وبلاگ

۲-۲-۱ تولید پراکنده
تولید پراکنده یا DG عبارتست از تولید برق در محل مصرف، اما گاهاً به تکنولوژی هایی گفته می شود که از منابع تجدیدپذیر برای تولید برق استفاده می کنند.
تعاریفی که برای تولید پراکنده ارائه شده است تا حدودی متفاوت است.
IEEE تولید برق توسط وسایلی که به اندازه کافی از نیروگاه های مرکزی کوچکتر باشند و قادر به نصب در محل مصرف هستند را به عنوان تولید پراکنده تعریف نموده است]۱۲ [.
در IEAواحد های تولید کننده توان در محل مصرف یا در داخل شبکه توزیع که توان به طور مستقیم به شبکه توزیع محلی تزریق می کنند DG معرفی شده است.
نکته ای که عموماً مورد قبول است، این است که این مولد ها صرف نظر از نحوۀ تولید توان آنها، نسبتاً کوچک بوده و مستقیماً به شبکه وصل می شوند]۸ [.
اتصال DG ها به شبکه توزیع علی رغم مزایایی که برای شبکه دارد اما در عین حال اتصال آنها به شبکه باعث ایجاد هارمونیک در شبکه و کاهش امپدانس اتصال کوتاه می شود، اما این مسائل باعث نادیده گرفتن مزایای این نوع مولد ها نمی شود ]۱۳ [.
۲-۲-۲ مزایای استفاده از DG
استفاده از DG ممکن است در بعضی مواقع دارای صرفه اقتصادی نباشد اما علاوه بر صرفه ی اقتصادی مسائل دیگری نیز دراستفاده از این مولد ها دخیل هستند که باعث استفاده روزافزون از این تکنولوژی شده که تعدادی از این مزایا عبارتند از :
۱) تولید برق اضطراری
مهمترین کاربرد DG استفاده از آن برای تولید برق اضطراری برای مصرف کنندگان خاص مانند بیمارستانها، آزمایشگاهها و حتی هتل ها می باشد که برای آنها مسائل اقتصادی در مقابل مسائلی چون عدم قطعی برق در درجه دوم قرار دارد .
۲) کیفیت توان و قابلیت اطمینان
DG کیفیت توان را بهبود می بخشد و قابلت اطمینان را افزایش می دهد]۱۴ [.
IEA تهیه توان قابل اطمینان را به عنوان مهم ترین نقش آینده بازار برق برای مولد های پراکنده نام برده است]۱۴ [. زیرا این مولد ها از شبکه انتقال استفاده نمی کنند و بنابراین از حوادثی که در شبکه انتقال می تواند موجب قطع برق مشترک شود در امان می باشند.
۳) استفاده از DG جهت تولید برق و گرما به صورت هم زمان
با بهره گرفتن از پدیده تولید همزمان برق و حرارت[۳] از DG در میکرو توربین ها راندمان نیروگاه های سیکل ترکیبی نیز بالا رفته و به حدود ۸۰-۹۰% انرژی شیمیایی سوخت می رسد.
افزایش قابل توجه راندمان در کشور هایی که انرژی (برق و سوخت) دارای قیمت واقعی می باشد بسیار قابل توجه است و انگیزه ای بسیار قوی برای استقرار واحد های DG در محل مصرف می باشد.
۲-۲-۳ طبقه بندی انواع DG
نیروگاه مجازی باید انواع تکنولوژی های DG در هر دو شبکه توزیع فشار متوسط و ضعیف را شامل شود. همه DG ها به دو دسته کلی زیر طبقه بندی می شوند]۱۱ [.

• تولید پراکنده ی محلی ([۴]DDG)، که یک واحد DG کوچک است که مشترکان مجزایی برای بخشهای خانگی، تجاری یا صنعتی دارد. مازاد تولید یک DDG باید به شبکه تزریق گردد و همچنین کمبود تولید آن از شبکه جبران می شود.
• تولید پراکنده ی عمومی ([۵]PDG)، که یک واحد DG است که متعلق به یک مشترک مجزا نیست و هدف اصلی آن تزریق توان تولیدی آن به شبکه است.

معمولاً هم DDG و هم PDG می توانند به سیستم ذخیره انرژی مجهز شوند. DDG یک ژنراتور با بار و احتمالاً یک سیستم ذخیره انرژی است که معمولاً به شبکه توزیع فشار ضعیف وصل می شود. اما PDG یک ژنراتور یا سیستم ذخیره انرژی است که فقط می تواند به شبکه توزیع ولتاژ متوسط وصل شود. تفاوت DDG ها با PDGها عبارتند از:

1. هدف صاحبان DDGها فراهم کردن نیازهای الکتریکی و احتمالاً گرمایی آن است تا قابلیت اطمینان سرویسهای آنها را ارتقا دهد. اما هدف اصلی صاحبان PDGها فروش توان تولیدی آنها به مشترکان شبکه است.
2. معمولاً ظرفیت تولید DDGها کمتر از PDGها است. بنابراین یک DDG به تنهایی و به عنوان یک شریک تنها نمی تواند در بازار برق شرکت کند، ولی یک PDG می تواند شانس خود در بازار برق را امتحان کند.

بعضی از PDGها و DDGها مانند واحدهای فتوولتائیک و بادی که مجهز به سیستم ذخیره انرژی نیستند، دارای طبیعت تولید غیرقطعی هستند. ولی بعضی دیگر مثل سلولهای سوختی و ریز توربینها انعطاف پذیر هستند، یعنی همیشه به سرعت می توانند شیوه راه اندازی خود را تغییر دهند. بنابراین PDGها و DDGها می توانند به دو دسته آماری ([۶]SPDG و [۷]SDDG) و انعطاف پذیر ([۸]DPDG و [۹]DDDG) تقسیم شوند. VPP باید تعدادی بار قابل کنترل، سیستم ذخیره انرژی یا ژنراتورهای انعطاف پذیر داشته باشد تا نوسان واحدهای DG آماری را جبران کند. موضوعاتی نظیر اینکه شرایط بهره بردار VPP برای انتخاب اعضای آن چگونه است و یا اینکه شرایط اعضای آن برای پیوستن به VPP به چه صورتی است، تحت تاثیر جنبه های مختلف فنی و اقتصادی می باشد.
در واقع جهان با بهره گرفتن از واحدهای تولید پراکنده برای ارتقاء بهره وری انرژی و استفاده از منابع تجدید پذیر به جای تولید سنتی
پیشرفت می کند. در این رابطه، چندین مقررات پشتیبانی برای DG در تمام دنیا ارائه شده است ]۱۵-۱۲ [.
به منظور پشتیبانی از منابع تجدیدپذیر مبتنی بر DG بازاری برای تولید برق آنها پیشنهاد شده است. دو نوع از این بازارها عبارتند از ]۸ [و ]۲۴ [:
۱) GCM[10]
2) [۱۱]TRECM
GCM به مشارکت منابع تجدیدپذیر برای آزادسازی (رفع ممانعت) بازار کمک می کند. تمامی مصرف کنندگان برق (شرکت ها ی توزیع یا دیگر مصرف کنندگان) موظف به خرید سهم معینی از مصارف خود از این بازار هستند.
مقررات حمایتی متعددی از جمله بخشنامه ی RES اروپا برای توسعه منابع تجدید پذیر، دستورالعمل CHP اروپا برای صرفه جویی در بهبود انرژی و مشابه مقررات حمایتی در کشورهای دیگر]۱۸-۱۵ [، استاندارد تجدید پذیر[۱۲] در چند کشور، پروتکل کیوتو که دارای نقش مهمی در کاهش انتشار گازهای گلخانه ای داراست و به همین ترتیب عواملی که سبب شتاب رشد DG می گردد، در موارد گسترده ای وجود دارند .
در بسیاری از پروژه ها از جمله پروژه نیروگاه مجازی پیل سوختی اتحادیه اروپا ]۲۲ [و پروژه ی Fenix ]23 [، VPP به عنوان موضوع مورد تحلیل، بررسی می گردد. نتیجه ی بررسی تحقیقات نشان می دهد که هیچ اتفاق نظری در مورد تعریف VPP وجود ندارد .
پروژه نیروگاه مجازی سلول سوختی اتحادیه اروپا (EU) تعریف VPP را به عنوان یک گروه غیرمتمرکز در ارتباط تنگاتنگ با میکرو- CHP ، با بهره گرفتن از تکنولوژی سلول سوختی نصب شده در خانه های چند خانواره، شرکت های کوچک، تسهیلات عمومی، خنک کننده و تولید برق می دهد ]۲۲ [.
با توجه به تعریف Fenix، VPP نماینده انعطاف پذیر مجموعه ای از منابع انرژی توزیع شده است که می تواند برای عقد قراردادها در بازار عمده فروشی و ارائه خدمات به اپراتور سیستم مورد استفاده قرار گیرد]۱۵ [.
۲-۲-۴ انواع VPP
دو نوع VPP وجود دارد:

1. VPP تجاری CVPP [۱۳]

ترجمه
۱-پرورد گارا تو صاحب بخشش و عفو و مغفرتی پس ما را از عذاب آن جایگاه شوم نجات بده.
۲- مسیر ما را به سوی بهشت فردوس قرار بده همراه با پیامبران و نیکان در بهشت.
۳- پاک و منزه است پروردگار تو که پروردگار عزت و فرمانروا است هر کس که طالب هدایت باشد به وسیله ی پروردگار جهانیان هدایت می یابد.
همانا ندای «یا رب» بیانگر ضعف بشری در برابر قدرت و عظمت الهی است پس ندای به عفو و مغفرت یعنی (طلب استغفاراست)، زیرا عفو و بخشش لازمه ی از بین رفتن سرزنش و ملامت است و مغفرت و آمرزش لازمه ی از بین رفتن مجازات و رسیدن به ثواب است. شاعر میان آن ها را جمع کرده است برای طلب عفو و پاداش با هم.
پس صیغه دعایی در این متن با تکیه بر ذات الهی (فرد خوانده شده) و شاعر (فرد خواهان) و مضمون دعایی بیانگر عفو و نجات از عذاب آخرت تجلی پیدا می کند که به شکل(جایگاه شوم) آمده است، همانطور که مطلوب دعا در برگیرنده ی ورود به بهشت است شاعر فردوس را از آن برگزیده است و در بیت آخر شاعر انواع پاکی و آراستگی را با منزه دانستن و عزت و هدایت برای خداوند متعال قائل شده است.

۴-۱-۸-۲ . شکوی (شکایت)

شکایت از جمله انواع دعا برای خود، شکایت است که عبارتند از بیان آنچه که انسان تمایلی به آن ندارد و چیزهای شبیه به آن (ابن منظور؛ ۱۴۰۸: ۷/۱۸۰) و گفته اند که بیان غم و ناراحتی است. (راغب اصفهانی؛ ۲۰۰۴: ۴۶۳)
اما شکایت در اصطلاح ادبی عبارت است از بیقراری و داد و فریاد و اظهار درد از سختی روزگار و دوری از دوستان یا صاحبان نعمت. شکایت یکی از اغراض شعری است. زمانی که انسان شکایت خود را مطرح می کند خواهان راه حلی برای آن است دعا یک امر مناسب ضمنی است زمانی که شکایت به سوی خداوند متعال باشد، شاعران بسوی شکایت به خداوند روی آورده اند و در آن به بیان دردها و آرزوهایشان پرداخته اند و به خداوند متعال به وسیله نام ها و صفاتش متوسل شده اند تا شاید دعاهایشان را اجابت کند و ناراحتی هایشان را برطرف نماید.
شاعر صالح بن عبد القدوس (وفات ۱۶۷ هـ ) ناله و فریاد خود را به سوی خداوند متعال بلند می کند تا ناراحتی و گرفتاری وی را بر طرف نماید و چنین می گوید:

ترجمه
۱- شکایتم را به سوی خداوند می برم چرا که او جایگاه شکایت و ناله است بر طرف شدن ضررها و بلاها فقط در دستان اوست.
شاعر به بیان ضعف خود در برابر مشکلات و بلاهای زندگی می پردازدو کسی جز خدا را نمی یابد که به عنوان مرجع شکایت خود برگزیند زیرا فقط خداوند بر رفع ناراحتی و غم و اندوه انسان تواناست.
این معنا در نزد علی بن جهم (وفات ۲۴۹ هـ )و شعر او نیز چنین بیان شده است.

ترجمه
۱- در آنچه که به ما رسیده است نزد خداوند آه و ناله و شکایت می کنیم زیرا فقط او می تواند این ناراحتی و غم و اندوه را از ما بزداید.
صیغه های دعا نزد تمامی شاعران این عصر شبیه به هم است به جهت اینکه تحت تأثیر قرآن کریم و احادیث نبوی قرار گرفته اند.
بنابراین می توانیم همین معنا را نیز نزد دیگر شاعران هم بیابیم. و شاید احیاناً ببینیم که شاعر زمانی که از رسیدن به محبوب و لقای خود نا امید می شود، شروع می کند به آه و ناله و شکایت کردن، آه و ناله کردن نوعی دعاست؛ زیرا این حالت تضرع به جانب خداوند است و لذا با این سمت و سو و با این هدف می تواند نوعی التماس تلقی شود. (ابو نعیم اصفهانی؛ بی تا: ۵۹۰)
شکوا بیشتر اوقات یک اصرار درونی است که انسان از طریق آن از سنگینی دردها و ناراحتی هایش می کاهد و درد و رنجهایش را از بین می برد. (تمیمی؛ بی تا: ۳۹)
ازجمله تصاویر شکایت وآه و ناله در زمینه ی دوری و ممانعت، آن چیزی است که بشار بن برد (وفات ۱۶۸ هـ ) می گوید:

نوشته اند که او بود که آتش و آهن را کشف کرد و جشن سده را بنا نهاد و کشاورزی را به مردم آموخت و از تهیۀ لباس از پوست حیوانات را آموزش داد.
فردوسی در مورد او می گوید:
گرانمایه را نام هوشنگ بود تو گفتی همه هوش و فرهنگ بود
(فردوسی،۱۳۸۴، ۱/۳۵)
۲-۱-۴ اورمزدوبوداسف
علاوه بر آنچه گفتیم دو عنوان اورمزد و بوذاسف نیز بر هرمس اطلاق شده است. این نام در متون و منابع قدیم فارسی نیز به کرات به چشم می خورد در فرهنگ آنندراج به نقل از دهخدا صفحه ۴۸۶ آمده است : «اخنوخ بر وزن مطبوخ نام ادریس پیغمبر علیه السلام است و او را هرمز و هرمس گفته اند که به معنی اورمزد آمده که نام خدا و نام ستارۀ مشتری است و او در علم و فضل و حکمت و سلطنت و پیغمبری مرتبۀ جامع داشته اخنوخ عبری است و هرمس رومی و ادریس عربی و اورمزد فارسی»
امروز اورمزد است ای یار میگسار برخیز و ناز کم کن و آن جام می بیار
(مسعود سعد)
«می توان حدس زد که تطبیق و تطابق نام بوذاسف با ادریس در نتیجۀ تلفیق و امتزاج سنت های کهن هندی و متون سانسکریت با فرهنگ و سنت های ایرانی- اسلامی بوده است» (کلباسی اشتری، ۱۳۸۶، ۳۸)
۲-۱-۵ هرمس و عطارد
در برخی از منابع هرمس را همان «عطارد» یا در زبان یونانی مرکوری دانسته اند و علامت خاص او را تیرپا (نیزه ای خاص با سر شبیه به مار) ذکر کرده اند، همان علامتی که در قدیمی ترین مجسمه ها و تندیس های هرمس دیده می شود.
می توان گفت از عللی که عطارد را با تیر و هرمس یکسان دانسته اند، درخشندگی خاص این سیاره است که علاوه بر زیبایی، خاصیت راهنمایی و راهبری نیز برای آن قایل شده اند.
«محتمل است بدلیل رابطه ای که میان هرمس و عطارد برقرار شده، عطارد را دبیر فلک نامیده و علم و عقل را متعلق به او دانسته اند» (لغت نامۀ دهخدا ذیل عنوان عطارد، ۱۳۲۸، جلد۳۴، ۳۱۱)
هر چند این نام ها از سوی فرهنگ های مختلف عرضه شده ولی به هرروی در ادب فارسی نیز اشاراتی مبسوط به نام این دو تن مترادف با شخصیت هرمس دیده می شود.
یا شکل عطارد از کمانش تیرست که زد بر آسمانش
(نظامی:۱۳۷۶،۲۶۲۷/۱۶۱)
همان تیر و کیوان برابر شدست عطارد به برج دو پیکر شدشت
(فردوسی: ۱۳۸۴، ۱۹/۱۸۶۲)
سِیُم زهره، دوم جای عطارد قمر بر چرخ دنیا گشت وارد
(شبستری: ۱۳۸۴، ۲۳۰/۱۲۰)
فلک ثانی آن تیر آمد آن عطارد که وی دبیر آمد
(سنایی:۱۲/۶۹۹)
اضافه کنیم که«جایگاه عطارد درطبیعیات قدیم،آسمان دوم بوده است ودربرخی منابع او را رب النوع نویسندگی وخدای دانش خوانده اند.»(فرهنگ فارسی معین،۱۳۷۸، ذیل واژه عطاردجلد۵، ۵۴۹)
۲-۱-۶ هرمس و بلیناس حکیم
از دیگر اسامی مهم با مکتب هرمسی و به طور کلی مرتبط با سنت های عرفانی و رمزی، بلیناس است که در اصل معرب نام آپولونیوس تیانایی می باشد. وی صاحب آثاری در زمینه طلسمات، خواص سنگ ها و اعداد بوده و به صفت حکیم شهرت داشته است بر این اساس و بر مبنای گزارش برخی منابع «بلیناس حکیم را می توان از حکمای هرمسی دانست.» (کلباسی اشتری،۱۳۸۶ ،۴۲)
بلیناس حکیم از مردم طوانه از بلاد روم است و گویند او نخستین کسی است که دربارۀ طلسمات سخن گفته است و کتاب او در باب طلسم هایی که در شهر خویش و کشورهای پادشاهان عمل کرده معروف و مشهور است.
از مهم ترین آثار او کتابی است تحت عنوان علل یاسرالخلیفه که درباره علوم خفیّه و کیمیا نوشته شده است. از دیگر آثاری که به بلیناس منسوب است، کتاب ذخیره الاسکندر است که بنا بر قولی ارسطو آنرا از آپولونیوس (= بلیناس) گرفته و به اسکندر داده است.
نظامی دراقبال نامه در بخشی تحت عنوان خلوت ساختن اسکندر با هفت حکیم از بلیناس و هرمس یاد می کند این هفت حکیم عبارتند از : ارسطو، الیس، بلیناس، سقراط، فرفورپوس، هرمس،افلاطون است.
البته باید توجه داشت که این افراد همگی در یک عصر زندگی نمی کردند و صرفاً نظامی از شهرت عنوان حکمای سبعه در مورد آنها استفاده کرده است.
اکنون می پردازیم به مناسبت میان ادریس و پیامبر دیگری از سلسلۀ انبیاء به نام الیاس که این موضوع خود از عناوین اصلی نوشته های مربوط به سنت هرمسی درعالم اسلام است.
۲-۱-۷ الیاس و ادریس
مقدمتاً باید بدانیم که در پاره ای از منابع اسلامی الیاس را با ادریس یعنی دو تن از انبیاء بزرگ یکی دانسته اند. حقیقت آن است که اولاً الیاس و ادریس دو پیامبری بودند که در دو زمان مختلف مبعوث شده اند.
می دانیم حضرت ادریس(ع) پیش از نوح زندگی می کرده و حضرت الیاس از زمرۀ پیامبران بنی اسرائیل بوده است آنچه باعث شده که گاه میان این دو شخصیت خطا و اشتباه صورت گیرد، تشابهاتی است که میان آن دو وجود دارد که یکی از وجوه تشابه به مسئله حیات طولانی آن دو است. طبق آنچه در مورد حضرت ادریس بیان شده است وی به آسمان رفته و همچنان زنده است و در مورد الیاس نیز گفته اند که وی تا روز قیامت زنده می باشد و از این جهت همانند خضر نبی (ع) است. ثانیاً وجه دیگری که میان این دو مشابه و در نتیجه باعث بروز اشتباه شده است نحوۀ قرائت آیات ۱۲۳ و ۱۳۰ از سورۀ مبارکه صافات است خداوند پس از اشاره به داستان «حضرت الیاس» در این آیه می فرماید: سلامٌ علی الیاسین یعنی «سلام بر الیاس» (بلعمی، ۱۳۸۸،۳۹۶)
این نحوۀ سلام در قرآن خطاب به حضرت یحیی نیز آمده است. برخی از جمله ابن مسعود آیه فوق را به صورت «سلام علی ادراسین» (همان،۳۹۶) قرائت کرده اند، «و این نحوۀ قرائتشان از آیۀ فوق نشان دهندۀ جابه جایی دو شخصیت الیاس و ادریس می باشد.» (بجنوردی، ۱۳۷۵، ج ۷، ۳۳۳)
با همۀ این<

br />
ها، یکی دانستن ادریس
و الیاس چندان آسان به نظر نمی رسد و حداقل آن است که زمان این دو شخصیت با یکدیگر مطابقت نمی کند مگر آنکه در این باب از حجت و دلیل دیگری غیر از دلایل تاریخی بهره بگیریم.
اصل عروج ادریس واقعه ای است که بر آن اتفاق نظر وجود دارد و نشان از بزرگی مقام نبوت او دارد. بیشتر منابع و کتاب های تاریخی هرمس را با ادریس نبی یکی دانسته اند از این رو نقش متون دینی در شناخت هرمس از اهمیت خاصی برخوردار است.
اینکه شخصیت هرمس مورد توجه آثار دینی است و در بیشتر ادیان و حتی آئین های اسطوره ای از آن نام برده شده است، به چند لحاظ قابل بررسی است: اول اینکه تاریخ اندیشه و فلسفه را همان گونه که سهروردی تلاش کرده است، باید از هرمس آغاز کرد. دوم اینکه تفکر بشری همواره با وحی در ارتباط بوده و هر زمانی که انسان مستقل از وحی و آموزه های دینی، اندیشه ورزی نموده از مسیر کمال و حقیقت دور شده است. و به عبارتی عقل و وحی مکمل همدیگر هستند که یکی بدون دیگری ابتداست. از آنجایی که هرمس و تفکر هرمسی در بیشتر ادیان و ملل مورد بحث قرار گرفته و تقریباً دربارۀ او اتفاق نظر وجود دارد.
«تقریباً همیشه پیوندی نزدیک میان اخنوخ یا ادریس و ایلیا یا الیاس بوده، که هر دو آنها به آسمان بالا می روند بدون آنکه مرده باشند و سنت اسلامی هر دو آنها را در فلک آفتاب جای داده است.» (رنه گنون،۱۳۸۷ ، ۳۲)
در فرهنگ اسلامی حوزۀ عرفان و تصوف از ظرفیت های ویژه ای برخوردار بوده است و پیشینۀ این قلمرو از فرهنگ دینی، همواره محل تلاقی سنت های گوناگون به ویژۀ سنت های تأویلی و باطنی مشرق زمین بوده است.
همان گونه که پیش از این اشاره شد، هرمس، ادریس و الیاس مقام و جایگاه اینان و نسبتی که با عوالم و اعیان دارند، انعکاس وسیعی در نوشته های عرفانی عالم اسلام دارد.
ابن عربی چهارمین فصل از کتاب فصوص الحکم خود را به عنوان « فصل حکمه قدوسیه فی کلمه ادریسه اختصاص داده و پس از اشاره به جایگاه و مکانت «ادریس» (ع) در فلک میانی افلاک، یعنی فلک شمس این فلک را قطب افلاک و بنابراین مکان آنرا رفیع ترین مکان ها می داند.» (ابن عربی،۱۳۸۹، ۳۵۵) سپس در معنای «انسان کامل» و استعلای او از جهات عنصری و خاکی، ادریس(ع) را مظهر چنین موجودی می خواند.
ابن عربی الیاس را عقل بدون شهوت و فارغ از اغراض نفسانی تنزیه عقلی و نفسی و برخوردار از معرفت خالص و تام الهی می داند.

روایی
پژوهشی با هدف بررسی اعتبار و روایی انگیزه پیشرفت روی گروه نمونه ای به حجم ۱۰۷۳ نفر از دانش آموزان دبیرستانهای شهرستان ساوه انجام شد. ضریب اعتبار آزمون با بهره گرفتن از روش آلفای کرنباخ ۸۰/۰ به دست آمد (هومن و عسگری، ۱۳۷۹). شکری و همکاران (۱۳۹۰) جهت بدست روایی پرسشنامه انگیزه پیشرفت، از روایی صوری استفاده نمود که مورد تأیید اساتید بود. در پژوهش حاضر روایی این پرسشنامه از طریق روایی سازه ای که از طریق همبستگی هر سؤال با نمرهی کل بین ۴۲/۰ تا ۷۵/۰ به دست آمد که در سطح ۰۱/۰p< معنیدار میباشد.
۲-پرسشنامه خود – گزارشی هوش هیجانی شات[۲۰۵]
پرسشنامه خود- گزارشی هوش هیجانی شات (۱۹۹۸) ۳۳ ماده دارد که بوسیله شات و همکاران (۱۹۹۸) بر اساس مدل نظری هوش هیجانی مایر و سالووی ساخته شده است. آزمودنی باید به هر یک از ماده های پرسشنامه که در یک مقیاس پنج درجه ای لیکرت (کاملاً مخالف ۱ تا کاملاً موافق ۵) تنظیم شده است پاسخ گوید. همچنین، نمره گذاری ماده های ۵، ۲۸ و ۳۳ پرسشنامه فوق به صورت معکوس می باشد و کمترین و بیشترین نمره در مقیاس خود- گزارشی هوش هیجانی شات به ترتیب ۴۵ و ۱۶۵ می باشد. پرسشنامه فوق در ایران اولین بار توسط بشارت (۱۳۸۰، به نقل از بشارت، ۱۳۸۴)، هنجار یابی شده است. این پرسشنامه شامل سه خرده مقیاس زیر است:
الف- ارزیابی و ابراز هیجان (نمونه ماده: من از عواطف و هیجان های گوناگونی که احساس می کنم آگاه هستم). ب- تنظیم هیجان (نمونه ماده: من شرایطی را فراهم می کنم که دیگران از آن لذت ببرند. ج- بهره برداری از هیجان (نمونه ماده: زمانی که دیگران ناراحت هستند به آن ها کمک می کنم تا احساس بهتری داشته باشند).
پایایی
سیاروچی و دین (۲۰۰۰، به نقل از شهبازی، ۱۳۸۴) همسانی درونی این مقیاس در نوجوانان برای نمره کل هوش هیجانی کل ۸۴/۰ و برای خرده مقیاس های ارزیابی و ابراز هیجان، تنظیم هیجان و بهره برداری از هیجان به ترتیب ۷۶/۰، ۶۶/۰ و۵۵/۰ به دست آورد. شهبازی (۱۳۸۴) همسانی درونی کل پرسشنامه را ۸۱/۰، تنظیم هیجان را ۷۸/۰، ارزیابی و ابراز هیجان را ۶۷/۰ و بهره برداری از هیجان را ۵۰/۰ به دست آورد. شجاعی (۱۳۸۸) نیز همسانی درونی کل پرسشنامه را ۸۸/۰ و خرده مقیاس های ارزیابی و ابراز هیجان را ۷۹/۰، تنظیم هیجان را ۶۸/۰و بهره برداری را ۷۲/۰ به دست آورد. در پژوهش رمضانی (۱۳۹۰)، برای محاسبه ضرایب پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ و تنصیف استفاده شده است. ضرایب آلفای کرونباخ برای کل آزمون ۹۰/۰ و برای خرده آزمون های ارزیابی و ابراز هیجان، تنظیم هیجان و بهره برداری از هیجان به ترتیب ۸۰/۰، ۷۹/۰ و ۶۱/۰ به دست آمده و همچنین ضرایب پایایی به روش تنصیف برای کل آزمون ۸۶/۰ و برای خرده آزمون های ارزیابی و ابراز هیجان، تنظیم هیجان و بهره برداری از هیجان به ترتیب ۶۶/۰، ۷۵/۰ و ۶۱/۰ به دست آمد که این ضرایب پایایی رضایت بخش و مناسب هستند. در این پژوهش برای تعیین پایایی از روش آلفای کرونباخ و تنصیف استفاده شده است. در جدول۱-۳ ضرایب پایایی پرسشنامهی هوش هیجانی آورده شده است.
جدول۲-۳٫ ضرایب پایایی پرسشنامهی هوش هیجانی و خرده مقیاس های آن در پژوهش حاضر

همانطور که در جدول فوق مشاهده میشود پایایی این پرسشنامه با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ و تنصیف برای خرده مقیاس تنظیم هیجان به ترتیب ۷۸/۰ و ۷۷/۰ به دست آمده است، برای خرده مقیاس بهره برداری از هیجان به ترتیب ۸۱/۰ و ۷۷/۰ به دست آمده است، برای خرده مقیاس ارزیابی و ابراز از هیجان به ترتیب ۸۴/۰ و ۸۳/۰ به دست آمده است، و برای مقیاس هوش هیجانی به ترتیب ۹۲/۰ و ۸۹/۰ به دست آمده است، که پایایی نسبتاً خوبی جهت اندازه گیری متغیّر هوش هیجانی و خرده مقیاس های آن است.
روایی
در پژوهش رمضانی (۱۳۹۰) برای محاسبه روایی پرسشنامه هوش هیجانی شات از روایی سازه از طریق همبستگی بین این پرسشنامه با پرسشنامه هوش هیجانی که توسط براکت و همکاران (۲۰۰۴، به نقل از مکتبی، ۱۳۸۷) ساخته شده، استفاده گردید و مشاهده شد که تمام خرده مقیاس ها و مقیاس کل این ابزار با ابزار هوش هیجانی براکت همبستگی معنی داری دارند. ضریب روایی سازه برای کل مقیاس ۷۰/۰ و برای ابعاد ارزیابی و ابراز هیجان، بهره برداری از هیجان و تنظیم هیجان به ترتیب ۶۵/۰، ۶۵/۰ و ۶۰/۰ به دست آمد که این ضرایب، نشان دهنده اعتبار مناسب این پرسشنامه بود. در پژوهش حاضر روایی این پرسشنامه از طریق روایی سازه ای که از طریق همبستگی هر خردهمقیاس با نمرهی کل بین ۹۱/۰ تا ۹۴/۰ به دست آمد که در سطح ۰۱/۰p< معنیدار میباشد. جدول۳-۳٫ ضرایب روایی پرسشنامهی هوش هیجانی در پژوهش را نشان میدهد.
جدول۳-۳٫ ضرایب روایی پرسشنامهی هوش هیجانی در پژوهش حاضر

زیست فعال میباشند که به ارزش غذایی معمول محصول اضافه میکنند (نازار و همکاران، ۲۰۰۹).
این روزها مردم علاقه به مصرف غذاهای سالمتر، بدون تغییر اساسی در رژیم غذایی خود دارند. این بیعلاقگی مصرفکنندگان نسبت به تغییر عادات غذایی پیشنهاد میدهد که بازار بالقوهای برای غذاهایی وجود دارد که ارزش تغذیهای آنها عوض شده است، ولی خواص حسی آنها تغییر نکرده است (ریاض و همکاران، ۱۹۹۹). علاوه بر این علاقه مردم به مصرف غذاها و یا مکملهای غذایی که به بهبود میکروفلور روده کمک میکند، بیشتر شده است (ساندوال و همکاران، ۲۰۱۰). در این میان غذاهای پروبیوتیک مهمترین غذاهای ارتقاء دهنده سلامت مصرفکننده میباشند و در سالهای اخیر آگاهی مردم نسبت به اینکه مصرف پروبیوتیکها اثرات مفیدی بر سلامتی دارد، افزایش یافته است (چمپاجن و همکاران، ۲۰۰۷). استفاده از پروبیوتیکها در غذاهای فراسودمند و صنایع دارویی رشد زیادی داشته است، به طوریکه ۶۵ درصد از بازار غذاهای فراسودمند را به خود اختصاص داده اند (آگوست، ۲۰۰۶). موادغذایی نسبت به داروها حامل بهتری برای پروبیوتیکها محسوب میشوند زیرا مصرفکنندگان تمایل بیشتری به مصرف غذاهای سودمند نسبت به داروها دارند و غذای پروبیوتیک ارزش غذایی بیشتری نسبت به داروی حاوی پروبیوتیک دارد.
باکتریهای پروبیوتیک به این صورت تعریف میشوند؛ میکروارگانیسمهای زندهی غیر بیماریزایی، که وقتی به مقدار کافی مصرف شوند اثرات مفیدی بر سلامت میزبان (که میتواند انسان یا دام باشد) خواهند داشت (دلا پورتا و همکاران، ۲۰۱۲؛ پیکوت و همکاران، ۲۰۰۰). امروزه محصولات پروبیوتیکی از قبیل سویا، آبپرتقال، محصولاتی بر پایهی غلات و حتی شکلات پروبیوتیک در بازار عرضه میشوند (رودگرز. س، ۲۰۱۱).
عواملی موجب کاهش زندهمانی پروبیوتیکها در موادغذایی میباشند مثل pH نامطلوب، دما، پتانسیل اکسیداسیون – احیا و تولید هیدروژن پراکسید (چاواری و همکاران، ۲۰۱۰؛ آلان و همکاران، ۲۰۱۰)، در نتیجه در بسیاری از محصولات به هنگام مصرف تعداد باکتری به اندازه مطلوب باقی نمانده است. همچنین اسید معده و قلیای روده هم در زندهمانی باکتریها موثر است (کاپلا و همکاران، ۲۰۰۷). روش های مختلفی برای افزایش مقاومت باکتریهای پروبیوتیک حساس پیشنهاد شده از جمله آنها میتوان به انتخاب سویههای مقاوم به اسید معده، استفاده از بستهبندی غیرقابلنفوذ به اکسیژن یا استفاده از موادی که اکسیژن را مصرف میکنند مثل آسکوربیک اسید، ایجاد سازش با استرس، دو مرحلهای کردن تخمیر (اگر محصول تخمیری است)، الحاق باکتری به ریزمغذیها مثل اسیدهای آمینه و پپتیدها و ریزپوشانی اشاره کرد (آلان و همکاران، ۲۰۱۰).
ریزپوشانی[۲] فرایندی است که سلولها در شبکه ریزپوشینه یا در یک غشا قرار میگیرند. یک ریزپوشینه شامل غشایی نفوذ ناپذیر یا نیمه نفوذپذیر، کروی، نازک و محکم است که اطراف هستهی مایع/جامد را پوشانده است که قطر آن بین یک میلیمتر تا چند میکرون متغیر است. پلیمرهای غذایی مثل آلژینات، کیتوزان، کربوکسی متیل سلولز، کاراگینان، ژلاتین و صمغها از جمله صمغ فارسی و صمغ عربی به طور عمده و با روش های مختلف در ریزپوشانی استفاده میشوند. چون جمعیت سلولها طی فرایند ریزپوشانی تحت تاثیر قرار میگیرد، ضروری است که اطمینان حاصل شود که تکنیک ریزپوشانی تاثیر منفی بر جمعیت سلولی ندارد.
یک روش جایگزین برای حفاظت از باکتریهای پروبیوتیک وارد کردن آنها به امولسیون آب در روغن در آب است. امولسیون دوگانه احتمالا محافظ مناسبی برای باکتریها هنگام عبور آنها از محیط معده است و به عنوان کپسولی زیستی[۳] برای ریزپوشانی باکتریها برای مصارف صنعتی در صنعت لبنیات استفاده میشود (گنزالس و همکاران).
۱-۲- تعریف مسئله
با توجه به نقش ریزپوشانی در افزایش بقاء میکروارگانیسمها، و با در نظر گرفتن اینکه محصولی پروبیوتیک است که به تعداد لازم ( cfu/ml107) به سلولهای اپیتلیال روده برسد، نشان از وجود لزوم پرداخت به این موضوع است و سوالات زیر در ذهن تداعی میشود:

1. آیا فرایند ریزپوشانی توسط زدو باعث حفظ و نگهداری لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7در ماست می شود؟
2. آیا فرایند ریزپوشانی توسط زدو باعث حفظ و نگهداری لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7در محیط شبیهسازی شده گوارشی میشود؟

۱-۳- اهداف
یکی از اهداف این تحقیق بررسی اثر محافظتکنندهی ریزپوشینههای آماده شده به روش امولسیونی آب در روغن در آب صمغ فارسی بر زندهمانی باکتری پروبیوتیک لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7[4] در بستر ماست و نگهداری امولسیون بدون اضافه کردن به ماست در دمای C˚۴ است. در این تحقیق برای اولین بار اثر محافظتکنندگی ریزپوشینههای تولید شده با بهره گرفتن از صمغ فارسی بر زندهمانی باکتری پروبیوتیک لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7 در بستر ماست و شرایط شبیهسازی شده گوارشی مورد بررسی قرار گرفته است.
۱-۴- فرضیات
در این پروژه دو فرضیه مدنظر میباشد:

1. ترکیباتی که به عنوان پوشش برای ریزپوشانی مورد استفاده قرار میگیرند، میتوانند با محافظت از باکتری سبب افزایش مقاومت باکتری در ماست شوند.
2. ترکیباتی که به عنوان پوشش برای ریزپوشانی مورد استفاده قرار میگیرند، میتوانند با محافظت از باکتری سبب افزایش مقاومت باکتری در محیطهای شبیهسازی شده گوارشی شود.

فصل دوم
بررسی منابع
۲-۱- غذاهای فراسودمند[۵]
در دنیای امروز، مصرفکنندگان غذا را فراتر از طعم و ارزش تغذیهای میدانند و به عنوان عاملی که دارای فواید مشخص برای سلامتیشان است، در نظر میگیرند. از همینرو مبحث غذاهای فراسودمند مطرح شده است (آنال و همکاران، ۲۰۰۷).
به طور کلی غذاهای فراسودمند باید دارای دو دسته مواد، شامل مواد مغذی پایه[۶] و مواد فعال از نظر فیزیولوژیکی باشند. دسته دوم جزئی است که به منظور فراسودمندکردن غذا به آن افزوده میشود، که میتواند به اشکال مختلفی از قبیل درشت مغذی مثل نشاسته، ریز مغذی مثل ویتامینها، غیر مغذی مثل میکروارگانیسمهای زنده یا فاقد ارزش غذایی مثل الیگوساکاریدها باشد (رابرفروید. م، ۲۰۰). در سالهای اخیر، با افزایش سطح آگاهی مردم در رابطه با اثر بخشی غذاهای فراسودمند، بخش عمده ای از بازار غذا به این گروه اختصاص یافته است.
در کل غذاهای فراسودمند به دو شکل تولید میشود:

1. اجزاء مورد استفاده در غذاهای فراسودمند از منابع طبیعی تغلیظ و جداسازی شده باشند و سپس به منظور تولید فراوردههای غذایی فراسودمند جدید، به آنها افزوده شود.
2. سطح ترکیبات فراسودمند موجود در یک ماده غذایی را تا حد تاثیرگذار، افزایش میدهند (سیبل. ا، ۲۰۰۷).

۲-۲- فراوردههای غذایی فراسودمند حاوی میکروارگانیسمهای پروبیوتیک
برخی غذاهای فراسودمند با هدف بهبود تعادل و فعالیت فلور میکروبی روده تولید میشوند که غذاهای حاوی میکروارگانیسمهای پروبیوتیک[۷] نام دارند (موسیلهی. س، ۲۰۰۳).
معمولا پروبیوتیکها به صورت طبیعی در غذا وجود ندارند و زمان زیادی است که این میکروارگانیسمها به صورت مکملهای خوراکی، به منظور پیشگیری یا درمان بیماریها مورد مصرف قرار میگیرند و در سالهای اخیر ایده افزودن میکروارگانیسمهای پروبیوتیک به موادغذایی مطرح شده است.
به صورت کلی مواد غذایی نسبت به داروهای مکمل گزینه مناسبتری برای رساندن باکتریهای پروبیوتیک به بدن انسان به شمار میروند، به دلایلی از جمله اینکه مردم به مصرف غذاهای حاوی میکروارگانیسمهای پروبیوتیک بیشتر از داروهای مکمل تمایل نشان میدهند و اینکه کیفیت تغذیهای این غذاها بیشتر از قرصهای حاوی پروبیوتیک است. همچنین ترکیبات سازنده مواد غذایی پایداری میکروارگانیسمهای پروبیوتیک در دستگاه گوارش را بالاتر میبرد(ووقان و همکاران، ۱۹۹۹).
۲-۳- ماست پروبیوتیک
تخمیر یکی ار قدیمیترین روشهایی است که جهت تبدیل شیر به محصولاتی با عمر انبارمانی بالاتر انجام میشود. پیداکردن منشإ دقیق پیدایش شیرهای تخمیر شده مشکل است ولی تاریخ آن به ۱۰ الی ۱۵ هزار سال پیش بر میگردد. در آن زمان شیوه زندگی انسان از حالت جمعآوری خوراک به حالت تولید غذا تغییر یافت (پدرسون. س، ۱۹۷۹). اگرچه هیچ نوشتهای راجع به منشأ ماست وجود ندارد ولی اثرات سلامتیبخش و تغذیهای آن در بسیاری از تمدنها از مدتها پیش وجود داشته و به احتمال زیاد منشأ آن به خاورمیانه بر میگردد. سیر تکاملی این محصول تخمیر شده طی گذشت زمان، با مهارتهای آشپزخانهای مردمان چادرنشین در سراسر جهان انجام گرفته است و امروزه محصولات شیری تخمیر شده در بسیاری از کشورها در مقیاس وسیع تولید میشود، اگرچه تعداد کمی از آنها شکل تجاری به خود گرفتهاند(تمیم و همکاران، ۲۰۰۰).
در تولید تجاری ماست، مخلوطی از باکتریهای اسیدلاکتیک لاکتوباسیلوس دلبروکی زیرگونه بولگاریکوس[۸] و استرپتوکوکوس ترموفیلوس[۹]، به شیر تولید میشود.
طی تخمیر ماست برخی از متابولیتهای میکروبی بهبود دهنده طعم و خصوصیات سلامتیبخش نیز تولید میشوند. چنین ویژگیهایی با غنیسازی ماست به وسیله باکتریهای پروبیوتیک افزایش می یابد. لاکتوباسیلوسها و بیفیدوباکتریومها[۱۰] در محصولاتی مانند ماست باعث تسهیل جذب پروتئین شده و با کاهش pH معده یونیزاسیون مواد معدنی را تشدید کرده و جذب املاحی مانند کلسیم، روی، آهن و فسفر را افزایش میدهند (گمز و همکاران، ۱۹۹۹).
ماست یکی از بهترین بسترهای غذایی برای وارد کردن پروبیوتیک است. رشد ضعیف کشتهای پروبیوتیک در شیر و نقص فراوردههای نهایی از نظر خواص حسی ماست، باعث شد تا همزمان از کشتهای سنتی و پروبیوتیک استفاده کنند. تولید مقادیر قابل توجهی اسید استیک طی دوران گرمخانهگذاری طولانی توسط بیفیدوباکتریومها ایجاد عطر و طعم پنیری در ماست در اثر فعالیت سویههای پروتئولیتیک پروبیوتیک و عدم تولید حداقل مقدار استالدهید لازم جهت ایجاد طعم ویژه ماست، از مهمترین نقصهای ماستهای تولید شده با کشتهای پروبیوتیک هستند (گرادی و همکاران، ۲۰۰۵). بهترین راه برای بهبود طعم فراوردههای پروبیوتیک، استفاده از میکروارگانیسمهای پروبیوتیک به عنوان کشت همراه[۱۱] با کشتهای آغازگر اصلی ماست است (طاهری و همکاران، ۱۳۸۸)، زیرا کشتهای آغازگر با تولید آمینواسیدها و کاهش پتانسیل اکسیداسیون – احیا، رشد باکتریهای پروبیوتیک را بهبود میبخشند و با تولید ترکیبات موثر بر عطر و طعم، مشکلات احتمالی عطر و طعم را برطرف میکنند (گمز و همکاران، ۱۹۹۹).
انتشار گزارشهایی مبنی بر عدم تحمل سویههای آغازگر ماست در سیستم گوارشی، باعث شده است تا پروبیوتیکهای انسانی از میان میکروارگانیسمهای غیربیماریزا که زیستگاه آنها اندامهای گوارشی انسانی میباشد، جداسازی و گزینش شوند که گروه عمدهای از آنها را لاکتوباسیلوسها تشکیل میدهند. کاربرد موفقیتآمیز این گروه از میکروارگانیسمها در فراوردههای تخمیری، به خصوص ماست، به مراتب گزارش شده است (میرلوحی و همکاران، ۱۳۸۸).
۲-۴- پروبیوتیکها
نخستین بار واژه پروبیوتیک در سال ۱۹۶۵ توسط لیلی[۱۲] و استیلون[۱۳]، به معنای حیاتبخش از واژه یونانی پروبیوتیس گرفته شده است و از پروبیوتیک به معنای تشریح مواد تقویت کنندهی رشد مترشحه از میکروارگانیسمها، که باعث تحریک رشد سایر میکروارگانیسمها میشوند، استفاده کردند. بنابراین تعریف پروبیوتیک از نظر مفهوم، نقطه مقابل آنتیبیوتیکها یا عوامل ضد حیات است (گمز و همکاران، ۱۹۹۹). بعدها توسط افرادی چون پارکر[۱۴] (۱۹۷۴) و فولر[۱۵] (۱۹۷۶) تغییر یافت و دستگاه گوارش به عنوان نقطه اثر پروبیوتیکها معرفی شد (وجدانی و همکاران، ۱۳۸۲). این تعاریف با تعاریف قبلی که بر روی اثرات متقابل پروبیوتیکها ومیکروفلور روده تمرکز کرده بود، متفاوت است. سادهترین تعریف برای پروبیوتیکها توسط فولر ارائه شد که پروبیوتیکها را میکروبهای زندهای معرفی کرد که بر میزبان اثرات سودمندی باقی میگذارد، به این صورت که تعادل میکروبی روده را بهبود میبخشند. اخیرا FAO و سازمان بهداشت جهانی[۱۶]، پروبیوتیکها را اینطور تعریف کردند: میکروارگانیسمهای زندهای هستند که وقتی به مقدار کافی یا در محلی خاص مصرف میشوند یک یا چندین فایده مشخص را برای سلامتی میزبان (که میتواند انسان یا دام باشد) به همراه دارند. این میکروارگانیسمها باید از نظر متابولیکی در محصول ثابت و فعال باقی بمانند و قبل از هضم زنده مانده و بتوانند خود را به سلولهای اپیتلیال روده برسانند و آثار سودمندی را در آن قسمت به جای گذارند (آنال و همکاران، ۲۰۰۷). پروبیوتیک محدودهی گستردهای از میکروارگانیسمها را شامل میشود که اکثرا باکتری هستند، اما بعضی مخمرها هم پروبیوتیک محسوب میشوند (بورگین و همکاران، ۲۰۱۱؛ پیکوت و همکاران، ۲۰۰۷).
البته طی زمان های مختلف تعاریف متعددی برای پروبیوتیکها ارائه شده که در جدول ۲-۱ به بعضی از آنها اشاره شده است (ویدهالاکشمی و همکاران، ۲۰۰۹).
۲-۴-۱- معیار انتخاب میکروارگانیسم به عنوان پروبیوتیک
میکرارگانیسمهایی که به عنوان پروبیوتیک انتخاب میشوند دارای یکسری ویژگیهایی هستند. از جمله این ویژگیها عبارتند از (گمز و همکاران، ۱۹۹۹؛ گراجک و همکاران، ۲۰۰۵؛ ماتیلا-سندهلما، ۲۰۰۲):
– بیماریزا نباشد و در بدن میزبان مسمومیت ایجاد نکند و نسبت به آنتیبیوتیکها مقاوم باشد.
– باید از سویهی مشخص بوده و منشا انسانی داشته باشد.
– برای مصارف انسانی توانایی زندهمانی در محصول را داشته و بتواند شرایط تولید ماده غذای را تحمل کند و پایدار باشد.
– از نظر ژنتیکی پایدار باشد.
– نسبت به اسید معده، ترکیبات صفراوی و آنزیمهای گوارشی مقاوم بوده و قابلیت اتصال به سلولهای اپیتلیال روده را داشته باشد.
قابل ذکر است که ویژگیهای عملکردی میکروارگانیسم، مهمتر از منشا پروبیوتیک بودن آن است.
۲-۴-۲- اثرات سودمند پروبیوتیکها
اثرات مفید پروبیوتیکها شامل کاهش شیوع اسهال، یبوست و سرطان روده، تنظیم سطح کلسترول، بهبود سوءهاضمه، بهبود سیستم ایمنی و رقابت با پاتوژنها است. پروبیوتیکها از رشد میکروارگانیسمهای ناخواسته یا مسمومکنندهی غذا مثل سالمونلا نیز جلوگیری میکنند که این اثرات مفید به دلیل تولید اسیدهای کوتاهزنجیر (مثل اسیدلاکتیک، اسیداستیک و یا پروپیونیکاسید) و باکتریوسین است. همچنین این باکتریها به رشد باکتریهای مفید موجود در فلور روده نیز کمک می کنند (خلیل و همکاران، ۱۹۹۸؛ موتوکوماراسامی و همکاران، ۲۰۰۶).
اگر میکروارگانیسم در زمان مصرف به اندازهی کافی وجود نداشته باشد که این مقدار معمولاً cfu/ml 106 (موکاران و همکاران، ۲۰۰۹؛ وپیکوت و همکاران، ۲۰۰۴) یا cfu/ml107 است، مزایای حاصل از وجود این میکروارگانیسمها به مصرفکننده نخواهد رسید و اگر محصول خواص حسی مطلوب نداشته باشد، مصرفکننده آن محصول را مصرف نمیکند (گوناسکاران و همکاران، ۲۰۰۷). در مورد حداقل تعداد میکروارگانیسم زنده تا زمان مصرف برخی کشورها مثل آرژانتین، پاراگوئه و برزیل این تعداد راcfu/ml 106 برای بیفیدوباکتریومها میدانند ولی در ژاپن این تعداد cfu/ml 107 است. همچنین فدراسیون بین المللی لبنیات[۱۷]، این مقدار را cfu/ml 107 اعلام کرده است (چان و همکاران، ۲۰۰۲؛ چاواری و همکاران، ۲۰۱۰؛ دلا و همکاران، ۲۰۱۲).
جدول ۲-۱- تعاریف مختلف ارائه شده پروبیوتیک در گذر زمان