وبلاگ

2-1-2- معنای اصطلاحی ( مفهوم امنیت)…………………………………………………………………………………….11
2-2- مفهوم امنیتی شدن……………………………………………………………………………………………………………..12
2-3- ویژگی‌های امنیت………………………………………………………………………………………………………………13
2-3-1-امنیت به عنوان هدف حقوق کیفری…………………………………………………………………………………..13
2-3-2- امنیت به عنوان ابزار حقوق کیفری…………………………………………………………………………………..14
2-4- گونه‌های امنیت…………………………………………………………………………………………………………………14
2-4-1- امنیت فردی………………………………………………………………………………………………………………….15
2-4-2- امنیت ملّی…………………………………………………………………………………………………………………….15
2-4-2-1- امنیت سیاسی……………………………………………………………………………………………………………16
2-4-2-2- امنیت اقتصادی………………………………………………………………………………………………………….17
2-4-2-3- امنیت اجتماعی………………………………………………………………………………………………………….19
2-4-2-4- امنیت فرهنگی…………………………………………………………………………………………………………..20
2-4-2-5- امنیت محیط زیست……………………………………………………………………………………………………20
2-4-2-6- امنیت محیط فضای سایبر……………………………………………………………………………………………21
2-4-3- امنیت بین‌المللی…………………………………………………………………………………………………………….22
2-5- مبانی امنیتی‌شدن حقوق‌کیفری…………………………………………………………………………………………….23
2-5-1- نقش دولت در امنیتی شدن……………………………………………………………………………………………..24
2-5-1-1- ایجاد ثبات در امنیت و نظم عمومی……………………………………………………………………………..24
2-5-1-2- ایجاد ثبات در حاکمیت سیاسی…………………………………………………………………………………..24
2-5-1-3- ایجاد ثبات جهت حفظ منافع جهانی……………………………………………………………………………25
2-5-2- نقش بزهکاران در امنیتی‌شدن………………………………………………………………………………………….25
2-5-2-1- تکثر و تنوع اقدام‌های مجرمانه مخل امنیت……………………………………………………………………25
2-5-2-2- ماهیت و شیوه ارتکاب جرایم……………………………………………………………………………………..26
فصل سوم: آثار امنیتی شدن حقوق کیفری
3-1- نقض اصول حقوق کیفری………………………………………………………………………………………………….28
3-1-1- نقض اصل برائت…………………………………………………………………………………………………………..28
3-1-2- عدول از اصل سرزمینی بودن قوانین جزایی………………………………………………………………………29
3-1-3- عدول از اصل قانونی‌ بودن مجازات‌ها………………………………………………………………………………30
3-1-4- بازداشت بی‌مدت و رواداشت شکنجه………………………………………………………………………………31
3-1-5- دادرسی با شتاب……………………………………………………………………………………………………………32
3-2- جرم‌انگاری……………………………………………………………………………………………………………………….33
3-2-1- جرم‌انگاری‌های نوین……………………………………………………………………………………………………..33
3-2-1-1- جرایم تروریستی ناشی از شرکت در اجتماع بزهکاران……………………………………………………34
3-2-1-2- حمایت مالی از اقدامات تروریستی………………………………………………………………………………34
3-2-1-3- عدم توجیه منابع مالی…………………………………………………………………………………………………35
3-2-1-4- تروریسم سایبری……………………………………………………………………………………………………….35
3-2-1-5- تروریسم زیست‌محیطی………………………………………………………………………………………………36
3-2-2- استعمال تعابیر و اصطلاحات کلی و مبهم…………………………………………………………………………37
3-2-3- قانون‌گذاری پیش‌دستانه………………………………………………………………………………………………….38
3-2-4- گسترش دامنه جرم‌انگاری تا اعمال مقدماتی……………………………………………………………………..38
3-3- تهدید آزادی‌های افراد جامعه از سوی دولت…………………………………………………………………………39
3-3-1- ضبط گفت و شنودها و کنترل‌نامه‌ها…………………………………………………………………………………40
3-3-2- بازرسی مبادی ورود و خروج………………………………………………………………………………………….40
فصل چهارم: جلوه‌های امنیتی شدن در حقوق‌کیفری ایران
4-1- جلوه‌های امنیتی‌شدن در بعد ماهوی حقوق کیفری…………………………………………………………………43
4-1-1- مبانی جرم‌انگاری…………………………………………………………………………………………………………..43
4-1-1-1- تهدید منافع و امنیت داخلی………………………………………………………………………………………..43
4-1-1-2- تهدید منافع و امنیت بین‌المللی……………………………………………………………………………………44
4-1-2- جلوه‌های جرم‌انگاری ناشی از امنیتی‌شدن…………………………………………………………………………  45
4-1-2-1- جرم‌انگاری در راستای حمایت از امنیت سیاسی……………………………………………………………45
1- اقدامات تروریستی و محاربه…………………………………………………………………………………………………..45
2- بغی و براندازی……………………………………………………………………………………………………………………..50
3- جاسوسی و خیانت به کشور……………………………………………………………………………………………………52
4-1-2-2- جرم‌انگاری در راستای حمایت از امنیت اقتصادی………………………………………………………….59
1- جرایم سازمان‌یافته…………………………………………………………………………………………………………………59
2- پول‌شویی……………………………………………………………………………………………………………………………..67
3- اخلال در نظام اقتصادی………………………………………………………………………………………………………….74
4-1-2-3- جرم‌انگاری در راستای حمایت از امنیت فضای سایبر…………………………………………………….75
1- تهدید امنیت سیاسی از طریق فضای سایبر………………………………………………………………………………..76
2- تهدید امنیت اقتصادی از طریق فضای سایبر………………………………………………………………………………77
3- تهدید امنیت نظامی از طریق فضای سایبر………………………………………………………………………………….79
4-2- جلوه‌های امنیتی شدن در بعد شکلی حقوق کیفری………………………………………………………………..81
4-2-1- تشکیلات و نهادهای رسیدگی کننده………………………………………………………………………………..82
4-2-1-1- ضابطان…………………………………………………………………………………………………………………….82
1- نیروی انتظامی……………………………………………………………………………………………………………………….83
2- پلیس فتا……………………………………………………………………………………………………………………………….85
3- وزارت اطلاعات……………………………………………………………………………………………………………………86
4-2-1-2- دادگاه اختصاصی……………………………………………………………………………………………………….88
1- تعین صلاحیت بر مبنای نوع جرم…………………………………………………………………………………………….89
2- تعیین صلاحیت بر مبنای نوع مجازات………………………………………………………………………………………90
3- تعیین صلاحیت بر مبنای شخصیت متهمان……………………………………………………………………………….92
الف- جرایم ارتکاب یافته توسط نظامیان……………………………………………………………………………………….92
ب- جرایم ارتکاب یافته توسط روحانیون…………………………………………………………………………………….93
ج- جرایم ارتکاب یافته توسط اطفال……………………………………………………………………………………………94
4-2-2- آیین دادرسی افتراقی………………………………………………………………………………………………………95
4-2-2-1- تحدید تضمینات دادرسی……………………………………………………………………………………………96
1- بازداشت موقت……………………………………………………………………………………………………………………..96
2- منع مداخله وکیل…………………………………………………………………………………………………………………..97
3- دادرسی علنی………………………………………………………………………………………………………………………..99
4-2-2-2- جهان شمول کردن فرایند رسیدگی…………………………………………………………………………….100
1- همکاری‌های بین‌المللی جهت مقابله و پیشگیری از جرایم سازمان‌یافته و تروریسم………………………101
2- حاکمیت اصل صلاحیت جهانی محاکم کیفری………………………………………………………………………..103
3- حاکمیت اصل صلاحیت واقعی محاکم کیفری…………………………………………………………………………106
4- استرداد مجرمان……………………………………………………………………………………………………………………110
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات
5-1- نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………………………116
5-2- پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………118
فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………………………120
چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………..125
 
  
 چکیده:
امنیت‌گرایی در حقوق‌کیفری ایران، طی سال‌های اخیر با بوجود آمدن پدیده‌های مجرمانه جدید و خطرناکی نظیر تروریسم و جرایم سازمان‌یافته مانند پول‌شویی و قاچاق مواد مخدر و جرایم سایبری بویژه تروریسم سایبری، راه پیدا کرده که هم‌زمان با پیشرفت علم و فناوری در عرصه جهانی، مظاهر آن با اشکال نوین خودنمایی کرده و به سبب پیچیدگی ساختار گروه‌های مجرمانه مرتکب این‌گونه جرائم، جهانی‌شدن و سهولت ارتباطات در سطح جهان و همچنین امکان گذر از مرزها، ویژگی فراملی پیدا کرده است و با وضع قوانین و کنوانسیون‌های سخت، تضییع حقوق اشخاص را در پی‌داشته است. در این نگاشته، ابتدا به مفهوم امنیت و امنیتی‌شدن حقوق‌کیفری پرداخته، سپس ضمن بیان جلوه‌های امنیتی‌شدن حقوق‌کیفری ایران در بعد ماهوی و شکلی، آثار امنیتی‌‌شدن حقوق‌کیفری بر حقوق و آزادی‌های افراد جامعه  نیز مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
واژگان کلیدی: امنیتی شدن – نظام حقوق کیفری ایران –  جرم انگاری – تحدید تضمینات دادرسی
 
 
فصل اول:
 
کلیات پژوهش
 

مقدمه
یکی از ارزش‌های اساسی که اصلی‌ترین نیاز و زیربنای همه‌ی فعالیت‌‌های انسان است، امنیت و احساس آرامش برای کار و تلاش و اطمینان از استفاده به هنگام و مناسب از ثمره تلاش انسانی است. انسان به طور طبیعی علاقه‌مند است جان، مال، کرامت، حیثیت، آزادی، شخصیت و باورهای وی از تعرض مصون و محفوظ باشد. بنابراین امنیت، در شمار اصلی‌ترین ارزش‌هایی است که انسان اجتماعی و ایدئولوژی‌های سازنده تفکر و شیوه عمل انسان، برای ایجاد و تضمین آن برنامه‌‌ریزی و از ابزار حقوق‌کیفری برای تنظیم نوع و چگونگی واکنش در قبال نقض آن بهره می‌برند.
با وجود اینکه نیاز به امنیت، نیازی طبیعی است و استفاده از حقوق‌کیفری و اهرم سرکوب و مجازات برای ایجاد با تضمین امنیت سابقه‌ای به درازای عمر بشر دارد، در عین حال دیدگاه‌ها راجع به امنیت و حوزه‌هایی که بشر خواستار ایجاد بستری امن در آنها است، از یک سو از نوع ایدئولوژی حاکم و نگاه انسان و رسالت نقش مورد انتظار از وی، و از سوی دیگر ناشی از رشد و تکامل بشر و نیازهای جدید متأثر است.
بدون تردید نگرانی‌های بشر معاصر، نسبت به شیوع ناهنجاری‌های مرتبط با محیط زیست، محیط مجازی (سایبر)، قاچاق سلاح، قاچاق انسان، تجارت غیر قانونی مواد مخدر، تروریسم و … که به شکل گسترده‌ای امنیت جامعه انسانی را هدف گرفته‌اند، به طور طبیعی واکنش‌هایی را به همراه خواهد داشت که به دلیل ویژگی فراملی جرایم، واکنش‌ها هم به صورت بین‌المللی و عام خواهد بود و همه‌ی نظام‌های سیاسی، صرف نظر از نظام ارزشی ملّی خود، به ناچار با تحولات این حوزه‌ها همراه خواهند شد.
به عبارت دیگر، برخی از ارزش‌های اساسی که نیازمند حمایت حقوق‌کیفری است، ارزش‌هایی جهانی است که رعایت آنها تضمین کنننده‌ی امنیت جهانی و بی‌اعتنایی به آنها اخلال در امنیت عمومی بین‌المللی تلقی خواهد شد.
امروزه در کشورهایی که داعیه‌دار آزدی فردی بوده و هستند، وظیفه یا بهانه ایجاد یا تضمین امنیت، به شکل گسترده‌ای دخالت دولت در مسائل شخصی شهروندان را سبب شده است؛ جمع‌آوری و مبادله اطلاعات شخصی، استراق سمع مکالمات تلفنی، تفتیش و کنترل ارتباطات الکترونیکی مانند داده پیام‌ها یا محتویات رایانامه‌ها یا پیام‌های کوتاه در این رابطه قابل ذکر است. همچنین به دلیل این که امنیت توسط دولت‌ها عرضه می‌شود، محدود کردن آزادی‌های افراد از طریق جرم‌انگاری‌ها و سرکوب کیفری، ساده‌ترین راه برای تحقق این امر تلقی شده و از سوی دیگر،  بسیاری از حقوق افرادی که مظنون به تهدید نمودن امنیت ملّی هستند، موقع دادرسی و محاکمه آنها، رعایت نمی‌گردد و با دادرسی افرادی که چنین مظنونیتی ندارند، کاملاً تفاوت قائل شده است.
 

بیان مسئله:
امنیت یکی از مقوله‏های مهّم هر کشور جهت اجرای قوانین و پدید آوردن نظم و آرامش است؛ به طوری که برای هر دولت- ملّتی از قداست خاصی برخوردار است. چرا که دست‏یابی به سایر اهداف ملّی و بین‏المللی همانند توسعه (سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) قدرت، اقتدار، ثبات، مشروعیت و … به نوعی وابسته و در گرو حصول امنیت ملّی است؛ و در نقطه مقابل هر نوع اقدام و حرکتی که سبب مخدوش شدن این اهداف گردد به عنوان مخل امنیت تلقی شده و سبب فاصله گرفتن مردم از حکومت، عدم تمکین نسبت به قانون، عدم مشارکت، و ناامنی در کشور خواهد شد.
امروزه جرایم فراملّی و سازمان‏یافته‏‏ مانند، قاچاق انسان و مواد مخدر، پول‏شویی، تروریسم و… از جمله تهدیداتی است که بیم دولت‏ها را برانگیخته و برای پیشگیری و مقابله با این‏گونه جرایم به تصویب قوانین و مقرّرات سخت‌گیرانه و امنیت محور متوسل شده‏اند، که اتخاذ این سیاست‏ها در مقام تحدید حقوق بشر و آزادی‏های فردی برآمده است. در واقع امنیتی‏شدن زمانی ظهور می‏یابد که: الف) سابقه تهدید یا تجاوز علیه امنیت وجود داشته باشد. ب) تهدید یا تجاوز استمرار داشته باشد. ج) دولت برای مقابله با تهدید یا تجاوز اقدام‏‏هایی فراتر از گذشته اتخاذ کند، هر چند اقدام جدید وضع قانون باشد. د) اقدام‏های دولت در مقام تحدید حقوق و آزادی‏های اشخاص و پیش‏بینی