انواع روش تدریسها و معرفی آنها 20
بررسی و مقایسه روشهای تدریس فعال با روشهای تدریس سنتی 21
خلاصهای از نظریات چند تن از صاحبنظران تعلیم وتربیت در بارهی روشهای تدریس 24
روشهای تاریخی 25
روشهای جدید 26
روشهای تدریس غیر فعال و یکسویه 26
روشهای تدریس فعال و دوسویه 29
روش تدریس مبتنی بر دریافت مفهوم 33
روش تدریس ساختنگرایی 36
ب)پیشینه پژوهش 40
ج) جمعبندی 51
فصل سوم:روش پژوهش
روشپژوهش 53
جامعه آماری،نمونه و روش 53
ابزار پژوهش 54
متغیرهای پژوهش 57
روش اجرای پژوهش 58
روش تحلیل دادهها 59
ملاحظات اخلاقی 59
فصل چهارم: یافتههای پژوهش
الف) یافتههای توصیفی 61
ب)یافتههای استنباطی 63
فصل پنچم: بحث ونتیجه گیری
خلاصه پژوهش 76
بحث و نتیجهگیری 77
محدودیتهای پژوهش 79
پیشنهادهای پژوهش 80
فهرست منابع فارسی 81
منابع انگلیسی 86
پیوست ها 88
چکیدهانگلیسی 98
عنوان لاتین 99
فهرست جداول
جدول 2-1:روش تدریس دریافت مفهوم در نگاه جدول 35
جدول 3-1: توزیع حجم نمونه آماری بر اساس گروه 54
جدول 3-2: محتوای آموزشی 59
جدول 4-1:یافته های توصیفی گروه آزمایشی اول: روش تدریس مبتنی بر روش ساختگرایی 61
جدول 4-2:یافته های توصیفی گروه آزمایشی دوم: روش تدریس مبتنی بر روش دریافت مفهوم 62
جدول 4-3: یافته های توصیفی گروه کنترل: تدریس به روش سنتی 62
جدول 4-4: نتایج آزمون کلموگروف-اسمیرنوف برای آزمون نرمال بودن توزیع داده ها 63
جدول 4-5 : نتایج آزمون برابری واریانس گروه ها 64
جدول 4-6: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد خودکارآمدی 64
جدول 4-7: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد تاثیرات هیجا 65
جدول 4-8: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد برنامه ریزی 65
جدول 4-9: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد فقدان کنترل پیامد 65
جدول 4-10: مقایسه زوجی اثرات روشهای آموزشی بر فقدان کنترل پیامد 66
جدول 4-11: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد انگیزش 66
جدول 4-12: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر عملکرد تحصیلی (کل) 66
جدول 4-13: مقایسه زوجی اثرات روشهای آموزشی بر عملکرد تحصیلی کل 67
جدول 4-14: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر میزان پیشرفت تحصیلی 67
جدول 4-15: مقایسه زوجی اثرات روشهای آموزشی بر پیشرفت تحصیلی 67
جدول 4-16: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر میزان انگیزش پیشرفت 68
جدول 4-17: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد خودکارآمدی 68
جدول 4-18: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد تاثیرات هیجانی 69
جدول 4-19: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد برنامه ریزی 69
جدول 4-20: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد فقدان کنترل پیامد 69
جدول 4-21: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد انگیزش 70
جدول 4-22: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر عملکرد تحصیلی (کل) 70
جدول 4-23: تحلیل کواریانس اثرات روش های تدریس آموزشی بر بعد خودکارآمدی 70
جدول 4-24: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر بعد تاثیرات هیجانی 71
جدول 4-25: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر بعد برنامه ریزی 71
جدول 4-26: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر بعد فقدان کنترل پیامد 71
جدول 4-27: مقایسه زوجی اثرات روشهای آموزشی بر فقدان کنترل پیامد 71
جدول 4-28: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر بعد انگیزش 72
جدول 4-29: مقایسه زوجی اثرات روشهای آموزشی بر انگیزش 72
جدول 4-30: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر عملکرد تحصیلی (کل) 72 جدول 4-31: مقایسه زوجی اثرات روشهای آموزشی بر عملکرد تحصیلی 72
جدول 4-32: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر پیشرفت تحصیلی 73
جدول 4-33: مقایسه زوجی اثرات روشهای آموزشی بر پیشرفت تحصیلی 73
جدول 4-34: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر پیشرفت تحصیلی 73
جدول 4-35: مقایسه زوجی اثرات روشهای آموزشی بر پیشرفت تحصیلی 74
جدول 4-36: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر انگیزش پیشرفت 74
جدول 4-37: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر انگیزش پیشرفت 74
فهرست پیوستها
الف)پرسشنامه عملکرد تحصیلی 88
ب)پرسشنامه انگیزش پیشرفت 90 ج)آزمون پیشرفت تحصیلی معلم ساخته 93
د)نمونه طرح درس 95
چکیده
پژوهش حاضر به دنبال مقایسه اثربخشی روش تدریس ساختگرایی وروش تدریس مبتنی بردریافت مفهوم برمیزان عملکرد و پیشرفت تحصیلی وانگیزش پیشرفت دانشآموزان بوده است.جامعه آماری این پژوهش شامل دانشآموزان دخترپایه هفتم دوره متوسطه اول مدارس عادی ناحیه سه شیراز در سال تحصیلی 94-93 که در 28 مدرسه مشغول به تحصیل میباشند،بوده است.نمونه ی آماری شامل 90 نفر،از سه مدرسه و سه کلاس 30 نفره بوده است.نمونه گیری با روش تصادفی خوشه ای چند مرحلهای، انجام شده است. طرح تحقیق، نیمه آزمایشی بادوگروه آزمایشی ازنوع پیش آزمون وپس آزمون با گروه کنترل بوده است. ابزار اندازه گیری،پرسشنامه عملکردتحصیلیEPT ،انگیزش پیشرفت هرمنس وآزمون پیشرفتتحصیلی معلمساخته میباشد.برای تجزیه وتحلیل دادهها ازشاخصهای آمارتوصیفی وآماراستنباطی باتحلیل کوواریانس استفاده شده است.یافته هایآماری نشان میدهد که:1)بین میزان عملکرد تحصیلی و ابعاد آن در گروهی که با روش دریافت مفهوم درس علوم تجربی را دریافت نمودهاند نسبت به گروه با روش ساختگرایی وکنترل با روش سنتی تفاوت معنا دار نیست.اما میزان عملکرد تحصیلی در گروه با روش ساختگرایی نسبت به گروه کنترل با روش سنتی تفاوت معنادار است و گروه با روش ساختگرایی از بین ابعاد عملکرد تحصیلی از فقدان کنترل پیامد بیشتر اما به طور کلی از عملکرد تحصیلی پایینتری برخوردارهستند.2)بین میزان پیشرفت تحصیلی درهرسه گروه تفاوت معنادار میباشد.هردوگروه آزمایش نسبت به گروه کنترل، ازپیشرفت تحصیلی بالاتری برخوردارند و گروه ساختگرایی نیز نسبت به گروه دریافت مفهوم از پیشرفت تحصیلی بالاتری برخوردار میباشند..3)بین میزان انگیزش پیشرفت هر سه گروه نسبت به یکدیگر تفاوت معناداری وجود ندارد.
واژههایکلیدی :روشتدریس مبتنی بردریافت مفهوم، ساختگرایی،سنتی،عملکرد تحصیلی، پیشرفت تحصیلی،انگیزشپیشرفت.
فصل اول
کلیات پژوهش
مقدمه
در قرن حاضر پیشرفت سریع علوم و تکنولوژی بشر را به جایی رسانیده است که به طور فزاینده ای نیازمند یادگیری مهارتهای تفکر انتقادی و خلاق در تصمیم گیری های
مناسب و حل مسائل پیچیده جامعه است. در یک جامعه انسانی، آموزش و پرورش[1] نقش مهم وکلیدی در پیشرفت جامعه دارد.چرا که آموزش و پرورش کارآ در هر جامعه ای، تضمین کننده ی آینده ی آن جامعه از نظر نیروی کار وفکر خواهد بود و این باعث بالندگی انسانهای آن جامعه می شود. لازمه ی دستیابی به چنین آموزش و پرورشی این است که، همه ی ارکان یک نظام همدل و همصدا، خواهان رشد و ترقی آن باشند و در این مجموعه به جرأت میتوان گفت مهمترین نقش را، معلمان در این ساختار بر عهده خواهند داشت.نقش معلمان در سلامت،سعادت و تعالی جامعه بر کسی پوشیده نیست.معلمان با دانش آموزان ارتباط مستمر دارند و تأثیر گذاری این قشر شاید از همه ی ارکان دیگر نظام آموزشی پایاتر می باشد.ارزش دادن به اندیشههای خلاق و ایجاد کردن انگیزش[2] یادگیری فعال، از خصوصیات معلمان اثربخش است.معلمان باید در فرایند یاددهی-یادگیری دانشآموز محور باشند.به این معنا که شیفتهی خودجوشی فراگیر و تسهیل کننده آموزش باشند. راه یادگیری را آموزش دهند، نه آنکه عرضهکننده یادگیری و یاددادنیها باشند.زیرا که اصولاًدر فرایند یاددهی-یادگیری، فرض عمده بر این است که هر چه میزان فعالیت و مشارکتی دانشآموزان در جریان تدریس بیشتر باشد، تدریس مؤثرتر است(خلیلی ،1382).
معلمان کارآمد، همیشه در ذهن و زندگی دانش آموزان اثری ماندگار خواهند داشت.آشکار است که دانش آموزان هم بدون انگیزش لازم،بهره ای از آموزش خوب، نمی برند.چنین چیزی را هم می توان در محیطهای آموزشی و هم با توجه به تحقیقات مشاهده کرد.بارها با دانشآموزانی مواجهه شدیم که از لحاظ توانایی و استعداد یادگیری بسیار به هم شبیه هستند اما در پیشرفت تحصیلی تفاوتهای زیادی با یکدیگر دارند.این جنبه از رفتار آدمی به حوزهی انگیزش مربوط میشود.(کوهن لوئیز[3]،ترجمه شاکری،1372).
روانشناسان و پژوهشگران در مورد انگیزش انسان به دو نوع انگیزش درونی[4]و انگیزش بیرونی[5] اشاره کردهاند. انگیزش بیرونی با هدف کسب پاداش و اجتناب از تنبیه ارتباط دارد ولی انگیزش درونی با تمایل درونی برای انجام موفقیت آمیز صرف یک تکلیف، مرتبط است.کسی که در مورد خود از احساس کفایت(پیشرفت تحصیلی[6]) و خودمختاری (استقلال[7]).برخوردار است دارای انگیزش درونی است. (پال آرپنتریچ وبیل اچ شانک[8]1964، ترجمه شهرآرای،1390).
از لحاظ پرورشی، انگیزش هم هدف است و هم وسیله. به عنوان هدف،معلمان از دانشآموزان میخواهند که نسبت به موضوعات مختلف علمی و اجتماعی دارای انگیزه باشند.از این رو،تمام برنامه های درسی که برای آنان فعالیتهای مربوط به جنبه های عاطفی در نظر گرفته شده است دارای هدفهای انگیزشی هستند. به عنوان وسیله،انگیزش به صورت آمادگی روانی یک پیشنیاز یادگیری محسوب میشود.اگر دانشآموزان نسبت به درس بیعلاقه باشند(دارای انگیزش سطح پایینی باشند)،به توضیحات معلم در کلاس توجه نخواهند کرد، تکالیف خود را با جدیّت انجام نخواهند داد و بالاخره پیشرفت چندانی نصیب آنها نخواهد شد. اما اگر نسبت به درس علاقهمند باشند(دارای انگیزش سطح بالایی باشند)،هم به توضیحات معلم با دقت گوش خواهند داد، هم تکالیف درسی خود را با جدیّت انجام خواهند داد، هم به دنبال کسب اطلاعات بیشتری در زمینهی مطالب درسی خواهند رفت و هم پیشرفت زیادی نصیب آنها خواهد شد.(سیف،1388).
این که کلاس درس را معلم با چه روشی اداره کند تا انگیزش پیشرفت تحصیلی لازم در دانش آموزان ایجاد شود بسیار مهم است.به روش معلم محوری یا دانش آموز محوری و یا تلفیقی از این دو؟ در کلاسهایی که به روش معلم محوری اداره می شود بیشتر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان (کفایت شخصی)توجه می شود ودر روش دانش آموز محوری اغلب بر استقلال دانش آموزان(خودمختاری) توجه می شود.که تلفیقی متناسب با موضوع درس و شرایط کلاس از این دو شیوه مفید و مؤثر می باشد. (چریل.ال.اسپاندینگ[9] ،ترجمه نائینیان و بیابانگرد،1388).
کارآیی یک معلم تحت تأثیر عوامل متعددی می باشد که یکی از مهمترین این عوامل را می توان به چگونگی انتقال اطلاعات علمی و آموزشی،مهارتهای فنی و عملی و ارزشهای عاطفی و معنوی به دانش آموزان نام برد که این امر به فرایند تدریس[10] و شیوه ی اجرای مطلوب این فرایند بستگی دارد.روشهای تدریس تا آنجا در امر آموزش اهمیت دارد که گروهی از علمای تربیتی،تسلط به روشهای تدریس را مهمتر از دانش و اطلاعات علمی معلم دانسته اند.یک معلم با تجربه و آگاه به خوبی می داند که روش تدریس،مجموعه فعالیتهای برنامه ریزی شده است که در نهایت برای یادگیری بهتر به کار میرود.(یغما،1389).
بنابرآنچه گفته شد میتوان گفت،یکی از مهمترین مؤلفهها در این بین،انتخاب روش تدریس مناسب است. چرا که به کارگیری روش تدریس مناسب،بسترهای لازم در رشد قوه تفکر و پرورش روحیه جستجوگری یادگیرندگان را فراهم می سازد و آنها را برای ورود به دنیای پیچیده آماده می کند.آگاهی معلمان از روشهای مختلف تدریس این امکان را برای آنها فراهم می کند که در لحظه طلایی آموزش،با به کار بستن مؤثرترین روش تدریس درتجزیه و تحلیل مسائل،فراهم ساختن شرایط و فرصتهای یادگیری به دانش آموزان کمک کند وهمچنین برای تحقق اهداف آموزشی تلاش کنند. بنابراین معلمان بایستی در به کارگیری روشهای تدریس متناسب با موضوع و شرایط آموزشی و دانش آموزان دقت نظر داشته باشند تا بتوانند با ایجاد انگیزش پیشرفت و بالا بردن عملکرد تحصیلی[11]و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان،آنها را در تفکر خلاقانه،انتقادی و توانایی تعمیم به موقعیتهای مشابه دیگر یاری رسانند. دسته بندیهای متفاوتی از روشهای تدریس صورت گرفته است که یکی از رایج ترین و معروفترین دستهبندیهای موجود،تقسیم روشها به فعال و غیر فعال است.(شعبانی،1380).
– روشهای تدریس غیر فعال که روشهای یک سویه و غیر محوری نیز نامیده می شوند،دانش آموزان را منفعل و معلمان را فعال می کند ودر هنگام تدریس،تعامل اندکی بین معلم و دانش آموزان وجود دارد.این روشها اکتشافی نیستند و به سبب آنکه خسته کنندهاند،معمولاً به تنهایی برای اجرای تدریس مناسب نیستند. معمولاً روشهای تدریس غیر فعال در درون روشهای فعال قرار می گیرند و بخش کوچکی از تدریس را شامل میشوند.از میان این روشها می توان به پرسش و پاسخ،سخنرانی،روش توضیحی و… اشاره کرد(فضلی خانی،1385).
– روشهای تدریس فعال که روشهای دو سویه و محوری هم نامیده می شوند،معلم ودانش آموزان را به نحو مطلوب فعال می کند و یاددهی و یادگیری،با ارتباطات دوسویه اتفاق می افتد.در این روشها،مطالب و مفاهیم با فعالیت معلم و دانش آموزان کشف می شود و هر یک از روشهای انتخابی،محور تدریس قرار می گیرد.بهعلاوه ممکن است در درون آنها نیز از یک یا چند روش جزیی استفاده شود. این روشها مراحلی دارند و در آنها،تدریس به صورت منظم شروع می شود و تا دریافت مفهوم ادامه می یابد.از میان این روشها می توان به روشهای استقرایی، حل مسأله،ایفای نقش،اکتشافی،کاوشگری،بدیعه پردازی،پژوهشآموزی،بارش فکری،ساختنگرایی و دریافت مفهوم و… اشاره کرد.(فضلی خانی،1385).
روش تدریس ساختنگرایی بر این اساس پایه ریزی شده است که معلّمان می توانند از انرژی، تعامل و هم فکری دانش آموزان خود بهره برده و امور درسی را به کمک دانش آموزان سازماندهی کنند. یادگیری با شیوهی که دانشآموزان با خواندن، نوشتن، پژوهش، تجزیه و تحلیل، تفکّر و محاسبه، مراجعه به منابع مختلف و …،اطّلاعات گذشته و حال را به هم پیوند دهند. این روش به دانش آموزان کمک می کند تا انگیزه ی بیشتری داشته باشند.در کلاس های درسی که معلّمان از این روش استفاده میکنند معمولاً دانش آموزان در قالب گروه های کوچک بایاری هم دیگر به یادگیری موضوع مورد نظر و بحث و گفت و گو میپردازند.(امانی طهرانی،1379)
روش تدریس دریافت مفهوم بر اساس شیوه تفکر طراحی شده است که برای تدریس مفاهیم و کمک به دانشآموزان در یادگیری مؤثرتر آنها تدوین شدهاست که از تکنیکهای آن برای ارائه اطلاعات سازمان یافته از میان موضوعات بسیار گسترده به دانشآموزان، در هر مرحله از رشد میتوان استفاده کرد که بهره گیری از الگوی دریافت مفهوم سبب شکیبایی دانش آموزان در تحمل ابهامات می شود و چون به دانش آموزان اجازه داده میشود فرضیه های خود را یادداشت کنند،این یادداشت ها درمرحله آخر می تواند به بیان جریان تفکر دانش آموزان کمک کند .(حاجی اسحاقی،1385).
بیان مسئله
از اهداف و وظایف مهم آموزش و پرورش می توان ایجاد زمینه برای رشد همه جانبه فرد و تربیت انسانهای سالم ،کارآمد و مسئول برای ایفای نقش در زندگی فردی و اجتماعی نام برد.
دانشآموزان یکی از ارکان اساسی نظامآموزشی میباشند که با تربیت صحیح آنها میتوان افراد سالم به جامعه تحویل داد.از کل دانشآموزانی که وارد سیستم آموزش و پرورش میشوند. تعداد اندکی از آنها میتوانند استعدادهای خود را شکوفا کنند و در این عرصه موفق گردند و عملکرد تحصیلی خوبی از خود نشان دهند.عملکرد تحصیلی تحت تاًثیر یکسری عواملی است. یکی از عوامل مهم و اثرگذار بر عملکرد تحصیلی دانشآموزان میتوان انگیزش پیشرفت آنها را نام برد.
انواع مدلهای این شکل جدید تجارت شامل G2G, G2C, B2B, C2C, B2C و…،تمامی اجزای یک جامعه اعم از افراد عادی تا ارگانهای بزرگ دولتی را به یکدیگر پیوند داده است. C نمایانگر خریدار, Bنمایانگر شرکتهای خصوصی وG نشاندهنده ارگانهای دولتی است. مدل C2C در واقع همان مزایده Online است که قابلیت مبادله کردن هر نوع کالای مورد توافق طرفین را دارد.طرفین این معامله هر دو از افراد عادی هستند. مدلهای B2B , B2C نیز قابلیت ارائه هر نوع محصولی را بر وب دارا هستند. در مدل B2B دو شرکت به مبادله تجاری با یکدیگر می پردازند و مدل B2C امکان تجارت الکترونیک را بین یک شرکت و یک مشتری را فراهم میکند. با توجه به دولتی بودن بیشتر خدمات در ایران و امکان ابتکار عمل بیشتر آنها ، پیاده سازی مدل G2G که تبادل کالا و خدمات میان نهادهای دولتی را امکانپذیر میسازد را محتملتر می کند.
در تمامی سیستمهای یاد شده اجزای مشترکی وجود دارد که تشکیلدهنده بدنهی اصلی آنها هستند. ایجاد یک سایت به عنوان فروشگاه الکترونیکی بر روی اینترنت ، طراحی هدف و یک برنامه استراتژیک برای شروع و ادامه کار فروشگاه ،پیروی و استفاده از اصول و روش های مناسب بازاریابی در اینترنت ، ایجاد زیرساختهای امنیتی برای محافظت سایت و ایمن سازی مراحل مبادله ی اطلاعات ، انتخاب شیوه ی مناسب پرداخت در اینترنت ، شیوه های جدید توزیع کالا ، انتخاب سرور و host مناسب و … از ارکان جدا ناشدنی این شیوهی نوین تجارت می باشند که در مدلهای ذکر شده به تناسب نقش پررنگتر یا کمرنگتری مییابند.
اما در بعد دیگر پیادهسازی و استفاده از این فنآوری جدید نیازمند ایجاد بسترهای فکری و فرهنگی جهت پذیرش آن از طرف جامعه، رفع موانع حقوقی و قانونی و تامین پیش نیازهای سخت افزاری و نرمافزاری می باشد.. به عنوان مثال Server یا Network پشتیبانیکنندهی مناسب , سیستم پرداخت متناسب در کشور و همچنین سرعت بالای دسترسی به شبکه از ملزومات فنی یک تجارت الکترونیک محسوب میشوند.
یک فروشگاه اینترنتی دارای امکانات ویژه ای است :
بر خلاف فروشگاههای واقعی فردی به نام فروشنده در آن وجود ندارد.
ساعات کار آن شبانه روزی و در تمام ایام هفته است.
مشتریهای آن از تمام نقاط دنیا و با فرهنگها و سلایق متفاوتی هستند.
به علت ارتقاء قابلیتهای فنی محیط (اینترنت) تولیدکنندگان میتوانند به صورت کاراتر و موثرتر به معرفی و عرضهی محصولات خود بپردازند.
پست الکترونیکی یک شیوهی کارا در بازاریابی مستقیم ( direct marketing ) به شمار میآید.
از طریق گروههای خبری ( News Groups ) و گروههای بحث و تبادل نظر( discussion groups ) امکان ایجاد رابطهای تعاملی بین تولیدکنندگان و مصرفکنندگان و جود دارد. …
بهرهگیری از هریک از این امکانات نیازمند ایجاد ساختارهای فرهنگی لازم چه در میان مشتریان و چه در میان صاحبان بازار میباشد.
یکی از بخشهای مهم تجارت الکترونیک سیستم پرداخت است. برای پرداختی به دور از اشکال بر شبکه جهانی وب, یک سیستم پرداخت می بایست علاوه بر دارا بودن امکانات تکنولوژیکی مناسب از قبیل کارتهای هوشمند،کارتهای اعتباری , چکهای الکترونیکی ، پولهای الکترونیکی و… باید از لحاظ امنیتی نیز قابل اطمینان باشد . استفاده از شیوه های مبهم سازی اطلاعات مبادله شدهی کارتهای اعتباری ، استفاده از امضای الکترونیکی ، استفاده از پروتکلهای SSL و SET ، استفاده از تکنیکهای رمزگذاری ( Encryption ) ، استفاده از کیفهای الکترونیکی دارای نگهبان و… از جمله روشهای امنیتی مطرح در این زمینه میباشد. طراحی وب سایت مربوط با توجه به سلایق و نیازهای مشتریان از عوامل مهم در موفقیت یک تجارت الکترونیک است. بدیهی است که ابتکار فروشنده در بکار بردن راهکارهای مناسب برای متقاعد کردن بازدید کننده در خرید از طریق وب , بطور مثال وجود عکس و اطلاعات لازم در مورد محصول ضروری است. همچنین میبایست در مورد نحوهی جذب و حفظ مشتریان با توجه به خصوصیات یک بازار رقابتی جهانی به راهکارهایی موثر و کارا اندیشید. استفاده از قلمهای متناسب با موضوع فعالیت، انتخاب مناسب رنگها با توجه به خصوصیات فرهنگی، استفاده از فاکتورهای جذاب مانند گرافیک تصویری مناسب ، توزیع متناسب اطلاعات و عکسها ، ایجاد محیطهای تعاملی مانند گروههای بحث و تبادل افکار و بسیاری از نکات دیگرمی تواند در جذب و متقاعد کردن مشتری به خرید از سایت شما موثر باشد.
ورود به یک بازار جهانی نیازمند برنامهای دقیق و حساب شده است. همانطور که در قبل اشاره شد یکی از مهمترین و زیربناییترین مسائلی که باید در راه اندازی یک فروشگاه مبتنی بر وب مورد بررسی قرار گیرد، استراتژیهای راه اندازی فروشگاه است. به طور کلی این استراتژیها به دو دسته استراتژیهای قبل از شروع فعالیتهای تجاری در اینترنت و استراتژیهای در حین فعالیتهای تجاری تقسیم می شوند:
استراتژیهای قبل از شروع فعالیتهای تجاری
این بخش شامل کلیه راهکارها و تصمیماتی است که پیش از شروع فعالیت فروش باید مدنظر قرار گیرد. این بخش در حکم پایه و ستون یک ساختمان است که پی و اساس مجموعه را تشکیل میدهد. بنابراین در صورت اهمالکاری و یا عدم صرف زمان و دقت کافی در این امر در آینده لطمات زیادی را به سیستم طراحی شده وارد خواهد آورد. این قسمت شامل دو بخش عمدهی توسعهی محصول و توسعهی سایت میباشند.
استراتژیهای در حین فعالیتهای تجاری
آخرین مرحله و شاید مهمترین فاز کار را فعالیتهای در حین فروش تشکیل میدهند. استراتژیهای موجود در این بخش به دو بخش استراتژیهای کوتاه مدت و بلند مدت تقسیمبندی میشوند :
اهداف کوتاه مدت استراتژیهای فروش آنهایی هستند که به طورموقتی شما را در کوران فعالیتها نگه می دارند. این نکته باید همواره مد نظر قراربگیرد که اینگونه استراتژیها شاید بتواند برای مدت کوتاهی حضور شما را در جریان رقابت استمرار بخشد اما به هیچ وجه نمیتواند تضمین کننده حضور دائمتان در این عرصه باشند.
اهداف بلند مدت استراتژیهای فروش آنهایی هستند که باعث حضور مستمر شما در جریان مبادلات میشود. این استراتژیها هر سال با ایجاد نتایج جدید در این راه همراه خواهد بود.
امروزه حجم زیادی از مبادلات از طریق این شیوهی نوین تجارت انجام می گیرد و با توجه به روند موجود ، انتظار میرود که چندین میلیون دلار از مبادلات بشری تا سال 2012 از طریق اینترنت انجام پذیرد.
1-3- ضرورت و اهمیت موضوع. 5
1-4-اهداف تحقیق. 6
فصل دوم : بررسی مبانی نظری و پیشینه تجربی تحقیق. 7
2-1-مقدمه. 8
2-2- مبانی نظری.. 8
2-2-1- نظریه گروه مرجع در جامعه شناسی.. 8
2-2-2- نظریه گروه مرجع در روانشناسی اجتماعی.. 14
2-2-3- گروههای مرجع و جنسیت.. 20
2-2-4- سرمایه فرهنگی.. 21
2-2-5- پوشش و هویت اجتماعی.. 23
2-3- پیشینه تجربی پژوهش در ایران. 26
2-4- پیشینه تجربی تحقیق در خارج. 30
2-5- چارچوب و الگوی نظری پژوهش… 31
فصل سوم : روش شناسی تحقیق. 35
3-1- روش تحقیق. 36
3-2- فرضیات تحقیق. 36
3-3- متغیرهای تحقیق. 36
3-4-تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 37
3-5- تکنیک های جمع آوری اطلاعات.. 43
3-6- جامعه( جمعیت) آماری.. 44
3-7- نمونه آماری و شیوه نمونه گیری.. 45
3-8-تکنیک(آماره های) تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 46
فصل چهارم: یافته های پژوهش… 47
4-1- مشخصات جامعه آماری.. 48
4-1-1- جنس… 48
4-1-2- سن.. 49
4-1-3- رشته تحصیلی.. 50
4-2- گروه مرجع و معیارهای پوشش… 53
4-2-1- مهمترین معیارهای پوشش از نگاه دانش آموزان. 53
4-2-2- مهمترین گروههای مرجع در انتخاب لباس… 54
4-2-3- مهمترین گروههای مرجع در انتخاب مدل موی یا آرایش موی سر. 55
4-2-4- معیارهای انتخاب لباس از نظر تعلق به گروههای عضویتی و غیرعضویتی.. 56
4-3- آزمون فرضیات.. 58
فصل پنجم: نتیجه گیری.. 64
5-1- نتیجه گیری تحقیق. 65
5-2- پیشنهادات.. 68
منابع و مآخذ. 70
ضمائم. 74
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول (4-1): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب جنسیت.. 48
جدول (4-2) : توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب گروه سنی.. 49
جدول (4-3): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب رشته تحصیلی 50
جدول(4-4): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب پایه تحصیلی.. 51
جدول (4-5): توزیع فراوانی پایگاه اقتصادی اجتماعی پاسخگویان. 52
جدول (4-6): اهمیت معیارهای انتخاب لباس از نظر دانش اموزان. 53
جدول (4-7): مهمترین گروههای مرجع در انتخاب لباس از نظر دانش آموزان. 54
جدول (4-8): مهمترین گروههای مرجع در انتخاب مدل مو از نظر دانش آموزان. 55
جدول (4-9): فراوانی اولویت اول انتخاب لباس از نظر تعلق به گروههای عضویتی و غیرعضویتی.. 55
جدول (4-10): فراوانی اولویت دوم انتخاب لباس از نظر تعلق به گروههای عضویتی و غیرعضویتی.. 56
جدول(4-11): فراوانی اولویت سوم انتخاب لباس از نظر تعلق به گروههای عضویتی و غیرعضویتی.. 57
جدول (4-12): آزمون تی تست مربوط به سبک پوشش دختران و تاثیر پذیری از گروههای مرجع عضویتی و غیر عضویتی.. 58
جدول(4-13): آزمون تی تست مربوط به سبک پوشش پسران و تاثیر پذیری از گروههای مرجع عضویتی و غیر عضویتی.. 59
جدول (4-14): میزان اهمیت معیارهای پوششی در میان دانش اموزان. 60
جدول(4-15): آزمون آنوا مربوط به پایگاه اقتصادی- اجتماعی و سبک پوشش مدرن و سنتی.. 61
جدول(4-16): آزمون آنوا مربوط به سرمایه فرهنگی و سبک پوشش مدرن و سنتی.. 62
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار (2-1). مدل مفهومی گروههای مرجع. 32
نمودار(2-2). مدل مفهومی تأثیر گروههای مرجع بر سبک پوشش… 33
نمودار(2-3). انواع سبک پوشش… 34
نمودار شماره(4- 1). توزیع درصدی جنس پاسخگویان. 48
نمودار شماره (4-2). توزیع فراوانی گروه سنی پاسخگویان. 49
نمودار شماره(4- 3). توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب رشته تحصیلی.. 50
نمودار شماره (4-4). توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب پایه تحصیلی.. 51
نمودار شماره(4- 5).توزیع درصدی سلسله مراتب پایگاه اقتصادی- اجتماعی پاسخگویان. 52
نمودار شماره (4-6). مهمترین معیارهای پوشش در دختران و پسران. 53
نمودار شماره(4-7). توزیع درصدی اولویت اول انتخاب لباس از نظر تعلق به گروههای مرجع. 56
نمودار شماره(4-8). توزیع درصدی اولویت دوم انتخاب لباس از نظر تعلق به گروههای مرجع. 57
نمودار شماره(4-9). توزیع درصدی اولویت سوم انتخاب لباس از نظر تعلق به گروههای مرجع. 57
چکیده
در فرایند شکل گیری رفتار، نگرش و کنش افراد در جامعه، عوامل متعددی نقش دارند؛ از جمله مهمترین آنها افراد یا گروههای مرجع هستند که مبنا و معیار داوری و ارزیابی کار کنش گران اجتماعی قرار میگیرند. گروههای مرجع شامل اشخاص و یا گروههایی میباشند که افراد برای تصمیمگیری و ارزیابی رفتار و نگرشهایشان به آنها اتکا دارند. در دوران حاضر، به علت فرایندهای جهانی شدن و گسترش فن آوری های اطلاعاتی، گروههای مرجع با عبور از قلمروهای محلی، به قلمروهای جهانی وارد شدهاند. در جوامع مدرن، نوع لباس افراد از اولین نشانهها و ابزاری است که موجب شناخته شدن و تشخیص هویت آنان میشود و نماد و نشانهی فرهنگی و اجتماعی محسوب میشود. پژوهش حاضر در پی مطالعهی تأثیر گروههای مرجع به عنوان عامل هویت ساز افراد بر سبکهای مختلف پوشش جوانان میباشد. این تحقیق با رویکردهای جامعهشناسانه و روانشناسی اجتماعی به موضوع گروههای مرجع و سبک پوشش پرداخته و با روش توصیفی – پیمایشی در یک نمونهی 258 نفری از میان دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانی شهر سنگر انجام گرفته است. روش نمونهگیری از نوع خوشهای چند مرحلهای بوده و اطلاعات از طریق پرسشنامه جمعآوری شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که در عصر مدرن و جوامع کنونی معیارهای پوشش کارکردهای اولیه خود را از دست داده و معانی فرهنگی و تمایز بخشی پیدا کردهاند. همچنین، بررسی روابط متغیرها نشان میدهد که پسران به طور معناداری در زمینه سبک پوشش مدرن متاثر از گروههای غیرعضویتی میباشند؛ در مقابل دختران گرایش بیشتری به گروههای عضویتی دارند.
کلید واژه ها: گروه مرجع، سبک پوشش، سرمایه فرهنگی، هویت اجتماعی ، جوانان
فصل اول:کلیات طرح
1-1- مقدمه
اگر وجود اختلاف در سبک های پوشش[1] جوانان را به عنوان یک واقعیت اجتماعی بپذیریم آنگاه می توانیم در یابیم که سبک های مختلف پوشش از طریق چهره ها یعنی انتخاب نوع لباس و پوشش ظاهری مثلا نوع آرایش مو و صورت بیان می شوند. در کنار این ویژگی اگر اصطلاح گروه مرجع[2] را به این معنا که ارزش ها و در نهایت هویت ما اغلب از گروههایی که به آن متعلقیم قرض گرفته می شود، در نظر بگیریم می توانیم میان سبک های مختلف پوشش و گروه های مرجعی که باورها، ارزشها و نگرشهای افراد را شکل می دهند پیوندی ساختاری بیابیم.
با توجه به اینکه جامعه ایران با جوانی جمعیت رو به رو است و جوانی دوران کسب هویت و شکل گیری شخصیت است و گروههای مرجع می توانند نقش موثری در این زمینه داشته باشند، لذا شناخت گروههایی که امروز مورد توجه و علاقه دانش آموزان هستند و گروه مرجع آنها را در زمینه پوشش ظاهریشان تشکیل می دهند، می تواند زمینه ساز برنامه ریزی های فرهنگی برای این بخش از جامعه باشد.
پژوهش حاضر به دنبال کشف رابطه ساختاری سبک پوشش به عنوان یکی از مولفه های هویتی جوانان و گـروه های مرجع دانـش آموزان که بر روی نگرش ها و ارزشهای آنها در انتخاب سبک پوشش تاثیر می گذارد، می باشد.
1-2-بیان مسئله تحقیق
انسان موجودی اجتماعی و اعمال و رفتارهای او متاثر از ارزش ها، هنجارها و قوانین گروه است. انسان بدون تعلق به گروه احساس امنیت نمی کند. آدلر علاقه اجتماعی را در انسان امری ذاتی می داند و معتقد است کــه انسان از بدو تولد در درون شبکه ای از روابط اجتماعی پیچیده و متقابل قرار می گیرد و شکل گیری شخصیت او در اثر همین ارتباطات متقابل است(شفیع آبادی،1375).
رفتار اجتماعی در خلاء صورت نمی گیرد و شدیداً وابسته به این است که دیگران از آن رفتار چه برداشتی می کنند. از جمله این دیگران گروههای مرجع هستند. جولیوس گولد و ویلیام ل. کولب در فرهنگ علوم اجتماعی می گویند اصطلاح گروه مرجع به گروهی اجتماعی اشاره دارد که فرد احساس می کند با آن شناخته شده و آرزو می کند که هویتش با آن مرتبط باشد. هر کس از گروه مـرجع خود هنجارها، نگرشها، و ارزشهای خـود و نیز هدف اجتماعی ئی را که از ایـن ارزش پدید می آیند، بـــه دست می آورد. همچنین شخص مقوله های اجتماعی مهم را(چه آنهایی که می خواهد انجام دهد و چه آنهایی را که به طریقی در مقابل شان قرار می گیرد) نیز از گروه مرجع فرا می گیرد(گولد، کولب؛ 1376: 722).
دروه جوانی زمانی است که انسان با انرژی و حساسیت در برابر بازتاب های محیط و مسئولیت پذیری فردی به دنبال کسب هویت است. جوانان باید نقطه اتکایی برای پیوند با خود، با جنس مقابل و با ارزش های فرهنگی و اجتماعی محیط اطراف بیابند( شفرز،1383: 116). آنهایی که به دلیل شرایط اجتماعی و مقتضیات سنی و شخصیتی آمادگی بیشتری برای تاثیرپذیری از گروههای مرجع را دارند و در جستجوی هویتی جدید هستند و می خواهند با پشت سر گذاشتن دوران کودکی به استقلال شخصیتی و کسب هویت اجتماعی جدیدی دست یابند. بنابراین بستر تغییر دیدگاهها و نگرش های خود را دارند و نسبت به گروههای مرجع انعطاف پذیرترند.
در هر جامعه ای، چه سنتی یا مدرن، و با هر درجه ای از پیچیدگی، امکانات و لوازمی برای متمایز شدن اقشار و گروههای اجتماعی از یکدیگر وجود دارد. این تمایز موجب خلق معانی و هویت هایی می شود که افراد عضو هر جامعه به سادگی آن را درک می کنند و از طریق درک معانی ذهنی مترتب بر این تمایزات، روابط انسانی و اجتماعی خود را سامان می دهند. این تمایز بخشی به اشکال متنوع و متعددی صورت می گیرد. به هرحال، حتی در میان جوامع ساده تر نوع لباس افراد از اولین ابزاری است که موجب شناخته شدن و تشخیص هویت آنان می شود. معمولا افرادی که به گروهی خاص تعلق دارند، از لباس های مشابهی استفاده می کنند. لباس هر فرد نشانه ای است که به سادگی توسط افراد دیگر رمزگشایی می شود و گاهی این فرایند، احترام بیشتر،طرد برخی گروه های اجتماعی، تداعی مناسک خاص و معانی متفاوتی در پی دارد. بنابراین لباس فرد، خصوصا در جامعه مدرن،به صورت یکی از ابزارهای معرفی شیوه زندگی است.انتخاب های بسیاری که در دسترس افراد جامعه قرار دارد، این امکان را بیشتر می کند.
مسأله پوشش را می توان با امر مصرف مرتبط دانست از این رو می توانیم پوشش را در قالب مفهوم مصرف مورد مطالعه قرار داد، مفهومی که از اوایل قرن بیستم علاوه بر معانی اقتصادی، معانی فرهنگی نیز پیدا کرده است.نشانه های گسترش سبک زندگی حاصل از جامعه مصرفی را جامعه شناسانی مثل وبلن و زیمل در اوایل قرن بیستم به تصویر کشیدند. وبلن و زیمل سبک زندگی طبقه متوسط را تحلیل کردند. سبکی که در آن مصرف لباس، زیور آلات و انواع کالاهای لوکس نقش محوری داشت. همچنین پیر بوردیو با طرح مفهوم سرمایه فرهنگی به غنای مفهوم سبک زندگی افزود(حمیدی و فرجی،1386: 67).
وبلن در پی این مسئله بود که افراد چگونه منزلت اجتماعی کسب می کنند. به نظر وی، ثروت مهمترین عامل کسب هویت است که باید نمود خارجی داشته باشد و بهترین نمود آن مصرف تظاهری و نمایشی است. برای نمونه
فهرست مطالب
فصل اول…………………………………………………………………………………………………………………1
کلیات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………1
1-1) مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….1
2-1) بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………….2
3-1) اهمیت وضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………3
4-1) اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………..4
1-4-1) هدف کلی………………………………………………………………………………………………….5
2-4-1) اهداف فرعی………………………………………………………………………………………………5
5-1) سوالهای پژوهش…………………………………………………………………………………………..6
6-1) قلمرو پژوهش…………………………………………………………………………………………………6
7-1) کاربرد نتایج پژوهش………………………………………………………………………………………..7
8-1) متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………..7
1-8-1) متغیروابسته…………………………………………………………………………………………………..7
2-8-1) متغیرمستقل………………………………………………………………………………………………….7
9-1) تعریف متغیرها…………………………………………………………………………………………………7
فصل دوم……………………………………………………………………………………………………………..10
ادبیات پژوهش………………………………………………………………………………………………………10
1-2) مقدمه………………………………………………………………………………………………………….10
2-2) رفتار مصرفکننده ………………………………………………………………………………………11
1-2-2) دیدگاههای پژوهشی رفتار مصرفکننده ……………………………………………………….13
3-2)تعریف تصمیم خرید ………………………………………………………………………………………15
1-3-2) مدلهای رفتار خرید …………………………………………………………………………………..19
4-2) پوشاک……………………………………………………………………………………………………….20
5-2)مصرفکنندگان جوان …………………….. ……………………………………………………………23
6-2) مد ……………………………………………………………………………………………………………..24
1-6-2) تعریف مد ………………………………………………………………………………………………25
7-2) زیبایی…………………………………………………………………………………………………………28
8-2) کیفیت ……………………………………………………………………………………………………….29
2-8-2)کیفیت محصول…………………………………………………………………………………………32
2-8-2) کیفیت خدمات ……………………………………………………………………………………..33
3-8-2) کیفیت عینی ……………………………………………………………………………………..33
4-8-2) کیفیت درک شده ………………………………………………………………………………….33
5-8-2) کیفیت و تصمیم خرید …………………………………………………………………………….36
9-2) قیمت ………………………………………………………………………………………………………..37
1-9-2) قیمت و تصمیم خرید ……………………………………………………………………………….39
10-2) راحتی لباس…………………………………………………………………………………………….. .41
11-2) موقعیت اجتماعی ………………………………………………………………………………….41
1-11-2) اهمیت و نقش موقعیت اجتماعی ……………………………………………………………….43
2-11-2) ملاک های تعین موقعیت اجتماعی………………………………………………………………44
3-11-2) تفاوت طبقه اجتماعی و موقعیت اجتماعی ……………………………………………………46
4-11-2) موقعیت اجتماعی و تصمیم خرید………………………………………………………………..47
12-2) وفاداری برند……………………………………………………………………………………………….48
1-12-2)رویکردهای اندازه گیری وفاداری ……………………………………………………………….51
1-1-12-2) دیدگاه رفتاری به وفاداری برند ………………………………………………………………51
2-1-12-2) دیدگاه نگرشی به وفاداری برند……………………………………………………………….53
13-2) ویژگیهای فردی ………………………………………………………………………………………..55
14-2) درآمد ………………………………………………………………………………………………………..57
15-2) پیشینه تجربی پژوهش…………………………………………………………………………………….57
1-15-2) پژوهش های خارجی………………………………………………………………………………..57
2-15-2) پژوهشهای داخلی…………………………………………………………………………………..58
16-2) چارچوب نظری پژوهش………………………………………………………………………………..61
17-2) مدل مفهومی پژوهش……………………………………………………………………………………62
18-2) خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………….63
فصل سوم……………………………………………………………………………………………………………..64
روش شناسی پژوهش……………………………………………………………………………………………..64
1-3) مقدمه…………………………………………………………………………………………………………..64
2-3) روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………..64
3-3) جامعه ونمونه آماری ………………………………………………………………………………………..65
4-3) روش نمونهگیری وحجم نمونه……………………………………………………………………………65
1-4-3) تعیین حجم نمونه ………………………………………………………………………………………..65
5-3) روش جمعآوری دادهها……………………………………………………………………………………66
6-3) ابزارپژوهش…………………………………………………………………………………………………..66
1-6-3) روایی ابزار پژوهش……………………………………………………………………………………..67
2-6-3) پایایی ابزار پژوهش……………………………………………………………………………………..68
7-3) روش تجزیه وتحلیل دادهها………………………………………………………………………………68
1-7-3) آزمون کولموگروف-اسمیرنوف……………………………………………………………………68
2-7-3) آزمون T تک نمونه ای………………………………………………………………………………..69
3-7-3) آزمونT با دو نمونه مستقل ………………………………………………………………..69
4-7-3) آزمون مقایسه میانگین چند جامعه ………………………………………………………………..69
4-7-3) آزمون فریدمن……………………………………………………………………………………………70
5-7-3) تحلیل عاملی ………………………………………………………………………………………………70
فصل چهارم……………………………………………………………………………………………………………71
تجزیه وتحلیل دادهها………………………………………………………………………………………………71
1-4) مقدمه………………………………………………………………………………………………………….71
2-4) توصیف ویژگیهای جمعیت شناختی نمونه………………………………………………………..72
1-2-4) توزیع فراوانی جنسیت پاسخدهندگان…………………………………………………………….72
2-2-4) توزیع فراوانی سن پاسخ دهندگان ………………………………………………………………72
3-2-4) توزیع فراوانی سطح تحصیلات پاسخ دهندگان………………………………………………..72
4-2-4) توزیع فراوانی میزان درآمد پاسخ دهندگان……………………………………………………73
5-2-4) توزیع فراوانی تعداد افراد خانواده . پاسخ دهندگان……………………………………………74
6-2-4) توزیع فراوانی شغل .پاسخ دهندگان………………………………………………………………..74
3-4) آماراستنباطی……………………………………………………………………………………………….. 74
1-3-4) آزمون k-s………………………………………………………………………………………………74
2-4-4) t تک نمونه ای…………………………………………………………………………………………75
2-4-4) t با دو نمونه مستقل…………………………………………………………………………………….76
3-4-4) آزمون تحلیل واریانس ……………………………………………………………………………….78
4-4) آزمون فریدمن ………………………………………………………………………………………………89
5-4) تحلیل عامل متغییرهای پژوهش ……………………………………………………………………….90
6-4) خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………….104
فصل پنجم…………………………………………………………………………………………………………..105
1-5) مقدمه…………………………………………………………………………………………………………105
2-5) نتایج توصیفی متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………..106
3-5) بررسی نتایج تحلیل فرضیه های تحقیق……………………………………………………………..106
4-5) نتیجه بررسی دیدگاه پاسخ دهندگان با توجه به متغیرهای جمعیت شناختی سن و تحصیلات و جنسیت و ………………………………………………………………………………………………………….114
5-5) تحلیل آزمون فریدمن برای رتبه بندی متغیرهای تحقیق ………………………………………..115
6-5)نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………..115
7-5) پیشنهادهای حاصل از پژوهش ………………………………………………………………………….116
8-5) محدودیت ها و مشکلات پژوهش …………………………………………………………………..118
فهرست منابع: ………………………………………………………………………………………………….119
منابع داخلی: ………………………………………………………………………………………………………..119
منابع خارجی:………………………………………………………………………………………………………122
پیوست 1: پرسشنامه………………………………………………………………………………………………130
پیوست 2: خروجی های SPSS ………………………………………………………………………………135
چکیده لاتین…………………………………………………………………………………………………………136
1-1)مقدمه
یکی از جنبههای مشترک میان همه ما بدون توجه به میزان تحصیلات، سیاست ها یاتعهداتمان، این است که همگی مصرفکننده هستیم و در مقطعی از زمان به منزله مشتریان ومصرفکنندگان محصولات مختلف مطرح میشویم. ما بر مبنای نظم خاصی غذا، لباس، مسکن، حمل ونقل، تحصیل، وسایل خانه، مرخصیها، خدمات و ایدهها را استفاده یا مصرف میکنیم. تصمیماتی که در مورد مصرف، تقاضا برای مواد خام، حمل ونقل، تولید، کارهای فنی و همچنین استخدام کارکنان و استقرار و تخصیص منابع میگیریم، موقعیت برخی صنایع و شکست برخی دیگر را تحت تأثیر قرار میدهد. بنابراین رفتار مصرفکننده یک عامل عمده در رکود یا به جریان افتادن تمامی فعالیتهای بازرگانی در جامعهای با گرایش مصرف کننده است (صفائیان، 1379؛ جزیی، عزیزی و حلوایی، 1389؛ محسنین، اسفیدانی،کرمی و خواجه دهاقانی، 1391). رفتار مصرفکننده شامل مجموعهای از فرآیندهای روانی وفیزیکی است که قبل از خرید آغاز و بعد از مصرف نیز ادامه مییابد(پییر[1] و السون[2]، 2005). تلاش برای درک رفتار مصرفکنندگان ، از دسته مهمترین فعالیتهای مدیران بازریابی به شمار میآید. از آنجا که دانش رفتار مصرفکننده، دانشی میان رشتهای است که از علوم مختلفی چون جامعه شناسی و روان شناسی، برای توضیح چرایی رفتار مصرفکنندگان در بازار استفاده شده است، شناخت این چرایی رفتار میتواند به بازاریابان کمک شایانی بکند (سیدجوادین و اسفیدانی، 1391). یکی از مسائل مهم در بررسی و شناخت رفتار مصرفکننده، فرایند تصمیم خرید میباشد. اغلب سازمانهایی که درباره رفتار خرید مصرفکنندگان به تحقیق میپردازند، تلاش میکنند تا درباره آنچه مصرفکنندگان میخرند و همچنین علت، تعداد، نوع و مکان خرید آنها اطلاعاتی به دست آورند البته بر خلاف نوع، تعداد و مکان خرید، یافتن اطلاعاتی از علل رفتار خرید مصرفکننده یا خریدار کار سادهای نیست؛ زیرا پاسخ به این سوال در ذهن مصرفکننده یا خریدار وجود دارد.
2-1) بیان مسئله
صنعت پوشاک ایران با هزاران سال سابقه فعالیت وداشتن بالاترین درصد از اشتغال در میان دیگر زمینه های صنعتی همیشه نقش مهمی را در اقتصاد کشور داشته است. بیشتر محققان روند تصمیمگیری رفتار مصرفکنندگان را به پنج مرحله اصلی تقسیم میکنند ( کراس[3]، 1999؛ هاوکینز، بِست و کُنی[4]،2001 ؛ مککال[5] ،2002؛ پیتر ، السون، 2005) ، که این پنج مرحله شامل شناسایی مشکل، جمعآوری اطلاعات، ارزیابی انتخابها، خرید و نهایتاً روند پس از خرید هستند، که در هر یک از این مراحل، عوامل مختلفی تاثیرگذار خواهند بود. خرید به خودی خود بیان شکلی از خود است، مردم خود را از طریق خریدشان تعریف می کنند(تات[6] ،2010). جعبه سیاه را برای فرآیند تصمیم گیری خرید می توان عنوان کرد که در آن عوامل بازاریابی وغیربازاریابی بر تصمیم گیری فرد اثر می گذارد و در نهایت افراد با توجه به تجزیه وتحلیل هایشان تصمیم نهایی را میگیرند (سیدجوادین و اسفیدانی، 1391). عوامل اجتماعی، فرهنگی، روانی و فردی بسیاری در رفتار خرید مصرفکننده تاثیر دارند،که هر کدام از این موارد خود به شاخه های بسیاری تقسیم میشوند (ژانگ وکیم[7] ،2013). محققان، معیارهای انتخاب پوشاک را تحت مقولههای ارزش ذاتی(ارزش ذاتی درونی محصول) و ویژگیهای بیرونی محصول طبقه کرده اند(دیویس[8]، 1985؛ هاتچ و رابرتز[9]،1985؛ اچمن، دامهورست و کادولف[10]،1990؛ هاوکینز، بست، کُنی، 1995؛ فورنی، پلتن، کاتن، رابلت[11]، 1999؛ سی.وای، کا.دبلیو و کا.اف[12]، 2004). باتوجه به ورود لباسهای تاناکورا به بازارهای داخلی و پرشدن بازار پوشاک از لباسهای غیر ایرانی، محقق لازم دانسته است تا با تحقیق در زمینه شناسایی عوامل موثر بر تصمیمگیری خرید پوشاک آن عوامل را شناسایی کند تا نتیجه تحقیق کمکی باشد برای صنایع پوشاک داخلی، تا بدین وسیله عیبهای صنعت پوشاک داخلی را رفع نمایند ومردم جامعه به طرف خرید البسه ایرانی متمایلتر شوند تحقیقات نشان میدهد که محرک خاص خرید پوشاک به ویژه انگیزه خرید، عمدتاً ناشناخته است و همچنین این که چه عوامل روانی فردی و اجتماعی ممکن است انگیزههای خرید مصرف کنندگان لباسها را تحت تاثیر قرار دهد ناشناخته باقی مانده است. این پژوهش به طور گسترده به بررسی مصرف کنندگان پوشاک، فرآیند تصمیمگیری در مراحل قبل از خرید میپردازد. مطالعه بر روی درک رفتار مصرفکننده با توجه به عواملی مانند راحتی، کیفیت ادراک شده، وفاداری به نام تجاری و قیمت محصول، درآمد سرانه و وضعیت اجتماعی ادراک شده متمرکز است. با شناخت اهمیت و اولویت هر یک از عوامل موثر در تصمییمگیری خرید، این امکان فراهم می شود تا تولیدکنندگان و عرضهکنندگان صنعت مربوطه محصولاتی متناسب با نیازها و خواسته های مصرف کنندگان ارائه نمایند و به مزیت رقابتی بالاتری دست یابند.
3-1) اهمیت وضرورت تحقیق
صنعت پوشاک جزء صنایع مهم در هر کشوری می باشد ،این حساسیت صنعت پوشاک برای کشورهای اسلامی دوچندان است و در اسلام هرچیزی را هر زمان ودر هرجا نمیتوان پوشید، وحتی مذاهب هم درباره نوع پوشاک ، دستوراتی دارند(حداد عادل ،1391). پوشاک تنها چیزی برای پوشیدن نیست بلکه گاهی جنبه فرهنگی اجتماعی، وحتی سیاسی به خود می گیرد پوشاک یک نیاز اساسی انسان می باشد و به عنوان یک کالای مصرفی عمومی تلقی می شود، در واقع، ما کسی هستیم که لباسهایمان به ما اجازه می دهندکه آن باشیم(اکاس[13]، 2002). لباس می تواند وسیله ای برای جامعه پذیری و کنترل اجتماعی و یا ،روشی برای رهایی از محدودیت های فرهنگی باشد(کران و بوون[14]، 2006). لباس را می توان به تعبیری خانه و درستتر بگوییم خانه اول هر کس دانست. لباس ، خانه اختصاصی تر انسان است. چون هر فرد نخست در لباس خود سکونت دارد و بعد در خانه اش(حداد عادل، 1391). بنابراین در چنین فضایی داشتن درک صحیح از عواملی که درتصمیمگیری خرید پوشاک مؤثرند مزیتهای متعددی را در بر دارد. این مزیتها شامل کمک به تولیدکنندگان پوشاک در داخل کشور، تهیه یک مبنای شناختی از طریق رفتار خریداران پوشاک، و متعاقب آن کمک به بازاریابان برای کسب مزیت رقابتی، کمک به خریداران در جهت تصمیم گیری بهتر می باشد. با علم به نحوه تصمیم گیری خرید است که می توان بازار این محصول را افزایش داد و حتی وارد صحنههای بینالمللی شد. حال با توجه به مطالب ذکر شده، باید عوامل موثر بر تصمیمگیری خرید پوشاک شناسایی و رتبهبندی گردد، زیرا عوامل بسیاری بر تصمیم گیری خرید پوشاک موثر است مانند، کیفیت ادراک شده، درآمد سرانه، راحتی، ارزانی البسه، مارک دار بودن لباس ها، وضعیت اجتماعی ادراک شده و مطابق بودن با مد جامعه از این قبیل عوامل هستند و حتی این عومل برای کشورهای مختلف می تواند متفاوت باشد، برای مثال مقایسه بازارچین وهند در صنعت پوشاک نشان می دهد که نام تجاری معیار مهم تری در هند است، زیرا هند دارای نظام طبقاتی است ونام تجاری غربی بیانگر پایگاه اجتماعی مصرف کنندگان است،کمبود عرضه پوشاک با نام های تجاری شناخته شده نیز از دیگر دلایل اهمیت نام تجاری برای هندیهاست (ملکی، 1383).
4-1) اهداف پژوهش
در این بخش از فصل اول هدف کلی و اهداف فرعی تحقیق را بیان می کنیم.
1-4-1) هدف کلی
بررسی و رتبه بندی عوامل موثر بر تصمیم گیری خرید پوشاک توسط جوانان در شهرستان مهاباد.
2-4-1) اهداف فرعی
1-2-4-1)تعیین تأثیر «ویژگیهای فردی » بر تصمیم خرید پوشاک توسط جوانان در شهرستان مهاباد.
2-2-4-1) تعیین تأثیر «کیفیت ادراک شده» بر تصمیم گیری خرید پوشاک توسط جوانان در شهرستان مهاباد.
3-2-4-1) تعیین تأثیر «قیمت پوشاک» بر تصمیم گیری خرید پوشاک توسط جوانان در شهرستان مهاباد.
4-2-4-1) تعیین تأثیر «مد» بر تصمیمگیری خرید پوشاک توسط جوانان در شهرستان مهاباد.
5-2-4-1) تعیین تأثیر «وفاداری به نام تجاری (برند)» بر تصمیمگیری خرید پوشاک توسط جوانان در شهرستان مهاباد.
6-2-4-1) تعیین تأثیر «وضعیت اجتماعی ادراک شده» بر تصمیم خرید پوشاک توسط جوانان در شهرستان مهاباد.
7-2-4-1) تعیین تأثیر «راحتی پوشاک» بر تصمیم خرید پوشاک توسط جوانان در شهرستان مهاباد.
8-2-4-1) تعیین تأثیر «زیبایی» بر تصمیم خرید پوشاک توسط جوانان در شهرستان مهاباد .
9-2-4-1) تعیین تأثیر «درآمدسرانه» بر تصمیم خرید پوشاک توسط جوانان در شهرستان مهاباد .
5-1) سوالهای پژوهش
سوال 1): آیا «ویژگیهای فردی » بر تصمیم گیری خرید پوشاک توسط جوانان تأثیر دارد؟
سوال2 ):آیا «کیفیت ادراک شده» بر تصمیم گیری خرید پوشاک توسط جوانان تأثیر دارد؟
سوال3) : آیا «قیمت پوشاک» بر تصمیم گیری خرید پوشاک توسط جوانان تأثیر دارد؟
سوال 4) : آیا «مد» و تصمیم گیری خرید پوشاک توسط جوانان تأثیر دارد؟
سوال 5) : آیا «وفاداری به برند» بر تصمیم گیری خرید پوشاک توسط جوانان تأثیر دارد؟
سوال6) : آیا «وضعیت اجتماعی » بر تصمیم گیری خرید پوشاک توسط جوانان تأثیر دارد؟
سوال 7) : آیا «راحتی پوشاک» بر تصمیم گیری خرید پوشاک توسط جوانان تأثیر دارد؟
سوال 8) : آیا «زیبایی» بر تصمیم گیری خرید پوشاک توسط جوانان تأثیر دارد؟
سوال 9) : آیا «درآمد سرانه » بر تصمیم گیری خرید پوشاک توسط جوانان تأثیر دارد؟
6-1) قلمرو پژوهش
قلمرو پژوهش شامل سه حوزه موضوعی، مکانی و زمانی میباشد.حوزه موضوع مربوط به بحث رفتار مصرفکننده وتصمیم خرید به عنوان مهمترین اصل بازاریابی میباشد این موضوع با علوم دیگر مانند روانشناسی وعلوم رفتاری، جامعهشناسی، جغرافیا، اقتصاد وجمعیت شناسی در ارتباط میباشدکه توسط عاملهای ویژگیهای فردی، کیفیت ادراک شده، قیمت، وفاداری به نام ونشان تجاری، راحتی، زیبایی، درآمد سرانه، مد و وضعیت اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است.
قلمرو مکانی این تحقیق، شهر مهاباد میباشد.
قلمرو زمانی این تحقیق از اسفند ماه 1392 تا خرداد ماه 1393 میباشد.
7-1) کاربرد نتایج پژوهش
تاکنون در کشور تحقیقات چندی در مورد پوشاک انجام گرفته بویژه در مورد البسه دست دوم (که هر روز بیش از دیروز حضور آن ملموس تر می شود) قاچاق آن وتاثیرات آن بر وضعیت اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی انجام شده، ولی تحقیقی در مورد رتبه بندی عوامل موثر بر تصمیمگیری خرید پوشاک انجام نگرفته است. و نتایج این تحقیق برای تولیدکنندگان پوشاک در داخل کشور و برای بازاریابان پوشاک برای رسیدن به مزیت رقابتی مفید است.
نتایج این پژوهش برای مدیران فروش پوشاک به عنوان راهنمایی مطمئن در دستیابی به بازار است ومی توانند با استفاده از نتایج این تحقیق سهم بازار خود را افزایش دهند.
8-1) متغیرهای پژوهش
متغیر شامل هر چیزی است که بتواند ارزشهای گوناگون ومتفاوت را بپذیرد.
1-8-1) متغیروابسته
در این پژوهش متغیر وابسته تصمیم خرید پوشاک میباشد.
2-8-1) متغیر مستقل
در این پژوهش ویژگیهای فردی ،کیفیت ادراک شده ،قیمت،وفاداری به نام ونشان تجاری ،راحتی ،زیبایی ،درآمد سرانه ،مد و وضعیت اجنماعی ادراک شده متغیرهای مستقل پژوهش را تشکیل میدهند.
9-1) تعریف متغیرها
تعریف متغیرها به شرح زیرمیباشد.
الف) تصمیم خرید پوشاک
خرید کردن، راهی برای به دست آوردن کالاها یا خدمات مورد نیاز است. از طرف دیگر، فرایند یا روند تصمیمگیری مصرفکنندگان در خرید، در حال تبدیل شدن به پدیدهای پیچیده میباشد (باو و سیمگوون[15] ،2004).
ب) وفاداری به نام ونشان تجاری
وفاداری منعکس کننده یک تعهد پایدار عمیق به خرید مجدد و مشتری همیشگی بودن یک محصول یا خدمت مرجح در آینده است (ایوانسچیزکی، گوپامکریشنان، پلاسسمانن، نیسسینگ، ومففرت[16]، 2006 ؛ ابراهیمی، جعفرزادهکناری و بزرگیماکرانی،1390). چادهوری و هولبورک[17] در سال 2001، وفاداری به برند را واکنش رفتاری نسبتاً متعصبانه در خرید که فرد در طول زمان نسبت به برند پیدا میکند و این رفتار باعث می شود که در فرایندهای تصمیم گیری و ارزیابی، از مجموعه نام هایی که در ذهن دارد، گرایش خاصی به آن برند پیدا کند تعریف کردهاند، این واکنش تابعی از فرایندهای روانشناختی و ذهنی فرد است.
پ) مد
مشخصهای است که میزان تمایل به محصولات جدید و ابتکاری را میسنجد. این مشخصه تصمیمگیری، انگیزهای است در جهت بروز بودن با سبک های جدید بازار وروندهای مد ) شیم و کوه[18]، 1997؛ لاستوویکا[19]، 1982؛ والش، مایکل و هنیگ-توراو[20]،2001؛ محسنین، اسفیدانی، کرمی و خواجهدهاقانی،1392). مد یک نیروی محرکه است که روش زندگیمان را شکل میدهد آن روی پوشاک ، مدل مو، هنر، غذا، لوازم آرایشی، اتومبیل، موسیقی، اسباب بازی، مبلمان، و بسیاری از جنبه های دیگری از زندگی روزمرهمان رابطور مسلم تحت تاثیر قرار می دهد (سلیمان [21]، 2002).
ت) قیمت
مقدار پولی است که مشتریان برای بدستآوردن کالا پرداخت میکنند(کاتلر، آرمسترانگ، 1379). خصوصیتی است که به طور کلی حساسیت مصرف کننده را به قیمت ویا به دست آوردن کالا با قیمت کمتر اندازه گیری می کند به طور کلی مصرفکنندگانی که به دنبال حراجی ها وخرید ارزان وکالاهای قیمت پایین هستند در این گروه قرار میگیرند
ث) ویژگیهای فردی
تصمیمات یک خریدار تحت تاثیر خصوصیات فردی او نیز قرار میگیرد. این خصوصیات شامل سن، مرحله زندگی، شغل، وضعیت اقتصادی، سبک زندگی، شخصیت و تصورشخصی میشوند.
ج) کیفیت
پاراسورامان[22] و همکارانش در سال 1994، کیفیت را به عنوان اختلاف بین انتظارات مشتری از خدمات و درک آنها از عملکرد خدمات تعریف کردند(پاراسورامان،زیتامِل و بِری،994). در واقع کیفیت به عنوان توانایی پاسخگویی یا قدمی فراتر از انتظارات مشتریان پا نهادن، تعریف شده است خصوصیتی است که میزان دقت جستحوی مصرفکننده را برای انتخاب بهترین کیفیت کالا اندازهگیری میکند، در این حالت ،تمایل به کالاهای با کیفیت بالا ونیاز به انجام بهترین انتخاب در مقابل خرید اولین محصول یا مارک در دسترس به چشم میخورد.
1-1)مقدمه