مکانی پژوهش.. 17
1-7- کلید واژهها.. 17
خلاصه.. 18
فصل دوم: مرور ادبیات و پیشینه پژوهش
مقدمه.. 19
2-1- شهر.. 19
2-1-1-تعاریف مختلف شهر.. 20
2-2- شهرداری.. 21
2-2-1- وظایف شهرداریها.. 21
2-2-2- شهرداری در ایران.. 22
2-2-3- ﻋﻠﻞ ﻋﺪم ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ در اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﺷﻬﺮی 22
2-2-4- ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪی ﺷﻬﺮداریﻫﺎ.. 24
2-3- ﺗﻮﺳﻌﻪی ﭘﺎﯾﺪار ﺷﻬﺮی.. 26
2-4- تامین مالی پایدار.. 29
2-5- ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻗﻼم درآﻣﺪی ﺷﻬﺮداریﻫﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﭘﺎﯾﺪار ﯾﺎ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪار ﺑﻮدن 32
2-5-1- اﻗﻼم درآﻣﺪی ﭘﺎﯾﺪار و ﻧﺎﭘﺎﯾﺪار.. 32
2-5-1-1- درآﻣﺪﻫﺎی ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﻮارض ﻋﻤﻮﻣﯽ (درآﻣﺪﻫﺎی ﻣﺴﺘﻤﺮ) 33
2-5-1-2- ﻋﻮارض ﺣﺎﺻﻞ از ﺻﺪور ﭘﺮواﻧﻪﻫﺎی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ 33
2-5-1-3- ﻋﻮارض ﺑﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ.. 33
2-5-1-4- ﻋﻮارض ﻧﺎﺷﯽ از اﺟﺮای ﺟﺮﯾﻤﻪ ﮐﻤﺴﯿﻮن ﻣﺎده ﺻﺪ 34
2-5-1-5- ﻋﻮارض ﻧﻮﺳﺎزی.. 35
2-5-1-6- درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﭘﺎرﮐﯿﻨﮓ ﺷﻬﺮی.. 37
2-5-1-7- ﮐﻤﮏﻫﺎی اﻋﻄﺎﯾﯽ دوﻟﺖ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی دوﻟﺘﯽ 37
2-5-1-8- اﺳﺘﻘﺮاض و ﻧﻘﺶ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ در ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ ﺷﻬﺮﻫﺎ 41
2-5-1-9- ﻣﺸﺎرﮐﺖ و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ.. 42
2-5-1-10- اﻧﺘﺸﺎر اوراق ﻣﺸﺎرﮐﺖ.. 43
2-5-1-11- اﺳﺘﻘﺮاض از ﺑﺎﻧﮏﻫﺎ و ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ 44
2-5-1-12- ﺑﻬﺎی ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮی و درآﻣﺪﻫﺎی ﻣﻮﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ 45
2-6- پیشینه پژوهش.. 46
2-6-1- پژوهشهای داخلی.. 46
2-6-2- پژوهشهای خارجی.. 51
2-7- معرفی شهر جدید بهارستان.. 53
خلاصه.. 54
فصل سوم: روششناسی پژوهش
مقدمه.. 55
3-1- روش و طرح پژوهش.. 55
3-2- جامعه آماری.. 55
3-3- روش نمونهگیری و حجم نمونه.. 56
3-4- روش گردآوری دادهها.. 56
3-5- ابزار گردآوری دادهها.. 56
3-5-1- روایی ابزار سنجش.. 56
3-5-2- پایایی ابزار سنجش.. 56
3-6- روشهای تجزیه و تحلیل دادهها.. 57
3-6-1- تصمیمگیری با معیارهای چندگانه.. 57
3-6-1-1- تاپسیس (TOPSIS).. 58
3-6-1-2- فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP).. 60
3-6-1-2-1- استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی برای تصمیمگیری گروهی 62
3-6-1-3- تاپسیس فازی.. 63
خلاصه.. 67
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها
مقدمه.. 69
4-1- روشهای تامین مالی پایدار در شهر جدید بهارستان شامل چه مواردی است؟ 69
4-2- اولویتبندی روشهای تامین مالی پایدار در شهر جدید بهارستان به چه صورتی است؟.. 75
4-2-1- مرحله اول: شناسایی معیارها.. 76
4-2-2- مرحله دوم: تعیین وزن اهمیت نسبی معیارها 76
4-2-2-1- محاسبه نرخ ناسازگاری ماتریس مقایسات زوجی 77
4-2-2-2- فازی کردن اوزان معیارها.. 80
4-2-3- مرحله سوم: اولویتبندی استراتژی‌ها با استفاده از روش تاپسیس فازی 82
خلاصه.. 100
فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادات
مقدمه.. 101
5-1- خلاصه پژوهش.. 101
5-2- یافتههای پژوهش.. 102
5-3- پیشنهادات.. 103
5-3-1- پیشنهادات کاربردی.. 103
5-3- 2-محدودیتهای پژوهش.. 105
5-3-3- پیشنهاداتی برای پژوهشهای آینده.. 105
پیوست.. 107
منابع و مآخذ.. 119
چکیده
فقدان منابع مالی کافی و به خصوص منابع مالی پایدار از جمله مهمترین مسائل شهرداریهای کشور است. کسب درآمدهای جدید شرایط لازم را برای ارائه خدمات جدیدتر و متنوعتر از سوی شهرداریها فراهم میکند و بر این اساس شرایط مناسبی برای توسعه پایدار شهری آماده میشود. به همین دلیل شناسایی و اولویتبندی منابع درآمدی پایدار از مهمترین چالشهای شهر جدید بهارستان میباشد. بدین منظور در این پژوهش با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی پس از شناسایی مهمترین منابع درآمدیپایدار، به اولویتبندی آنها پرداخته میشود.
جامعه آماری پژوهش را خبرگان و متخصصین حوزه طرحهای شهری تشکیل میدادند. برای نمونهگیری از روش نمونهبرداری تصادفی ساده استفاده شد. برای شناسایی روشهای تامین مالی تعداد 42 و برای اولویتبندی به وسیله تاپسیس فازی از 7 پرسشنامه استفاده شد. روایی صوری پرسشنامه با استفاده از نظر کارشناسان مورد تائید قرار گرفت و مقدار پایایی نیز با استفاده از آلفای کرونباخ 889/0 به دست آمد.
یافتهها نشان داد که می توان از ۴٣ روش تامین مالی پایدار برای شهر جدید بهارستان استفاده کرد. نتایج مربوط به آزمون t تک نمونهای نشان داد که از این 43 روش، 9 روش تامین مالی اهمیت بالاتر از میانگین دارند که عبارتند از: مشارکت با بخش خصوصی از طریق ایجاد مراکز صنعتی، تولیدی و گردشگری؛ پیادهسازی اصول حاکمیت شرکتی جهت مشارکت بخش خصوصی در سرمایهگذاری در پروژههای شهری؛ فروش اوراق مشارکت و ایجاد انگیزههای تشویقی اقتصادی برای خریداران و تضمین بازپرداخت این اوراق توسط بانکها و یا سازمانهای مالی؛ تامین مالی از طریق مشارکت سرمایه؛ تامین مالی از طریق فروش اقساطی؛ ایجاد یا گسترش نهادهای مالی همچون صندوقهای مشترک و یا بانکهای تخصصی در جهت تامین مالی طرحهای سرمایهگذاری، انتشار اوراق مشارکت به منظور تامین مالی طرحها، تضمین تسهیلات از نظام بانکی و مدیریت وجوه مالی؛ استفاده از اعتبارات مصوب و کمکهای دولتی؛ تامین مالی از طریق بازار سرمایه و تامین مالی از طریق سرمایهگذاری در ایستگاه های مترو. نتایج مربوط به تاپسیس فازی نیز نشان داد که از این 9 روش، مشارکت با بخش خصوصی اولویت اول را دارد.
کلیدواژهها: شهر جدید، شهرداری، توسعه شهری، منابع مالی، درآمدهای پایدار
مقدمه
نبود تعریف مشخص از نظام درآمدی شهرداری در قالب نظام کلان اقتصادی کشور و تغییرات و مداخلات موردی و پیدرپی و همچنین طرح موضوع خودکفایی و خوداتکایی شهرداریها در سال 1362 بدون در نظر گرفتن مبانی نظری حاکم بر روابط مالی دولت و شهرداریها، منجر به وابستگی شدید بخش درآمدی شهرداریها به منابع درآمدی ناپایدار شده است. از دید اقتصاد شهری عواملی چون گسترش دامنه فعالیتهای شهرداریها و ارتقای سطح انتظارات شهروندان، نیاز به گسترش منابع مالی و درآمدی را در جهت ارائه خدمات مناسب در شهرداریها بیشتر میکند از این رو در میان بخشهای مختلف مدیریت شهری، تامین منابع مالی و درآمد مناسب اهمیت ویژهای دارد. به بیان دیگر عدم برخورداری از منابع مالی مستمر و پایدار، برنامهریزی مالی و بودجهای شهرداریها را مختل کرده و با ادامه این روند منابع مالی فعلی پاسخگوی رشد فزایندهی هزینههای شهرداری جهت ارائه خدمات در سالهای آتی نخواهد بود. در این فصل بیان مساله، اهمیت و ضرورت پژوهش، کاربرد نتایج پژوهش، اهداف، سوالها، قلمرو و واژههای کلیدی پژوهش شرح داده میشوند.
1-1- بیان مسئله
ﻣﺸﺎﻫﺪات ﮐﻠﯽ از وﺿﻌﯿﺖ ﺷﻬﺮﻫﺎ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺣﺎﮐﯽ از ﮐﻤﺒﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮی اﺳﺖ. ﮔﺮﭼﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺑﺰرگ، ﻣﺸﮑﻞ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮی ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد، اﻣﺎ وﺿﻌﯿﺖ ﮐﻤﺒﻮد در ﺷﻬﺮﻫﺎی ﮐﺸﻮرﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ از ﻧﻈﺮ ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﺑﺎ وﺿﻌﯿﺖ ﺷﻬﺮﻫﺎی ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦﮐﻤﺒﻮدﻫﺎ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ به خصوص در زﻣﯿﻨﻪﻫﺎی زﯾﺮﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی اوﻟﯿﻪ ﺷﻬﺮی، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ، ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻌﺎﺑﺮ ﻋﻤﻮﻣﯽ و خیابانها، ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و آﻣﻮزﺷﯽ، ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﻓﻀﺎی ﺳﺒﺰ و ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺘﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﻓﺎﺿﻼب ﺷﻬﺮی و … ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اﺳﺖ (سولیوان[1]، 2004). ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﺧﺪﻣﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻗﺎﻟﺐ ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺷﻬﺮی، ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﯿﺰان ﻣﻄﻠﻮب و ﺳﻄﺢ ﮐﺎرای آن اﺳﺖ. ﻋﻠﺖ اﯾﻦ ﻋﺪم ﮐﺎراﯾﯽ را ﻣﯽﺗﻮان در ﻣﻮارد زﯾﺮ داﻧﺴﺖ (شرزه ای و ماجد، 1390): 1( ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ اداری ﺷﻬﺮی در اﺧﺬ ﻣﺎﻟﯿﺎت ﯾﺎ ﻋﻮارض ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﮐﻪ ﺑﺘﻮان ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﯿﺸﺘﺮی را ﺑﻪ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﺨﺼﯿﺺ داد. 2) نبود ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺑﺮای وﺿﻊ ﻣﺎﻟﯿﺎت ﯾﺎ ﻋﻮارض ﺑـﻪ اﻧﺪازهای ﮐـﻪ اراﺋـﻪ ﺧـﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ را در ﺣﺪاﻗﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل و ﻣﻄﻠﻮب اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﺳﺎزد. 3) فقدان ﯾﺎ ﻧﺎﻗﺺ ﺑﻮدن ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻻزم ﺑﺮای اﺳﺘﻘﺮاض ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﮐـﻪ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﻻزم ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ را ﺑﺮای اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ در ﺣﺪ ﻣﻄﻠﻮب ﺗﺠﻬﯿز ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. 4) ﻋﺪم ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ اﻧﺪازهی ﮐﺎﻓﯽ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﺑﻪ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ. 5) ﻧﺒﻮد ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﺗﻮﻟﯿﺪ و اراﺋﻪ ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ از ﻧﻈﺮ ﻓﻨﯽ وﺗﮑﻨﯿﮑﯽ و 6) ﮐﺎرا ﻧﺒﻮدن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت.
در سالهای اخیر به جهت فقدان منابع مالی مناسب و ضرورت خدمترسانی، بخش عمده درآمد شهرداریها از طریق فروش«تراکم» بوده است. نگرش موردی و مقطعی به نظام درآمدی شهرداریها و عدم تعیین تکلیف آن در قالب یک نظام کلان اقتصادی، عدم شفافیت نظام بودجه و درآمد شهرداری بهارستان به همراه توزیع نامناسب بعضی از درآمدها و نبود ساختار تشکیلات مناسب از دیگر چالشهای درآمدی است. حال مسئله این است که چگونه میتوان عوامل مربوط به چالشهای درآمدی شهرداری و شهر را شناسایی و حل نمود و به درآمدهای پایدار با حاشیه ایمنی قابل قبولی رسید (آقایی و همکاران، 1390). بیتردید کیفیت زندگى و چگونگى خدمترسانى در شهر، رابطهى معنادارى با پویایى اقتصادى آن دارد و این پویایى نیز در تعامل تأمین منابع مالى پایدار جریان مییابد. شهرداریها در فرایند مدیریت توسعهى شهرى و ارائهى خدمات مورد نیاز شهروندان، با چالشهاى متعدد در زمینههاى مختلف روبرو هستند. یکى از مهمترین چالشهاى پیشروى مدیران شهرى، ناپایدارى منابع درآمدى است.
فقدان منابع مالی کافی و به خصوص منابع مالی پایدار از جمله مهمترین مسائل شهرداریهای کشور بخصوص شهر جدید بهارستان پس از طرح موضوع خودکفایی و خوداتکّایی شهرداریها بوده است. حفظ منابع حیاتی برای نسلهای آینده و تبدیل سرمایههای اقتصادی موجود به سرمایههایی مولد از مهمترین مزایای درآمدزایی پایدار است. کسب درآمدهای جدید شرایط لازم را برای ارائه خدمات جدیدتر و متنوعتر از سوی شهرداریها فراهم میکند و بر این اساس بستر مناسبی برای توسعه پایدار شهری آماده میشود. از اینرو شناسایی و اولویتبندی مهمترین منابع درآمدی پایدار و مدیریت و سیاستگذاری در راستای افزایش سهم این منابع درآمدی از مهمترین چالشهای شهر جدید بهارستان میباشد که بدین منظور در این پژوهش به کمک نظرات افراد خبره (کارشناسان و مدیران شهرداری و اقتصاد شهری و همچنین متخصصین مالی) و با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی پس از شناسایی مهمترین منابع درآمدیپایدار، به اولویتبندی آنان پرداخته می شود.
1-2- اهمیت و ضرورت پژوهش
افزایش ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﮔﺴﺘﺮش ﭘﺪﯾﺪه ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ در ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﮑﻢ ﺳﺒﺐ ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﻬﺮﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﻮاﺟﻪ شوند، ﺑﻠﮑﻪ ﺳﮑﻮﻧﺖﮔﺎهﻫﺎی روﺳﺘﺎﯾﯽ نیز با دگرگونی، ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﺷﻬﺮها شوند. ﺗﻐﯿﯿﺮات در ﻧﻈﺎم ﺗﻮﻟﯿﺪی، ﺻﻨﻌﺘﯽﺷﺪن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﮐﺸﺎورزی، ﮔﺴﺘﺮش ﺑﺨﺶ ﺧﺪﻣﺎت و اﯾﺠﺎد ﻣﺮاﮐﺰ و ﻗﻄﺐﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی در ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺳﺒﺐ شده ﺗﺎ اﯾﻦ ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻧﻘﺎﻃﯽ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﺐ ﻣﻬﺎﺟﺮﯾﻦ و ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﮔﺮدﯾﺪه و ﻧﺘﯿﺠﻪای ﺟﺰء بزرگ ﺷﺪن ﺷﻬﺮﻫﺎ و اﯾﺠﺎد ﮐﻼنﺷﻬﺮﻫﺎ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. در دﻫﻪﻫﺎی اﺧﯿﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﮔﺴﺘﺮش ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷﻬﺮی در ﺟﻬﺎن ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﺮای ﺧﺪﻣﺎت و ﮐﺎﻻﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﺷﻬﺮﻫﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻈﺎم ﺗﻮﻟﯿﺪی در ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﺣﻮاﺷﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت رﺷﺪ نمودهاند، اﻣﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮی ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﻮﻟﯿﺎن و ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺷﻬﺮی ﻣﻬﯿﺎ و اراﺋﻪ ﮔﺮدد، ﻧﺘﻮانسته از ﺳﺮﻋﺖ و رﺷﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدد. اﯾﻦ ﻋﺪم ﮐﺎرایی ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ رﯾﺸﻪ در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﺒﻮد ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎی ﻋﻤﻮی و ﺷﻬﺮی دارد، ﺑﻠﮑﻪ ﮐﻤﺒﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ و ﻋﺪم ﺗﻮاﻧﺎیی آﻧﻬﺎ ﺑﺮای دستیابی ﺑﻪ ﯾﮏ ﻧﻈﻢ ﻣﺎﻟﯽ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ از ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﯽ آن ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽﮔﺮدد. از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ دارای ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽﻫﺎی ﺧﺎص ﺧﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. از ﯾﮏ ﻃﺮف ﻣﺘﻮﻟﯿﺎن ﺷﻬﺮی ﺑﺎﯾﺪ درآﻣﺪ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺧﻮد را از ﻧﻈﺎم ﺷﻬﺮ و ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺗﺄﻣﯿﻦ و از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺒﻊ درآﻣﺪی ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺣﺮﮐﺖ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﺷﻬﺮی را ﺑﺎ ﺧﻄﺮ روﺑﺮو ﻧﺴﺎﺧﺘﻪ و ﻓﺮﺻﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺮای ﻧﺴﻞﻫﺎی ﺣﺎل و آﯾﻨﺪه را ﻧﯿﺰ ﺣﻔﻆ ﻧﻤﺎﯾﺪ. ﺑﻪ ﺑﯿﺎن دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪی ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﺷﻬﺮی ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده و ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪی از ﺧﺼﻠﺖ و وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﭘﺎﯾﺪاری ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ. اﻣﺎ ﮐﻠﯿﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪی ﺷﻬﺮداریﻫﺎ درآﻣﺪﻫﺎی ﭘﺎﯾﺪار ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و ﺷﻬﺮداریﻫﺎ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﺑﻪ اﯾﻦ درآﻣﺪﻫﺎ تکیه ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ (شرزهای و ماجد،1390)؛ لذا ضروری است تا نسبت به شناسایی عوامل مربوط به درآمدهای پایدار اقدام گردد زیرا توسعه پایدار فقط در قالب و محدوده درآمدهای پایدار محقق میشود.
1-3- کاربرد نتایج پژوهش
نتایج حاصل از این پژوهش میتواند مورد استفاده گروههای زیر قرار گیرد:
1- شهرداریها: رشد سریع جمعیت شهر به همراه واگذاری برخی از وظایف دولت به شهراریها (که انتظار میرود در آینده وظایف بیشتری نیز به شهرداریها واگذار گردد)، موجب افزایش شدید نیازهای مالی شهرداریها شده است. شهرداریها بخشی از این نیاز را از طریق مالیاتهای محلی، وجوه انتقالی از دولت مرکزی و دیگر منابع درآمدیشان برآورده میکنند. اما این منابع درآمدی نمیتوانند تمام نیازهای سرمایهگذاری و عمرانی شهرداریها را پوشش دهند. از اینرو، روی آوردن شهرداریها به منابع تامین مالی جدید مانند بازارهای مالی و مشارکت با بخش خصوصی و … به منظور تجهیز منابع مالی ضروری میباشد.
2- شرکت عمران شهرهای جدید: شرکت عمران شهرهای جدید به عنوان متولیان اولیه شهر که وظیفه آمادهسازی شهر را جهت سکونت مردم به عهده دارند، با توجه به اینکه تنها منبع درآمد اصلی آنها از محل فروش زمین به دست میآید؛ که زمین نیز محدود و نهایتا تمام میشود، نیاز ضروری به منابع درآمدی پایدار و جدید دارند که با انجام این پژوهش میتوانند به این نیاز مهم دسترسی پیدا کنند.
3- دانشگاهها: نتایج حاصل از این پژوهش میتواند در قالب مقاله، مورد استفاده دانشجویان و اساتید دانشگاه قرار گیرد.
1-4- اهداف پژوهش
اهداف پژوهش به صورت زیر است:
1- تعیین استراتژیهای تامین مالی پایدار شهر جدید بهارستان
2- اولویتبندی استراتژیهای تامین مالی شهر جدید بهارستان
1-5- سوالهای پژوهش
سوالهای پژوهش به صورت زیر است:
1- روشهای تامین مالی پایدار در شهر جدید بهارستان شامل چه مواردی است؟
2-اولویتبندی روشهای تامین مالی پایدار در شهر جدید بهارستان به چه صورتی است؟
1-6-قلمرو پژوهش
1-6-1-قلمرو موضوعی پژوهش
به طور کلی قلمرو موضوعی این پژوهش در حوزه مدیریت مالی و اقتصاد است.
1-6-2-قلمرو مکانی پژوهش
قلمرو مکانی پژوهش شهر جدید بهارستان است.
1-7- کلید واژهها
شهر جدید (New town): محلی که با مجوز قانون به منظور سرریز جمعیتی کلان شهرها در مناطق خاص مکانیابی و ایجاد میگردد (پورشهابی و همکاران،1390).
شهرداری (Municipality): در ایران طبق تعریف قانونی، نهاد عمومی غیردولتی است که مستند به ماده 55 قانون شهرداریها، وظایف کلی و جامعی را در فرایند اداره امور شهرها بر عهده دارد (طاهرخانی 1378).
توسعه شهری (Urban development): به مفهوم رشد و افزایش رضایتمندی مردم در امور رفاه اجتما عی و… میباشد (شرزهای و ماجد،1390).
منابع مالی (Financial resources): راههای مختلف کسب درآمد که میتوان از طریق آن پول به دست آورد (شرزهای،1390).
درآمدهای پایدار (Sustainable earnings): به درآمدهایی اطلاق میگردد که جنبه کوتاه مدت نداشته و بتوان از آن در بلندمدت و به طور مستمر مورد استفاده نمود(شاه آبادی، 1389).
خلاصه
در این فصل مروری اجمالی بر پژوهش صورت گرفت تا با مطالعه آن شناخت اولیهای نسبت به پژوهش حاصل شود؛ برای این منظور بیان مساله، اهمیت و ضرورت پژوهش، کاربرد نتایج پژوهش، اهداف، سوالها، قلمرو و واژههای کلیدی پژوهش شرح داده شد.
مقدمه
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺿﺮورت ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺷﻬﺮوﻧﺪان و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ رﺷﺪ ﻣﺨﺎرج، ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖﮐﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اراﺋﻪ اﯾﻦ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻄﺮح ﻣﯽﮔﺮدد؛ ﭼﺮا ﮐﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ﺑﺎ رﺷﺪ ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ به طور ﻗﻄﻊ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ اﻣﺎ اﯾﻨﮑﻪ درآﻣﺪﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه رﺷﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﯾﺎﻓﺖ، ﭼﻨﺪان روﺷﻦ ﻧﯿﺴﺖ. در ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﻣﺪاﺧﻠﻪ در ﻧﺤﻮه ﺗﺨﺼﯿﺺ و ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزی اﺳﺘﻔﺎده از اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺷﻬﺮی ﺑﺪون دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮐﺎﻓﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ. بنابراین شناسایی استراتژیهای تامین مالی پایدار اهمیت فراوانی دارد. در این فصل مفاهیم شهر، شهرداری، وظایف و منابع درآمدی شهرداری و تامین مالی پایدار شرح داده میشود و در انتها مروری بر پژوهشهای داخلی و خارجی انجام شده صورت میگیرد و شهر جدید بهارستان نیز معرفی میشود.
2-1- شهر
بنا به نظر بسیاری از صاحب نظران، نحوه زندگی بشر و سکونت او دارای دو تقسیم بزرگ کوچ نشینی و یکجا نشینی است که ده نشینی و شهرنشینی یکی از اقسام نحوه ی زندگی بشر بر سطح زمین و به عنوان استقرار ثابت بشر در محیط زیست است. شهر یکی از پدیده‌های بشری در محیط زیست به منظور اسکان، تامین معیشت، داشتن روابط اجتماعی و اقتصادی و مانند آنهاست. احساس لزوم تثبیت در یک نقطه و احتیاج به زندگی در کنار یکدیگر و لازم و ملزومات آنها، انسان را بر آن داشته است که هماهنگ با محیط طبیعی و داده‌های ساختمانی محیط اطراف خود به ایجاد مسکن دست بزند (شیعه، 1391).
2-1-1-تعاریف مختلف شهر
تعریف عددی: مرکزی از اجتماع نفوس که در نقطهای گرد آمده و تراکم و انبوهی جمعیت در آن، از حد معینی پایینتر نباشد. بر این اساس در بیشتر ممالک حد جمعیت شهر 2500 نفر است.
تعریف تاریخی: برخی از علما معتقدند که مراکزی که از قدیم نام شهر به آنها اطلاق شده است به عنوان شهر شناخته میشوند و در واقع به افتخار قدمتی که دارند همیشه شهر باقی می‌مانند.
تعریف حقوقی: نوع دیگر تعریف شهر، تعریف حقوقی و اداری است. در دوره‌های گذشته، شهرها دارای امتیازاتی بودند که در روستاها وجود نداشت. مانند بسیاری از شهرهای قرون وسطایی که حق داشتند برای خود بازار داشته باشند یا به خدمات نظامی بپردازند؛ درحالی که روستاها از این امتیازات برخوردار نبودند.
طبق ماده 4 قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری ایران، شهر، محلی (مکانی) است با حدود قانونی که در محدوده جغرافیایی مشخص واقع شده و از نظر بافت ساختمانی، اشتغال و سایر عوامل دارای سیمایی با ویژگی‌های خاص خود است، به طوری که اکثریت ساکنان دایمی آن در مشاغل کسب، تجارت، صنعت، خدمات و فعالیتهای اداری اشتغال داشته و در زمینه خدمات شهری از خودکفایی نسبی برخوردارند. شهر کانون مبادلات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی حوزه نفوذ پیرامون خود بوده و حداقل دارای ده هزار نفر جمعیت است. یا مکان تجمع عده کثیری از مردم با سلایق، افکار، رفتار و… متفاوت میباشد. از نظر کالبدی، شهر جایی است که دارای ساختمان‌های بلند، خیابانها، پارک‌ها، ادارات، زیرساخت‌ها و تاسیسات شهری و… میباشد. در بعد اقتصادی نیز شهر جایی است دارای وجه غالب اشتغال صنعتی، خدماتی و سبک مصرف و زندگی یا شیوه تولید متفاوت از روستا است. یکی از انواع تعریف‌های رایج از شهر، تعریف عددی آن است. به نحوی که در ایران تا سال 65 شهر را مکانی می‌گفتند که جمعیت آن بیش از 5 هزار نفر باشد و از آن تاریخ به بعد، شهر به جایی گفته می‌شد که دارای شهرداری باشد (شیعه، 1391).
2-2- شهرداری
شهرداری معادل لغت انگلیسی Municipality ﺑﻮده و در اﯾﺮان ﻃﺒﻖ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻧﻬﺎد ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻏﯿﺮدوﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪ به ماده 55 ﻗﺎﻧﻮن ﺷﻬﺮداریﻫﺎ وﻇﺎﺋﻒ ﮐﻠﯽ و ﺟﺎﻣﻌﯽ را در ﻓﺮآﯾﻨﺪ اداره اﻣﻮر ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﺮﻋﻬﺪه دارد. ﮔﺴﺘﺮه وﻇﺎﯾﻒ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺷﻬﺮداری‌ها اﻣﻮری از ﺟﻤﻠﻪ ایجاد خیابانها و کوچه‌ها و میدان‌ها، تنظیف و ﻧﮕﻬﺪاری و ﺗﺴﻄﯿﺢ معابر عمومی، مراقبت و اهتمام کامل در نصب برگه قیمت روی اجناس، مراقبت در امور بهداشت ساکنین شهر، حفظ و اداره کردن دارایی منقول و غیرمنقول شهرداری، برآورد و تنظیم، متمم و اصلاح بودجه و تفریغ بودجه شهرداری، تهیه مقررات صنفی و پیشنهاد آن به انجمن شهر، صدور پروانه برای کلیه ساختمان‌هایی که در شهر احداث میشود، پیشنهاد برقراری یا الغاء عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان عوارض، صدور پروانه کسب برای اصناف و پیشهوران و … را در بر میگیرد.
2-2-1- وظایف شهرداریها
وظایف شهرداریها را میتوان به پنج گروه زیر تقسیمبندی کرد (پورشهابی و همکاران، 1390):
الف) وظایف عمرانی: مانند احداث خیابانها، میادین، اعلام نظر در خصوص نقشه‌های تفکیکی و …
ب) وظایف خدماتی: ایجاد تاسیسات عمومی تنظیف و نگهداری، پیشگیری از آلودگی محیط زیست، نگهداری و تعمیر تونل‌های شهری و …
ج) وظایف نظارتی و حفاظتی: صدور پروانه ساختمان، جلوگیری از بروز تخلفات ساختمانی، حفظ اموال و دارائی شهر و …
د) وظایف رفاهی: احداث بناها و ساختمان‌های مورد نیاز شهر از قبیل سرویس‌های بهداشتی، بوستان، جلوگیری از سد معابر عمومی و …
ه) مدیریت منابع: بودجه شهرداری، عوارض ساختمان و ترتیب ممیزی و وصول آن، سایر عوارض شهرداری و نقش شهرداری در تعیین ارزش معاملاتی ساختمانها.
2-2-2- شهرداری در ایران
هرچند شهرنشینی در جهان از سابقه دیرینه برخوردار است اما ایجاد و گسترش شهرهای نوین را میتوان متاثر از انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم دانست (شرزهای، 1387). پیشینه تاسیس شهرداری در کشور ایران، در مقایسه با سایر کشورها بر اساس قانون به یک قرن میرسد. تاسیس شهرداری در ایران را میتوان مقارن با آغاز نهضت مشروطیت دانست که در اثر آن برای اولین بار نهادهای مردمی جایگزین نهادهای استبدادی شدند (جمشیدزاده، 1382).
در پی سیاستهای تمرکززدایی به خصوص عدم تمرکز مالی و پاسخگویی به اولویتهای محلی، افزایش بهرهوری و کارایی نهادهای محلی و ایجاد رقابت سالم بین قلمروهای مدیریتی، اولین قانون شهرداری در ایران در سال 1285 هجری شمسی در مجلس شورای ملی با عنوان بلدیه تصویب گردید و از همان زمان سنگبنای شهرداریهای فعلی گذاشته شد (جمشیدزاده، 1382). طبق قانون شهرداری مصوب 11/4/1334، در هر محل که جمعیت آن حداقل به پنج هزار نفر بالغ باشد شهرداری تاسیس میگردد (منصور، 1392).
2-2-3- ﻋﻠﻞ ﻋﺪم ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ در اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﺷﻬﺮی
فهرست جدول ها
جدول 2-1 مقایسه کارایی و اثربخشی …………………………………………………………………………….
41
جدول 4-1 توزیع فراوانی و درصد شرکت کنندگان به نسبت جنسیت ………………………………..
79
جدول 4-2 توزیع فراوانی و درصد شرکت کنندگان به نسبت سابقه کار ………………………………
80
جدول 4-3توزیع فراوانی و درصد شرکت کنندگان به نسبت سطح تحصیلات……………………….
81
جدول 4-4 آزمون کولموگراف-اسمیرنوف ………………………………………………………………………
82
جدول 4-5 بررسی تاثیر تعهد کارکنان بر کارایی کارکنان ………………………………………………….
83
جدول 4-6 بررسی تاثیر مشارکت و همکاری برکارایی کارکنان……………………………………………
84
جدول 4-7بررسی تاثیر برنامه ریزی استراتژیک بر کارایی کارکنان……………………………………….
85
جدول 4-8بررسی تاثیر رضایت دانشجویان بر کارایی کارکنان………………………………………………….
86
جدول 4-9تاثیر آموزش کارکنان برکارایی کارکنان……………………………………………………………..
87
جدول 4-10 بررسی تاثیر واقع گرایی بر کارایی کارکنان……………………………………………………..
88
جدول(4-11): ضرایب تعیین متغیرهای تاثیرگذار بر کارایی کارکنان…………………………………….
90
جدول (4-12) : مقدار تاثیر متغیرهای تاثیرگذار بر کارایی کارکنان……………………………………….
91
فهرست نمودارها
نمودار 4-1 درصد فراوانی شرکت کنندگان از نظر جنسیت ……………………………………………
79
نمودار 4-2 درصد فراوانی شرکت کنندگان از نظر سن ………………………………………………….
80
نمودار 4-3 درصد فراوانی شرکت کنندگان از نظر سطح تحصیلات ………………………………..
81
چکیده
هدف اصلی این تحقیق تاثیر مدیریت کیفیت جامعTQM بر بهبود کارآیی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی کاشان است. در این تحقیق، شش اصل تعهد ، رضایت دانشجویان(تأمین رضایت ارباب رجوع)، واقع‌گرایی، مشارکت و همکاری ، آموزش و بهبود مستمر به عنوان اصول مدیریت کیفیت جامع در نظر گرفته شد. جامعۀ آماری شامل کلیۀ کارکنان که شامل اساتید وکارمندان میشود می باشد. روش نمونهگیری نیز به صورت تصادفی طبقه‌ای بوده و برای تقسیم حجم نمونه میان طبقه‌های جامعه با توجه به حجم هر طبقه از شیوۀ تخصیص متناسب استفاده شده است. در این تحقیق از دو پرسشنامه کارایی کارکنان و مدیریت کیفیت جامع استفاده شده است. پس از توزیع پرسشنامه های مربوط به کارایی کارکنان و مدیریت کیفیت جامع، پرسشنامه های تکمیل شده جمع آوری وبرای تجزیه و تحلیل وارد نرم‌افزار spss استفاده شد و دادهها در دو سطح توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند. داده های توصیفی ما در این تحقیق به ویژگی های دموگرافی اشاره دارد که جنسیت ، سن و تحصیلات را ارزیابی می کند . یافته های تحقیق نشان می دهد با توجه به دیدگاه اساتید و کارمندان و با توجه به معیارهای مدیریت کیفیت
جامع و مولفه های کارایی و بر اساس نتایج حاصل از ضرایب Beta مشاهده شد که متغیر برنامه ریزی استراتژیک، بیشتر از بقیه متغیرها بر کارایی کارکنان تاثیر گذار می باشد. بعد از آن متغیرهای واقع گرایی، آموزش کارکنان و رضایت دانشجویان ، در ردیف های بعدی قرار دارند.
کلمات کلیدی : مدیریت کیفیت منابع ، کارایی ، کارکنان کیفیت
1-1مقدمه
امروزه موفقیت سازمان‌ها را دانش مدیریت به کار گرفته‌شده در آن معیّن میکند. دانش مدیریت با رویکرد نوین، ساز و کاری را به سازمانهای هزارۀ سوم ارائه می‌دهد که دارای دو خصیصۀ اصلی، تحول و کیفیت است. مدیریت کیفیت با تحول سازمانی مستمر، پایداری و پویایی آنان را در مقابل تغییرات سریع ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فنّاوری جهان تضمین میکند. شایان توضیح است که تعریف مشخصه‌های کیفیت خدمات نسبت به کیفیت محصولات فیزیکی مشکل‌تر است. زیرا کیفیت ضعیف محصول، غالباً به علت مواد اولیه و اجزاء نامتناسب است و یا ممکن است طراحی آنها دارای خطا باشد و یا مطابق مشخصه‌های‌شان تولید نشود اما کیفیت پایین خدمات مستقیماً به رفتار افراد برمی‌گردد. نبود تعلیمات و یا کمبود توجهات لازم غالباً از دلایل اصلی عدم رضایت در خدمات هستند (Edward, 2001).[1]
استقرار مدیریت کیفیت جامع برای مؤسسات آموزشی و دانشگاهها بسیار حیاتی است.هم اکنون شاید بتوان گفت مدیریت کیفیت جامع ، بهترین راه برای رشد و گسترش صنعت نوپای ایران بزرگ است . توجهی که این روزها مدیران ما نسبت به مسایل انسانی و پیشرفت در سایه رضایت کارکنان و مشتریان ابراز می دارند ، همگی نشانگر یک حرکت بزرگ در راستای استقرار فرهنگ کیفیت در سازمان هاست .رهبری ، رضایت مشتری ، مشارکت کارکنان ، بهبود مستمر فرآیند ، مشارکت تامین کننده و مقیا سهای عملکرد ، مفاهیم اولیه بحث TQM[2] می باشند.
دراین فصل ابتدا به بیان مسئله تحقیق وسپس به اهمیت وضرورت تحقیق پرداخته می شود.، در ادامه فصل یک، اهداف تدوین شده که این اهداف به یک هدف اصلی و چند هدف جزیی تقسیم بندی می شود.در ادامه فرضیات بیان فرضیات مطرح شده پرداخته می شود. .قلمرو موضوعی-محتوایی و زمانی تحقیق مورد نظر را به آن اشاره ، اصطلاحات وواژگان کلیدی تعریف و در
دکتر شهرام مامی
زمستان1393
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چكیده………………………………………………………………………………………………………………………. 1
فصل اول: كلیات
1-1- مقدمه. 3
1-2- بیان مسئله. 5
1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 8
1-4- اهداف تحقیق.. 9
1-4-1- هدف اصلی.. 9
1-4-2- اهداف فرعی.. 9
1-5- سؤالات تحقیق.. 9
1-5-1- سؤال اصلی.. 9
1-5-2- سؤالات فرعی.. 9
1-6-فرضیات تحقیق.. 10
1-6-1-فرضیه اصلی.. 10
1-6-2- فرضیه‌های فرعی.. 10
1-7- تعریف عملیاتی و مفهومی‌متغیرها 10
فصل دوم: مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1- مقدمه. 13
2-2- آلکسی تایمیا 14
2-2-1- تعریف لغوی آلکسی تایمیا 14
2-2-2 -تعریف اصطلاحی آلکسی تایمیا 14
2-2-3- ویژگی‌های آلکسی تایمیا 15
2-2-4- ساختار و انواع آلکسی تایمیا 16
2-3- ابراز گری هیجان. 22
2-3-1- تفاوتهای فردی در ابراز گری هیجانی.. 23
2-3-2- تفاوتهای جنسی در ابرازگری هیجانی.. 27
2-3-3- دو سوگرایی در ابراز هیجان. 28
2-3-4- بازداری در ابراز هیجان. 28
2-3-5- کنترل هیجانی.. 31
2-3-5-1-کنترل خوش خیم. 32
2-3-5-2- کنترل پرخاشگری.. 33
2-3-5-3- نشخوار. 33
2-3-6- دوسوگرایی در ابراز هیجان و سلامت روانی.. 35
2-3-7-دوسوگرایی در ابراز هیجان و سلامت جسمانی.. 37
2-3-8- تعریف هیجان. 38
2-3-9- مفاهیم و دیدگاه‌های هیجان. 40
2-3-10- ابعاد و مولفه‌های هیجان. 43
2-3-11- اجزای هیجان. 46
2-3-12- نظم هیجانی.. 47
2-3-13- هوش هیجانی.. 48
2-3-14- نظریه‌های ابراز هیجان. 48
2-4- شخصیت و تیپ شخصیتی.. 52
2-4-1- تعریف تیپ شخصیتی D.. 55
2-4-2 – تعریف تیپ شخصیت B.. 56
2-4-3- تعریف تیپ شخصیت A.. 56
2-4-4- تعریف تیپ شخصیت C.. 57
2-4-5 – نظریه‌های شخصیت… 57
2-4-5-1- نظریه روانکاوی.. 57
2-4-5-2- نظریّه‌های شناختی.. 58
2-4-5-3- نظریه‌های تیپ شناختی شخصیت… 59
2-4-5-4- نظریه یونگ… 60
2-4-5-5- نظریه صفات شخصیتی.. 60
2-4-5-5-1- نظریه گوردون آلپورت… 61
2-4-5-5-2- نظریه ۱۶ عامل شخصیت ریموند کتل.. 61
2-4-5-5-3- سه بعد شخصیت آیزنک… 62
2-4-5-5-4- نظریه پنج عامل شخصیت… 62
2-4-5-6- رویکردهای موجود در باب شخصیت… 63
2-5- ارتباط آلکسی تایمیا و ابرازگری هیجان. 64
2-6 – سبکهای ابراز هیجان و خصوصیات شخصیتی.. 65
2-7- یافتههای توصیفی مربوط به متغیرهای تحقیق.. 66
2-8- مطالعات انجام شده مرتبط با پژوهش… 66
2-8-1- مطالعات انجام شده خارج کشور. 66
2-8-2- پژوهشهای انجام شده در داخل کشور. 70
فصل سوم: روش اجرای پژوهش
3-1- روش تحقیق.. 73
3-2- جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری.. 73
3-3- روش گردآوری اطلاعات… 73
3-4- ابزار گرد آوری اطلاعات… 74
3-5- تجزیه و تحلیل داده ها 76
فصل چهارم. : تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه 78
4-3- یافتههای مربوط به فرضیه‌های تحقیق.. 82
فصل پنجم. : بحث و نتیجه گیری
5-2- محدودیتهای تحقیق.. 96
5-3- پیشنهادات 96
5-3-1 پیشنهادهای کاربردی.. 96
5-3-2- پیشنهادهای پژوهشی.. 97
منابع و مـآخذ 98
چكیده انگلیسی 110
فهرست جدول‌ها
عنوان صفحه
جدول4-1 فراوانی و درصد نمونه مورد پژوهش بر حسب جنس… 78
جدول4-2 فراوانی و درصد نمونه مورد پژوهش بر حسب وضعیت تاهل.. 79
جدول4-3 فراوانی و درصد نمونه پژوهش بر حسب رشته تحصیلی.. 79
جدول4-4 فراوانی و درصد نمونه مورد پژوهش بر حسب شهر محل سکونت… 80
جدول4-5 فراوانی و درصد نمونه مورد پژوهش بر حسب ترتیب تولد. 81
جدول4-6 گروه نمونه مورد پژوهش بر حسب سن.. 81
جدول4-7 ماتریس همبستگی متغیرهای آلکسی تایمیا ، تیپ شخصیتی D با سبکهای ابراز هیجان. 82
جدول4-8 ماتریس همبستگی متغیرهای تیپ شخصیتی D با سبکهای ابراز هیجانی.. 83
جدول4-9 ماتریس همبستگی متغیرهای الکسی تایمیا با سبکهای ابراز هیجان. 83
جدول4-10 ماتریس همبستگی متغیرهای آلکسی تایمیا با کنترل گری در ابراز هیجان. 84
جدول4-11 ماتریس همبستگی متغیرهای آلکسی تایمیا با دو سو گرایی در ابراز هیجان. 84
جدول4-12 ماتریس همبستگی متغیرهای تیپ شخصیت D با دو سو گرایی در ابراز هیجان. 85
جدول4-13 مقایسه میانگین نمره الکسی تایمیا در دانشجویان زن و مرد. 85
جدول 4-14 آزمون تی برای مقایسه میانگین نمرات الکسی تایمیا در بین دانشجویان زن و مرد. 86
جدول4-15 مقایسه میانگین نمره تیپ شخصیتی D در بین دانشجویان زن و مرد. 86
جدول 4-16 آزمون تی برای مقایسه میانگین نمرات تیپ شخصیتی D در بین دانشجویان زن و مرد. 86
جدول4-17 مقایسه میانگین نمره زیر مولفه های سبکهای ابراز هیجان در بین دانشجویان زن و مرد. 87
جدول 4-18 آزمون تی برای مقایسه میانگین نمرات زیر مولفه های سبکهای ابراز هیجان در بین دانشجویان زن و مرد 87
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار ٢-١-روابط فرض شده بین یك الگوی هیچان-تولید (سطح حالت تحلیل و سه بعد پرسشنامه ابراز گری بر كلی (سطح صفت تحلیل )…………………………………………………………………………………………………… 24
نمودار ٢-٢ روابط بین سه بعد ابرازگری هیجانی.. 26
فصل اول
كلیات
1-1- مقدمه
مشکلات هیجانی و میان فردی در سر تاسر جهان در صدر لیست بیماری‌های روانی قرار دارد، به طوری که بیشتر از 46 میلیون نفر در آمریکا تنها از اختلالات هیجانی و خلقی رنج می‌برند (کسلر[1] و همکاران، 1994؛ به نقل از وکیلی عباسعلیلو، 1393). تأثیر بسیار زیاد این مشکلات بر روند زندگی افراد و جامعه (ازجمله؛ هزینههای بهداشتی و درمانی، از دست دادن شغل، مشکلات بین فردی و…)، موجب شده است تا تعداد قابل‌توجهی از تحقیقات معطوف به این موضوع شود. نتایج تحقیقات انجام شده شامل معرفی الگوی‌های شناختی، شخصیتی، روابط خانوادگی و…، برای درک و فهم علل مشکلات ذکر شده میباشد. عواطف و هیجان‌ها بخش مهم و اساسی زندگی انسان را تشكیل می دهند به گونه ای كه تصور زندگی بدون آن دشوار است. ویژگی‌ها و تغییرات عواطف، چگونگی ارتباط عاطفی و درك و تفسیر عواطف دیگران نقشی مهم در رشد و سازماندهی شخصیت، تحول اخلاقی و روابط اجتماعی، شكل گیری هویت و مفهوم خود دارد (لطف آبادی، 1379). هیجان احساسی ذهنی است كه بر افكار و رفتار و جسم تأثیر می گذارد و از آنها تأثیر می پذیرد (مسكن[2] و همکاران، 2000). ابراز هیجان نیز تأثیر زیادی بر روابط بین فردی دارد (كندی مور[3] و واتسون[4]، 2001). بطور کلی هیجان به دو شیوه قابل مطالعه است. 1. بررسی تأثیر محتوای هیجانی اطلاعات دریافت شده و 2. بررسی تأثیر حالت هیجانی فرد در هنگام یاد سپاری. ابرازگری هیجانی به عنوان یک مولفه اصلی هیجان‌ها به نمایش بیرونی هیجان بدون توجه به ارزش (مثبت یا منفی) یا روش (چهره ای، کلامی‌یا حالت بدنی) اطلاق میشود (لویس[5]، 2000). بر همین اساس، برخی از افراد هیجان‌های خود را آزادانه و بدون نگرانی از پیامدهای آن ابراز میکنند. این افراد دارای شیوه ابراز هیجان، از نوع ابرازگری هیجانی[6] هستند (ایمونز و کلبی[7]، 1995). برخی دیگر گرایش به بازداری در ابراز پاسخ های هیجانی خود دارند. این افراد دارای شیوه ابراز هیجان از نوع بازداری هیجانی هستند (کینگ[8] و ایمونز، 1990). در بررسی علل و عوامل تأثیر گذار بر سبک ابراز هیجان، تیپ های شخصیتی[9] از جمله متغیرهای مطرح در این زمینه بوده است که از میان تیپهای شخصیتی مختلف تیپ شخصیتی D اخیرا مورد توجه محققین قرار گرفته است (لیم[10] و همكاران، 2011).
تیپ شخصیتی D دارای دو مؤلفه ی عاطفه منفی و بازداری اجتماعی می باشد. عاطفه منفی با تمایل به بیان هیجانات منفی مشخص می شود. افراد دارای عاطفه منفی بالا، بیشتر تمایل به تجارب عاطفه منفی در همه اوقات، صرف نظر از موقعیت دارند (دنولت[11]، 1998). عاطفه منفی ممكن است هم به عنوان یك متغیر مداخله گر و هم به عنوان یك عامل خطر واقعی عمل كند (دنولت و همکاران، 2000).
بازداری اجتماعی با تمایل پایدار به بازداری تجربیات هیجانی و رفتاری در تعاملات اجتماعی مشخص می شود. افراد دارای بازداری اجتماعی بالا بیشتر تمایل دارند كه از طریق كنترل بیش از حد خود بیانگری (عدم ابراز و تصریح عقاید وخصوصیات خود) از واكنش های منفی دیگران جلوگیری كنند (ایمونسا[12] و همکاران، 2007) و همین رویکرد موجب ایجاد آشفتگیهای پایدار در این افراد میشود؛ بنابراین در این مبحث به بررسی ارتباطات بین الکسی تایمیا با سبکهای ابراز هیجان و تیپ شخصیتی D پرداخته شده است.
1-2- بیان مسئله
مهارت در ابراز هیجان مقابله با چالشهای زندگی را آسان تر میکند و منجر به افزایش سلامت روانی در اینگونه افراد میشود (کینگ و امونز، 1990). افرادی که از نظر هیجانی توانمند هستند، در موقعیت‌های مختلف احساس‌های خود را تشخیص می‌دهند، مفاهیم ضمنی آن را درک میکنند و به گونه موثری حالت‌های هیجانی خود را برای دیگران بیان میکنند. این افراد در مقایسه با افرادی که توانایی درک و بیان حالت‌های هیجانی خود را ندارند، در کنار آمدن با تجربه‌های منفی از موفقیت بیشتری برخوردارند و سازگاری مناسب تری را در ارتباط با محیط و دیگران نشان می‌دهند (گلمن[13]،1995).
اصطلاح آلکسی تایمیا[14] (ناگویی خلقی)، اولین بار توسط سیفنوس[15] (1972، 1973) برای توصیف مجموعه ای از ویژگی‌های شناختی و عاطفی و در توصیف افرادی به کار برده شد که فقدان ظرفیت عاطفی آنها، منجر به شکست در توصیف هیجانات و به کلام در آوردن آنها می‌شد (میجر[16] و همکاران، 2006). آلکسی تایمیا به عنوان یک اختلال چند شامل دشواری در شناسایی احساسات[17]، دشواری در توصیف احساسات[18] و سبک تفکر بیرون مدار[19] میشود. درکل آلکسی تایمیا را میتوان به عنوان نقص در بازنمایی هیجان ها، پردازش شناختی و تنظیم حالات هیجانی بین فردی در نظر گرفت (تیلور[20] و بگبی[21]، 2004). بنابراین آلکسی تایمیا یا نارسایی هیجانی بعنوان یک پدیده ی هیجانی شناختی به اختلال خاص در کارکرد روانی اطلاق میشود که در نتیجه ی فرآیند بازداری خودکار اطلاعات و احساسات هیجانی به وجود میآید. ناتوانی در ارزیابی و ابراز هیجان‌ها را با آلكسی تایمیا در ارتباط دانسته اند (بگبی و همکاران، 1994).
در ارتباط با آلکسی تایمیا، مؤلفه‌های مختلفی مطرح شده اند که از جمله‌ی آنها میتوان به تیپ شخصیتی D و سبکهای ابراز هیجان اشاره کرد. پژوهشگران آسیب شناسی روانی معتقدند که عدم توانایی به کارگیری و اصلاح مهارتهای تنظیم هیجانی، پیش بینی کننده آسیب‌های روانی فرد در آینده میباشد. به همین دلیل هنگامی كه فرد با یك موقعیت هیجانی روبرو می شود احساس خوب و خوش بینی برای كنترل هیجان كافی نیست بلكه وی نیاز دارد كه در این موقعیت‌ها بهترین كاركرد شناختی را نیز داشته باشد (رضوان و همکاران، 2006). در همین رابطه، پاركر[22] و همكاران (1993) و كوینتون[23] و واگنر[24] (2005) گزارش کرده اند كه آلكسی تایمیا با دوسوگرایی در ابرازگری هیجانی رابطه دارد.
ابرازگری هیجانی از ابعاد مهم و تامین‌کننده سلامت روان است و نقش کلیدی در سلامت روان دارد؛ زیرا در صورت عدم ابراز هیجان خاطرات آسیب‌زا همراه با هیجانات سرکوب شده به مقاومتی ناهشیار و نشانگان آسیب‌زا منجر میشوند. از دیدگاه علوم شناختی، هیجان‌ها به عنوان دسته ای از طرحواره‌های مبتنی بر پردازش اطلاعات شناخته میشوند که شامل فرآیندها و تجسم‌های نمادین و غیر نمادین هستند. کاهش ابراز هیجانات اساسا بیانگر نوعی فقدان یا بدتنظیمی‌هیجانات است. به همین صورت آسیب در ظرفیت‌های پردازش هیجانی مبتنی بر نارسایی هیجانی ممکن است یک عامل خطر احتمالی برای انواع مشکلات سلامت روان باشند. دوسوگرایی در ابرازگری هیجانی، گرایش به ابراز هیجان داشتن ولی ناتوان از ابراز آن بودن، ابراز هیجان بدون تمایل واقعی، ابرازكردن و سپس پشیمان شدن می باشد (كینگ و امونز[25]، 1990). دوسوگرایی در ابرازگری هیجان ممکن است به عنوان احساس های هیجانی به سرعت متغیر یا به طور همزمان شدید و متضاد به یک موضوع تعریف شود (کینگ، 1998). كنترل هیجانی و دوسوگرایی در ابرازگری هیجانی، خود دو سبك از سبك های ابراز هیجان هستند. افراد توانمند از نظر کنترل هیجانی، احساس های خود را تشخیص می‌دهند، مفاهیم ضمنی آن را درك میکنند و به گونه مؤثرتری حالت های هیجانی خود را برای دیگران ابراز می‌دارند. برخی افراد هیجان‌های خود را آزادانه و بدون نگرانی از پیامدهای آن ابراز میکنند؛ برخی دیگر در انتقال حالت های هیجانی محافظه کارند و برخی هیجان های ناراحت کننده را در ذهن خود مرور میکنند و افرادی نیز ممکن است ابرازگر یا غیر ابرازگر باشند، ولی در عین حال در مورد سبک ابرازگری خود متعارض باشند (کینگ و کلبی، 1995).
نتایج پژوهشهای کاستلی[26] و همکاران (2013)؛ دالبداک[27] و همکاران (2013)، مظاهری و افشار (1389)؛ لی[28] و همکاران (2007) نشان داده است که بین آلکسی تایمیا و دو بعد دشواری در شناسایی احساسات و دشواری در توصیف احساسات آن، با افسردگی و اضطراب همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد از طرفی اضطراب با ویژگی‌های شخصیت D رابطه تنگاتنگی دارد. نتایج تحقیقات ویلیامز[29] و همکاران (2011) و ماتن[30] و جنکاز[31] (2007) نیز موید همین نتیجه بوده است.
تیپ شخصیتی D به عنوان یك تیپ شخصیتی آشفته تعریف می شود كه شامل دو رویداد همزمان هیجان پذیری منفی (تمایل به تجربه ی هیجانات منفی) و بازداری اجتماعی (تمایل به بازداری از خود ابرازی در تعاملات اجتماعی) است (دنولت، 1998). هنگامی كه فردی این دو خصوصیت شخصیتی یعنی عاطفه منفی و بازداری اجتماعی را به طور همزمان و با شدت بالا دارا باشد، به عنوان تیپ شخصیت D یا شخصیت پریشان طبقه بندی می شود. به همین ترتیب، بازداری اجتماعی با تمایل پایدار به بازداری تجربیات هیجانی و رفتاری در تعاملات اجتماعی مشخص می شود. افراد دارای بازداری اجتماعی بالا بیشتر تمایل دارند كه از طریق كنترل بیش از حد خود بیانگری (عدم ابراز و تصریح عقاید وخصوصیات خود) از واكنش های منفی دیگران جلوگیری كنند (ایمونسا و همکاران، 2007).
مطالعه پژوهشهای پیشین اهمیت بررسی و تشخیص عوامل موثر بر الکسی تایمی که میتوانند نقش تشدید کننده یا متعادل کننده داشته باشند را آشکار میشود. از آنجایی که بیشتر ادبیات در این زمینه آلکسی تایمیا را با مؤلفه‌های اثر گذار بر آن به طور جداگانه بررسی کرده اند، شناسایی رابطه تیپ شخصیتی D، سبکهای ابراز هیجان با آلکسی تایمیا، میتواند به روشن شدن همپوشانی این صفات با یکدیگر کمک کرده و نشان دهد که کدام دسته از متغیرها به لحاظ همپوشی با این سازه میتوانند در ابتلا به اختلالات، تداوم آنها و دشواری در درمان، تاثیرگذار باشند. از این رو پژوهش حاضر به بررسی ارتباط بین آلکسی تایمیا با تیپ شخصیتی D و سبکهای ابراز گری هیجان پرداخته است تا به طور همزمان نقش ارتباطی این عوامل را مورد بررسی قرار دهد و از طریق فهم بیشتر این سازه، امکان اقدامات پیشگیرانه و تشخیص بهتری را فراهم آورد.
1 . Kesller
[2] . Mesken
[3] . Kenndey-Moore
[4] . Watson
[5] . Lewis
[6] . emotional expressiveness
[7] . Calbey
[8] King
[9]. Distressed personality
[10] . Lim
[11] . Denollet
[12] . Emonsa
بررسی رفتار ساختمان های بتنی با ارتفاع متوسط تحت تحلیل استاتیکی غیر خطی و تحلیل دینامیکی تاریخچه زمانی غیر
پایان نامه تعهدات وکیل و موکل:اجرای وکالت توسط اجیر
اجرای وکالت توسط اجیر
زمانی که وکیل برای انجام امور مادی و مقدماتی اجیر می گیرد نیازی به اذن خاصی از طرف موکل نیست، برخلاف وقتی که وکیل برای انجام دادن امر مورد وکالت، وکیل می گیرد که در این صورت نیاز به اذن موکل دارد. و در این موارد رابطه ی حقوقی بین اجیر و وکیل شکل گرفته است نه اجیر و موکل بنابراین وکیل موظف به پرداخت اجرت اجیر خواهد بود. ولی وکیل می تواند هزینه پرداخت اجرت اجیر را با توجه به ماده ی 675 ق.م « موکل باید تمام مخارجی را که وکیل برای انجام وکالت خود نموده است و همچنین اجرت وکیل را بدهد، مگر اینکه در عقد وکالت طور دیگری مقرر شده باشد. » به عنوان هزینه اجرای وکالت از موکل بگیرد. در اموری که در عرف خارج از وظایف وکیل است و برای انجام آن اجیر گرفته می شود اگر وکیل، اجیری را انتخاب کند در این صورت اجرت اجیر بر عهده ی موکل است اما اگر وکیل، اجیر نگیرد بلکه آن عمل را خودش انجام دهد در این مورد سوالی که مطرح می شود این است که آیا وکیل مستحق دریافت اجرت المثل عمل خود از موکل
است؟ در این زمینه اختلاف نظر وجود دارد. برخی معتقدند که ماده ی 555 قانون مدنی ایران، در مورد عامل مضاربه که شباهت با وکیل دارد، مقرر داشته است: « مضارب باید اعمالی ر ا که برای نوع تجارت متعارف و معمول بلد و زمان است به جا آورد، ولی اگر اعمالی را که بر طبق عرف باید به اجیر رجوع کند خود شخصاً انجام دهد، مستحق اجرت آن نخواهد بود » بنابراین، وکیل نیز، مانند عامل در عقد مضاربه، که امین و نایب مالک سرمایه است، نمی تواند از موکل دستمزد طلب نماید. ( لطفی، 1390 ص151 ) ولی برخی دیگر فرموده اند که برای رد این قیاس و تحلیل درست مسأله، باید توجه داشت که، در عقد مضاربه، عامل تنها به نیابت اقدام نمی کند و خود نیز در نتیجه ی کارها شریک است. هر چند هزینه بالا رود از سهم او نیز کاسته می شود و هر اندازه داد و ستد ها پر سودتر باشد او به میزان زیادتری منتفع می شود. پس، اگر در چنین وضعی به منظور صرفه جویی کار اجیر را عهده دار شود، فرض این است که در اقدام خود قصد اجرت گرفتن از مضارب را نداشته است و می خواسته تا هر دو شریک از نتایج آن بهره مند شوند. لیکن در وکالت، که سود و زیان کارها تنها عاید موکل می شود، فرض تبرعی بودن کار وکیل مورد ندارد. بیگمان، اگر اماره ی خاصی نشان دهد که وکیل در انجام کار های اضافی متبرع بوده است، حق گرفتن اجرت را ندارد. ولی، برخلاف مضاربه، قصد تبرع در این مورد برخلاف ظاهر است و نیاز به اثبات دارد. بدین ترتیب، حکم ماده 555 ق.م که مبتنی بر فرض تبرعی بودن کار عامل است، در مورد وکالت قابل اجرا به نظر نمی رسد و باید اعتراف کرد که، بر طبق قواعد عمومی، وکیل استحقاق گرفتن اجرت را دارد. ( کاتوزیان، 1389 ص187 ) به نظر می رسد که در این صورت وکیل مستحق دریافت اجرت المثل عمل خود خواهد بود و نمی توان عقد وکالت را با عقد مضاربه مقایسه کرد چون فرض تبرعی بودن کار های مضارب است ولی برخلاف مضارب کار هایی را که وکیل انجام می دهد نمی توان فرض تبرعی بودن کرد بلکه در این مورد باید تبرعی بودن اثبات شود بنابراین وکیل مستحق اجرت المثل عمل خود خواهد بود. اگر اجیری را که وکیل انتخاب کرده است سبب ورود ضرر به موکل شود در این صورت اجیر، مباشر اتلاف است و موکل می تواند به هر یک از وکیل یا اجیر و یا به هر دو برای دریافت خسارت رجوع کند موکل اگر برای دریافت خسارت به وکیل رجوع کند وکیل می تواند پس از پرداخت خسارت موکل به اجیر رجوع کند زیرا اجیر مباشر اتلاف است ولی اگر موکل برای دریافت خسارت به اجیر رجوع کند و خسارت را از اجیر بگیرد در این مورد اجیر
