دخالت انگیزه به موجود زنده دست می دهد. برای مثال می‌توان گفت كمبود آب بدن یا نیاز به آب انگیزه و احساس تشنگی انگیزش است . انگیزه را می‌توان به دو گروه عمده تقسیم كرد:
1ـ انگیزه های فیزیولوژیك : بر اساس نیازهای زیستی موجود زنده می‌باشد مثل گرسنگی ، تشنگی ،انگیزه های فیزیولوژیك را سیقهای فیزیولوژیك یا انگیزه های حیوانی نیز می‌نامند چون بین انسان و حیوان مشترك هستند .
فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات
۱-۱- مقدمه………………………………………۱٨
۱ – ٢ – طرح مساله……………………………………. ۱٩
۱ – ٣ – سوالات تحقیق…………………………………….. ٢۰
۱ – ۴ – فرضیات…………………………………….. ٢۰
فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات
۱-۱- مقدمه………………………………………۱٨
۱ – ٢ – طرح مساله……………………………………. ۱٩
۱ – ٣ – سوالات تحقیق…………………………………….. ٢۰
۱ – ۴ – فرضیات…………………………………….. ٢۰
۱ – ۵ – اهداف…………………………………….. ٢۰
۱ – ٦ – روش تحقیق……………………………………. ٢۰
۱– ٧ – پیشینه تحقیق…………………………………….. ٢۱
فصل دوم: مبانی نظری پژوهش
۲-۱- مقدمه……………………………………. ٢۵
۲-۲- شاخص های آسایش خارج بنا (بیوکلیمای انسانی)………. ٢٨
۲-۲-۱- شاخص پن واردن……………………………………. ٢٨
۲-۲-۲-شاخص الگی…………………………………….. ٢٩
۲-٣- شاخص های آسایش داخل بنا (بیوکلیمای ساختمان)……….٣۱
٢-٣-۱- شاخص ماهانی ………………………………….٣۱
۲-٣-٢- شاخص گیونی…………………………………….. ٣٨
فصل سوم: ویژگی های عمومی منطقه
٣- ۱ – موقعیت و وسعت منطقه مورد مطالعه……………………. ۴٢
٣-٢- ویژگی های ژئومورفولوژی (توپوگرافی) گنبد………………… ۴۴
٣ -٣- ویژگی های زمین شناسی گنبد…………………………… ۴۵
٣- ۴ – پوشش گیاهی…………………………………….. ۴٧
٣ -۵ – آب و هوا (اقلیم)…………………………………… ۴٨
٣ – ۵– ۱- بررسی وضعیت دمایی ایستگاه گنبد………………. ۴٩
٣- ۵- ۲- متوسط حداقل و حداکثر دما………………………….. ۴٩
٣ – ۵ -٣- متوسط دمای روزانه……………………………………. ۵۱
٣ – ۵- ۴ – متوسط حداکثر و حداقل مطلق دما………………….. ۵٣
٣ – ۵- ۵ – یخبندان……………………………………. ۵۵
٣ – ۵- ٦- بررسی وضعیت بارش در ایستگاه گنبد کاووس…………. ۵٧
٣- ۵- ٧ – حداکثر بارش های ۲۴ ساعته گنبد………………………. ٦۱
٣- ۵ – ٨- بررسی رطوبت نسبی ایستگاه گنبد……………………. ٦٣
٣- ۵- ٩ – متوسط رطوبت نسبی حداکثر و حداقل در گنبد…………. ٦٦
٣-۵-۱۰- بررسی وضعیت تابش…………………………………… ٧۰
٣-۵-۱۱- بررسی وضعیت باد در ایستگاه گنبد………………… ٧۴
٣-٦- طبقه بندی اقلیمی گنبد……………………………………. ٨۴
٣-٦-۱- تعیین اقلیم منطقه به روش کوپن……………………….. ٨۴
٣-٦-٢- تعیین اقلیم منطقه به روش دومارتن……………………. ٨۵
فصل چهارم: ویژگی های بیوکلیمایی گنبد (روش تحقیق)
۴ – ۱- مقدمه……………………………………. ٨٧
۴- ٢- ارزیابی بیوکلیمای انسانی…………………………………….. ٨٧
۴-٢-۱- شاخص پن واردن……………………………………. ٨٧
۴-٢-۲- شاخص الگی…………………………………….. ٩۱
۴-٣- نیازهای حرارتی فضاهای آزاد گنبد………………………… ٩٣
۴ – ۴ – ارزیابی بیوکلیمای ساختمان ……………………………. ٩٦
۴-۴-۱- شاخص ماهانی…………………………………….. ٩٦
۴-۴-٢- شاخص گیونی…………………………………….. ۱۰۴
فصل پنجم: ویژگی های سکونتگاهی منطقه
۵-۱- مقدمه……………………………………. ۱۰٧
۵-٢- گونه شناسی مسکن در گنبد…………………………. ۱۰٧
۵-٢-۱- مساکن قدیمی…………………………………….. ۱۰٧
۵-٢-٢- مساکن نیمه قدیمی…………………………………….. ۱۰٨
۵-٢-٣- مساکن جدید……………………………………. ۱۰٨
۵-٣- بررسی نمونه هایی از بناهای قدیمی و جدید……………. ۱۰٨
۴-۵- نتیجه گیری…………………………………….. ۱٢۰
فصل ششم: نتیجه گیری و پیشنهادات
٦-۱- مقدمه……………………………………. ۱٢٣
٦-٢- فرم کالبدی ساختمان……………………………………. ۱٢٣
٦-٣- بافت مجموعه های ساختمانی………………………….. ۱٢۴
٦-۴- الگوی اشغال زمین…………………………………….. ۱٢۴
٦-۵- جهت استقرار ساختمان……………………………………. ۱٢٩
٦-۵-۱- جهت استقرار ساختمان و تابش آفتاب……………….. ۱٣۰
٦-۵-٢- جهت استقرار ساختمان در رابطه با تاثیر باد………….. ۱٣٣
٦-٦- طراحی اقلیمی پنجره ها…………………………………… ۱٣۴
٦-٧- مصالح ساختمانی مناسب با اقلیم منطقه………………. ۱٣۴
آزمون فرضیات……………………………………۱٣٦
منابع و ماخذ……………………………………۱۴۰
چکیده انگلیسی (Abstract)……………………………………۱۴٣
چکیده:
شهر گنبد کاووس به دلیل واقع شدن در یک موقعیت جغرافیایی خاص، شرایط توپوگرافی و سامانه های اقلیمی موثر بر منطقه از اقلیم نسبتا سردی برخوردار است. به طوری که دمای هوا در سردترین ماه سال به ٩.٢درجه سانتیگراد می رسد و بیشترین ضریب تغیرات به میزان ٩.۵٩ را داراست و گرمترین ماه سال نیز از ٣٦ درجه سانتیگراد فراتر نمی رود و کمترین ضریب تغییرات (٢.۵) را دارا می باشد. به همین جهت شرایط زیست اقلیمی ویژه ای را به خود اختصاص داده است. براساس نتایج حاصل از روش های زیست اقلیمی از جمله روش های الگی، پن واردن، ماهانی و گیونی در طول ٦ ماه از سال شرایط زیست اقلیمی سردی بر منطقه حاکم است، به این ترتیب مشکل اصلی در ساماندهی سکونتگاه های شهری در گنبد کاووس مقابله با سرما و ایجاد شرایطی است که بتواند از پتانسیل های اقلیمی محیط در جهت گرمایش مساکن استفاده شود. بدین منظور نمونه ای از بناهای سنتی و جدید گنبد در رابطه با میزان انطباق هر کدام با شرایط اقلیمی مورد بررسی قرار گرفتند، با مقایسه آنها مشخص شد که مساکن سنتی در ارتباط با بهره گیری از تابش آفتاب، پلان و جهت استقرار بازشوها سازگاری کاملی با شرایط اقلیمی منطقه دارند در حالیکه مساکن جدید با توجه به افزایش سطوح شیشه ای، پلان نامنظم و مصالح بکار رفته در آنها از شرایط اقلیمی منطقه تبعیت نمی کنند. براساس روش های بیوکلیمای ساختمانی مشخص شد که ساختمان در شهر گنبد باید در امتداد محور شرقی- غربی قرار گیرد به طوریکه نما در جهت رو به جنوب باشد. و براساس نتایج بدست آمده از روش های طراحی اقلیمی مشخص گردید که جهت استقرار بهینه ساختمان، جهت جنوب می باشد و در مراحل بعدی جهت جنوب غرب و جنوب شرق می باشد.
فصل اول: کلیات
1-1- مقدمه
اقلیم به عنوان یکی از عوامل موثر در طراحی معماری همواره مورد توجه طراحان بوده و در گذشته دور نقش مهمی در معماری ساختمان ها داشت. در دوران مدرن تکنولوژی و صنعت روند استفاده از اقلیم را در معماری کند نمود، امروزه با آلودگی های به وجود آمده و شرایط و مشکلات اقتصادی که در مورد استفاده از انرژی به وجود آمده است، باید به فکر کاهش مصرف سوخت های فسیلی در ساختمان بود. بنابراین توجه به اقلیم در همه ابعاد، خصوصا در معماری ساختمان ها امری بدیهی است. لذا اولین قدم جهت معماری صحیح شناخت عوامل و عناصر اقلیمی می باشد. آب و هوا یکی از عناصر تاثیر گذار بر زندگی انسانهاست و مطالعه ویژگی های آب و هوا به عنوان یکی از اجزای اثر گذار طبیعت در زندگی انسان ضرورت دارد. در برنامه ریزی های معماری، یکی از مطالعات ضروری، مطالعات اقلیمی می باشد. برای بهبود راحتی و آسایش شهروندان، معماری باید با آگاهی از شرایط آب و هوایی منطقه طراحی شود. معماری و طراحی ساختمان همساز با اقلیم عبارت است از: نگهداری وضعیت میکروکلیماهای مسکن در محدوده آسایش. اما از زمانی که به دلیل پیشرفت های صنعتی امکان استفاده از تجهیزات مکانیکی برای سرمایش و گرمایش ساختمانها فراهم شد، معماری ایران نیز دچار تحول گردید و از حدود ۵۰ سال پیش در طراحی و اجرای ساختمانها به مسائل اقلیمی کمتر توجه شد. با شروع بحران انرژی در دنیا، در ایران نیز از حدود ٢۰ سال پیش لزوم توجه به مسائل اقلیمی در ساخت و ساز بناها مجددا مطرح گردید.
روش هایی که امروزه برای تحلیل وضیعت اقلیمی و تعیین ضوابط معماری همساز با اقلیم مورد استفاده قرار می گیرند توسط افرادی چون پن واردن، گیونی، ماهانی و… ارائه شده که غالبا متکی به آمار هواشناسی است اما در همه جای نقاط کشور ایستگاه هواشناسی موجود نمی باشد. در هر صورت ساختمانی که با محیط طبیعی خود هماهنگ یا به اصطلاح همسازی اقلیمی داشته باشد در بسیاری از مناطق کشور می تواند بدون نیاز به مصرف سوخت فسیلی و استفاده از وسایل کنترل مکانیکی، شرایط حرارتی مناسبی را در تمام طول سال به ساکنان خود عرضه نماید که تغییرات دما، رطوبت، جریان هوا و تغییر مداوم روشنایی فضاهای چنین ساختمانهایی محیط مطبوع و دلپذیری را در طول فصلهای سال برای ساکنان این ساختمانها فراهم می سازد، از نظر کنترل فضاهای داخل ساختمان، اولین گام در استفاده از انرژی های طبیعی، هماهنگ سازی ساختمان و به طور کلی محیط مسکونی، با شرایط اقلیم حاکم بر آن است (کسمایی، ۱٣٦٨). این هماهنگ سازی به دلایل زیر در حیطه کار جغرافیدانان قرار می گیرد:
۱ – اطلاعات اقلیمی مورد نیاز، اطلاعاتی است که اقلیم شناسان با آن آشنایی و سرو کار دارند.
٢ – اکثر محاسبات مورد نیاز همچون زاویه تابش، موقعیت خورشید و. . . در حیطه جغرافیای ریاضی است.
٣ – فرآیندهای طراحی ساختمانها حداقل از نظر مکانیابی در حیطه کار اقلیم شناسان قرار دارد.
2-1- طرح مسأله
موقیعت جغرافیایی و گردش عمومی جو هر منطقه تعیین کننده شرایط اقلیمی آن منطقه می باشد که این شرایط در طول زمان تثبیت شده و سبب می شود هر منطقه شرایط اقلیمی خاص خود را داشته باشد. تاثیر عناصر اقلیمی (دما، بارش، باد، تابش و رطوبت) بر ساختمان یکی از مقوله های کاربردی اقلیم است که در چند دهه اخیر مد نظر طراحان ساختمان قرار گرفته است، امروزه اهمیت و ضرورت توجه به شرایط اقلیمی در طراحی و ساخت کلیه ساختمانها، ثابت شده است. توجه به خصوصیات اقلیمی و تاثیری که در شکل گیری ساختمان می گذارند از دو جهت حائز اهمیت است: از یک سو ساختمانهای هماهنگ با اقلیم، یا ساختمانهای با طراحی اقلیمی، از نظر آسایش حرارتی انسان کیفیت بهتری دارند. از سوی دیگر هماهنگی ساختمان با شرایط اقلیمی موجب صرفه جویی در مصرف سوخت مورد نیاز جهت کنترل شرایط محیطی این گونه ساختمانها می شود. این بخش از هوا شناسی امروزه با توجه به عمر رو به زوال منابع انرژی فسیلی و گرانی انرژی در دنیا اهمیت زیادی یافته است و طراحان ساختمان با کمک اقلیم شناسان از حداکثر امکانات بالقوه اقلیمی هر منطقه جهت استفاده بهینه از منابع انرژی بهره می برند. یکی از عناصر اقلیمی بسیار مهم که در طراحی ساختمان باید به آن توجه کافی شود تابش آفتاب و تاثیر آن بر ساختمان می باشد نور خورشید همیشه برای ایجاد روشنایی طبیعی در ساختمان لازم است ولی از آن جا که این نور در نهایت به حرارت تبدیل می شود میزان تابش مورد نیاز برای هر ساختمان باید با توجه به نوع آن و شرایط اقلیمی محل آن با معماری صحیح تنظیم شود. جهت استقرار ساختمان در رابطه با تاثیر باد نیز مهم
۱ – ۵ – اهداف…………………………………….. ٢۰
۱ – ٦ – روش تحقیق……………………………………. ٢۰
۱– ٧ – پیشینه تحقیق…………………………………….. ٢۱
فصل دوم: مبانی نظری پژوهش
۲-۱- مقدمه……………………………………. ٢۵
۲-۲- شاخص های آسایش خارج بنا (بیوکلیمای انسانی)………. ٢٨
۲-۲-۱- شاخص پن واردن……………………………………. ٢٨
۲-۲-۲-شاخص الگی…………………………………….. ٢٩
۲-٣- شاخص های آسایش داخل بنا (بیوکلیمای ساختمان)……….٣۱
٢-٣-۱- شاخص ماهانی ………………………………….٣۱
۲-٣-٢- شاخص گیونی…………………………………….. ٣٨
فصل سوم: ویژگی های عمومی منطقه
٣- ۱ – موقعیت و وسعت منطقه مورد مطالعه……………………. ۴٢
٣-٢- ویژگی های ژئومورفولوژی (توپوگرافی) گنبد………………… ۴۴
٣ -٣- ویژگی های زمین شناسی گنبد…………………………… ۴۵
٣- ۴ – پوشش گیاهی…………………………………….. ۴٧
٣ -۵ – آب و هوا (اقلیم)…………………………………… ۴٨
٣ – ۵– ۱- بررسی وضعیت دمایی ایستگاه گنبد………………. ۴٩
٣- ۵- ۲- متوسط حداقل و حداکثر دما………………………….. ۴٩
٣ – ۵ -٣- متوسط دمای روزانه……………………………………. ۵۱
٣ – ۵- ۴ – متوسط حداکثر و حداقل مطلق دما………………….. ۵٣
٣ – ۵- ۵ – یخبندان……………………………………. ۵۵
٣ – ۵- ٦- بررسی وضعیت بارش در ایستگاه گنبد کاووس…………. ۵٧
٣- ۵- ٧ – حداکثر بارش های ۲۴ ساعته گنبد………………………. ٦۱
٣- ۵ – ٨- بررسی رطوبت نسبی ایستگاه گنبد……………………. ٦٣
٣- ۵- ٩ – متوسط رطوبت نسبی حداکثر و حداقل در گنبد…………. ٦٦
٣-۵-۱۰- بررسی وضعیت تابش…………………………………… ٧۰
٣-۵-۱۱- بررسی وضعیت باد در ایستگاه گنبد………………… ٧۴
٣-٦- طبقه بندی اقلیمی گنبد……………………………………. ٨۴
٣-٦-۱- تعیین اقلیم منطقه به روش کوپن……………………….. ٨۴
٣-٦-٢- تعیین اقلیم منطقه به روش دومارتن……………………. ٨۵
فصل چهارم: ویژگی های بیوکلیمایی گنبد (روش تحقیق)
۴ – ۱- مقدمه……………………………………. ٨٧
۴- ٢- ارزیابی بیوکلیمای انسانی…………………………………….. ٨٧
۴-٢-۱- شاخص پن واردن……………………………………. ٨٧
۴-٢-۲- شاخص الگی…………………………………….. ٩۱
۴-٣- نیازهای حرارتی فضاهای آزاد گنبد………………………… ٩٣
۴ – ۴ – ارزیابی بیوکلیمای ساختمان ……………………………. ٩٦
۴-۴-۱- شاخص ماهانی…………………………………….. ٩٦
۴-۴-٢- شاخص گیونی…………………………………….. ۱۰۴
فصل پنجم: ویژگی های سکونتگاهی منطقه
۵-۱- مقدمه……………………………………. ۱۰٧
۵-٢- گونه شناسی مسکن در گنبد…………………………. ۱۰٧
۵-٢-۱- مساکن قدیمی…………………………………….. ۱۰٧
۵-٢-٢- مساکن نیمه قدیمی…………………………………….. ۱۰٨
۵-٢-٣- مساکن جدید……………………………………. ۱۰٨
۵-٣- بررسی نمونه هایی از بناهای قدیمی و جدید……………. ۱۰٨
۴-۵- نتیجه گیری…………………………………….. ۱٢۰
فصل ششم: نتیجه گیری و پیشنهادات
٦-۱- مقدمه……………………………………. ۱٢٣
٦-٢- فرم کالبدی ساختمان……………………………………. ۱٢٣
٦-٣- بافت مجموعه های ساختمانی………………………….. ۱٢۴
٦-۴- الگوی اشغال زمین…………………………………….. ۱٢۴
٦-۵- جهت استقرار ساختمان……………………………………. ۱٢٩
٦-۵-۱- جهت استقرار ساختمان و تابش آفتاب……………….. ۱٣۰
٦-۵-٢- جهت استقرار ساختمان در رابطه با تاثیر باد………….. ۱٣٣
٦-٦- طراحی اقلیمی پنجره ها…………………………………… ۱٣۴
٦-٧- مصالح ساختمانی مناسب با اقلیم منطقه………………. ۱٣۴
آزمون فرضیات……………………………………۱٣٦
منابع و ماخذ……………………………………۱۴۰
چکیده انگلیسی (Abstract)……………………………………۱۴٣
چکیده:
شهر گنبد کاووس به دلیل واقع شدن در یک موقعیت جغرافیایی خاص، شرایط توپوگرافی و سامانه های اقلیمی موثر بر منطقه از اقلیم نسبتا سردی برخوردار است. به طوری که دمای هوا در سردترین ماه سال به ٩.٢درجه سانتیگراد می رسد و بیشترین ضریب تغیرات به میزان ٩.۵٩ را داراست و گرمترین ماه سال نیز از ٣٦ درجه سانتیگراد فراتر نمی رود و کمترین ضریب تغییرات (٢.۵) را دارا می باشد. به همین جهت شرایط زیست اقلیمی ویژه ای را به خود اختصاص داده است. براساس نتایج حاصل از روش های زیست اقلیمی از جمله روش های الگی، پن واردن، ماهانی و گیونی در طول ٦ ماه از سال شرایط زیست اقلیمی سردی بر منطقه حاکم است، به این ترتیب مشکل اصلی در ساماندهی سکونتگاه های شهری در گنبد کاووس مقابله با سرما و ایجاد شرایطی است که بتواند از پتانسیل های اقلیمی محیط در جهت گرمایش مساکن استفاده شود. بدین منظور نمونه ای از بناهای سنتی و جدید گنبد در رابطه با میزان انطباق هر کدام با شرایط اقلیمی مورد بررسی قرار گرفتند، با مقایسه آنها مشخص شد که مساکن سنتی در ارتباط با بهره گیری از تابش آفتاب، پلان و جهت استقرار بازشوها سازگاری کاملی با شرایط اقلیمی منطقه دارند در حالیکه مساکن جدید با توجه به افزایش سطوح شیشه ای، پلان نامنظم و مصالح بکار رفته در آنها از شرایط اقلیمی منطقه تبعیت نمی کنند. براساس روش های بیوکلیمای ساختمانی مشخص شد که ساختمان در شهر گنبد باید در امتداد محور شرقی- غربی قرار گیرد به طوریکه نما در جهت رو به جنوب باشد. و براساس نتایج بدست آمده از روش های طراحی اقلیمی مشخص گردید که جهت استقرار بهینه ساختمان، جهت جنوب می باشد و در مراحل بعدی جهت جنوب غرب و جنوب شرق می باشد.
فصل اول: کلیات
1-1- مقدمه
اقلیم به عنوان یکی از عوامل موثر در طراحی معماری همواره مورد توجه طراحان بوده و در گذشته دور نقش مهمی در معماری ساختمان ها داشت. در دوران مدرن تکنولوژی و صنعت روند استفاده از اقلیم را در معماری کند نمود، امروزه با آلودگی های به وجود آمده و شرایط و مشکلات اقتصادی که در مورد استفاده از انرژی به وجود آمده است، باید به فکر کاهش مصرف سوخت های فسیلی در ساختمان بود. بنابراین توجه به اقلیم در همه ابعاد، خصوصا در معماری ساختمان ها امری بدیهی است. لذا اولین قدم جهت معماری صحیح شناخت عوامل و عناصر اقلیمی می باشد. آب و هوا یکی از عناصر تاثیر گذار بر زندگی انسانهاست و مطالعه ویژگی های آب و هوا به عنوان یکی از اجزای اثر گذار طبیعت در زندگی انسان ضرورت دارد. در برنامه ریزی های معماری، یکی از مطالعات ضروری، مطالعات اقلیمی می باشد. برای بهبود راحتی و آسایش شهروندان، معماری باید با آگاهی از شرایط آب و هوایی منطقه طراحی شود. معماری و طراحی ساختمان همساز با اقلیم عبارت است از: نگهداری وضعیت میکروکلیماهای مسکن در محدوده آسایش. اما از زمانی که به دلیل پیشرفت های صنعتی امکان استفاده از تجهیزات مکانیکی برای سرمایش و گرمایش ساختمانها فراهم شد، معماری ایران نیز دچار تحول گردید و از حدود ۵۰ سال پیش در طراحی و اجرای ساختمانها به مسائل اقلیمی کمتر توجه شد. با شروع بحران انرژی در دنیا، در ایران نیز از حدود ٢۰ سال پیش لزوم توجه به مسائل اقلیمی در ساخت و ساز بناها مجددا مطرح گردید.
روش هایی که امروزه برای تحلیل وضیعت اقلیمی و تعیین ضوابط معماری همساز با اقلیم مورد استفاده قرار می گیرند توسط افرادی چون پن واردن، گیونی، ماهانی و… ارائه شده که غالبا متکی به آمار هواشناسی است اما در همه جای نقاط کشور ایستگاه هواشناسی موجود نمی باشد. در هر صورت ساختمانی که با محیط طبیعی خود هماهنگ یا به اصطلاح همسازی اقلیمی داشته باشد در بسیاری از مناطق کشور می تواند بدون نیاز به مصرف سوخت فسیلی و استفاده از وسایل کنترل مکانیکی، شرایط حرارتی مناسبی را در تمام طول سال به ساکنان خود عرضه نماید که تغییرات دما، رطوبت، جریان هوا و تغییر مداوم روشنایی فضاهای چنین ساختمانهایی محیط مطبوع و دلپذیری را در طول فصلهای سال برای ساکنان این ساختمانها فراهم می سازد، از نظر کنترل فضاهای داخل ساختمان، اولین گام در استفاده از انرژی های طبیعی، هماهنگ سازی ساختمان و به طور کلی محیط مسکونی، با شرایط اقلیم حاکم بر آن است (کسمایی، ۱٣٦٨). این هماهنگ سازی به دلایل زیر در حیطه کار جغرافیدانان قرار می گیرد:
۱ – اطلاعات اقلیمی مورد نیاز، اطلاعاتی است که اقلیم شناسان با آن آشنایی و سرو کار دارند.
٢ – اکثر محاسبات مورد نیاز همچون زاویه تابش، موقعیت خورشید و. . . در حیطه جغرافیای ریاضی است.
٣ – فرآیندهای طراحی ساختمانها حداقل از ن
ظر مکانیابی در حیطه کار اقلیم شناسان قرار دارد.
2-1- طرح مسأله
موقیعت جغرافیایی و گردش عمومی جو هر منطقه تعیین کننده شرایط اقلیمی آن منطقه می باشد که این شرایط در طول زمان تثبیت شده و سبب می شود هر منطقه شرایط اقلیمی خاص خود را داشته باشد. تاثیر عناصر اقلیمی (دما، بارش، باد، تابش و رطوبت) بر ساختمان یکی از مقوله های کاربردی اقلیم است که در چند دهه اخیر مد نظر طراحان ساختمان قرار گرفته است، امروزه اهمیت و ضرورت توجه به شرایط اقلیمی در طراحی و ساخت کلیه ساختمانها، ثابت شده است. توجه به خصوصیات اقلیمی و تاثیری که در شکل گیری ساختمان می گذارند از دو جهت حائز اهمیت است: از یک سو ساختمانهای هماهنگ با اقلیم، یا ساختمانهای با طراحی اقلیمی، از نظر آسایش حرارتی انسان کیفیت بهتری دارند. از سوی دیگر هماهنگی ساختمان با شرایط اقلیمی موجب صرفه جویی در مصرف سوخت مورد نیاز جهت کنترل شرایط محیطی این گونه ساختمانها می شود. این بخش از هوا شناسی امروزه با توجه به عمر رو به زوال منابع انرژی فسیلی و گرانی انرژی در دنیا اهمیت زیادی یافته است و طراحان ساختمان با کمک اقلیم شناسان از حداکثر امکانات بالقوه اقلیمی هر منطقه جهت استفاده بهینه از منابع انرژی بهره می برند. یکی از عناصر اقلیمی بسیار مهم که در طراحی ساختمان باید به آن توجه کافی شود تابش آفتاب و تاثیر آن بر ساختمان می باشد نور خورشید همیشه برای ایجاد روشنایی طبیعی در ساختمان لازم است ولی از آن جا که این نور در نهایت به حرارت تبدیل می شود میزان تابش مورد نیاز برای هر ساختمان باید با توجه به نوع آن و شرایط اقلیمی محل آن با معماری صحیح تنظیم شود. جهت استقرار ساختمان در رابطه با تاثیر باد نیز مهم
سایت مرجع دانلود پایان نامه های فارسی
تربیت بدنی
جغرافیا
حقوق
رشته مدیریت
روانشناسی و علوم تربیتی
زیست شناسی
شیمی
صنایع غذایی
علوم اجتماعی – جامعه شناسی
علوم ارتباطات
عمران
مدیریت آموزشی و برنامه ریزی درسی
معماری و شهرسازی
مهندسی برق
مهندسی شیمی
مهندسی صنایع
مهندسی کامپیوتر
خانه
برای پیدا کردن پایان نامه مورد نظرتان عبارت مورد نظر خودتان را در کادر زیر جستجو کنید:
جستجو در سایت :
1-3-1- هدف کلی پژوهش …………………………………………………………………………………………….. 5
1-3-2- اهداف جزئی پژوهش ……………………………………………………………………………………….. 5.
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
2-1- مبانی نظری پژوهش……………………………………………………………………………………………………. 7
2-1-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………… 7
2-1-2- مروری بر روند تحوّل علم در ایران……………………………………………………………………. 8
2- 1-3- استفاده از روشهای کمّی در حوزه کتابداری و اطلاعرسانی………………………… 9
2-1-3-1- کتابسنجی …………………………………………………………………………………………… 10
2-1-3-2- کتابخانهسنجی ………………………………………………………………………………………. 10
2-1-3-3- اطلاعسنجی……………………………………………………………………………………………. 10
2-1-3-4- وبسنجی ………………………………………………………………………………………………. 11
2-1-3-5- علمسنجی ……………………………………………………………………………………………… 12
2-1-3-5-1- تولید علم …………………………………………………………………………………….. 12
2-1-3-5-2- زبان تولیدات علمی …………………………………………………………………… 12
2-1-3-5-3- نوع تولیدات علمی …………………………………………………………………… 12
2-1-3-5-4- استناد………………………………………………………………………………………….. 12
2-1-3-5-5- تحلیل استنادی…………………………………………………………………………….. 13
2-1-3-5-6- ضریب تأثیر…………………………………………………………………………………… 14
2-1-3-5-7- پراستنادترین نویسندگان……………………………………………………………… 14
2-1-3-5-8- پرکارترین نویسندگان…………………………………………………………………… 14
2-1-3-5-9- مشارکت علمی……………………………………………………………………………… 15
2-2- پیشینه پژوهش…………………………………………………………………………………………………………… 15
2-2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 15
2-2-2- مطالعات انجام شده در داخل کشور…………………………………………………………………. 16
2-2-2-1- تحقیقات انجام شده در سطح کشور……………………………………………………. 16
2-2-2-2- تحقیقات انجام شده در سطح دانشگاه‌ها و مؤسسات دولتی……………… 18
2-2-2-3- تحقیقات انجام شده در سطح دانشگاه آزاد اسلامی…………………………… 23
2-2-3- مطالعات انجام شده در خارج کشور………………………………………………………………… 24
2-2-4- جمعبندی………………………………………………………………………………………………………….. 28
2-3- سؤالات پژوهش …………………………………………………………………………………………………………. 29
2-4- تعاریف مفهومی و عملیاتی…………………………………………………………………………………………. 30
2-4-1- تعاریف مفهومی…………………………………………………………………………………………………. 30
2-4-2- تعاریف عملیاتی ……………………………………………………………………………………………….. 30
فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش
3-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………….. 32
3-2- روش پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………… 33
3-3- جامعه پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………. 33
3-4- روش و ابزار گردآوری داده‌ها ……………………………………………………………………………………. 34
3-5- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها ……………………………………………………………………………………… 34
فصل چهارم: یافته‌ها
4-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………….. 38
4-2- روند تولید اطلاعات علمی نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی در سال‌های 1985
تا 2009 بر اساس پایگاه وبآوساینس……………………………………………………………………………… 38
4-3- زبان تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ………………………………………………………………… 40
4-4- نوع تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی …………………………………………………………………. 41
4-5- پوشش موضوعی تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی…………………………………………….. 42
4-6- سهم تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ……………………………………………………………… 44
4-7- میزان اثربخشی تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی …………………………………………….. 45
4-8- مجلات منتشرکننده تولیدات دانشگاه آزاد اسلامی و ضریب تأثیر آنها ………………… 46
4-8-1- مجلات منتشرکننده تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی
در پایگاه وبآوساینس………………………………………………………………………………………………………. 46
4-8-2- ضریب تأثیر مجلات منتشرکننده تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ……… 47
4-9- پرکارترین نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی ……………………………………………………………. 49
4-10- پراستنادترین نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی ……………………………………………………. 52
4-11- میزان مشارکت نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی………………………………………………….. 54
فصل پنجم: بحث، نتیجه‌گیری و پیشنهادات
5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………. 56
5-2- سؤالات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………… 56
5-2-1- سؤال اوّل پژوهش: روند تولید اطلاعات علمی نویسندگان دانشگاه
آزاد اسلامی در سال‌های 1985 تا 2009 بر اساس پایگاه وبآوساینس
چگونه است؟……………………………………………………………………………………………………………………. 56
5-2-2- سؤال دوّم پژوهش: نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی بیشتر
به کدام زبان تولیدات خود را در پایگاه وبآوساینس در سال‌های 1985
تا 2009 منتشر کردهاند؟………………………………………………………………………………………………… 57
5-2-3- سؤال سوّم پژوهش تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی
در در پایگاه وبآوساینس در سال‌های 1985 تا 2009 از نظر نوع
تولیدات چگونه است؟……………………………………………………………………………………………………… 58
5-2-4- سؤال چهارم پژوهش: پوشش موضوعی تولیدات علمی دانشگاه
آزاد اسلامی در پایگاه وبآوساینس در سال‌های 1985 تا 2009 چگونه است؟……… 59
5-2-5- سؤال پنجم پژوهش: تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در
مقایسه با کل تولیدات ایران در پایگاه وبآوساینس در سال‌های1985
تا 2009چه سهمی دارد؟………………………………………………………………………………………………… 60
5-2-6- سؤال ششم پژوهش میزان اثربخشی مقالات نوشته شده
توسط نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی در پایگاه وبآوساینس
در سال‌های 1985 تا 2009 چگونه است؟……………………………………………………………………. 60
5-2-7- سؤال هفتم پژوهش نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی، در
سال‌های 1985 تا 2009 تولیدات خود را بیشتر در کدام مجلات به چاپ
رساندهاند و ضریب تأثیر این مجلات چگونه است؟………………………………………………………. 61
5-2-8- سؤال هشتم پژوهش پرکارترین نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی
در پایگاه وبآوساینس در سال‌های 1985 تا 2009 چه کسانی هستند؟………………….. 62
5-2-9- سؤال نهم پژوهش پراستنادترین نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی
در پایگاه وبآوساینس در سال‌های سال‌های 1985 تا 2009 چه کسانی هستند؟…… 62
5-2-10- سؤال دهم پژوهش میزان مشارکت نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی
در پایگاه وبآوساینس در سال‌های 1985 1985 تا 2009 چگونه می باشد؟…………… 63
5-3- نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………………………… 63
5-4- محدودیت‌های پژوهش………………………………………………………………………………………………… 64
5-5- پیشنهادات برآمده از پژوهش……………………………………………………………………………………… 65
5-6- پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آینده …………………………………………………………………………. 65
فهرست منابع و مآخذ
منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………. 66
منابع انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………….. 73
پیوست
پیوست 1………………………………………………………………………………………………………………………………… 76
پیوست 2………………………………………………………………………………………………………………………………… 77
فهرست جدول ها
جدول 4-1. تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی به تفکیک زبان …………………………………………. 40
جدول 4-2. نوع تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ……………………………………………………………. 41
جدول 4-3. سهم تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی از تولیدات ایران ……………………………… 44
جدول 4-4. میزان اثربخشی تولیدات دانشگاه آزاد اسلامی …………………………………………………… 45
جدول4-5. مجلات با بیش ترین شمار تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی
در پایگاه وبآوساینس ………………………………………………………………………………………………………………… 46
جدول 4-6. ضریب تاثیر مجلات منتشرکننده تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی …………… 48
جدول 4-7. دسته بندی نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس فراوانی تولیدات ………….. 50
جدول 4-8. پرکارترین نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی ……………………………………………………….. 51
جدول 4-9 دسته بندی نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس فراوانی استناد ……………… 52
جدول 4-10. پراستنادترین نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی در پایگاه وبآوساینس …………. 53
فهرست نمودارها
نمودار 4-1- روند رشد نمایی تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در طول
سال‌های 1989 تا 2009 ………………………………………………………………………………………………………….. 39
نمودار 4-2 – پوشش موضوعی تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی …………………………………… 43
نمودار 4-3- سهم تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی از تولیدات ایران ……………………………. 44
نمودار 4-4- میزان اثربخشی تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ………………………………………. 45
نمودار 4-5- وضعیّت مشارکت نویسندگان دانشگاه آزاد اسلامی ………………………………………….. 54
چکیده
دانشگاه‌ها به عنوان یکی از مراکز عمده تولید اطلاعات علمی، نقش اساسی در رشد و توسعه هر کشور ایفا می کنند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تولید علم دانشگاه آزاد اسلامی در پایگاه وبآوساینس از سال 1985 تا پایان سال 2009 میلادی صورت گرفته است. این پژوهش با بهره گرفتن از روش علمسنجی انجام گرفت. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که تولید علم دانشگاه آزاد اسلامی در 25 سال مورد بررسی، به طور متوسط از روند رشد صعودی برخوردار بوده است. بیشتر تولیدات علمی به زبان انگلیسی و در قالب مقاله پژوهشی منتشر شده و حوزه موضوعی فنی و مهندسی بیشترین تولیدات علمی را در خود جای داده است. نتایج همچنین نشان داد سهم دانشگاه آزاد اسلامی از تولیدات ایران به تدریج افزایش یافته و سال 2009 به بیشترین مقدار رسیده است. میانگین استناد به هر مدرک در دانشگاه آزاد اسلامی 39/2 مورد می‌باشد. مجله Applied Mathematics and Computation منتشرکننده بیشترین تعداد از تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی است. همچنین مجلات حوزه موضوعی ایمنیشناسی بالاترین میانگین ضریب تأثیر را در میان مجلات منشرکننده تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی دارا می‌باشد. در میان نویسندگان مسئول از دانشگاه آزاد اسلامی، روستائیان به عنوان پرکارترین و فلاحباقرشیدایی به عنوان پراستنادترین تعیین شدند. بررسی میزان مشارکت نویسندگان نیز نشان داد که بیشترین مشارکت مربوط به مدارک 3 نویسندهای می‌باشد.
مقدمه
توان و ظرفیت علمی هر کشور، یکی از معیارهای ارزیابی توسعه پایدار آن کشور محسوب میشود. ارتقای این توان مستلزم بهبود وضعیّت تولید اطلاعات علمی است. اهمیّت تولید اطلاعات علمی و نقش آن در توسعه پایدار موجب شده است که فعالیّتهای علمی- پژوهشی که به تولید اطلاعات علمی منجر می‌شوند، در چند دهه اخیر بیشتر مورد مطالعه و بررسی قرار بگیرند.
در حال حاضر برای ارزیابی تولیدات علمی از روشهای متعددی استفاده میشود. یکی از این روشها استفاده از شاخصهای علمسنجی است. علمسنجی به بررسی ویژگیهای اطلاعات علمی پرداخته و تولیدات علمی کشورها، سازمانها و پژوهشگران را مورد مطالعه، ارزیابی و مقایسه قرار میدهد (امین پور، کبیری و ناجی، 1387).
از آنجا که بیشتر فعالیّتهای پژوهشی، اغلب در قالب انتشارات علمی و در انواع مختلف از جمله مقالات علمی منتشر میشود، سنجش آنها می‌تواند مبنایی مناسب برای شناخت وضعیّت تولید اطلاعات علمی محسوب گردد (داورپناه، 1381). البته سنجش تعداد مقالات علمی به عنوان شاخصی کمّی، به تنهایی برای این شناخت کافی نیست، بلکه استنادهای مرتبط با آن یا اثربخشی تولیدات نیز دارای اهمیّت است (ستوده، 1383؛ کازرانی، 1387).
از جمله سازمانهایی که پایه و اساس توسعه هر کشور محسوب شده و با پیشرفت خود، پیشرفت و توسعه پایدار کشور را تضمین میکنند مؤسسات علمی و پژوهشی هستند. از این رو ارزیابی تولیدات علمی آنها از اهمیّت خاصی برخوردار می‌باشد (ابراهیمی، 1386). در این میان دانشگاه‌ها به عنوان مهمترین مراکز فعالیّتهای پژوهشی و تولید علم، در توسعه علمی نقشی تعیینکننده دارند.
دانشگاه آزاد اسلامی یک مؤسسه آموزشی و پژوهشی غیردولتی و غیرانتفاعی است که از سال 1361 تأسیس شده است. این دانشگاه به عنوان یک دانشگاه رو به توسعه که به طور فراگیر در سراسر کشور فعّال است در طی بیش از 28 سال فعالیّت خود، بیش از 3 میلیون و 700 هزار فارغ التحصیل، یک میلیون و 600 هزار دانشجو، 30 هزار عضو هیأت علمی و 35 هزار پرسنل، بیش از 400 واحد دانشگاهی و مرکز آموزشی در فضایی متجاوز از 20 میلیون متر مربع فضای عمرانی، آموزشی، و رفاهی در سراسر کشور داشته است (جاسبی، 1389). انتظار می‌رود دانشگاهی با این وسعت و سرعت رشد و توسعه، به لحاظ تولید علم نیز چنین وضعیّتی داشته باشد.
دانشگاه آزاد اسلامی در سال‌های اخیر، نقش برجسته‌ای در فعالیّتهای علمی و پژوهشی داشته است و تلاش کرده است تا همگام با سایر دانشگاه‌های کشور سهم خود را از
واژه‌های کلیدی : استرس‌زدایی مبتنی بر ذهنآگاهی، نظم‌جویی شناختی هیجان، استرس، ذهنآگاهی، طرحواره‌های هیجانی، زوجین متعارض
فهرست
فصل اول : کلیات پژوهش… 1
1-1- مقدمه. 2
1-2- بیان مسأله. 4
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش… 14
1-4- سؤالات پژوهش… 15
1-5- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش… 16
1-5-1- تعارض زوجین. 16
1-5-2- استرس…. 16
1-5-3- ذهنآگاهی. 16
1-5-4- طرحواره‌های هیجانی. 17
فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه پژوهش… 18
2-1- تعارض زناشویی. 19
2-1-1- تعریف تعارض زناشویی. 19
2-1-2- انواع تعارض و برخورد با تعارض.. 20
2-1-3- عوامل موثر در بروز تعارض زناشویی. 21
2-1-4- اثرات تعارض زناشویی. 22
2-2– استرس…. 23
2-2-1- تعریف استرس.. 23
2-2-2- منابع استرس.. 26
2-2-3- انواع استرس و استرس‌زاها 27
2-3- ذهنآگاهی. 28
2-3-1- تعریف ذهنآگاهی. 28
2-3-2- تاثیرات ذهنآگاهی. 30
2-3-3- حالات ذهنآگاهی. 32
2-4- طرحواره‌های هیجانی. 32
2-4-1- تعریف طرحواره‌های هیجانی. 32
2-4-2- مدل طرحواره‌های هیجانی……………………… 34
2-4-3- ابعاد طرحواره‌های هیجانی. 37
2-5- استرس‌زدایی مبتنی بر ذهنآگاهی. 41
2-5-1- تعریف استرس‌زدایی مبتنی بر ذهنآگاهی. 41
2-5-2- اثربخشی استرس‌زدایی مبتنی بر ذهنآگاهی. 43
2-6- نظم‌جویی شناختی هیجان. 45
2-6-1- تعریف هیجان. 45
2-6-2- تعریف تنظیم هیجان. 48
2-6-3- تعریف نظم‌جویی شناختی هیجان. 50
2-6-4- راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان. 51
2-6-5- کارکردهای نظم‌جویی شناختی هیجان. 54
فصل سوم : روش‌شناسی پژوهش… 57
3-1- طرح پژوهش… 58
3-2- جامعه آماری. 58
3-2-1- حجم نمونه، روش نمونه‌گیری. 59
3-3- گزارش بالینی بیماران. 60
3-3-1- زوج اول، نظم‌جویی شناختی هیجان. 60
3-3-2- زوج دوم، نظم‌جویی شناختی هیجان. 61
3-3-3- زوج سوم، استرس‌زدایی مبتنی بر ذهنآگاهی. 61
3-3-4- زوج چهارم، استرس‌زدایی مبتنی بر ذهنآگاهی. 62
3-3-5- زوج پنجم، استرس‌زدایی مبتنی بر ذهنآگاهی همراه با نظم‌جویی شناختی هیجان…………………………………………. 62
3-4- ابزارهای پژوهش… 63
3-4-1- پرسشنامه تعارضات زناشویی (MCQ) 63
3-4-2- پرسشنامه ذهنآگاهی بائر و همکاران (FFMQ) 64
3-4-3- پرسشنامه استرس کوهن (PSS) 64
3-4-4- مقیاس طرحواره هیجانی لیهی (LESS) 65
3-5- ساختار درمان. 65
3-5-1- استرس‌زدایی مبتنی بر ذهنآگاهی. 65
3-5-2- نظم‌جویی شناختی هیجان. 68
3-6- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 74
فصل چهارم : یافته‌ها 75
4-1– توصیف آماری متغیرهای پژوهشی. 76
4-2- یافته‌های مربوط به سؤالات پژوهش… 91
4-2-1 سؤال اول. 91
4-2-2- سؤال دوم 95
4-2-3- سؤال سوم. 99
فصل پنجم : بحث و نتیجه‌گیری.. 104
5-1- سؤالات پژوهش… 105
5-1-1- سؤال اول. 105
5-1-2- سؤال دوم 106
5-1-3- سؤال سوم 108
5-2- نتیجه‌گیری. 108
5-3- محدودیت‌های پژوهش… 109
5-4- پیشنهادهای پژوهش… 110
5-4-1- پیشنهادها برای پژوهش‌های آینده 110
5-4-2- پیشنهادهای کاربردی. 110
منابع 111
منابع فارسی. 112
منابع انگلیسی. 113
پیوست‌ها 138
پیوست 1 : استرس زدایی مبتنی بر ذهنآگاهی. 139
پیوست 2 : نظم‌جویی شناختی هیجان. 165
پیوست 3 : پرسشنامه تعارضات زناشویی براتی و ثنایی. 176
پیوست 4 : پرسشنامه ذهن آگاهی بائر و همکاران. 179
پیوست 5 : مقیاس استرس ادراک شده کوهن. 182
پیوست 6 : پرسشنامه طرحواره‌های هیجانی لیهی. 184
1-1- مقدمه
تعارض زناشویی بخشی از زندگی روزمره و تعاملات صمیمانه زوجین و جزئی اجتناب ناپذیر از زندگی آنها است (هورن مالرز[1]، 2010) و نقش مهمی در رضایت از روابط، کیفیت زندگی و بهزیستی زوجین دارد (وود[2] و همکاران، 2005). تعارض زوجین از جنبه‌های سلامت روانی و جسمانی زوجین و سلامت خانواده نیز حائز اهمیت است (فینچام[3] و بیچ[4]، 1999). احتمال ابتلا به درد مزمن (ورمن[5] و همکاران، 2015)، پریشانی روانشناختی و اختلال خواب (ژاکوبسن[6] و همکاران، 2014)، افسردگی (بیچ و همکاران، 1990؛ به نقل از پرولکس[7] و همکاران، 2007)، تغییرات سطوح هورمون‌های استرس و کورتیزول (روبلز[8] و همکاران، 2006)، اختلالات خوردن (ون دن بروک[9] و همکاران، 1997)، سوء مصرف الکل (مورفی[10] و اوفارل[11]، 1994) و اختلالات اضطرابی (مک لئود[12]، 1994) در زوجین متعارض بیشتر است.
تعارض زناشویی اثری منفی بر فرزندان و سایر اعضای خانواده نیز دارد (هینانت[13] و همکاران، 2013) و هم‌بستگی نیرومندی با بروز رفتار ناسازگارانه از جمله خشم، اختلال سلوک و اضطراب در فرزندان (امری[14]، 1982)، تشدید مشکلات رفتاری در مدرسه و در اوقات فراغت (کینگ[15] و همکاران، 1995) و انزوای اجتماعی و خشم فرزندان (هریست[16] و اینسلی[17]، 1998) دارد.
درمان‌های متعددی در حوزه زوج درمانی با هدف افزایش کیفیت زندگی، بهبود رضایت از رابطه و کاهش نارضایتی زوجین مورد استفاده قرار گرفته‌اند (اولری[18] و همکاران، 2014)، از جمله رفتار درمانی شناختی (داتیلیو[19]، 2010)، درمان هیجان‌مدار (جانسون[20]، 2008)، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (عرب نژاد[21] و همکاران، 2014) و … .
یکی از درمان‌های موثر در این حوزه که در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است استرس‌زدایی مبتنی بر ذهنآگاهی است (ویگینز[22]، 2012) که اثربخشی آن در بهبود بهزیستی روانشناختی و کیفیت زندگی زوجین تایید شده است (نیکلیسک[23] و کویجپرس[24]، 2008). تاثیر استرس‌زدایی مبتنی بر ذهنآگاهی بر افزایش رضایت از رابطه، پذیرش همسر و شادمانی بیشتر زوجین نیز به تایید رسیده است (کارسون[25] و همکاران، 2004).
امروزه پژوهشگران بر نقش درمان‌های مبتنی بر هیجان در درمان‌های زوج‌مدار و کاهش تعارضات زناشویی تاکید دارند (دالگلیش[26] و همکاران، 2014) و نقش نظم‌جویی هیجان‌ها را در بهبود روابط زوجین و کاهش اختلافات موثر می‌دانند (ویگینز، 2012).
یکی از عواملی که باعث افزایش رضایت زندگی و کاهش تعارضات زوجین می‌شوند، ذهنآگاهی است (بورپی[27] و لانگر[28]، 2005). ذهنآگاهی همچنین به بهبود عملکرد و رضایت جنسی از رابطه زناشویی نیز می‌انجامد (بروتو و همکاران، 2008) که خود یکی از عوامل افزایش رضایت زناشویی و کاهش تعارضات زوجین است (ونر[29]، 2010؛ یه[30] و همکاران، 2006).
عامل موثر دیگر در افزایش تعارض زوجین و کاهش سلامت روانی آنها، استرس است (چو[31]، 2014؛ فینچام، 2003). استرس بر سلامت، بهزیستی و کیفیت زندگی خانوادگی و شغلی افراد تاثیر می‌گذارد (کومپیر[32] و کوپر، 1999). بنابر این کاهش استرس می‌تواند نقش موثری در کاهش تعارضات و اختلافات زناشویی داشته باشد.
