مبحث اول-قلمرو پیمان..
گفتار اول-قلمرو عمومی پیمان..
گفتار دوم-قلمرو زمانی و موقتی…
گفتار سوم-قلمرو داخلی…
مبحث دوم-رابطه پیمان با اتحادیه اروپا
فصل سوم-مشارکت در ارگان های نظارتی..
مبحث اول-فرآیند نظارت توسط اتحادیه اروپا
گفتار اول-کمیته وزیران..
گفتار دوم-پارلمان اروپا
گفتار سوم-کمیسر حقوق بشر.
مبحث دوم-نظارت بر اجرای احکام دیوان..
نتیجه گیری
فهرست منابع و ماخذ
چکیده
تاکید بر حقوق بشر مهمترین نرم پذیرفته شده جهانی از سوی ملل متمدن جهان است که به عنوان یک نظام ارزشی، حقوقی و سیاسی به رفتارهای اعضای جامعه بین المللی جهت داده و آنان را برای تحقق نظم بخشی ویژه در سطح جهانی آماده می سازد. هرچند در حوزه تدوین مقررات حقوق بشر مانند منشور بین المللی حقوق بشر، پیمان‌های اروپایی، آمریكایی و آفریقایی حقوق بشر و… گام‌هایی مؤثر برای رشد و توسعه امتیازات انسانی برداشته شده، لیکن در زمینة حمایت از صیانت این مقررات با وجود موانع زیادی كه بسیاری از آنها در «حاكمیت دولت‌ها» خلاصه می‌گردد، راه بسیار دشواری پیموده شده است.
این مشكل، با توجه به این نكته كه حقوق بین‌الملل در اوضاع و احوال كنونی جهان كه مجموعه قواعد و مقرراتی است كه با ایجاد تعادل میان منافع ملی و منافع بین‌المللی، ناظر بر همكاری میان دولت‌ها بوده و از این رو، از ضمانت اجرای مؤثری برخوردار نیست، بسیار تشدید شده است.
در نوشتار حاضر نگارنده به بررسی یکی از نمونه های خوب در رابطه با اجرای قوانین مرتبط با حقوق بشر یعنی تعامل و چالشهای اتحادیه اروپا با پیمان اروپایی حقوق بشر می پردازد.
واژگان کلیدی: حقوق بشر ـ اتحادیه اروپا ـ شورای اروپا ـ پیمان اروپایی حقوق بشر
مقدمه و طرح تحقیق
اهمیت صیانت از حقوق بشر در قرن معاصر کانون توجه پژوهشگران بوده است و از آنجایی که قسمت عمده پژوهش های مربوط به حقوق بشر در دنیای غرب انجام شده بر پژوهشگر ایرانی واجب است تا با نهادها، ابزارها، اسناد و حرکتهایی که در این راستا صورت گرفته، آشنا شوند.
اتحادیه اروپا از درون جامعه زغال و فولاد اروپا، جامعه انرژی اتمی اروپا و جامعه اروپا برخاسته است. جامعه اروپا می‌تواند قوانینی تصویب كند كه به اندازه قوانین هریك از كشورها اعتبار دارد. در رابطه با سیر تكوین اتحادیه اروپا باید گفت كه ابتدا معاهدة تأسیس جامعه زغال و فولاد اروپا[1] به وسیله شش كشور مؤسس (بلژیك ، آلمان، فرانسه، ایتالیا، لوكزامبورگ و هلند) در 18 آوریل 1951 در پاریس (معاهده پاریس ) منعقد و در بیست و سوم ژوئیه 1952 به اجرا گذاشته شد. چند سال بعد، معاهدات رم ( بیست و پنجم مارس 1957) منجر به تشکیل جامعه اقتصادی اروپا[2] و جامعه انرژی اتمی اروپا [3]شد. با به اجرا گذاشته شدن معاهدات مذكور در اول ژانویه 1958، این دو سازمان كار خود را شروع كردند. تأسیس اتحادیه اروپا به وسیله معاهدة ماستریخت گام دیگری برای تحقق وحدت سیاسی در اروپا بود. این معاهده در هفتم فوریه 1992 در ماستریخت امضا و در اول نوامبر 1993 لازم الاجرا شد.
قبل از آن شورای اروپا در پنجم می 1949 تشکیل شد و اولین و مهمترین هدف خود را مقوله حقوق بشر قرار داد. لذا از همان آغاز فعالیت شورای اروپا، مساعی زیادی در این راستا انجام گرفت که در نهایت به تصویب پیمان اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادیهای اساسی منجر شد. پیمان مذکور در چهارم نوامبر 1950 جهت امضاء کشورهای اروپایی
در رم افتتاح گردید و پس از تسلیم دهمین سند تصویب در سپتامبر 1953 لازم الاجرا شد. هدف تنظیم کنندگان پیمان، اتخاذ اقدامات اولیه در جهت اجرای جمعی حقوق ویژه مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل متحد ( 1948) بود.
باید دانست که پیمان اروپایی حقوق بشر از همه حقوق احصاء شده توسط اعلامیه جهانی، حمایت نمی کند بلکه تنها از آن دسته از حقوقی که امکان اعمال مستقیم دارند، حمایت میکند؛ بنابراین حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در پیمان درج نشده اند. این دسته از حقوق بعدها در قالب یک اعلامیه دیگر تحت عنوان منشور اجتماعی اروپا در آمد که در هجدهم اکتبر 1961 در تورین ایتالیا امضاء شد و از بیست و ششم فوریه 1965 لازم الاجرا شد. این منشور ملزم به تامین حمایت اقتصادی و اجتماعی از اعضاست که بنابر شیوه ملل متحد، موضوع قرارداد مستقلی از قراردادهایی است که موضوع آن حمیات از حقوق مدنی و سیاسی اعضاست.
پیمان اروپایی حقوق بشر برای اولین بار برای حمایت از حقوق بشر (یا حداقل برخی از مصادیق حقوق بشر) یک سازوکار اجرایی، پیش بینی می نمود که بعدها به موفق ترین و کارآمدترین سیستم حمایتی در این زمینه بدل شد. امروزه پیمان اروپایی حقوق بشر دارای شهرت و اعتبار خاصی بوده که در قلمرو جغرافیایی خود بدست آورده است. این اعتبار و شهرت به تاسیس اولین دادگاه اروپایی حقوق بشر به وسیله این پیمان مربوط می شود که در نوع خود اقدامی بیسابقه در طول تاریخ است. سیستم انعکس یافته در پیمان بعدها از سوی دول آمریکایی و آفریقایی مورد تقلید