فعل زیانبار:/پایان نامه قانون جدید اخذ جرائم
فعل زیانبار:
در زندگی اجتماعی سود وزیان با هم آمیخته است هرکس نفعی می برد به گونه ای باعث ضرر دیگران می شود، ولی این ضررها ایجاد مسئولیّت نمی کند.
بسیاری از خسارتهای لازمه زندگی است و عرف به دیده اغماض از آنها می گذرد به عبارتی در هر مورد که از کاری به دیگران زیان می رسد مسئولیّت مدنی ایجاد نمی شود باید کار زیانبار در نظر اجتماع ناهنجار باشد و اخلاق عمومی ورود ضرر را ناشایسته بداند. در پاره ای از قوانین مانند قانون مدنی فرانسه مفهوم ((تقصیر)) را برای نامشروع بودن کار زیان بار کافی دانسته اند زیرا ارتکاب تقصیر در نظر قانون یا عرف ناپسند و شایسته نکوهش است و دیگر نیازی به تصریح دوباره نیست. این تعبیر در صورتی درست است که تقصیر منبع منحصر مسئولیّت باشد ولی در نظامهای حقوقی که مسئولیّت بدون تقصیر، هرچند به صورت استثنایی، وجود دارد، اشاره به لزوم نامشروع بود فعل لازم است.(کاتوزیان، ص39)
در حوادث رانندگی معیار تعیین تقصیر، رفتار متعارف است به عنوان مثال، اگر راننده در شب مرتکب فعل زیانباری شود معیار، رانندگی راننده متعارف در شب است و اگر رفتار او مثل رفتار راننده ای عادی در این
هنگام بوده او خطارکار نمی باشد همچنین ظرف مکان را نیز می توان در نظر گرفت مانند رانندگی داخل شهر یا خارج از شهر یا در راه شلوغ یا در مسیر خلوت یا راه خشک یا جادّه لغزنده به دلیل ریزش باران، ملاک راننده متعارف است اما ممکن است موضوع به وضعیت جسمانی راننده مرتبط باشد. راننده ای که مرتکب فعل زیانبار شده از حیث عصبی مزاج بودن یا ضعف بینایی یا کند ذهنی در این مورد نیز نباید از راننده متعارف فاصله داشته باشد.(عباسلو،1378،ص34)
در حالی که تقصیر کیفری نیز به معنی رفتاری نامتعارف می باشد که به تعبیر دیگر ارتکاب فعل زیانبار وضعیت فرد و شخص مرتکب مورد توجّه قرار می گیرد به عنوان مثال کودکی که فاقد قدرت تمیز و تشخیص است و وسیله نقلیه را رانندگی نموده و موجب فوت و صدمه بدنی دیگری شود فاقد تقصیر کیفری است، یا فردی که بعلت بیماری از قبیل سکته قلبی موجب تصادفی گردد به علّت اینکه خطایی شخصی از او سر نزده فاقد تقصیر و در نتیجه فاقد مسئولیّت کیفری است در حالی که در همین مورد راننده دارای تقصیر مدنی و در نتیجه دارای مسئولیّت مدنی است، یا راننده ای که به علّت